بوداهای غول پیکر در حفره/ گزارش تصویری
تپه ای بزرگ و اسرارآمیز با پله هایی قدیمی و طولانی؛ این اولین تصویری است که گردشگرانی که به شهر گانسو می‌روند با آن رو به رو می‌شوند. اما این تازه آغاز ماجرای معماگونه این تپه است، چراکه وقتی آنها از پله های قدیمی و رنگ و رو رفته این تپه بالا می‌روند تازه وارد دنیای دیگری می‌شوند؛ دنیایی شگفت انگیز پر از مجسمه های بودا که هرکدام شان با شکل و شمایلی خاص درون یک حفره قرار گرفته اند. درحقیقت تپه مایجیشان که در شمال غرب چین قرار گرفته، به خاطر وجود بیش از 100 حفره بر دیواره هایش نظر باستان شناسان را جلب کرده و هر سال گردشگران زیادی فقط برای دیدن این حفره ها و مجسمه های بودای داخل آنها به این منطقه سفر می‌کنند.
تنها دلیلی که این تپه زیبا را به یکی از عجایب به جا مانده از دوران باستان تبدیل می‌کند، فقط وجود 194 حفره روی دیواره هایش نیست بلکه مایجیشان به خاطر 7200 مجسمه بودایی که در این حفره ها قرار گرفته اند مشهور شده است. تحقیقات باستان شناسان و محققان نشان می‌دهد که ساخت این بوداهای عظیم الجثه به دوران خاندان لاترکین یعنی بین سال های 384 تا 417 بعد از میلاد مسیح بازمی‌گردد.
این مجسمه های بودا نخسین بار در سال های 1952 و 1953 زمانی که یک گروه باستان شناس چینی برای انجام تحقیقات و مطالعات باستان شناسی راهی این منطقه شده بودند کشف شدند. پس از کشف حفره ها، تیم باستان شناسی اعداد خاصی برای شناسایی آنها درنظر گرفت که هنوز هم مورد استفاده قرار می‌گیرد و حفره ها را به دو قسمت 50-1# که شامل حفره های غربی و 191-51# که شامل حفره های شرقی تپه می‌شود تقسیم بندی کردند.
حفره های مایجیشان تنها مجسمه هایی هستند که در شمال غربی چین واقع شده اند و در مسیری که چین را به آسیای مرکزی متصل می‌کند قرار دارند. باستان شناسان به حفره هایی که به این شکل در دل تپه یا مکان هایی شبیه آن حفر می‌شدند،
معبدهای حفهره ای
می‌گویند. به عقیده باستان شناسان، پیش از اینکه آیین بودایی به چین راه پیدا کند، این حفره ها معبدهایی بود که مردم در آن خدایان گوناگون را پرستش می‌کردند. با آمدن آیین بودایی به چین که گفته می‌شود سنت های هندی و افغانی در آن بی تاثیر نبوده، حفره های مایجیشان به معماری مذهبی چینی تبدیل شدند.
راز سر به مهر ساخت مجسمه ها
تقریبا همه مجسمه های مایجیشان از خاک رس ساخته شده و سفالی هستند البته در میان آنها مجسمه هایی از جنس ماسه – سنگ هم پیدا می‌شود که بسیاری ظریف و شکننده است. مطالعات زمین شناسی صورت گرفته در این منطقه نشان می‌دهد که خاک تپه مایجیشان ماسه – سنگی نیست و اینکه چنین حجمی از ماسه سنگ از کجا آمده و چگونه آن را به حفره ها آورده اند، هنوز هم یکی از سوال های بی پاسخ محققان است اما چیزی که در این بین کاملا مشخص است این است که ساخت مجسمه های بودای تپه مایجی در دوران دوازده خاندان چینی صورت گرفته ولی اینکه چگونه مجسمه ها در چنین تپه ای بنا شده اند بازهم یکی از معماهای حل نشده این تپه به شمار می‌رود. نکته قابل توجه در رابطه با مجسمه های مایجیشان این است که اکثر آنها راهب ها را به تصویر کشیده اند که در میان آنها دو راهب بودایی به نام های
آناندا
و
کاسیاپا
هم به چشم می‌خورد. همچنین در بعضی از حفره ها مجسمه هایی از راهبه ها که تعظیم کرده اند و در حال عبادت هستند قرار دارد. از دیگر مجسمه های راهب های مشهور بودایی می‌توان به
ساکایامونی
و
مایتریا
اشاره کرد که هرکدام به شکل خاصی ساخته شده اند. مثلا راهب مایتریا را می‌توان از نوع نشستن او که به صورت چهارزانو است شناخت.
نکته جالب اینجاست که حتی بعضی از مجسمه های مایجیشان لباس هم بر تن دارند و رنگ آمیزی هم شده اند.
آیا کسی ساکن تپه مایجی بود؟
گفته می‌شود که بین سال های 420 تا 422 بعد از میلاد مسیح راهبی به نام
تانهونگ
از شهر چانگان که مورد هجوم سپاه خاندان سانگ قرار گرفته بود فرار می‌کند و به مایجیشان پناه می‌آورد. راهب در آنجا یک انجمن کوچکی را تشکیل می‌دهد که در طول چندین سال سایر راهب ها ازجمله زوانگو به این انجمن می‌پیوندند و همراه خود 100 پیرو دیگر را راهی مایجیشان می‌کند تا اینکه تعداد راهب های این تپه به 300 نفر می‌رسد. طولی نمی‌کشد که زوانگو توسط حاکم محلی دستگیر می‌شود و نه تنها او بلکه همه راهب های دیگری که در این تپه ساکن بودند محاکمه می‌شوند. زیرا در آن زمان با راهب ها به شدت برخورد می‌شد و ترویج آیین بودایی در چین ممنوع بود
. راهب زوانگو
سال 444 از دنیا می‌رود و این درحالی بود که تانهونگ مایجیشان را ترک می‌کند و به جنوب سفر می‌کند. در داستان ها آورده اند که این راهب سال 455 به نشانه اعتراض به منع ترویج آیین بودایی خود را میان شعله های آتش سوزاند.
اکنون بعد از گذشت سال های اگرچه تپه مایجیشان دستخوش حوادث طبیعی بسیاری ازجمله زلزله شده است اما هنوز هم مجسمه های داخل حفره ها که در 30 تا 80 متری زمین قرار دارند محکم و استوار باقی مانده اند.