صفحه نخست » بخش عمومي » اطلاعات ضروری » کتابهای مفید » سگ

در اين موارد ممکن است شما صاحب حيواني شده باشيد که مالک قبلي آن به دليل ناتواني در نگهداري آن اقدام به فروش يا واگذاري آن کرده است. لذا شما قبل از خريداري يک سگ بالغ حتماً با صاحب قبلي آن تماس بگيريد و از روحيات سگ سؤالاتي بکنيد؛ زيرا ممکن است سگ عادات بدي مانند دويدن دنبال وسايل نقليه،  گازگرفتن مردم داشته باشد. لذا بايد فکر کنيد که آيا قادر به نگهداري چنين حيواني هستيد يا نه؛ زيرا اين ترحم به حيوان نيست که مدام از خانه‌اي به خانۀ ديگر جابه‌جا شود.
اگر شما سگ سرکش و شروري داريد هرگز آن را به شخصي که به دنبال سگ نگهبان مي‌گردد ندهيد و به قولي خود را از دست آن خلاص نکنيد زيرا صاحب جديد آن هم مسلماً به دنبال راهي براي خلاص شدن از آن مي‌گردد.
سگ‌هاي بالغ نيز مانند توله سگ‌ها بايد جعبه يا سبد مخصوص به خود داشته باشند که در جاي ساکتي که در جريان هوا نباشد قرار گرفته باشد. ضمناً بايد ياد بگيرند که تا زماني که به آنها اجازه خروج داده نشده داخل جعبه يا سبد خود بمانند.
هرگز به سگ اجازه ندهيد که روي صندلي شما بنشيند چون ممکن است چسبيدن موهاي آن به لباس شما براي شما امر عادي باشد اما براي مهمان‌هاي شما قابل قبول نمي‌باشد؛ چون سگ‌هاي بالغ مرحلۀ جويدن را پشت سر گذاشته‌اند مي‌توانيد براي آنها يک سبد حصيري خريداري کنيد يا اين که جعبه چوبي مقاوم که يک طرف آن ديوار ندارد استفاده کنيد. همچنين مي‌توانيد از سبدهاي پلاستيکي استفاده نماييد. در هر صورت بايد محل خواب به اندازۀ کافي بزرگ باشد تا حيوان در آن احساس آرامش کند.
در کف محل خواب حيوان مي‌توانيد از يک پتو به عنوان زيرانداز استفاده کنيد. خوب است که به خاطر داشته باشيد که تخم‌ انگل‌هاي خارجي اغلب داخل اين پتو پنهان مي‌شوند لذا بهتر است آن را به طور منظم بشوييد.
اگر سگ شما در داخل لانه‌اي در حياط زندگي مي‌کند بايد مطمئن باشيد که لانۀ مزبور گرم بوده و هوا به آن نفوذ نمي‌کند. لانۀ مورد نظر بايد از چوب ساخته شده و کمي از زمين بالاتر باشد تا رطوبت به آن نفوذ نکند ضمناً در جهت کوران هوا نيز نباشد. مگر در مواقعي که هوا خيلي خوب است لانۀ سگ را بايد در خانه، گاراژ يا انباري قرار دهيد.
اگر لانۀ سگ دائمي است و حيوان بايد در طول سال در آن زندگي کند بايد به اندازۀ کافي بزرگ باشد تا حيوان در آن کاملاً احساس راحتي کند. ارتفاع آن هم بايد به حدي باشد که حيوان بتواند به راحتي در آن بايستد. لانه مزبور بايد در گوشه‌اي از باغ که از سرما، باد و نور خورشيد محفوظ باشد قرار داده شود. هر روز بايد مدفوع موجود در لانه تخليه شود تا باعث آلودگي انگلي نشود. ضمناً کف لانه بايد به وسيله يک مادۀ ضدعفوني کننده شستشو شود. محل خواب حيوان نيز بايد حداقل هفته‌اي يک بار شسته شود.
تمرين و بازي:
تمامي سگ‌ها بدون توجه به نژاد آنها به اشکال خاصي از ورزش‌هاي روزانه نياز دارند. ورزش نقش مهمي در حفظ سلامت و شادابي حيوان دارد به طوري که بسياري از بيماري‌هاي سگ ناشي از خوردن غذاي زياد و ورزش کم مي‌باشد. سگ‌هاي کوچک جثه به دويدن زياد نيازي ندارند و تنها بايد فعاليت‌هاي بدني کافي را داخل خانه يا حياط منزل انجام دهند. اما سگ‌هاي بزرگ حداقل بايد روزي يک ساعت را به بازي و دويدن بپردازند و تنها قدم زدن با قلاده و زنجير کافي نيست؛ لذا اگر محيط کافي جهت دويدن حيوان نداريد مي‌توانيد با حيوان به توپ‌بازي بپردازيد که بدون خستگي شما نياز حيوان به دويدن را تأمين مي‌نمايد. بايد به خاطر داشته باشيد که نبايد به طور اوليه و ناگهاني حيوان را وادار به فعاليت سخت بدني نماييد. اين امر باعث کشدگي عضلات سگ مي‌گردد.
رسيدگي به وضعيت موها:
تمامي سگ‌ها نياز به شانه کردن روزانه دارند. اين امر موجب بهبود ظاهر حيوان در نژادهاي موکوتاه مي‌گردد اما در نژادهاي موبلند يک امر کاملاً ضروري است. يکي از عمده شکايات صاحبان سگ، در مورد ريختن مو روي مبل، فرش و اسباب خانه مي‌باشد لذا با شانه کردن منظم مي‌توانيد اين مشکل را تا حدي برطرف کنيد.
اگر شما تولۀ خود را از روزهاي اول به شانه زدن روزانه عادت دهيد، در آينده اين کار حيوان را مضطرب نکرده بلکه از آن لذت مي‌برد. براي سگ‌هاي موکوتاه معمولاً استفاده از يک برس با پرزهاي نسبتاً محکم کفايت مي‌کند. برس زدن موهاي مرده را حذف مي‌کند و پوشش بدن را درخشنده وبراق مي‌کند. فصل موريزي معمولاً در بهار و پاييز مي‌باشد و به مدت 4 تا 6 ماه جاي آن را مي‌گرد. وقتي سگ‌ها در فصل موريزي هستند به طور روزانه آنها را شانه کنيد.
وجود کمي شوره در پوست طبيعي است اما اگر زياد بود نشانگر شستشوي بيش از حد و خشکي پوست حيوان است. در موقع شانه کردن سعي نيد که حيوان را به خوبي تيمار کنيد نه اين که تنها با کشيدن شانه و برس بر روي موهاي سطحي حيوان، خود را فريب دهيد. شانه کردن گاهي تا نيم ساعت وقت شما را به خود اختصاص مي‌دهد لذا قبل از خريد سگ به اين مسئله توجه نماييد. با شانه کردن منظم مي‌توانيد مانع از تشکيل گره در موي حيوان شويد ولي در صورت تشکيل گره بايد آنها را با قيچي که نوک آن تيز نباشد برداريد. اگرچه محل برداشتن گره ممکن است کم موتر به نظر آيد اما نگران اين امر نباشيد چون به زودي به وسيله رشد موجبران مي‌گردد.
حمام کردن:
پاسخ مشخصي در مورد اين سؤال که چند وقت يک بار بايد يک سگ را حمام کرد وجود ندارد. سگي که کثيف است و بو مي‌دهد نياز به حمام دارد ولي کثيفي جزئي را مي‌توان پس از خشک شدن به وسيله برس زدن برطرف کرد. اکثر سگ‌ها به حمام بيشتري در فصل تابستان نياز دارند. برخي از سگ‌ها نياز به حمام ماهانه و بعضي بيشتر از اين نياز دارند اما شستشوي بيش از حد باعث کم شدن چربي‌هاي طبيعي سطح پوست شده و پوست حالت خشکي و خشني به خود مي‌گيرد و شفايت و درخشندگي موها کمتر مي‌شود.
هميشه قبل از حمام کردن سگ، آن را به خوبي تيمار نماييد وگرنه باعث تشکيل توده‌ها و گره‌هاي بيشتري خواهيد شد. هرگز از پاک‌کننده‌هاي قوي يا صابون‌هاي قليايي قوي استاده نکنيد زيرا پوست سگ‌ها حساس است. شما مي‌توانيد از شامپوهاي مخصوص سگ يا از شامپوي بچه استفاده کنيد. آب مورد استفاده بايد ولرم باشد. شما مي‌توانيد از وان حمام خود نيز استفاده کنيد ولي بايد بعداً آن را به خوبي بشوييد. وان حمام بچه براي شستشوي سگ‌هاي کوچک مفيد مي‌باشد.
مي‌توان از شامپوي خشک نيز جهت تميز کردن سريع سگ‌ها استفاده کرد اما جهت استفاده در سگ‌هاي کثيف مناسب نمي‌باشد.
کوتاه کردن ناخن‌ها:
سگ‌هايي که در محيط روستايي و در فضاي باز زندگي مي‌کنند به دليل حرکت بر روي زمين سخت نياز به کوتاه کردن ناخن ندارند زيرا به طور طبيعي ناخن آنها در تماس با زمين سائيده مي‌شود. ولي سگ‌هايي که در خانه زندگي مي‌کنند بايد به طور مرتب ناخن‌هايشان کوتاه شود زيرا در غير اين صورت ممکن است ناخن آنها وارد گوشت شده و بسيار دردناک شود. لازم است به خاطر داشته باشيد که بافت زير ناخن سگ‌ها بسيار حساس است لذا تنها بافت شاخي ناخن بايد کوتاه شود. جهت اين کار تنها از ناخن‌گيرهاي مخصوص استفاده کنيد که متداول‌ترين آنها ناخن‌گير گيوتيني است.
هرگز از قيچي و امثال آن استفاده نکنيد زيرا اين کار باعث رشته رشته شدن بقيه ناخن و دردناکي آن مي‌گردد. در سگ‌هايي که ناخن‌هاي تيره رنگ دارند تشخيص اين محل مشکل است لذا تنها قسمت جلوي ناخن که به عقب انحناء دارد را کوتاه کنيد. کوتاه کردن بيش از حد موجب درد و خونريزي قابل توجهي خواهد شد. وقتي ناخن‌ها را کوتاه مي‌کنيد از کوتاه کردن ناخن انگشت پنجم نبايد غفلت کنيد؛ اين انگشت در سطح داخل پا قرار دارد. گاهي اين انگشت تنها در پاهاي جلو وجود دارد اما در بعضي موارد در پاهاي عقب هم ديده مي‌شود. برخي از پرورش دهندگان سگ در همان روزهاي اول اين انگشت را قطع مي‌کنند زيرا اين انگشت اغلب بزرگ شده و مستعد شکستگي مي‌باشد که بسيار دردناک است.
مراقبت از گوش‎‌ها:
قسمتي از برنامۀ بهداشتي روزانۀ حيوان بايد معاينه منظم گوش‌ها باشد. نژادهايي که گوش‌هاي بلند وافتاده دارند مثل اسپانيل و پودل نسبت به نژادهايي که گوش‌هاي ايستاده دارند به دليل اين که لالۀ گوش آنها مانع جريان منظم هوا به داخل کانال گوش مي‌شود بيشتر مستعد عفونت‌هاي گوش مي‌باشند. در صورت لزوم بايد گوش‌ها را جهت خارج کردن توده‌هاي موم پاک کرد. بهترين روش استفاده از تکۀ کوچکي پارچه کتاني است که چند قطره پارافين يا روغن زيتون روي آن ريخته شده باشد.
براي افراد بي‌تجربه استفاده از گوش‌پاک‌کن به هيچ وجه توصيه نمي‌شود زيرا سطح داخلي گوش بسيار ظريف بوده و حرکت ناگهاني حيوان ممکن است منجر به جراحت آن شود. براي اين کار همچنين مي‌توانيد انگشت خود را در حالي که يک پارچۀ نرم مرطوب يا پنبۀ مرطوبي به دور آن پيچيده شده وارد گوش نماييد و با چرخاندن آن داخل گوش را تميز کنيد. تنها تميز نمودن قسمت‌‎هايي از داخل گوش که قابل ديدن مي‌باشد کافي است. ضرورتي ندارد که تمام موم داخل گوش خارج شود زيرا اين موم‌ها به طور طبيعي داراي عملکرد محافظت‌کننده‌اي نيز هستند. گوش برخي از سگ‌ها داراي دسته موهاي زيادي است که مانع جريان هوا به داخل گوش شده و زمينه‌ساز عفونت‌هاي گوش مي‌شوند.
مراقبت از چشم‌ها:
همواره در موقع شستن و اصلاح بدن سگ بايد مراقب باشيد که هيچ نوع اجسام تحريک‌کننده‌اي وارد چشم‌هاي حيوان نشود. همچنين در نژادهايي که چشم‌هاي بزرگ و بيرون‌زده‌اي دارند، بايد دقت نمود که موهاي بلند اطراف چشم‌ها باعث تخريب و آسيب‌ديدگي چشم‌ها نشوند. تحريکات مداومي که از سوي اين موها بر سطح چشم وارد مي‌شود مي‌تواند باعث عفونت‌هاي مزمن گردد. اين قبيل سگ‌ها اغلب داراي چشم‌هايي قرمز و ترشح مختصري در گوشۀ آن هستند.
براي رفع ترشحات مي‌توان چشم را به آرامي به وسيلۀ يک تکه پنبۀ آغشته به آب جوشيده سرد شده و يا چاي کمرنگ سرد شده شستشو داد. در سگ‌هاي شکاري هم که اغلب با گرد و غبار در تماس مي‌باشند نيز تميز کردن چشم‌ها ضروري است. براي اين کار مي‌توانيد از محلول‌هاي رقيق اسيد بوريک و يا محلو‌ل‌هاي مشابه استفاده کنيد. در موارد شديد که مي‌تواند ناشي از ورود اجسام خارجي، برگشتگي پلک‌ها و ساير بيماري‌ها باشد با دامپزشک مشورت نماييد.
مراقبت از دندان‌ها:
دندان‌هاي سگ به طور مداوم بايد مورد معاينه قرار گيرند. در صورتي که سگ اجازه مي‌دهد بايد دندان‌هاي حيوان را تميز کرد. اگر حيوان علاقه به گاز زدن استخوان يا چوب داشته باشد گاهي مواقع در هنگام معاينه تکه‌هايي از آنها لاي دندان حيوان ديده مي‌شود. در سگ‌ها پوسيدگي دندان به خاطر مصرف کمتر کربوهيدرات و PH قليايي بزاق کمتر رخ مي‌دهد.
در بيش‌تر اوقات خصوصاً در سنين بالا و در سگ‌هايي که از جيرۀ غذايي نرم مثل گوشت يا غذاهاي کنسروي استفاده مي‌کنند سطح داخلي و خارجي دندان جرم مي‌گيرد که بايد در صورت نياز جرم‌گيري شود. در صورتي که سگ آرام باشد به صورت روزانه ذرات مواد غذايي باقي‌مانده را با مسواک پاک نماييد ولي در غير اين صورت با دامپزشک مشورت نماييد. اگر اين ذرات پاک نشوند تشکيل پلاک‌هاي دنداني را مي‌دهد که خود موجب بيماري لثه مي‌شود.
اين بيماري خطرناک است و باعث لق شدن و افتادن دندان مي‌گردد. جرم دنداني به صورت رسوبات نرم يا سفت به رنگ زرد مايل به قهوه‌اي يا خاکستري کم‌رنگ بر روي دندان ديده مي‌شود و آنها را نمي‌توان با مسواک کردن يا ناخن کشيدن از سطح دندان جدا ساخت. در واقع بايد توسط دامپزشک از سطح دندان پاک شوند. بهتر است هر 3 تا 6 ماه يک بار دندان‌هاي سگ توسط دامپزشک جرم‌گيري شوند وگرنه تجمع جرم در سطح خارجي دندان محيط را براي ايجاد عفونت دهان و لثه آماده مي‌نمايد و اغلب در اين گونه سگ‌ها بوي بد دهان به علت نفوذ عفونت در لثه‌هاي سگ از دور استشمام مي‌شود.
کيسه‌هاي مقعدي:
کيسه‌هاي مقعدي به صورت يک جفت غده در دو طرف مقعد قرار دارند. ترشحات اين غدد اغلب بد بو بوده و معمولاً قهوه‌اي و آبکي مي‌باشند ولي ممکن است در صورت تجمع بيش از حد به صورت خميري درآيند. گاهي مواقع تجمع ترشحات اين غدد موجب درد و خارش در ناحيۀ مقعد مي‌گردد که به صورت گاز گرفتن يا ليس‌زدن مقعد يا کشيدن آن بر روي زمين تظاهر مي‌يابد.
در اين صورت بايد ترشحات داخل کيسه را تخليه نمود. بهتر است اين کار توسط دامپزشک انجام شود.