صفحه نخست » سگ » اصول نگهداري سگ » سگ

چگونگی بویایی در سگ
بوی رد و اثر از تقریبا 20 رایحه مختلف تشکیل شده که هر رایحه با سرعت متفاوتی از رایحه های دیگر میپرد و از بین میرود. بوهایی که سریعتر از همه اثرشان از بین میرود برای سگ مانند یک پیکان جهت نما هستند.قسمت مهمی از بوی اثر مربوط به بوی سطح زمینی است که در اثر عبور تغییر یافته است,مانند بوی خاک تازه ای که نگام زیر و رو کردن خاک زمین به مشام انسان میرسد. اگر این بو نباشد (مثلا روی سطح خیابانهای آسفالت شهری)سگ نمیتواند رد را تعقیب کند (برخلاف آنچه در فیلمهای جنایی نمایش داده میشود). همینطور بعد از بارش باران هم سگ قادر به تعقیب رد نیست. سگ با حس شامه خود تشخیص میدهد که یک طعمه مثلا یک کبک دقیقا در چه فاصله ای از او قرار دارد و بدون کمک گرفتن از چشمانش مطمئن از نشانه گیری خود روی هدف فرود می آید. سگ از طریق بود تشخیص میدهد که آیا شخص از او میترسد یا هرچند که این شخص از خود شجاعت نشان دهد و بدون ترس رفتار کند. او مواد مخدر را حتی هنگامی که داخل یک قوطی حلبی کاملا در بسته جا سازی شده کشف میکند.او با بو کشیدن میفهمد که هنگام ریزش بهمن یک انسان در کجا زیر برف مدفون شده است. سگ با حس بویایی خود قادر به انجام بسیاری کارهای اعجاب آور دیگر نیز هست.

مقایسۀ حس بویایی انسان و سگ
در مقایسه با بسیاری از حیوانات، انسان در بویایی توانمندی رضایت‌بخشی ندارد.
گویا حقیقت این است که بشر همچنان که از نردبان تکامل بالا می‌آمده است، بویایی خود را نیز رفته‌رفته،‌ کاهش داده باشد؛ تا جایی که امروزه وی عمدتا یک موجود دید محور، یا «حیوان ‌بصری» به‌شمار می‌آید.
این نامگذاری حکایت از آن دارد که انسان موجودی است که معلومات و اطلاعات خود را بیشتر از راه چشم کسب می‌کند.
نقطه مقابل انسان، سگ است که تقریبا حیوانی بومحور، یا «حیوان شامه‌ای» تمام عیار است؛ یعنی جانوری که زندگیش بر حس بویاییش استوار است.

اکنون به چند مقایسه می‌پردازیم تا شما دریابید انسان در حس بویایی، نسبت به سگ چقدر کمبود دارد.
در هر یک از دو طرف بینی ما قسمتی وجود دارد که به اندازه سطح یک ناخن و مخصوص بوییدن است. همین قسمت در سگ به اندازه‌ای وسیع ولی پیچیده و تو در تو است که اگر آن را در جایی بگستریم، سطحی برابر نصف پوست حیوان را فرا می‌گیرد!
در مغز انسان، جایی که مخصوص دریافت و درک بو است، حدود یک‌دوازدهم مغز است؛ در حالی که یک‌سوم مغز سگ به حس بویاییش اختصاص یافته است. البته بشر حواس، اعضا و نیروهای دیگر خود را تکامل بخشیده است تا ناتوانی خود را در حس بویایی جبران کند.
در بینی ما بو به وسیله موهای ظریفی جذب می‌شود که از غشای بویایی برآمده‌اند.
این موها همچون «آنتن» هستند، ولی نوکشان در هوا رها نشده است؛ بلکه در لایه ویژه‌ای فرو رفته‌اند که پوششی برای «غشای بویای» به شمار می‌رود. این لایه همیشه نمناک است؛ چرا که اگر خشک شود دیگر ما هیچ بویی را احساس نخواهیم کرد. به علاوه در تنفس معمولی، جریان هوا از روی این غشا نمی‌گذرد؛ بلکه برای بوییدن لازم است که بو بکشیم تا جریان هوا را بر آن عبور بدهیم.
برای آن‌که بتوان بوی چیزی را حس کرد، باید آن ماده در لایه‌ای از چربی که «موهای ظریف گیرنده بو» را دربر می‌گیرد، حل شود.
چنین ماده‌ای باید از روغن‌های فرار باشد (مانند آنچه که از گل به‌دست می‌آید)، و یا با چنین روغن‌هایی حمل شود (مانند بویی که از قهوه برمی‌آید).
این مواد بر 5 نوع عمده تقسیم می‌شوند که شامه ما همه آن‌ها را درک می‌کند:
1ـ مواد گیاهی (مانند بنفشه، رز)
2ـ مواد ادویه‌ای (مانند فلفل، دراچین)
3ـ مواد سوزا (مانند توتون، قهوه)
4ـ مواد گندی (مانند تخم‌مرغ فاسد، پنیر)
5ـ مواد اتری (مانند الکل، کافور)

تحقیقات به عمل آمده نشان میدهد حس بویایی سگها 50 - 100 بار بهتر از انسان است. برخی از محققان می گویند: سگها حتی 1،000 بار بهتر از انسان بوها را شناسایی می کنند.