لاغری به قیمت جان
آیا می‌دانید كه مركز گرسنگی در انسان همیشه فعال است ، ولی مركز سیری به صورت دورهای برای مهار مركز گرسنگی به كار می‌افتد و دقیقا به همین علت است كه اگر خودمان را با شیوه‌های مختلف كنترل نكنیم، دهانمان همیشه برای خوردن، مشتاقانه باز خواهد بود.
این روزها كنترل اشتیاق به خوردن به نوعی اپیدمی، بخصوص در میان دختر خانم‌ها و خانم‌های جوان 20 تا 40 ساله تبدیل شده است. به بیان دیگر تلاش برای رسیدن به اندام متناسب، آن هم از روش‌های غیراصولی چون
رژیم‌های لاغری خودسرانه و بسیار كم‌كالری تا مصرف انواع و اقسام داروهای پرعارضه لاغری، انجام جراحی‌های غیرضروری و حتی توسل به ورزش‌های بسیار سنگین به نوعی ماراتن تبدیل شده است، اگر چه برخی از آقایان هم از این قافله عقب نمانده‌اند.
شاید به جرات بتوان گفت كه یكی از مهم‌ترین پیامدهای بهره‌گیری درازمدت از
رژیم‌های غذایی غیراصولی، بیزاری از
رژیم‌های غذایی و
روی آوردن حریصانه به خوردن است كه بی‌شك عوارض خطرناكی را به دنبال خواهد داشت. با این حال متخصصان تغذیه ابتلا به عوارضی چون
پوكی استخوان ،
ریزش مو ،
ریختن دندان ،
كم‌خونی ،
كاهش بینایی و
ضعف اعصاب را پس از گرفتن
رژیم‌های غیراصولی گریزناپذیر می‌دانند.
برلیانت بزرگمهر، مسوول كمیته آموزش همگانی انجمن تغذیه ایران در گفت‌وگو با جام‌جم با تاكید بر این كه
رژیم‌های لاغری غلط، رژیم‌های بسیار كم‌كالری هستند كه نمی‌توانند نیازهای طبیعی بدن را تامین كنند، می‌گوید:
رژیم‌های غیراصولی دیگر نیز شامل
رژیم‌های بدون كربوهیدرات (مواد نشاسته‌ای چون نان و برنج)،
آب‌درمانی ،
رژیم چربی ،
رژیم پرپروتئین و
رژیم تك‌خوری می‌شود.
از سوءتغذیه تا سوءتغذیه
وی می‌افزاید: بی‌شك بهترین روش لاغری استفاده از تمام گروه‌های غذایی یعنی نان و غلات، سبزیجات، میوه‌جات، لبنیات، گوشت قرمز و سفید، تخم‌مرغ و حبوبات در كنار فعالیت‌های ورزشی چون پیاده‌روی، دویدن، كوهنوردی یا انجام حركات منظم روزانه است.
بزرگمهر با اشاره به اشكالاتی كه بر انواع
رژیم‌های غذایی كم‌كالری وارد است، می‌گوید:
رژیم‌های غذایی كم‌كالری، مانع رسیدن و دریافت انرژی مورد نیاز سلول‌ها می‌شود و از آنجا كه متابولیسم بدن به خوبی صورت نمی‌گیرد، فرد سست و بی‌حال شده و پس از مدتی از ضعف زیاد دچار بیماری می‌شود.
نكته مهم دیگر آن كه
وقتی بدن فردی به متابولیسم پایین عادت كند، با كنار گذاشتن رژیم، حتی با مصرف مواد غذایی طبیعی هم چاق می‌شود.
نان و برنج بخورید!
خیلی‌ها بدون مشاوره متخصص تغذیه، برای كاهش وزنشان، مصرف نان و برنج را به طور كامل از رژیم روزانه حذف می‌كنند. غافل از این كه این دسته مواد هم باید به میزان لازم به بدن برسند.
بزرگمهر در این باره تاكید می‌كند: از آنجا كه سوخت سلول‌های عصبی از كربوهیدرات تامین می‌شود، نرسیدن این دسته مواد به آنها منجر به بروز ناآرامی‌های عصبی ، سردرد و سرگیجه در فرد می‌شود. بعلاوه در چنین شرایطی فرد برای جبران این وضعیت به مصرف مواد قندی روی می‌آورد، با افزایش میزان قند خون، ترشح انسولین بالا می‌رود و به دنبال آن افت قند خون بدن به عنوان یك عارضه جدی تداوم می‌یابد كه تبعات خود را به همراه دارد.
در عین حال رژیم‌های پرپروتئین هم مانع از جذب كلسیم توسط بدن شده و عوارضی چون نرمی و پوكی استخوان را به همراه می‌آورند.
آب‌درمانی، اشتباهی دیگر
چند سال پیش تب آب‌درمانی و
رژیم‌های متكی به مصرف صرفا آب برای چند روز متوالی بشدت شایع بود. در حالی كه امروزه متخصصان تغذیه به مضرات مصرف بیش از اندازه آب با جدیت تاكید می‌كنند.
مسوول كمیته آموزش همگانی انجمن تغذیه ایران در این باره می‌گوید: مصرف بیش از اندازه آب منجر به خیز یا ورم سلولی یا به بیانی تجمع زیاد آب در داخل سلول‌ها می‌شود كه اگر تداوم یابد، سوءتغذیه و حتی مرگ را در پی دارد.
رژیم‌های پرچربی هم فرد را با خطر افزایش كلسترول، چربی‌های بد خون (LDL) و تری‌گلیسیرید مواجه می‌كند.
تك‌خوری نكنید
رعایت تنوع غذایی مبتنی بر مصرف 5 گروه غذایی راز اصلی داشتن یك رژیم غذایی سالم و درست است.
بی‌شك كسانی كه به منظور حفظ رژیم
غذایی خود تك‌خوری می‌كنند، یعنی مثلا در طول روز صرفا از یك میوه یا ماده پروتئینی خاصی مصرف می‌كنند، مبتلا به
نوعی جدی از سوءتغذیه می‌شوند.
بزرگمهر در این خصوص می‌افزاید: سوءتغذیه در افراد دارای رژیم تك‌خوری از آن رو اتفاق می‌افتد كه برخی مواد غذایی تنها به همراه مواد غذایی دیگر هضم و جذب می‌شوند، همچون منابع گیاهی دارای آهن كه همراه با منابع تغذیه‌ای دارای ویتامین C جذب می‌شوند. پس فقر مصرف هر یك از این مواد، مانع جذب مواد مغذی دیگر می‌شود.
اعتیاد به رژیم، بلایی دیگر
متاسفانه افرادی كه به رژیم غذایی سخت عادت می‌كنند، پس از مدتی نسبت به رژیم‌هایی كه حتی متخصصان تغذیه به آنها می‌دهند نیز وسواس پیدا كرده و تصور می‌كنند كه آنها هم پركالری هستند و بر این اساس خودسرانه از رژیم‌های كم‌كالری‌تری استفاده می‌كنند كه بر این منوال نه‌تنها دچار سوءتغذیه و انواع بیماری‌ها می‌شوند، بلكه بدنشان پس از مدتی دیگر نه‌تنها نسبت به هیچ رژیمی جواب نمی‌دهد، بلكه حتی با خوردن غذای طبیعی هم چاق می‌شوند.