در مرکز شهر کنگاور و بر پشته ای طبیعی و صخره ای از نوع شیست با استفاده از شیوه صفه سازی که در دوران تاریخی در فلات ایران متداول و بعدها نیز رواج داشته یک بنای چهار ضلعی به مساحت 4/6هکتار برپا شده است ، این بنا که به معبد آناهیتا معروف می باشد در بالای تپه ای به ارتفاع 32متر و مشرف به دشت کنگاور بنا شده است.
معبد آناهیتا قصرکنگاور ناهید كرپورتر ابن فقيه البلدان ستونهاي ساساني لويي واند نبرگ کاوشهای باستان شناسی Kangavar Anahita Temple
شهرت كنگاور بيشتر بدليل بنايي است كه پيش از اسلام بر فراز تپه وسيع و در دل آن بر پا شده است. اين بنا امروز به نام معبد آناهيتا يا ناهيد شهرت دارد.
معبد
آناهیتا قصرکنگاور ناهید كرپورتر ابن فقيه البلدان ستونهاي ساساني لويي واند نبرگ کاوشهای باستان شناسی Kangavar Anahita Temple
كرپورتر اولين اروپايي است كه در سال 1818 ميلادي از ويرانه هاي كنگاور ديدار كرده وي در اين باره مي نويسد : (( محدوده حصار معبدي است كه ديوارهايش سكوي مستطيل شكل عظيمي را بوجود مي آورد و بر بالاي اين سكوي ردشيف ستونها سر بر افراشته اند . ))
معبد آناهیتا قصرکنگاور ناهید كرپورتر ابن فقيه البلدان ستونهاي ساساني لويي واند نبرگ کاوشهای باستان شناسی Kangavar Anahita Temple
طرح كالبدي حقيقي بنا كه به واسطه كاوشهاي باستان شناسي سر از خاك بيرون آورده است صفه محوطه چهار گوشي است به ابعاد 210 / 208 متر كه در جبهه جنوبي آن ديواري قرار دارد به قطر 5/ 18 متر آراسته به 24 ستون با نسبتي مساوي . در دو طـــرف دو پلكان قرار دارد كه طول هر يك به 30 متر مي رسد كه يك مهتابي به درازاي 94 متر را در ميان گرفته اند . مجموعه پلكانها و مهتابي به عرض 15/4 متر از ديوار قطور 5/18 متري پيش آمدگي دارند . پله هاي اين قسمت بنا نيز از بين رفته اند و تنها بر بالاي آخرين پله كف معبد است كه با سنگ هاي عظيم مرمر و ملات مفروش شده است. ديوار غربي و شرقي نيز به قطر 5/18 متر و به ترتيب متشكل از يك رديف ستون 48 و 24 تايي است كه به استثناي پنج ستون استوار و پر پا بر جا در بخش شمالي ديوار غربي بقيه از بين رفته اند . اين قسمت روي پايه هايي بس زيبا از مرمر سفيد شده است.
معبد آناهیتا قصرکنگاور ناهید كرپورتر ابن فقيه البلدان ستونهاي ساساني لويي واند نبرگ کاوشهای باستان شناسی Kangavar Anahita Temple
قابل توجـــه ترين بخش ايـن بنا ستونهاي آن است . ابن فقيه در كتاب (( البلدان )) خود به سال 290 ه. ق . در توصيف ستونها ي قصر كنگاور آورده است : «هيچ ستوني شگفت انگيز تر از ستونهاي آناهيتا نيست» ، سبك ستون سازي در معبد كنگاور با هيچ يك از مكاتب حجاري دوران هاي يونان و ايران دوره ساساني تطبيق نمي كند و قابل قياس هم نيست . تناسبات بكـار رفته در ستونهاي معبد 1 به 2 است . قطر پايه 180 سانتيمتر و قطر ستونها 130 سانتيمتر و ارتفاع يك واحد ستون ( شامل پايه + ساقه + سر ستون ) برابر با 55/3 متر ميباشد كه براي اين نوع ستون سازي هيچ الگويي را نمي توان ملاك قرار داد . حفظ تناسبات در ساخت ستون ها تا آنجا رعايت شده كه فاصله دو ستون از داخل 55/3 يعني برابر با يك وحد ستون در نظر گرفته شده و فاصله دو ستون از محور تا محور برابر با 75/4 متر يعني ارتفاع يك ستون به اضافه ارتفاع گيلويي زيرين و زيرين آن.
معبد آناهیتا قصرکنگاور ناهید كرپورتر ابن فقيه البلدان ستونهاي ساساني لويي واند نبرگ کاوشهای باستان شناسی Kangavar Anahita Temple
در معبد آناهيتا آثار زيادي از دوران ساساني وجود دارد ، يكي از بناهاي جالب و در حين حال تقريبا سالم كه از دوران بر جاي مانده بقاياي حمامي است كه بــا تــوجه بـــه خصوصيات آن احتمالا به سده 4 ه.ق تعلق دارد. اين حمام داراي گلخانه و كانال هدايت كننده حرارت است و هنوز لوله آب رساني ساخته شده از تنپوشه و كانال هاي فاضلاب ( آب چاله حوض ) و نيز محوطه رختكن و ساير احتياحات يك حمام در آن باقي مانده است .
معبد آناهیتا قصرکنگاور ناهید كرپورتر ابن فقيه البلدان ستونهاي ساساني لويي واند نبرگ کاوشهای باستان شناسی Kangavar Anahita Temple
معبد آناهیتا قصرکنگاور ناهید كرپورتر ابن فقيه البلدان ستونهاي ساساني لويي واند نبرگ کاوشهای باستان شناسی Kangavar Anahita Temple
به هر حال آنچه امروز از مبعد بر جاي مانده بخش هايي از بناي اصلي است كه گمانه زني در مورد ساخت اوليه معبد آناهيتا را بسيار دشوار مي سازد. لويي واند نبرگ باستان شناس بلژيكي اين بنا را معبدي مربوط به 200 سال پيش از ميلاد مسيح دانستند و آن را به سلوكيان نسبت مي دهد . برخي آن را با معبد پالميرا مقايسه كرده اند و حتي از همين روي نقشه هاي طرح باز سازي معبد را نيز ارايه كرده اند اما آنچه كه امروز كاوشهاي باستان شناسي مشخص كرده خلاف آن را ثابت مي كند و معبد آن را ثابت مي كند و معبد آناهيتا را معبدي با شيوه و سبك خاص حود معرفي كرده است.
 |
| آناهیتا (آناهید - ناهید) الهه آب و آبادانی |