در سال های اخیر، مارها در تجارات اگزاتیک پتها رواج چشمگیری پیدا کرده اند. این رواج، متاسفانه مارها را درگیر مشکلات جدی کرده است. نگران کننده ترین آنها عبارتند از رنج فراوان، آزار و مرگ سالیانه ی تقریبا میلیونها خزنده.
بنا به گفته ی (Altherr, S. & Freyer, D. 2001)، تجارت خزندگان خانگی تاثیری منفی روی رفاه تک تک آنان دارد. طی چند سال گذشته، اجتماع انسانی ایالات متحده، اجتماع بین المللی رفاه حیوانات، حمایت از حیوانات انگلستان و اجتماع سلطنتی پیشگیری از خشونت علیه حیوانات نوشته هایی را منتشر کرده اند که رنج خزندگان هنگام شکار، نگهداری، حمل و نقل و همچنین نرخ بالا و جدایی ناپذیر مرگ میر در هر گام از این تجارت را مورد تاکید میدهد.

جدا از قرار گرفتن در معرض موارد متعدد خشونت علیه حیوانات، تجارت حیوانات خانگی یک دغدغه ی بزرگ در خصوص حفاظت ایجاد میکند. گونه های متعددی از مارها، از جمله گونه های نادر و در خطر، مستقیما از حیات وحش شکار می شوند تا وارد تجارت حیوانات خانگی شوند. این مساله جمعیت طبیعی آنان را به شدت تحلیل می برد.
اجتماع جهانی حفاظت از حیوانات (WSPA) اعلام داشته، در حالیکه مدافعین خزندگان خانگی غالبا ادعا دارند که هم اکنون اکثریت خزندگان موجود در بازار توسط پرورش دهندگان تجاری یا تفننی پروش داده شده اند، مستندات این بازار قضیه ای کاملا متفاوت را نشان می دهد. درصد قابل توجهی از خزندگان نگهداری شده و فروخته شده به عنوان حیوان خانگی در آمریکای شمالی از حیات وحش شکار شده اند. غالب آنان متعلق به کشور های آفریقایی، آسیایی و آمریکای لاتین هستند. درصد قابل توجهی از خزندگان نیز بصورت قانونی یا غیر قانونی در خود ایالات متحده شکار شده اند و درصد کمتر ولی همچنان بالایی نیز در کانادا.

طبق آمار ارائه شده توسط C. Warwick در Cold Blooded Conspiracy،2001 در حدود 90-95% از خزندگان non-farmed در تجارت حیوانات خانگی همچنان از طبیعت شکار می شوند.

اجتماع انسانی ایالات متحده (HSUS) اعلام داشته که با رشد تقاضا برای گونه های کم یاب خزندگان، تجارت غیر قانونی آنان نیز رشد چشمگیری داشته. ایالات متحده بزرگترین مصرف کننده ی حیوانات و گیاهانی است که بصورت غیر قانونی خرید و فروش می شوند. این تجارت غیر قانونی ارزشی بالغ بر 3 بیلیون دلار در سال را دارا بوده و خزندگان بخش عظیمی از آنرا تشکیل می دهند. این مساله مشوق مالی خوبی برای گرد آوری و تجارت غیر قانونی این گونه هاست. هر ساله، هزاران خزنده از افرادی که قصد قاچاق آنان به ایالات متحده را داشته اند توسط مامورین در فرودگاه ها ضبط می شوند.

مارها غالبا با میخکوب سازی از زیستگاه شان ربوده می شوند یا با چوبدستی های قلابدار از مخفیگاه شان بیرون کشیده می شوند. این اعمال، زخم هایی دردناک و گاها کشنده را در آنان ایجاد میکند. روش معمول دیگر برای شکار مارها، ریختن مواد شیمیایی مانند بنزین به داخل مخفیگاه و لانه ی زیرزمینی آنان است. متخصصین تخمین میزنند که به ازاء شکار موفق یک مار، ده مار در طول این فرآیند کشته می شوند.

پس از شکار، مارها برای هفته ها در محفظه های نگهداری جای داده می شوند. از هر گونه مراقبت محروم اند و بسیاری از آنان به دلیل بی توجهی، گرسنگی، بی آبی و دمای نامناسب می میرند. آن مارهایی که زنده می مانند، روانه ی پت شاپها می شوند. بسیاری از آنان نیز به دلیل شرایط بهداشتی اسفناک و امکانات ناکافی در طول این نقل و انتقال می میرند. حمل نقل آنان، روزها به طول می انجامد. و باز هم در تمام طول این مدت، مارها از هر گونه مراقبت محروم اند.

مارهای شکار شده ای که زنده می مانند در حالی وارد پت شاپها میشوند یا به دست کلکسیونرها می رسند که مبتلا به انگل های داخلی و خارجی هستند. همین انگل ها تلفات سنگینی را به آنان وارد می کند و تعداد زیادی به همین دلیل می میرند.

زمانی که مارها به پت شاپها می رسند، با آنان مانند کالا برخورد می شود نه موجودات زنده و باز هم تعداد زیادی به دلیل عدم مراقبت صحیح می میرند. غالب پت شاپها پرسنلی دارند که یا اطلاعاتی ناچیز در خصوص نگهداری صحیح از مارها دارند یا کاملا بی اطلاع اند. مارها معمولا در وضعیتی قرار داده می شوند که نه بستر مناسب را داراست، نه دمای مناسب، نه سطح رطوبت مناسب و نه رژیم غذایی مناسب که همگی منجر به مرگ زودرس می شوند. گزارشی که توسط اجتماع سلطنتی پیشگیری از خشونت علیه حیوانات که در سال 2003 منتشر شد، به نواقص زیادی در ارائه ی اطلاعات به علاقه مندان به خرید اگزاتیک پتها از جمله خزندگان از جانب پت شاپهای انگلستان اشاره کرد.


در سرمقاله ی Arrowhead Reptile Rescue Opinion تحت عنوان "مشکل صنعت خزندگان چیست؟" نویسنده اظهار میدارد که تعداد زیادی از خزندگان در نهایت به دست افراد ناوارد می رسند که اطلاعات دقیقی ندارند. و اینطور ادامه میدهد که "الیگیتورها، کروکودیل ها، مارهای عظیم الجثه و سایر گونه های بزرگ و/یا پرابهت، برای هرکس که پول کافی داشته باشد به سادگی قابل تهیه هستند". هزاران ایگوانا و بچه لاکپشت پروش داده می شوند و وارد این بازار می شوند، سپس به هر کس که گرایشی گذرا به آنان را پیدا میکند فروخته می شوند. هنوز یک پت شاپ یا تک فروش را ندیده ام که قبل از خرید، اطلاعاتی کامل و دقیق را در اختیار خریدار عام بی تجربه قرار دهد."

در طبیعت، مارها بسیار عادت به پنهان شدن دارند و ترجیح می دهند زیر تخته سنگها، پوشش های گیاهی یا سایر مخفیگاه ها پنهان شوند دی حالیکه در پت شاپها، بطور روزمره بدون هیچگونه مخفیگاهی نگهداری می شوند تا کاملا در دید باشند و انگیزاننده ی فروش. محروم بودن از محلی امن برای جای گرفتن، به مارها استرس زیادی وارد کرده و آثار سوءی روی سلامت عمومی شان دارد.

معضل دیگری که تجارت حیوانات خانگی ایجاد میکند آن است که به هر فرد بی مسئولیتی این امکان را می دهد که آنان را اسیر خود کند، بدون در نظر گرفتن این حقیقت که آیا قادر به نگهداری صحیح از آنان هست یا خیر و در نتیجه این حیوانات را در معرض انواع آزار و قصور قرار می دهد. تعداد زیادی از مارهای خانگی نهایتا به شرایطی بی نهایت رقت انگیز می رسند.
در حدود 90% از کل خزندگان خانگی به دلیل شرایط نامطلوب نگهداری که بر انان تحمیل می شود، دچار مرگ زودرس می شوند.

آنهایی هم که زنده می مانند، وقتی صاحبانشان از آنان خسته شدند رها میشوند. تعداد زیادی از اگزاتیک پتها در زیست گاه های غیر بومی رها سازی می شوند. رها سازی اگزانیک پتها در طبیعت، توازن طبیعی اکوسیستم را بر هم میزند. می توانند ناقل بیماری هایی باشند که حیوانات وحشی هیچونه مصونیتی در قبالشان ندارند. جمعیت های وحشی مارها نیز با رهاسازی مارهای خانگی در زیستگاه های غیر بومی آسیب می بینند.
دکتر Whit Gibbons و 10 نفر از همکاران اش در مطالعه ای زیست دانشی، به 6 تهدید بنیادین که منجر به کاهش تعداد مارها می شوند اشاره کردند. این مطالعه، به جز نابودی و تخریب زیستگاه های طبیعی از تحمیل گونه های ناخوانده، که بصورت گسترده به علت تجارت حیوانات خانگی رخ میدهد، به عنوان جدی ترین این تهدیدات یاد میکند.

یک مثال مناسب از خطراتی که تجارت حیوانات خانگی برای مارها به دنبال داشته را می توان به وضوح در مورد مارهای پیتون بارمس در فلوریدا دید. صدها عدد از این مارهای پیتون، که بومی آسیای جنوب و جنوب شرقی هستند، توسط صاحبانشان رها شدند و اکنون در تالاب های فلوریدا در گردش اند. کمیته ی حفاظت از حیات وحش و آبزیان فلوریدا (FWC)، در مارس 2010 مجوز شکار پیتونها را در برهه ای از زمان صادر کرد تا این پیتونها را نابود کند.

واقعا تاسف آور است که این مارها خلاف میل شان وارد بازار حیوانات خانگی شده اند، نادیده گرفته شده اند، توسط صاحبان شان رها شده اند و در نهایت محکوم به مرگ شده اند، فقط به این دلیل که افرادی از برای کسب منفعت از آنان سوء استفاده کرده اند.

تنها شرایطی که نگهداری از مارها در اسارت صحیح است صرفا زمانی است که برنامه های پروش در اسارت دوشادوش تلاش برای احیا و حفاظت از زیستگاه انجام گیرد تا به حفاظت گونه های در خطر یا بازیابی تعداد رو به کاهش آنان کمک کند. یا برای اهداف آموزشی بکار گرفته شوند، آن هم به شرطی که به حفاظت و تامین رفاه مارها کمک کند و نه نمایش برای سرگرمی.

آنان که از خزندگان بصورت تفننی نگهداری میکنند غالبا ادعا دارند که پرورش خزندگان در اسارت با تامین تقاضای بازار از طریق خزندگان پرورشی، به کاهش تعداد حیواناتی که مستقیما از طبیعت شکار می شوند کمک میکنند. با این وجود، این اظهارات نادرست اند.

طبق Scales & Tales منتشر شده توسط WSPA، به رغم مزایای ادعا شده برای پروش خزندگان دراسارت، همچنان پرورش دهندگان به سختی می توانند با حیوانات وارداتی شکار شده از طبیعت که با قیمتی به مراتب پایین تر توسط خزده فروشان و عمده فروشان قابل تهیه هستند، مقابله کنند. همچنین، رشد بازار خزندگان خانگی بر توان پرورش دهندگان جهت ارضای تقاضا پیشی میگیرد. همانطور که تعداد پرورش دهندگان خزندگان افزایش داشته، تعداد حیوانات شکار شده از طبیعت نیز افزایش یافته.
قطعا بخشی از تقاضا برای برخی گونه هایی خاص از خزندگان (همچون corn Snake، Leopard Gecko، Red-eared Slider) را می توان گاهی با پرورش در اسارت تامین نمود ولی در کل، به نظر نمی رسد که این مساله در کاهش سرقت از محیط زیست تاثیری داشته باشد.
مدافعان تجارت خزندگان خانگی غالبا ادعا دارند که با نگهداری و پرورش این خزندگان خانگی، به نحوی به حفاظت از آنان کمک میکنند. متاسفانه کاملا دور از حقیقت است. تجارت خزندگان منجر به رنج و مرگ سالیانه میلیونها حیوان، خارج کردن میلیونها خزنده از زیستگاه طبیعی شان در سرتاسر جهان و بر هم زدن اکوسیستم ها می شود.

در نتیجه بازار تجاری خزندگان، کاملا غیر ضروری است و در حقیقت هیچ دلیل نیکو و پسندیده ای برای پرورش تجاری مارها توسط پرورش دهندگان تفننی و آماتور وجود ندارد.



مشاهدات و تجربیات شخصی

مدافعان تجارت حیوانات خانگی ادعا میکنند که پروش تجاری مارها در اسارت برای حفاظت از آنان مفید است. با این وجود، افرادی که بصورت تفننی مارها را جمع آروری و نگهداری میکنند و همینطور پرورش دهندگانی که مارها را به عنوان اجناسی بی جان می فروشند، کاری با "حفاظت" یا رفاه این موجودات ندارند.
ملاقات هایی که در طول سال ها با تعداد زیادی از این افراد علاقه مند داشته ام ثابت کرده که تنها دغدغه ی آنان در مورد مارها یا گرد آوری است یا فروش بری کسب منفعت. آنان هیچگونه تمایلی به حفاظت از این گونه ها یا رفاه شان ندارند.

این مدافعان همچنین ادعا دارند که وارد کردن مارها به عرصه ی تجارت حیوانات خانگی به تغییر بینش افراد جامعه نسبت به انها موثر بوده و نحوه ی برخود عموم مردم با مارها را بهبود می بخشد. با این وجود، به دنبال سر و کار داشتن با افرادی که از مارها نگهداری میکنند به مدت بیش از 10 سال، متوجه شدم که اکثر آنها اینکار را برای شوکه کردن انجام میدهند. بسیاری از آنان از نمایش کشمکش میان مار و رت یا موش لذت می برند.

آنان این حیوانات را تحریک میکنند و از ترساندن افرادی که در حال بازدید کلکسیون شان هستند لذت می برند. این اعمال صرفا موجب تداوم و تثبیت هر چه بیشتر کلیشه های منفی غالب افراد جامعه نسبت به مارها خواهد شد. بسیاری از این افراد نیز صرفا مارها را برای تازگی آن خریداری کرده اند و وقتی این تازگی از میان برود، مراقبت از این مارها هم به شدن رو به افول میگذارد.

قبول دارم که برخی پرورش دهندگان و افرادی که از مارها نگهداری میکنند به بهترین شکل ممکن از حیوانات شان مراقبت میکنند. با این وجود، این موارد استثنا توجیهی برای تمام رنج، آزار و مرگ گسترده ای که فروش مارها به عنوان حیوانات در پی دارد نیست.
چه در پت شاپها و چه توسط پرورش دهندگان خصوصی.

این مساله که چطور آنانی که ادعای عشق به مارها را دارند به حمایت از این خشونت پوچ و مضحک ادامه میدهند، مرا کاملا تحت تاثیر قرار می دهد.

اگر فردی به مارها علاقه مند است پس باید برای یاری رساندن به آنان تلاش کند. مثلا از طریق حفاظت و بازیابی زیستگاه ها و کمک مالی به پروژه های حفاظتی و نه صرفا گردآوری، جمع کردن و کلکسیون سازی از مارها برای لذتهای شخصی.


Matt Ellerbeck - The Snake Man


ترجمه: The Almighty
منبع: the-snake-man.com