تاجیکستان در نوروز +تصاویر
امروزه،
نوروز جشن اصلی بسیاری از مردم جهان است. کشورهایی که حتی هیچگاه تحت سلطه سیاسی ایران نبوده اند، آنرا به عنوان یکی از جشنهای اصلی خود محسوب می کنند. هرکدام از ملیت های مختلف، مراسم ویژه خود را برای جشن گرفتن
نوروز دارند، اما همه این جشن را «نوروز» می نامند و آمدن آن را همزمان با حلول بهار حساب می کنند. از این پس هر روز در بخش خواندنی ها باشگاه خبرنگاران به یکی از این کشورها و آداب رسومشان در
نوروز می پردازیم.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، تاجیکستان، همسایه فارسی زبانی که در شمال شرقی ایران قرار گرفته است دارای یکی از نزدیک ترن آداب و سنت ها به کشور و مردم ایران است. مردم این کشور نیز به مانند مردم ایران عید نوروز را با شادی و شکوه هر چه بیشتر جشن می گیرند.
بسیاری از رسوم مردم تاجیکستان با رسوم مردم ایران یکسان است، اما ما در این مطلب قصد داریم تا شما را با تعدادی از رسوم خاص مردم این سرزمین آشنا کنیم.
بلبل خوانی
در این مراسم گل‌گردان‌ها در محل های دیگر گل‌ها را دسته دسته کرده و یا در نوک چوبی بسته در کنار در خانه‌های اهل ده یا شهر در خاک فرو می‌کنند و سرودی با این مضمون می‌خواندند:
«گل آوردم از اون پایان/ خبرت می‌کنم دهقان/ بته غله به گلگردان/ بهار نو مبارک باد/ گله زردک ثنا می‌گه/ ثنای مصطفی می‌گه/ به هر پهلو خدا می‌گه/ بهار نو مبارک
مراسم سومنک پزی
سومنک یا سمنو از غذاهای نوروزی است و در خانه ی کشاورزان در طول روزهای نوروز وجود دارد. آن را به صورت گروهی و دسته جمعی تهیه می کنند و معمولا در آخر ماه حوت در آغاز جشن نوروز پیرزنان تصمیم به انجام این کار می گیرند.
مراسم جفت براران
در گذشته پیش از کاشت و کار کشاورزان و چند روز قبل از نوروز با آرزوی پر برکت شدن محصولات، این مراسم برگزار می شد. جفت براران در اکثر محل ها در اواخر ماه حوت (اسفند) تشکیل می‌شود. در این مراسم همه ی اهل خانواده شرکت می‌کنند. کشاورزان نیز پلو، نان فطیر و یا غذای مربوط به مراسم را تهیه کرده و ۱۵ تا ۲۰ نفر از کهنسالان را دعوت می کردند و بعد از غذا نیز این عبارات را می گفتند : «مزید نعمت، زیاده دولت، برار کار، صحت و سلامتی خرد و کلان، رسد به بابای دهقان، خوش آمدید میهمانان»
مراسم گل گردانی
مردم تاجیک از زمان‌های قدیم به مناسبت بیداری طبیعت و آغاز شکوفه‌دهی گل‌ها و درختان به گل گردانی می پرداختند. در گذشته وظیفه گل گردانی بر عهده بزرگسالان بود. اما این مراسم اکنون در اکثر محل ها توسط بچه ها و جوانان انجام می شود. گل گردان‌ها از دره و تپه و دامنه ی کوه ها، گل چیده و اهل دهستان خود را از پایان یافتن زمستان و فرا رسیدن عروس سال و آغاز کشت و کار بهاری و آمدن نوروز مژده می‌دهند.
مراسم حوت
حوت از نظر کشاورزان اخرین ماه سال بود و به همین دلیل به عنوان زمانی مناسب برای کشت و کار بهاری انتخاب می‌شده. در این مراسم مردم با فراهم کردن ملزومات جشن، در مهمانی‌ها گرد هم می‌آمدند و در اطراف آتش به شنیدن موسیقی، رقصیدن یا بازی می‌پرداختند.
باج پزی و سفره دسترخان
از پنج سال قبل، نوروزگاه هایی تشکیل شده که مردم برای برگزاری نوروز در آنها جمع می شوند و غذاهای سنتی مثل آش و پلو می پزند و در مسابقات ورزشی مثل کشتی و اسب سواری و بُزکِشی شرکت می کنند.
یکی از غذاهای معروف این روزها «باج» نام دارد در این غذا کله پاچه گوسفند را با گندم پخته و دیگران را با آن مهمان می‌کنند.
مردم در برخی مناطق در نوروز به روی هم آب می پاشند و در همه ی مناطق، هفت سین چیده و خانه تکانی می شود. تاجیک‌ها هم تقریباً مانند ایرانی‌ها سفره هفت سینی می‌چینند که به آن سفره «دسترخان» می‌گویند اما جشن نوروز را بر خلاف ایرانی‌ها به خیابان‌ها می‌کشانند و همه در آن شرکت می‌کنند.
چَلبَک پزی
در تاجیکستان، آیین نوروز با نام زن در هم آمیخته است. یکی از آیین هایی که زنان تاجیک آنرا به نام خود کرده اند، مراسم "چَلبَک پزی" است.
این رسم مربوط به دوره ی کشاورزی باستانی این سرزمین است. چلبک را زنان دسته جمعی می پزند و آنرا با دیگران تقسيم می کنند، سپس مقداری روغن چلبک را به شاخ گاو می مالند و معتقد هستند این کار به گاو نیرو می دهد.
این رسم نشان میدهد که سرکرده ی اولینِ فرهنگ کشاورزی، زنان بوده اند، نه مردان. زنان در نوروز دورکننده بدی ها و زشتی ها در جامعه هستند.
همه غذاهای نوروزی در این کشور باید به دست زنان پخته شود؛ پختن نان شیرمال، نان راچله، کمانچه و ...
هنگام روشن کردن آتش دیگ، زنی که در تاجیکی "بی آنون" نامیده می شود، آیاتی از قرآن را می خواند. دختران دم بخت در این روزها به خانه نوعروسان می روند و عروسان به دختران دستمال دست دوز خود را هدیه می دهند./ ق پ