شکوه تخت جمشید اولین فیلم مستند ایرانی است که با اتکا به شیوه دیجیتال انیمیشن ساخته شده است. این فیلم که با سرمایه خصوصی تولید شده است یک تولید ارزشمند و اثری پیشگام است. تقریبا نیمی از فیلم متکی به تصویرسازی دیجیتالی است و بیینده در برابر تصویرهایی که در آنها ویرانه های تخت جمشید به کاخهای زیبا و غول پیکر تبدیل می شوند احساس اعجاب می کند.
در این مستند فوق العاده زیبا با بازسازی 3بعدی تخت جمشید و استفاده از ایران شناسان برجسته کشورهای اروپایی و امریکایی و بهره گیری از کتابهای معتبر تاریخی دنیا حقایقی از حکومت هخامنشیان و فعالیت های چشمگیر شاهان هخامنشی مطرح می شد که می تواند تن هر ایرانی را به لرزه درآورد.
از کاخهای بازسازی شده در این فیلم گاه یکی دو سه ستون باقی مانده است و گاه ردیفی از پایه ستون هایی که تنها طرحی مبهم از اصل به دست می دهند. برای بازساختن این کاخها و مجموعه تخت جمشید مطالعات بسیاری از باستانشاسان دستمایه کار بوده است. گروهی از برجسته ترین آنها مانند علیرضا شاپور شهبازی، عباس علیزاده، ریچارد فرای و چند تنی دیگر در این فیلم حضور دارند و به معرفی قسمت های مختلف تخت جمشید می پردازند.
فرزین رضائیان تهیه کننده و کارگردان این فیلم که مدتها در آمریکا زیسته است برای تهیه این فیلم از یاری بسیاری از کارشناسان آمریکایی، بریتانیایی و فرانسوی بهره برده است و به مهمترین موزه های جهان مانند لوور، آرمیتاژ، متروپولیتن نیویورک و مانند آنها برای تهیه عکس و فیلم مراجعه کرده است.
تخیل، اسطوره و باستانشناسی
فیلم همانطور که در گفتار آن نیز آمده است با اینکه متکی بر داده های باستانشناختی است از عنصر تخیل نیز بهره برده است. طبیعی است که اطلاعات ما از روزگار هخامنشیان چندان کامل نیست که بازسازی تخت جمشید بتواند بی کم و کاست صورت گیرد. آنچه در اینجا می آوریم ملاحظاتی است که گرچه داده های باستانشناختی را لحاظ می کند اما در استفاده از عنصر تخیل و ترتیب داده ها و اولویت آنها پیشنهادهای دیگری در بردارد که برخی از آنها می توانست در همین فیلم نیز انجام شده باشد اما نگاه باستانشاختی صرف و احتمالا محدودیت امکانات فنی مانع از آن شده است.
از یک نگاه کلی، فیلم بیشتر بر داده های باستانشناختی اتکا دارد تا داده های اسطوره شناختی. به نظر می رسد که خلاهای باستانشناختی فیلم را بسیار دست به عصا کرده و در بسیاری موارد آن را به تصویر سه بعدی از نقوش دوبعدی تخت جشید تبدیل کرده است. در واقع، از عنصر تخیل و اسطوره شناسی به اندازه ای که شایسته بوده استفاده نشده است.
فضای کلی فیلم در بخش های بازسازی دیجیتالی خالی از آن شکوهی است که قرار است نشان دهد. در واقع از شکوه تخت جمشید تنها و عمدتا به عظمت کاخ ها بسنده شده و کمتر بر فضاسازی تاکید شده است. حیاط های وسیع و خلوت و بی آذین، از تخت جمشید بیشتر تصویری نزدیک به تصویر یک پادگان متروک یا دیر متروک عرضه می کند تا مکانی با هاله ای از قدسیت معنوی و ابهت زمینی. نه نشانی از انبوه مردمان و سپاهیان هست و نه رفت و آمدی از خادمان و کارگزاران. چنانکه نشانه ای از ارابه های سلطنتی و نظامی و اسبان آنها به چشم نمی خورد.
آنهمه نقوش بر دیواره های تخت جمشید گویای فضایی پر رفت و آمد و همراه با برگزاری مراسم های آیینی مختلف است. در فیلم ما شاه را – چنانکه در نقوش تخت جشید آمده – بر تخت نشسته می بینیم اما نمی بینیم که او چگونه و با چه آیینهایی وارد تخت جمشید می شده است. بیگمان بر اساس داده های تاریخی، شاه در میان جارچیان و نظامیان و ترانه خوانان و هلهله مردم و استقبال کنندگان وارد شهر و محلی می شده است. بر سر او و در مسیر او گل می افشاندند و در کناره راه اسپند و عطرهای مختلف بر منقل ها و آتشدان ها می سوختند و بر سر راه او قربانی ها می کردند.
چناچنه دوست دارید بدانید تخت جمشید در زمان ساخت به چه شکل و عظمتی بوده است،و به آن دوران یک سفر خیالی-تاریخی داشته باشید،پیشنهاد می شود این مستند دیدنی را حتما ببینید !
عوامل سازنده این فیلم:
تهیه کننده: فرزین رضائیان و حسین حضرتی
فیلمبردار: جهان بخش مهربخش و محمدرضا ساعتچی
تصویرسازی دیجیتال: مرتضی یاهو و میثم کشاورز
تدوین: فرزین رضائیان و مرتضی یاهو
کارگردان: فرزین رضائیان