چند نکته درباره نیترات و دنیتراتور
به طور قطع
نیترات بزرگترین معضل آکوارویوم‌دارهای آبشور هست به خصوص کسانی که می‌خوان چیزی‌هایی بیشتر از ماهی نگهداری کنند. به نظر من کسانی که می‌خوان تازه آکوریومشون رو راه‌اندازی کنند کاملا بهتره از همون ابتدا فکری برای این مشکل بکنند. حتی بیشتر از فیلتر بیولوژیک که برای از بین بردن نیتریت درست میشه باید به فکر این موضوع باشند. اگر می‌خوان
دنیتراتور بخرن یا بسازن اگر از همون ابتدای راه اندازی این کار رو بکنند کلی در زمان و هزینه جلو خواهند بود. حتی می‌تونند از همون ابتدا سمپشون رو طوری طراحی بکنند که شامل یک
دنیتراتور سرخود هم باشه که خیلی بدون دردسر و به دردبخور خواهد بود. اگر کسی تمایل داشت بعدا می‌تونم طرح چنین سمپی رو براش بکشم.
همونطور که خودتون می‌دونید و بنده هم قبلا گفتم
نیترات از چند طریق قابل کم شدن است که مهترینش نیتروباکترهای بی‌هوازی هستند. نکته‌ی مهمی که در مورد این باکتریها وجود داره اینه که در مجاورت اکسیژن از بین می‌روند و این تمام فلسفه و دلیل شکل ساخت
دنیتراتور هست. در واقع
دنیتراتور کاملا شبیه فیلتر بیولوژیکی که در سمپ ایجاد میشه کار میکنه و ساخته میشه فقط با اکسیژن خیلی کمتر. برای رسیدن به این موضوع چند نکته رو باید رعایت کرد. اول اینکه محیط
دنیتراتور باید کاملا بسته باشه تا هوا وارد اون نشه. دوم به دلیل اینکه اکسیژن محلول در آب زیادی نباید وارد اون بشه باید سرعت ورودیش و طبیعتا خروجیش در حد قطره قطره باشه (البته در مجموع این موضوع به لیتراژ، متریال و توان
دنیتراتور بستگی داره). سوم به دلیل اینکه ورودی و خروجی
دنیتراتور کمه، آب در
دنیتراتور به صورت راکد خواهد بود که این موضوع از مجاورت آب با باکتریها کم خواهد کرد و برای جبران این موضوع باید با یک پمپ آب را در اون به جریان انداخت. در
دنیتراتور نیتروباکترهای بی هوازی کاملا فرایندی برخلاف نیتروباکتریهای هوازی را صورت می‌دهند که به آن denitrification می‌گویند که به سه حالت زیر، به ترتیب بیشترین اتفاق، صورت می‌گیرد:
NO3- → NO2- → NO → N2O → N2
NO3- → NO2- → NH3 → NH4 → N2
2NO3- + 12H+ → N2 + 6H2O
در هر سه فرایند نتیجه نهایی نیتروژن و آب خواهد بود. یکی از نشانه هایی که از روی اون میشه فهمید که یک
دنیتراتور داره درست کار می کنه اینکه که آب خروجیش به همراه گاز باشه. این‌ها را گفتم که به چند نکته مهم اشاره کنم.
من از خیلی از حرفه‌ای ها و فروشنده‌ها و استفاده کننده‌ها از
دنیتراتور این و شنیدم (احتمالا شما هم شنیدید) که دنیتراتورها درست کار نمیکنند یا شانسی کار میکنند! خودم هم به علت اینکه دوتا
دنیتراتور به دردنخور ساخته بودم به این نتیجه رسیده بودم اما بعد از اینکه یک دینیتراتور خریدم و یکی هم ساختم به یکی دو نکته مهم برخورد کردم که فکر کنم کلید همون کار نکردن یا شانسی کار کردن اون برای بعضی‌ها باشه. همونطور که در فرمولهای بالا می‌بینید در
دنیتراتور نیترات ابتدا به نیتریت و کمی هم آمونیاک و سپس به نیتروژن تبدیل میشه. اگر ورودی آب
دنیتراتور بیشتر از توان اون باشه دو اتفاق میافته اول اینکه به علت ورود اکسیژن بیشتر احتمالا تعداد باکتری ها کاهش پیدا خواهد کرد و دوم اینکه فرآیند تبدیل ناقص صورت می‌گیره و خروجی
دنیتراتور نیتریت و احتمالا آمونیاک بالایی خواهد داشت. اتفاق اول اتفاق دوم را هم تشدید و
دنیتراتور رو به سمت از کار افتادن پیش خواهد رفت. در واقع در اون حالت
دنیتراتور فقط عمل فیلتر بولوژیک شما را تا حدی خنثی کرده و
نیترات رو به نیتریت و آمونیاک تبدیل میکنه. اتفاقی که در تانک من افتاد و بعد از مدتی اتفاقی فهمیدم که نیتریت آکواریومم کمی بالا رفته. برای جلوگیری از این موضوع حتما باید 1- موقع راه اندازی
دنیتراتور ورودی اون رو در کمترین حد ممکن قرار بدید. 2- بعداز مدتی نیتریت خروجی رو تست کنید اگر بالا رفته بود معلومه
دنیتراتور شما شروع کرده به کار کردن و اگر بعداز بالا رفتن مجددا صفر شد در اون حالت مشخصه که فرآیند دنیتراتورتون داره کامل انجام میشه و قطعا
نیترات خروجی هم صفر خواهد بود و شما بعداز اون می‌تونید برای رسیدن به بالاترین راندمان
دنیتراتور کمی سرعت ورودی آب اون رو افزیش بدید و تا جایی این کار رو تکرار کنید که هربار بعداز بالا رفتن نیتریت، اون دوباره صفر بشه و اگر بعداز مدتی صفر نشد یعنی اینکه
دنیتراتور شما دیگه نمیکشه! و سرعت آب رو برگردونید به حالت قبلی تا خروجی بدون نیتریت داشته باشید. اگر
دنیتراتور شما درست تنظیم بشه مثل فیلتربیولوژیک حدود بیست روز تا یک ماه طول خواهد کشید که به بالاترین راندمان و رشد باکتری برسه.
نکات دیگه‌ای که باید بدونید اینه که اولا اگر توان و ظرفیت دنیتراتورتون کم باشه و پاسخگوی آکواریوم شما نباشه به هیچ دردی نخواهد خورد و عملا تاثیری بر
نیترات تانک شما نخواهد گذاشت. برای همین اگر تانکتون بزرگه یا یک
دنیتراتور بزرگ بخرید یا بسازید یا اصلا این کار رو نکنید. دوما برای اینکه از دنیتراتورتون نتیجه بهتری بگیرید بهتره که ورودی آب اون رو از جایی بگیرید که کمترین کسیژن ممکن رو داشته باشه. بهترین نقطه قسمت نزدیک به کف تانک اصلیه. البته باید این را هم در نظر بگیرید که آب تانکتون رو خالی نکنه! من خودم ورودی را از بالای تانک اصلی قرار دادم. بدترین نقطه برای ورودی جایی بعداز خروجی اسکیمره. سوم اینکه بعداز اینکه دنیتراتورتون راه افتاد اگر
نیترات تانکتون خیلی بالاست بهتره که یک بار با آب عاری از
نیترات تا جایی که می‌تونید آب تانکتون رو تعویض کنید تا نتیجه سریعتر و بهتری بگیرید.
این هم عکس طرحیه که من از دنیتراتوری که ساختم کشیدم. درست کردنش نسبتا ساده است. شما تا جایی که جا دارید و می‌تونید و پمپی که به کار می‌برید کشش داره دنیتراتورتون رو بزرگ بسازید. امیدوارم عکس گویا باشه.
خودم به صورت دقیق و راحت به این شکل ساختم: یک لوله‌ی 90 پلیکا به طول 110 سانتیمتر رو برداشتم و یک سورخ کوچک به فاصله 10 سانتیمتری از یک سر اون روش ایجاد کردم. یک پمپ 1100 resun که از قبل داشتم و ماهیران میفروشه رو برداشتم یک شلنگ یک متری بهش وصل کردو دوشاخه‌ش رو بریدم و سیمش رو از داخل اون سوراخ رد کرد. شکلنگ و پمپ رو هم داخل لوله کردم و از داخل سوراخ رو با چسب آکواریوم عایق کردم. بعد با یک درپوش پلیکا همون سمت لوله رو بستم و با چسب عایق بندیش کردم. بعد از سمت دیگه‌ی لوله یک تیکه سبد گرد بریده شده داخل لوله گذاشتم تا مواد وارد پمپ نشه و بعد مخلوط نخودی با دو بسته substrat رو تا نزدیکیهای سر دیگه‌ی شلنگ ریختم (هرچی نوع متریالتون بهتر باشه طبیعتا نتیجه بهتری خواهید گرفت. توصیه اینکه از بیوبال استفاده نکنید.) بعد درپوش دیگه رو برداشتم و دوتا سوراخش کردم و شلنگ ها رو به شکل بالا از توش رد کردم و از داخل با چسب عایق بندیش کردم. بعداز اینکه گذاشتم کمی خشک شد درپوش دوم رو هم بستم و هر سه سوراخ و درپوشها رو از بیرون هم عایق کردم. برای شلنگ و شیر ورودی از یک شلنگ سرم استفاده کردم! و برای شلنگ خروجی هم از شلنگ هوای آکواریوم.
دنیتراتور باید به همین صورت عمودی قرار بگیره تا نیتروژن بتونه از شیلنگ خروجی خارج بشه. در واقع باید ورودی شلنگ خروجی در بالاترین نقطه
دنیتراتور قرار بگیره.
دنیتراتوری را به صورت 3 بعدی ، با توجه به مدل های قبلی طراحی کردم:
A : لوله ای هست که اب را از تانک به انتهای دنتیراتور هدایت می کند.
B : لوله ای هست که آب را از
دنیتراتور خارج کرده، و به داخل سامپ هدایت می کند.
C : محتویات داخل، denitrate seacheme
D : لوله پلیکا
توجه :
1- در نظر داشته باشید که بالا و پایین این لوله، به طور کامل بسته شده است.
2- محتویات را می توانید مطابق میل تغییر دهید.
3- خروجی آب از دنیتراتورف باید قطره ای باشد.
4- باید جهت تغذیه باکتری های دنیتراتور، در دوره زمانی، از موادی همچون الکل (به نقل از آقا هادی) استفاده نمایید. 5- می توانید لوله ورودی به
دنیتراتور را، به صورت مارپیچ ، به بیش از 20 متر، قرار دهید