صفحه نخست » بخش تخصصی » مقالات تخصصی » جذاب

جام جم آنلاين: محققان به تازگي دريافته اند توانايي کوسه ها در رديابي سريع بوي يک قطره خون کوچک در ميان دريايي از آب، افسانه اي بيش نيست.

به گزارش خبرگزاري مهر، همه مي دانند که کوسه ها از قدرت بويايي شگفت انگيزي برخوردارند، کافي است تکه اي ماهي را درون استخر يا محل زندگي آنها پرتاب کنيد تا شاهد اين باشيد که کوسه ها به سرعت غذا را رديابي کرده و به سراغ آن مي روند.
به گفته محققان در آواريوم مونتري اين جانداران مي توانند بو را به محض برخورد با آب احساس کنند، اما آيا اين سگهاي شکاري آبي واقعا مي توانند همانطور که در داستانها و فيلمهاي مختلف نمايش داده مي شود، يک قطره خون را در ميان استخري به بزرگي استخرهاي شناي المپيک رديابي کرده و بو بکشند؟
اين افسانه براي دانشمندان کمي دور از ذهن بود از اين رو آنها با آزمايش دريافتند کوسه ها از شهرتي که در فيلمهاي علمي تخيلي براي آنها مصور شده، برخوردار نيستند. به گفته دانشمندان با وجود اينکه اين ماهي ها از حس بويايي قوي برخوردارند، اما اين حس از حس بويايي يک ماهي معمولي پا را فراتر نمي گذارد. بر اساس آنچه اکنون مشخص شده کوسه ها توانايي بو کشيدن يک قطره از هيچ ماده اي را در ميان استخري متوسط نيز ندارند، چه برسد به استخري در ابعاد استخرهاي المپيک.
افسانه دماغ تند و حساس کوسه ها مي تواند در ترس انسان از اين شکارچي خونخوار دريايي ريشه داشته باشد اما اين افسانه در چرخه علمي بر اساس آناتومي بدن کوسه مورد بررسي قرار مي گيرد. کوسه ها بر خلاف انسان براي بو کشيدن و تنفس کردن از دريچه هاي مجزا و متفاوتي برخوردارند. آبششها در دو طرف سر کوسه اکسيژن آب را دريافت مي کند در حاليکه دو حفره بيني بر روي صورت کوسه آب را به درون حفره هاي بويايي مي کشاند، جايي که بوهاي مختلف رديابي مي شوند.
ميزان نسوج موجود در اين حفره ها در کوسه نسبت به ديگر ماهي ها بسيار انبوه است و از اين رو دانشمندان براي مدتها گمان مي بردند اين بالاتر بودن سطح تماس، حس بويايي بيشتري را براي کوسه ها در پي دارد.
به منظور آزمايش اين ايده محققان بر روي پنج گونه مختلف کوسه آزمايش کرده و تجهيزاتي متشکل از يک لوله با توانايي آزادسازي 20 نوع مختلف آمينو اسيد و الکترودي با توانايي محاسبه ميزان پالسهاي الکتريکي که در حفره بويايي کوسه با واسطه دريافت عوامل محرک ايجاد مي شود را به پوزه آنها وصل کردند.
نتايج نشان دادند بالا بودن ميزان سطح داراي سلولهاي گيرنده عوامل محرک بويايي در کوسه ها به هيچ وجه منجر به بالارفتن توانايي رديابي رايحه هاي رقيق و کم شدت نخواهد شد، به طوريکه هر پنج گونه از کوسه هايي که در اين مطالعه مورد استفاده قرار گرفتند نسبت به ماهي هاي معمولي توانايي بويايي بالاتري نداشتند و در بهترين حالت کوسه ها توانستند يک قطره رايحه را در ميان ميلياردها قطره آب تشخيص دهند.
بر اساس گزارش ديسکاوري، يکي از دلايل اين محدوديت در توانايي بويايي مي تواند اين باشد که اگر کوسه ها مي توانستند با دقتي بالاتر بوها را رديابي کنند، تشخيص يک وعده غذايي واقعي و تميز دادن آن با ديگر مواد غير سودمند براي آنها بسيار دشوار مي شد.