گزارش،كيميا عبدالله پور: كوهستان‌ها را از
گزيد زباله‌ها
نجات دهيم؟ زباله‌هايي كه روز به روز حجم آن بيشتر و بيشتر ميشود و زباله‌هايي كه به كوههاي زيبا جامه‌اي زشت پوشانده است و به قولي انسان چون خوره اي به جان كوه افتاده است .
انسان با تجاوز به حريم كوهستان و طبيعت بر دامنه بيكران خودخواهي‌هاي خود افزوده است .گويي كه اين خود خواهي را حدي نيست و روز به روز بر تل و انبوه زباله‌هاي كوهستان - حتي كوههاي مناطق دورافتاده - اضافه ميشود.
حجم زباله‌هايي كه بر روي كوههاي تهران ريخته ميشود بيش از ده تن است و اين روايت تلخ در كوههاي ديگر كشورمان قصه‌اي تكراري است . اين خودخواهي را يكي از دوستداران طبيعت و كوهستان خيانت خوانده و ديگر دوستان طبيعت هم طي سالها و دهه‌ها آن را محكوم كرده اند. فريادي كه تاكنون گوش شنوايي نداشته است .
زشتي آلودن كوههاي زيبا هنگامي كريه تر ميشود كه جهانگردان خارجي نظاره گر تعدادي از خود خواهان و متجاوزان به حريم كوهها شوند.
هجوم گسترده گردشگران ناسپاسي كه از زيبايي كوه لذت مي‌برند و پاسخ لذت خود از طبيعت را با انداختن زباله‌هاي مختلف و پس مانده‌هاي مواد غذايي مي دهند يكي از ناهنجاري‌هاي جامعه ما را تشكيل مي‌دهد كه شايد در جهان سابقه‌اي ندارد. با اين حال براي مقابله با تجاوز حدود ۲۰سال پيش در ايران به همت عباس جعفري طبيعت گرد نامي ايران،روز چهارم مهر ماه روز كوهستان پاك ناميده شد. و برنامه‌هاي پاكسازي كوهستان شكل گرفت.
چهارم مهر اكنون به نمادي براي حفاظت از كوهها تبديل شده است؟ روزي كه در سراسر كشور دوستداران طبيعت در حركتي خود جوش محيطهاي كوهستاني را از زباله پاك مي‌كنند.
بسياري از كوهنوردان و دوستداران طبيعت در يكي دو جمعه نزديك به اين روز، مي‌كوشند كه بخش‌هايي از مسير كوهپيمايي خود را از زباله‌هاي رهاشده پاكسازي كنند، همچنين برنامه‌هايي براي جلب توجه همگان به لزوم حفاظت محيطهاي ارزشمند كوهستاني اجرا مي‌كنند.
امسال نيز چون هر سال تشكل‌هاي زيست محيطي مختلف در روز كوهستان پاك با فراخوان عمومي به محيطهاي كوهستاني رفتند و اين محيطها را از زباله پاك كردند، اقدامي كه تا كنون باعث جلب بسياري از مردم براي شركت در اين اقدام شده است به طوري كه هرسال بر تعداد شركت‌كنندگان در اين مراسم افزوده ميشود.
مه لقاء ملاح پيشكسوت و فعال محيط زيست و مدير عامل جمعيت زنان مبارزه با آلودگي محيط زيست مي‌گويد: وقتي ميزان آبهاي شيرين جهان فقط به مقدار دو تا سه درصد آبهاي موجود است كه حدود ۹۰درصد از آن در كوهستان وجود دارد، ريختن زباله و آلوده كردن اين محيطها و تخريب كوهستان خيانت به جامعه بشري است.
عبدالله اشتري مدير عامل و بنيانگذار انجمن حفظ محيط كوهستان گفت:
كوهنوردان بايد همانند ورزش كوهنوردي نسبت به محيط زيست كوهستان نيزهمان احساس مسئوليت و حساسيت را داشته باشند.
محسن عبدلي پيشكسوت كوهنوردي و رياست هئيت كوهنوردي كارگران استان تهران معتقد است : با توجه به فراخوان تربيت بدني كارگران استان تهران به كارخانه‌هاي براي حضور در اين برنامه هئيت كوهنوردي كارگري استان و گروه هاي كوهنوردي كارگري مشكلات محيط زيست كوهستان اولويت اصلي و مهم آنهاست امير حسين اربابان رئيس هئيت مديره جامعه راهنمايان ايرانگردان و جهانگردان گفت: مصداق حديث شريف النظافه من الايمان مردم ما بحث محيط زيست را در كوهستان مانند خانه خود بدانند.
وي به اين نكته كاملا تاكيد داشت كه با توجه به اينكه جامعه راهنمايان و جهانگردان با توريستهاي خارجي زياد سركار دارند وجود زباله در مناطق كوهستاني و گردشگري از نظر فرهنگي لطمه بسياري بدي به فرهنگ مردم وارد ساخته است .
آناهيتا زماني مدير عامل سازمان مردم نهاد دروازه‌هاي سبزپارس نيز گفت:
خريد و فروش قليان و سيگار در مسيرهاي كوهستاني مخصوصا مسير دارآباد چهره ناخوشايندي از محيط زيست كوهستان در ذهن كوهنوردان اين مسير گذاشته است.
معبدي، كاوه اشكشي و جواد گرگاني فعالان محيط زيست و عرصه كوهنوردي كه مدت زيادي است هر هفته در مسيرهاي دركه ، كلكچال و در بند با انجام كارهاي فرهنگي از محيط زيست كوهستان دفاع مي‌كنند به نظراتي كه در اين روزها از مردم دريافت كرده‌اند اشاره مي‌كنند.
كاوه اشكشي مي‌گويد: مردم وقتي وارد محيط زيست كوهستان مي‌شوند در هنگام استفاده از محيطهاي طبيعي و كوهستاني هيچ اثري جز رد پا باقي نگذارند .
معبدي مي‌گويد : درك مسئوليت شهروندي جهت استقرار سطل زباله در كوهستان ؟ نه حمل زباله به پايين دست آري ، هر سطل زباله در كوهستان خود نشانه بي مسئوليتي ماست .كوهستان بي‌زباله مستلزم مسئوليت پذيري است و حضور هر فرد در طبيعت كوهستان بهترين دليل براي پاكيزگي كوهستان است .
حسين عبيري گلپايگاني يك فعال محيط زيست مي‌گويد: هميشه اين سئوال مطرح است كه سهم واقعي دوستداران كوهستان و طبيعت چقدر است . سهم ما جمع كردن زباله‌هاي ريخته شده در كوهها و خون دل خوردن است و بس .
به كوهها نگاه كنيد. در ابتداي مسير كوه حريم رودخانه‌ها را خانه‌هاي ويلاي و رستورانها اشغال كرده‌اند و جز ريختن زباله و توليد فاضلاب كاري انجام نمي‌دهند و منظره زيباي كوه و آب آشاميدني را از بين مي‌برند و در بالا دستهاي كوه نيز ريختن زباله توسط استفاده‌كنندگان از كوه ، جاده كشي ، برداشت بي‌رويه از معادن ، چراي بي‌رويه دام ، ساخت و ساز و موارد ديگر چون خوره‌اي است كه به جان كوه افتاده است .
با تمام اين گلايه‌ها ظلم به طبيعت و محيط زيست كوهستان ادامه دارد. ظلمي كه به ظاهر آن را پاياني نيست و ظلمي كه فرهنگ غني ايران را زير سئوال مي برد.
مديرناحيه ويژه كوهستان شهرداري منطقه يك در اين زمينه مي‌گويد ناحيه ويژه كوهستان منطقه يك شهرداري تهران از سال ۱۳۸۶نظافت كوههاي منطقه را بر عهده گرفته است.
به گفته رامش ديانت در پاكسازي هر روزه در ارتفاعات توسط نيروهاي خدمات شهري هر هفته حدود ۱۰تن زباله از هر يك از رود دره‌ها جمع آوري ميشود.
وي معتقد است اجراي برنامه پاكسازي عمومي به منظور جلب مشاركت عمومي و ايجاد روحيه همكاري در جهت جلوگيري از پراكندگي زباله در محيط كوهستان است.
وي گفت: در واقع هدف ما فرهنگ‌سازي براي عموم و جلب مشاركت مردم مبني بر حفظ كوهستان است.
ديانت اظهار داشت: دو ايستگاه در ابتداي مسير دركه و كلكچال وجود دارد كه در آن سعي ميشود اصول حضور در طبيعت به مردم آموزش داده شود.
مديرناحيه ويژه كوهستان معتقد است اين يك كار طولاني مدت است و نهادينه كردن اين فرهنگ نياز به زمان بيشتري دارد.
وي مي‌گويد وقتي از مردم مي‌پرسيم كه چرا زباله‌ها را در كوهستان رها مي كنيد مي‌گويند جمع آوري زباله وظيفه شهرداري است.
به گفته وي اين جواب به نوع توقع آنها بر مي‌گردد و اين توقع به آنان اين اجازه مي‌دهد به راحتي زباله را در طبيعت رها كنند بنابراين تغيير دادن چنين تفكري نياز به زمان و كار فرهنگي طولاني مدت دارد.
ديانت افزود: از اين رو هر ساله در چند جمعه متوالي كه به روز كوهستان پاك نزديك ميشود كار پاكسازي كوهستان با حضور مردم دوستدار محيط زيست و نهادهاي مردمي صورت مي‌گيرد كه اين برنامه شامل پاكسازي ، استقرار گروه هاي آموزشگر در ابتداي مسيرهاي كوهپيمايي ، توزيع بروشور و كيسه زباله ، ارتباط چهره به چهره با شهروندان و اطلاع رساني در خصوص فعاليت هاست.
آموزش عمومي بر مبناي اصول طبيعت گردي در كوهستان با عنوان ردي بر جاي نگذاريم صورت گرفت.
در اين راستا انجمن كوهنوردان ايران ، سازمان‌هاي مردم نهاد انجمن حفظ محيط كوهستان ، موسسه كوهستان سبز، انجمن زنان مبارزه با آلودگي محيط زيست، پايگاه طبيعت گردي ايران، انجمن راهنمايان ايرانگردي و جهانگردي با همراهي واحد كوهستان شهرداري منطقه يك تهران به برنامه‌هاي ويژه براي پاكسازي بعضي نقاط در روزهاي ۲۵شهريور، ۲مهرماه و همچنين روز جمعه ۹ مهرماه كار آموزشي چهره به چهره در مسيرهاي شمال تهران انجام دادند.
مي دانيم كه اگر طبيعت تخريب شود و از بين برود ديگر جايگزيني نخواهد داشت پس بياييم با كمك هم اين ميراث گذشتگان را حفظ كنيم و سالم به آيندگان تحويل
دهيم