امروزه نقش تغذیه در پیشگیری و درمان بیماریها و ارتقای سلامت روشن شده است، به طوری كه كمبودهای انرژی و مواد مغذی، پیامدهای نامطلوب جسمی و روانی در سطح فردی و در سطح جامعه نیز پیامدهای نامطلوب اقتصادی و اجتماعیبه دنبال دارد.
بررسی الگوی مصرف غذایی در كشور نشان میدهد كه ضروری است به میزان و نوع مواد مصرفی در سبد خانوار توجه جدی داشته باشیم و به منظور حل مشكلات و مسائل تغذیهای و ارتقای وضع تغذیه كشور، گام برداریم.
هدف از تغذیه متعادل تامین انرژی، پروتئین وتمامی ریزمغذیها (ویتامینها و عناصر معدنی) برای حفظ سلامتی بدن در هر سن و سال است، اما گاه ناچار به استفاده از مصرف مكملهای غذایی هستیم. در این نوشتار به این نكته اشاره میشود كه چه گروههای سنی به چه میزان مكملهای غذایی نیاز دارند.
نوزادان و كودكان: استفاده از قطره ویتامینD از بدو تولد و قطره آهن از زمان شروع غذای كمكی.
كودكان پیشدبستانی: مكمل روی كه كمبود آن در كشور ما گسترده است و مكمل آهن در كسانی كه كمخون هستند.
كودكان دبستانی دارای اختلال رشد: استفاده از مكملهای مولتی ویتامین و مینرال برای كمك به بهبود اشتها و رشد كودكان به صورت دورهای و محدود.
نوجوانان: دوران بلوغ یكی از دورانهای سریع رشد است. درصورتی كه نتوانیم از طریق یك رژیم غذایی متعادل نیازهای این دوره را تامین كنیم، استفاده از انواع مكملها برای این دوره ضروری است.
مكمل آهن، روی، گاهی مولتیویتامینها یا مكملهای غذایی پروتئینی، برای نوجوانانی كه از منابع غذایی و حیوانی به اندازه كافی استفاده نمیكنند.
مادران باردار و شیرده: مكمل آهن برای دوره بارداری ضروری است. مكمل اسید فولیك پیش از بارداری توصیه میشود.
در صورتی كه وزنگیری مادر در دوران بارداری مناسب نباشد، مكملهای غذایی مناسب این دوره نیز لازم است. مادران شیردهی كه رژیم غذایی متعادل ندارند به منظور تامین شیر و حفظ سلامتی مادر نیاز به انواع مكملهای غذایی دارند.
همچنین افرادی كه به هر دلیل نتوانند مقدار كافی لبنیات استفاده كنند نیاز به مكمل كلسیم و بعضی از مواد مغذی دیگری كه لبنیات تامین میكند، دارند.
شبكاران: افرادی كه شبكارند یا به صورت شیفتی كار میكنند و افرادی كه در معادن و دور از نور خورشید زندگی و فعالیت میكنند نیاز به مكمل ویتامین D و بعضی از ریزمغذیها دارند.
تامین ویتامینهای د و دث : تنها ویتامینهایی كه معمولا ما از طریق غذا قادر به تأمین آن نیستیم، ویتامینهای د و دث است. این ویتامینها معمولا در لبنیات، تخممرغ و گوشتهایی كه در دامداریهایی پرورش پیدا میكنند که دارای فضای باز، آفتاب و علوفه مناسب هستند، وجود دارد.
میزان این ویتامینها در گوشت دامداریهای صنعتی معمولاً كمتر است. حتی اگر از موادی كه این ویتامینها را دارد استفاده كنیم، از آنجا كه میزان ویتامین ث در غذاهای ما ناچیز است، به علت كمبود ویتامین د و دث، افراد دچار پوكی استخوان و اختلال در رشد استخوانی میشوند. كم خونی باعث میشود كه فرد بیحوصله شده، تمركز او پایین آمده و قدرت یادگیری كم شود.
افراد میانسال و سالمند: نیاز به انواع مكملها دارند. به عنوان مثال معده بعضی از افراد سالمند قدرت تولید فاكتور ویتامین 12B را از دست میدهد. در چنین شرایطی نیاز به مكمل تزریقی ویتامینB12 وجود دارد.
ورزشكاران حرفهای: با توجه به نوع ورزش،مدت و شدت آن و دورههای طولانی تمرینات و مسابقات با یك رژیم غذایی معمول نیازهای بدنشان تامین نمیشود. در چنین شرایطی استفاده از انواع مكمل ها برای آنها ضروری است.
بیماران بدحال: بیماران بد حال غذاهای ویژه نیاز دارند.چون دراین بیماران شرایط متعارف هضم و جذب و گاهی متابولیسم مختل میشود.
دراین بیماران مكملهای غذایی تنها و بهترین شیوه درمان و كوتاه كردن دوره بیماری است.
همچنین افرادی كه رژیمهای غذایی نامتعادل دارند، مثلا برای افرادی كه ماهی كافی در برنامه غذایی ندارند، استفاده از مكملهای امگا- 3 برای ایجاد تعادل تغذیه و حفظ سلامتی لازم است.