صفحه نخست » بخش تخصصی » مقالات تخصصی » جذاب

آیا نوزاد بدن خود را می‌شناسد؟

نوزاد شناختی از بدن خود ندارد. فقط به تدریج است که محدودیت هایی را که به "او" و "نه وفرد" دیگری مربوط می‌شود را می‌شناسد. این مرحله عموماً "مرحلۀ آئینه" نامیده می‌شود زیرا زمانی که نوزاد در آئینه نگاه می‌کند، تصویر خودش را در آن تشخیص می‌دهد.

نوزاد در چه سنی هویت خود را می‌شناسد؟
پاسخ به این سئوال مشکل است. آنچه که درباره اش مطمئن هستیم، این است که کودک حدود دو سالگی، میان جسمش و انعکاس آن در آئینه ارتباط برقرار می‌کند. اما تا رسیدن به این مرحله، پیشرفتش تدریجی است.

حدود چهار ماهگی، نوزاد از مشاهدۀ تصویر خودش در آئینه لذت می‌برد و در مقابل آن سر و دست خود را تکان می‌دهد. اما اگر در مقابل کودک دیگری هم قرار بگیرد، همین کارها را می‌کند. در عوض، اگر مادرش مقابلش باشد، او را به خوبی خواهد شناخت. ضمناً، این یک مرحلۀ در حال گذر است.

حدود هفت یا هشت ماهگی، توجهش به آیینه ها بیشتر می‌شود. و در این سن، او دیگر بدن خود را به واسطۀ دست ها یا دهانش جستجو می‌کند و بین چهرۀ افراد خانواده اش و دیگران تمایز قائل می‌شود. این همه چیز نیست، او شروع می‌کند به حرف زدن از طریق  واکنش ها و اشاره های صورتش. همچنین او کم کم می‌تواند نسبت به شخص خودش آگاهی به دست آورد.

حدود 12 تا 18 ماهگی، از اینکه می‌فهمد حرکات قابل مشاهده در آئینه متعلق به او هستند، متعجب می‌شود. بعد از 18 ماهگی، درمی‌یابد که تصویر درون آئینه کسی جز خودش نیست. این پدیده می‌تواند آرامش او را مختل کند، ممکن است با برگرداندن نگاهش، از مواجه شدن با آئینه خودداری کند.

برخی والدین می‌گویند که کودک شان پیش از دو سالگی خودش را می‌شناسد. اما چگونه می‌توان از این موضوع مطمئن شد؟ متخصصان برای این کار از ترفندهای مختلفی استفاده می‌کنند:
زمانی که نوزاد خود را در آئینه نگاه می‌کند، بدون اینکه صدایی تولید کنید، بروید پشت او. اگر زمانی که شما را دید، به سمت تان چرخید، به این معناست که مرحلۀ آئینه را پشت سر گذاشته است. او فهمیده است که تصویر شما در آئینه انعکاس شماست، وگرنه به نگاه کردن به سمت مقابلش ادامه می‌داد؛

بدون اینکه حس کند لکۀ کوچکی رنگ روی پیشانی اش بگذارید، سپس او را مقابل یک آئینه قرار دهید. اگر برای لمس کردن لکه به سمت آئینه بیاید، به این معناست که او هنوز تشخیص نداده که تصویرش، انعکاس او در آئینه است. در عوض، اگر او لکه را لمس کرد، او فهمیده آنچه که می‌بیند، انعکاسش در آئینه است.
در گذاشتن یک آئینه در اتاق کودک شک نکنید.

مطمئناً این آئینه مرکز توجهش خواهد شد. بهتر است آئینه ای را که انتخاب می‌کنید، نشکن باشد، اگر این آئینه بزرگ هم باشد کودک می‌تواند خودش را به طور کامل ببیند (بهتر است آئینه را در سطح زمین نصب کنید).