دیر کل اداره محیط زیست همدان به سبز پرس گفت: نگاهی گذرا به اخبار منتشر شده در سال های اخیر بیانگر گزارش های پراکنده ای از حمله گرگ به انسان است. این مسئله نشان می دهد که تضاد این گونه با جوامع بومی افزایش یافته است و علت آن را می توان تغییر بسیار زیاد زیستگاه های گرگ به دست انسان ها و تخریب مراتع دانست.
قربانعلی محمد پور نسبت به حمله گرگ ها در برخی مناطق روستایی با نزدیک شدن به فصل تابستان هشدار داد و گفت: به دنبال حمله گرگ در چند سال اخیر، اداره حفاظت محیط زیست استان همدان به تقویت و افزایش "نیروهای گارد محیط زیست" پرداخته است.
وی با اشاره به اینکه ضروری است برای دامدارانی که دام آنها مورد حمله گرگ قرار گرفته تسهیلات بیمه ای در نظر گرفته شود، گفت: دامداران باید محل های حضور گرگ را شناسایی و در حین عبور از مراتع به آنجا نزدیک نشوند، دام ها را قبل از غروب به محل زندگیشان بازگردانند، افراد محلی در صورت مشاهده ماده گرگ یا توله آن ضمن حفظ خونسردی از تحریک و نزدیک شدن و آزار آنها خودداری کنند و اگر در هنگام برداشت محصول یا آماده سازی زمین لانه گرگی مشاهده شد، نباید اقدام به تخریب لانه و کشتن توله ها کنند، بلکه باید مراتب را به اداره محیط زیست گزارش دهند تا اقدامات لازم صورت گیرد.
وی با اشاره به اینکه در سال های اخیر گزارشهایی از حمله گرگ ها به مزارع، دام ها و حتی انسان در استان همدان ارائه شده است، گفت: در پی این رخدادها تا کنون 4 کودک کشته و شماری از روستاییان زخمی شده اند.
محمد پور با تاکید بر اینکه به هیچ وجه کودکان، خردسالان و سالخوردگان را نباید در اطراف زمین های کشاورزی بدون توجه رها کرد، گفت: نباید دانش آموزان و کودکان را در ساعات اولیه روز یا هنگام غروب در بیرون از منزل نگاه داشت، گرگ های سالم به انسان حمله نمی کنند و روستاییان باید در صورت مشاهده رفتار غیر عادی و نزدیک شدن بیش از حد گرگ به منطقه مسکونی مراتب را سریعا به اداره کل محیط زیست اعلام کنند. همچنین دامداران هنگام چرای دام سگ های گله را همراه داشته باشند و از پراکنده شدن دام جلوگیری کنند.
محمدپور با اشاره به اینکه دو طرح "پروژه جمعیت های گرگ در استان همدان با رویکرد کنترل تضاد با منافع انسانی" و "بررسی گونه های گرگ" در منطقه در حال اجرا است و در این دو طرح سعی می شود تا دورگه بودن یا گرگ بودن این حیوانات مشخص شود، گفت: در اجرای این طرح تعدادی گرگ توسط شکارچیان معتمد اداره کل محیط زیست استان همدان شکار و نمونه گیری ژنتیکی آنها به دانشگاه تهران ارسال شد.
وی با تاکید بر اینکه تا کنون حدود 50 درصد این طرح اجرا شده است، گفت: مدل سازی ها انجام شده و پیشرفت کار نیز مناسب بوده است و برای اجرای طرح 500 میلیون ریال اعتبار در نظر گرفته شده است.
یکی از دلایل تمرکز یافتن حملات گرگ به انسان در فصل تابستان در این مناطق اقلیم همدان و تغییرات فصلی در زیستگاه های این حیوانات است در حال حاضر در برخی زمین ها و منابع طبیعی که زیستگاه گرگ ها محسوب می شود؛ فعالیت های کشاورزی صورت گرفته است. در فصل تابستان، پربار بودن اراضی کشاورزی و تراکم بالاتر زباله های انسانی، این مناطق را به زیستگاه مناسبی برای ماده های بالغ که نیاز به تامین منابع غذایی دارند تبدیل کرده است.
"گرگ" یا "گرگاس" کدام مسئول حمله به دام است؟
مدیر کل محیط زیست استان همدان در ادامه به مطرح بودن دو فرضیه در خصوص حمله گرگها اشاره کرد و گفت: دو رگه گیری بین گرگ و سگ یکی از فرضیه ها است، متاسفانه طی چندین سال اخیر گزارش های مستندی در سازمان محیط زیست موجود است كه جوامع محلی همچون گله داران و چوپانان با عقاید غلط و غیركارشناسانه اقدام به زنده گیری گرگ های نر كرده و به منظور جفتگیری، آنها را در كنار سگ های ماده قرار می دهند و هیبریدی با نام محلی «گرگاس» یا همان «سگ گرگ» به وجود می آید که خلق و خوی گرگ را دارد؛ اما برای گرگی که در جوامع انسانی است، باز هم امکان حمله آن به انسان وجود دارد.
او ادامه داد: "سگ گرگ ها" بسیار تهاجمی بوده و به سختی تربیت پذیر هستند و به دلیل ژن غالب گرگ نر، شباهت ظاهری بسیاری به گرگ ها دارند، لذا باید از نگهداری توله گرگ و هیبرید نمودن سگ و گرگ پرهیز شود چراکه هیبرید حاصل از این دو گونه، از انسان هراسی ندارد و به راحتی وارد مناطق مسکونی می شود.
وی فرضیه دوم را روند تغییرات زیستگاه گرگ در سال های اخیر عنوان کرد گفت: تمامی این موارد به دلیل اقدامات تخریب گرایانه انسان ها بوده كه متاسفانه در نهایت نیز این مسایل گریبانگیر خود انسان شده است.
مدیر کل محیط زیست استان همدان معتقد است یکی از عوامل حضور گرگ ها در این مناطق دفن غیر اصولی زباله است، با دفن غیر بهداشتی پسماندهای مراکز دام و طیور به ویژه مرکز پرورش طیور در اطراف روستای لتگاه شهرستان بهار احتمال تجمع این حیوان در مراکز دفن غیر بهداشتی زباله وجود دارد که مشکلات آن گریبانگیر جامعه انسانی شده است. ، خو گرفتن این حیوانات به انسان نوعی سود و منفعت برای حیوان است در این راستا رقابت درون گونه ای بین گرگها کاهش می یابد ضمن اینکه اگر گرگ ماده زیستگاهی در مجاور منطقه مسکونی را انتخاب کند احتمال خو گرفتن توله گرگ به انسان وجود دارد و سبب ریسک حمله حیوان به انسان می شود.
وی با بیان اینکه حدود 4 سال است که با گرم شدن هوا و شروع فعالیت های کشاورزی، نگرانی از وجود گرگ در مزارع کشاورزی و روستاها وجود دارد، گفت: حمله گرگ در اواخر بهار و تابستان در روستاهای شهرستان های "رزن" و "بهار" از توابع استان همدان اوج می گیرد و همدان از استان هایی محسوب می شود که گونه گرگ در اکثر مناطق آن پراکنش دارد.
وی با تاکید بر اینکه کانون حملات در تابستان به این دو شهرستان اختصاص دارد، گفت: در برخی شهرستان ها از جمله «تویسرکان» با وجود بیشتر بودن تعداد گرگ های سرشماری شده، آمار حملات کمتر است.
مدیركل حفاظت محیط زیست استان همدان در ادامه با اشاره به اینکه در سال گذشته اعتباری برای اجرای پروژه مطالعاتی "اكولوژیك گونه گرگ" در شهرستان بهار اختصاص یافت، گفت: مطالعات این پروژه اوایل سال گذشته آغاز شد و تا پایان سال جاری به اتمام می رسد
محمد پور اظهار داشت: در راستای اجرای پروژه "مدیریت جمعیت های گرگ در استان همدان با رویکرد کنترل تضاد با منافع انسانی" بازدید های میدانی از کانون های بحران صورت گرفته است و مطالعات میدانی نشان دهنده این واقعیت بود که مدیریت زباله های خانگی در روستاهای این مناطق نامناسب است، این امر در جذب حیوانات به مناطق مسکونی نقش دارد.
گرگ که بزرگ ترین گونه از خانواده سگ سانان است معمولاً در تمام زیستگاه های ایران از جنگل گرفته تا دشت زندگی می کند و در رنگ های خاکستری، زرد و قهوه ای مشاهده شده است.