نوع بیماری: محیطی
علت: نیتریت
اسامی: بیماری خون قهوه ای، مسمومیت نیتریت

تشریح:
مسمومیت نیتریت، بلافاصله پس از مسمومیت آمونیاک (که یکی از قاتلان اصلی ماهیان آکواریوم است) بروز می کند. درست زمانی که فکر میکنید که همه چیز بعد از مردن نیمی از ماهی هایتان با مسمومیت آمونیاک تمام شده است، میزان نیتریت بالا می رود و ماهی ها را دوباره در معرض خطر قرار می دهد. هر زمان که سطح آمونیاک بالا رود، بلافاصله پس از آن سطح نیتریت هم افزایش می یابد. برای پیشگیری از مسمومیت نیتریت هرگاه آکواریومی را راه اندازی کردید، اولین ماهی ها به تانک معرفی شدند، فیلتر به درستی کار نکرد و یا دارویی را به آکواریوم اضافه کردید، آب راچک کنید.

نشانه ها
ماهی در سطح آب نفس نفس می زند.
ماهی در نزدیکی خروجی های آب می ماند.
بی حرکت و بی حال می شود.
آبشش ماهی به رنگ قهوه ای یا قهوهای مایل به زرد در می آید.
حرکات آبشش تند می شود.

این بیماری با نام "بیماری خون قهوه ای" نیز شناخته می شود، زیرا رنگ خون به دلیل افزایش ماده ای به نام "methemoglobin" قهوه ای می شود. اگرچه، مشکلاتی که "methemoglobin" به وجود می آورد، بسیار جدی تر از تغییر رنگ خون است. این ماده قابلیت حمل اکسیژن را از خون می گیرد و حتی اگر اکسیژن به اندازه کافی در آب وجود داشته باشد نیز، به معنی واقعی کلمه، ماهی را "خفه" می کند.
میزان تحمل گونه های متمایز، در برابر سطوح مختلف نیتریت با یکدیگر متفاوت است. برخی از ماهی ها ممکن است فقط بی حال شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به طور ناگهانی و بدون بروز کوچکترین نشانه ای از بیماری بمیرند. رایج ترین نشانه های بیماری عبارتند از: نفس نفس زدن در سطح آب، ماندن در نزدیکی خروجی های آب، بی حالی، قهوه ای شدن آبشش و حرکات سریع آن.
سیستم ایمنی ماهی هایی که برای طولانی مدت در معرض نیتریت قرار می گیرند، ضعیف می شود و آنها را مستعد ابتلا به بیماری های ثانویه ای همچون سفیدک، دم خوره و عفونت های باکتریایی می سازد. بالا رفتن سطح "methemoglobin"، سبب آسیب رسیدن به کبد، آبشش و سلول های خونی می شود. در صورتی که بیماری به موقع درمان نشود، ماهی بر اثر کمبود اکسیژن و یا بیماری های ثانویه خواهد مرد.

درمان
تعویض قسمت زیادی از آب
اضافه کردن نمک بدون ید
کم کردن غذا دهی
افزایش هوا رسانی

علاوه بر این، افزودن نیم اونس نمک به ازای هر یک گالون آب آکواریوم، از ساخته شدن "methemoglobin" پیشگیری خواهد کرد. برای جلو گیری از کم شدن سطح اکسیژن در آب، هوا رسانی باید افزایش یابد. غذا دهی باید کاهش یابد و تا زمانی که میزان آمونیاک و نیتریت آب صفر نشده است، نباید ماهی جدیدی به تانک اضافه کرد.

پیشگیری
در کامل کردن تانک های جدید عجله نکنید.
به اندازه غذا دهی کنید و غذا های خورده نشده را از آب خارج کنید.
آب را به طور منظم سیفون کنید.
تست آب را به طور منظم انجام دهید تا پیش از آنکه اوضاع وخیم شود به مشکلات آب پی ببرید.

کلید جلوگیری از مردن ماهی ها، این است که از افزایش تدریجی یا ناگهانی نیتریت آب پیشگیری کنید. هنگامی که تانک جدیدی را راه اندازی می کنید، ابتدا فقط یک یا دو ماهی را به آن اضافه کنید و تا زمانی که سیکل آب به طور کامل طی نشده، تعداد آنها را افزایش ندهید. به تانکی که سیکل آن قبلا طی شده است، در هر دفعه بیش از دو ماهی اضافه نکنید و سعی کنید که تعداد ماهیانتان از ظرفیت تانک بیشتر نباشد.
به ماهی ها کم کم غذا دهید و تمام غذاهای خورده نشده پس از پنج دقیقه را از آب خارج کنید. هر هفته تانک خود را تمیز کنید و گیاهان مرده و دیگر ضایعات را از آب خارج کنید. همچنین عمل سیفون کردن آب را، خصوصا در تانک های کوچک شلوغ، به طور هفتگی انجام دهید. همیشه پس از اینکه با افزایش سطح آمونیاک در تانک خود مواجه شدید، میزان نیتریت آب را نیز بسنجید، زیرا بلافاصه پس از افزایش آمونیاک، عموما افزایش نیتریت هم رخ می دهد.

منبع: freshaquarium.about.com
ترجمه: میلاد