وضعیتی در شرکت فیسبوک وجود دارد تحت عنوان «حبس». این مربوط می‌شود به شرایطی که فیسبوک با رقیبی آنقدر جدی سر و کار پیدا می‌کند که کارمندان مجبور می‌شوند دو برابر همیشه کار کنند (در محیط کار حبس شوند) تا بتوانند با اضافه کردن قابلیت‌های جدید و حل کردن مشکلات فعلی، فیسبوک را به شکل ضربتی در مقابل حریف تازه مقاوم کنند. این موضوع با پدیدار شدن گوگل ویو مطرح شد و حالا هم - با وجودی که چیزی رسما اعلام نشده - باید گفت که فیسبوکی‌ها بدون شک در حبس هستند. اما آیا گوگل پلاس، می‌تواند فیسبوک را از صحنه خارج کند؟
جواب بله یا خیر به این سوال کار عاقلانه ای نیست. هر دو طرف - و دیگر شرکت‌های درگیر - متخصصانی دارند که شغلشان تلاش برای تغییر این جواب است و هیچ کس نمی‌تواند آینده را پیش‌بینی کند اما دیدن نشانه‌ها، شاید تا حدی بتواند میدان دیدمان را بازتر کند. بگذارید نگاهی بیاندازیم به قابلیت‌های گوگل‌پلاس و تهدیدهای ناشی از آن برای سرویس‌های دیگر:
- چت تصویری چند نفره. این برگ برنده اصلی گوگل پلاس یا همان جی پلاس است. تا دو ماه قبل بازیگر اصلی صحنه چت تصویری اسکایپ بود. اما حالا گوگل پلاس در وضعیت کمی نامشخص اسکایپ، در سایه خریده شدنش توسط مایکروسافت، با ارائه امکان چت تصویری بسیار راحت چند نفره در مرورگر و در همه سیستم‌عامل‌های موجود، شدیدا به این بازار حمله کرده. این می‌تواند یک حمله بسیار جدی علیه مایکروسافتی باشد که حالا صاحب اسکایپ است و البته یک برگ برنده بزرگ برای جذب کاربران فیسبوک که می‌خواهند به سادگی با هم ارتباط تصویری هم داشته باشند. اصلا تعجب نخواهم کرد اگر فیسبوک در کنفرانس خبری‌ای در هفته بعد، بگوید که چت تصویری چند نفره داخل مرورگر را راه اندازی کرده.
- ترکیب شدن با بقیه سرویس‌های گوگل این روزها اکثر آدم‌ها یک اکانت گوگل دارند و هر کسی که یک اکانت گوگل داشته باشد، بالقوه عضو گوگل پلاس خواهد بود. این موضوع عضو گیری گوگل پلاس را بسیار ساده می‌کند. فقط کافی است یکی از دوستان شما یک عکس را با شما به اشتراک بگذارد تا شما با حداقل تلاش، عضو گوگل پلاس شوید و قبل از اینکه دقیقا بدانید مشغول استفاده از سیستم هستید، با استفاده از گوگل ریدر یا پیکاسا یا هر سرویس دیگر گوگل، شروع به استفاده از گوگل پلاس کنید. این را اضافه کنید به تولباری که حتی در صفحه مشهور جستجوی گوگل به شما نشان می‌دهد که فلان دوست تان دوست پسرش را عوض کرده و شما چاره‌ای ندارید به جز فشار دادن تولبار و رفتن به داخل گوگل ویو و کامنت گذاشتن یا ۱+ زدن و داخل شدن در شبکه اجتماعی
- حلقه‌ها. حلقه‌های گوگل چیز جدیدی نیست. اما رابط کاربری آن چنان جذاب و استفاده از آن آنقدر بدیهی و دم دست است که آن را به بخش جدایی ناپذیر جی.پلاس تبدیل کرده. این در تضاد کامل با مفهوم مشابه آن در فیسبوک است. این حلقه ها کاربردهای جدیدی مثل پیگیری کارهای تیمی به گوگل پلاس اضافه می‌کنند که می‌تواند شدیدا باعث سوییچ کردن کاربران جدی‌تر به آن شود.
- پروتکل‌های آزاد. نوشتن برنامه‌های جدید برای استفاده از امکانات گوگل پلاس بسیار ساده خواهد بود. پیام‌رسان مورد علاقه شما به راحتی خواهد توانست خودش را به گوگل پلاس وصل کند. یا یک سایت دیگر به خاطر استفاده از پروتکل‌های آزاد خواهد توانست به چت تصویری چند نفره گوگل پلاس متصل شود. این یک شانس بزرگ است.
- سرویس تجاری. گوگل در حال حاضر دارای یک سرویس عالی برای شرکت‌های تجاری است. هر کسی می‌تواند به رایگان از گوگل داکز مانند یک آفیس آنلاین استفاده کند. یا ایمیل‌های دامنه شخصی‌اش را روی جیمیل دریافت و ارسال کند. ولی اگر یک شرکت تجاری دارید با پرداخت هزینه‌ای پایین می‌توانید سطح بالاتری از آفیس و انواع خدمات مورد نیاز یک شرکت بزرگ را از گوگل بخرید. ترکیب این با مفهوم حلقه‌ها می‌تواند گردش کار داخلی یک شرکت را به خوبی اداره کند. این را اضافه کنید به ادعای صد در صد آپ تایم گوگل، تا متوجه شوید چرا مایکروسافت ۳۶۵ که آفیس تحت وب مایکروسافت است، باید شدیدا نگران گوگل پلاس باشد. البته این را هم در محاسبات تان دخیل کنید که مایکروسافت گفته که ممکن است سرویسش هجده روز در سال داون باشد و در مقابل پنجاه درصد پول مشتری‌ها را به آنها برگرداند.
xkcd.com
- خلوت شخصی. مساله امنیت داده‌ها و خلوت شخصی (حریم خصوصی) افراد یکی از دغدغه‌های اصلی کاربران حرفه‌ای در فیسبوک بوده و هست. شاید برای کابران عادی مساله چندان جدی به نظر نرسد، ولی توافقنامه‌های بین فیسبوک و استفاده کنندگان برای اکثر کسانی که آن را خوانده‌اند یا خلوت شخصی در اینترنت برایشان اهمیت داشته جذاب نبوده. همچنین تنظیمات پیش فرض فیسبوک برای کسی که می‌خواهد حریم شخصی‌اش در اینترنت را محافظت کند چندان جذاب نیست. در مقابل جی.پلاس بعد از شنیدن همه این مشکلات درست شده و به شکل پیش فرض در حالتی قرار داد که نسبت به فیسبوک اطلاعات کمتری از شما را با دیگران به اشتراک می‌گذارد. البته در نهایت امر استفاده از هر سرویس اینترنتی و به طور خاص شبکه‌های اجتماعی می‌توانند مخل امنیت شخصی شما باشد، اما هستند بسیاری از کاربران حرفه‌ای که به دلایل متنوع علاقه‌ای به استفاده از فیسبوک نداشته‌اند و حالا با وجود گوگل پلاس خوشحالند که فیسبوکی دارند که فیسبوک نیست.
- رابط ساده و آشنا. استفاده کردن از گوگل پلاس سخت نیست. کاربران توییتر، فیسبوک، لینکداین و غیره به سرعت با آن ارتباط برقرار خواهند کرد. این هم می‌تواند جی.پلاس را به یک تهدید جدی برای توییتر تبدیل کند، بخصوص اگر احتمال اضافه شدن سرویس‌های جدید را به جی.پلاس اضافه کنیم.
- گوگل پشت جی.پلاس است. گوگل پشت گوگل ویو و بقیه سرویس‌های شکست خورده هم بوده، اما این استدلال ما را نفی نمی‌کند. بودن گوگل در پشت جی.پلاس باعث می‌شود خیال این سرویس از بابت دسترسی نامحدود به منابع راحت باشد. بر خلاف فیسبوک ، گوگل پلاس نیازی ندارد به سرعت به پول برسد. همین حالا هم فیسبوک اعلام کرده که درصدی که از سود نویسندگان بازی آنلاین می‌گیرد را کاهش خواهد داد. اما آیا رایگان بودن احتمالی برنامه نویسی روی پلتفرم گوگل مشوق بسیار جذاب‌تری برای بازی‌نویسانی نخواهد بود که به دنبال حداکثر کردن سود خود هستند؟
بروس آپبین در نشریه کوربس حساب کرده که هزینه راه اندازی گوگل پلاس باید چیزی در حدود ۵۸۵ میلیون دلار بوده باشد. این عدد نجومی است. چیزی در حدود رقم ۵۸۰ میلیون دلاری که نیوزکورپ در سال ۲۰۰۵ برای خرید شبکه عظیم مای‌اسپیس پرداخت. چند روز پیش خواندیم که نیوزکورپ با ناامیدی مای اسپیس را فروخته. اینبار فقط ۳۵ میلیون دلار - در مقایسه با قیمت خرید این یعنی فروختن سرویس در حد صفر.
اما آیا گوگل که سریعترین رشد را در تمام شبکه‌های اجتماعی تاریخ داشته، خواهد توانست به همین شکل ادامه پیدا کند؟ جواب به این سوال سخت است. قانونی تحت عنوان قانون فیل (نام آدم! ربطی به خرطوم ندارد) می‌گوید:
رابطه معکوس بین سرعت رشد یک شبکه اجتماعی و دوام آن وجود دارد.
یعنی هر چقدر که یک شبکه اجتماعی سریعتر رشد کند، سریعتر از بین خواهد رفت. این قانون تا به حال روی بسیاری از شبکه‌های اجتماعی صحیح عمل کرده و دانستن آن باید هر تحلیلگری را که می‌خواهد در مورد دوام فیسبوک یا گوگل پلاس نظر می‌دهد، محتاط کند. اما همانطور که در اول بحث هم گفتم، شرکت عظیمی مانند گوگل بهترین متخصصان جهان را در استخدام دارد تا ایده‌هایش را چه در سطح فنی و چه در سطح بازار عینیت بخشند و من و شما حداکثر کاری که می‌توانیم بکنیم مقایسه و دیدن قابلیت‌ها است تا دید روشنتری از شرایط داشته باشیم.