دارو مادهای است که بوسیله مداخله در بدن (ارگانیسم زنده ) پاسخ فیزیولوژی خاص را ایجاد میکند به طور کلی اثرات دارو ها در سه قسمت دسته بندی میشوند .

1)مرحله حل دارو در بدن

2)مرحله عمل دارو در بدن (جذب . توضیع و متابولیسم )

3)پاسخ فیزیئ لوژیکی بدن به دارو .

راههای دفع دارو از بدن :

1:بزاق-

2:صفرا مدفوع

3:ادرار

4: شیر در صورت شیر دهی

عوامل موثر بر تاثیر داروها در بافت :

دوز دارو یا مقداری داروی مصرفی

میزان داروی موجود در خون (در سالمندان و توله ها حساسیت نسبت به دارد بیشتر است .

4وزن بدن

جنسیت

6سرعت دفع دارو ز بدن اثراترمقابل داروها بر یکدیگر

ارتباط غذا یا دارو

سیستم های دخیل در متابئلیسم دارو :ک

توزیع دارو -----------------قلب و عروق

بیوترانسفورماسیون با تغییر شکل حساسیتی --------------کبد

دفع -----------------------کلیه

راههایتاثیر داروها بر مواد مغذی

کاهش جذب روده ای موائ=د مغذی

افزایشش دع کلیوی مواد مغذی

رقابت مستقیم با ماده مغذی

داروها گاهی اوغات در جذب عبور و اتصال به یک پروتئین خاص با مواد مغذی رقابت میکنند

جدا سازی ماده مغزی از پروتین ناقل

مداخله درسنتز آنزیم کو آنزیم یا پروتئین ناقل

تائثیر در اینرت (inert(که به مواد غیر فعال داروها مانند رنگ –پوشش-ووواطلاق میگردد .

علل اهمیت شناخت واکنشهای متقابل غذا و دارو

شناخت و درمانبه موقع بیمارانی که اثرات جانبی دارو ها آنها را با خطر سوء تغذیه مواجه نموده است

کاهش اثرت نامطلوب و ناخواسته مواد مغذی روی جذب دارو و کاهش اثرات ناخواسته و تحریک کننده آنها .

شناخت روشهایی که غذا و دارو بتوانند در درمان مورد استفاده قرار گیرند .

علل بروز سوء تغذیه در هنگام مصرف دارو .

دریافت ناکافی مواد مغذی

به طوری که دارو ها گاهی درمراحل بلع هضم و جذب مواد مغدی اختلال ایجاد نماید . این اثرات با بی اشتهایی یبوست اسهال و تحریک پذیری دستگاه گوارش همراه است

مثلا :

2:کاهش مواد مغذی یا افزایش دفع آنها :

به ظور کلی مصرف بعضی از دارو ها مانند آنتی بیوتیک .فنی توئین و الکل باعث کاهش مواد مغدی شده و یا دفع ادراری آنها افزایش میابد .

روش کاهش اثرات نامظلوب داروها :

شناخت دقیق نیازهای تغذیه ای بیمار

برآورد ذخایر مواد مغذی در بیمار

شناخت میزان دوز داروی دریافتی .ظول درمان .وسعت اثر داروها بر بافتها مختلف .

بر آورد مقادیر معمول مواد مغذی در مورد نیازدر طول دروره درمان .

چگونگی تاثیر مصرف غدا و داروبر یکدیگر .

دارو هایی که مصرف آنها با غذا باعث تاخیر جذب دارو میشود ولی بر میزان جذب کلی اثر ندارد .

استامینوفن –آسپیرین –بروفن –سایمتدین –ایندومتاسین –هیدروکلوروتیازید .پنوباربیتال .داکسی ساکلین .پنتوکسی فیلین –سولفی سوکسازول-سوپروفن –توکائینید –

داروهایی که مصرف آنها باعث کاهش جذب دارو میشود .

این دارو ها باید یک ساعت قبل و یا دو ساعت بعد از غذا استفاده شوند .

:

آمپی سیلین –سفالکسین –اریترو مایسین –تراساکلین –پنی سیلینهای VوG.مترتروکسات .پروپان تلین .کینیدین .سولفات روی.لوودوپا .ایزونیازید .آهن .گلوکوزاسیلین و  آتنولول

داروهایی که مصرف آنها با غدا باعث افزایش جذب دارو میشوند .

لیتیوم –دیازپام –پروپرانول –فنی توئین –سولفادیازین –نیترو موزانتو.ین –دیکمازول –گریزئوفولوین و کارمابازپین .

برسی اثرا ت متقابل مصرف غذا همراه با دارو :

1"تاثیر در میزان جذب دارو ها که این عمل به صورت انجام میگیرد .

الف :
هر گاه جدب آرام مد نظر باشد معمولا توصیه میشود که دارو ها با غدا مصرف شود گاهی اوغات نیز مصرف دارو و غذا باعث کاهش جدب دارو میشود اما مصرف داروی گریزئوفولوین همراه غذا های چرب باعث افزایش جذب آن میگردد  .

ب:تاثیر بر کل میزان مصرف جذب دارو :

مصرف همزمان لبنیات و داروهایی مانند تتراساکلین و داکسی ساکلین باعث کاهش جذب دارو میشود .به ظوری که کلسیم لبنیات لبنیات با دارو تشکیل یک کمپلکس نامحدود داه و دفع دارو را افزایش میدهد .

مصرف همزمان غذا با دارو ها ی دیدانوزین        didanosine و گریزئوفولوین باعث کاهش جذب آنها میشود .

2:تغییر در عمل دارو:

مصرف غدا های حاو ی ویتامین k با وارفارین که یک داروی ضد انعقاد است یا مصرف مواد غذایی حاوی آمین همانند تیرامین –سروتونین –هیستامین –که در بسیاری ا زغدا ها به سرعت پس ا ز مصرف به وسیله آمین اکسیدازها اکسید میشوند و این در حالی است که بعضی در  از ذاروها مانند داروهای ضد افسردگی فنیل زینک سوفات .داروی ضد فشار خون پارجیلین هیدروکلراید و داروهای بر ضد سرطان عمل این اکسیدارها را مها ر نمایند

بطور کلی این دارو ها MAO1    )MONO AMINO OXIDASE INHIBITOR

می گویند .

بنابر این در این بیماران تحمل تیرامین غذا ها کاهش یافته و عوارضی مانند فشار خون –تاکی کاردی –درد قفسه سینه –بروز مینماید .

از دیگر داروهایی که مصرغ آنها با غذا های حاوی تیرامین (غذا های حاو ی تیرامین پنیر ماهی دودی –سوسیس عصاره مخمر کاکائو (هرچند در سگ منع مصرف دارد )شاه ماهی گوشت گاوعصاره  مخمر لوبیا و کبذ جوجه .منع شده است میتوان از ایزو کربوکسیاید پادگلین .فنلزین و ترانیل سیپرومین نام برد -
تغییر در بوترانسفورماسیون و افزایش دفع :

بهطور مثال مقادیر زیاد غداهای حاوی ویتامین افزایش دفع داروهایی مانند آتروپین و کینیدین میشود که میدانیم این داروها در درمان آریتمب قلب نقش دارد

از طرفی مصرف همزمان غذا های حاوی ویتامین     باعث کاهش دفع سالیسیلاتها و باربیتوراتها میشود .

بعضی مواقع نیز ا زتاثیر غذا و داروها استفاده مفیدی خواهیم داشت . مثلا مصرف کلسیترامین همراه غدا باعث کاهش جذب کلسترول میشود .

و یا مصرف AL(OH)3همراه غذا در بیماران کلیوی باعث کاهش جذب فسفر میگردد.

گاهی اوغات نیز مصرف همزمان غذا و دارو در کاهش اثرات تحریک کنندگی دارو موثر است مثلا توصیه میشود بیمارانی که مجبورند به مدت ظولانی آسپرین استفاده نمایند این دارو همراه با غذا یا شیر به مصرف برسانند .

اثر دارو بر متابولیسم مواد مغذی :

داروها اثرات متفاوتی بر هر یک ا زگرو ها ها ی غدایی یا مواد غدایی به تنهایی میباشند که در زیر به چگونگی این اثرات میپردازیم

اثر بر متا بولیسم کربو هیدراتها :

مصرف بعضی ا زداروها باعث افزایش میزان قند خون میشود .

مثلا تیازیدها که جزء داروهای دیورتیک میباشند باعث افزایش قند خون در قند خون در بیماران دیابتی میگردند دی فنیل هیدانتوئین نیز که در بیماران صرعی به کار میرود باعث بروز هایپو گلیسمی میشوند . مصرف کورتیکو استرو ئیدها نیز باعث هایپو گلیسمی میگردد 0

د ر عوض مصرف سالیسیلاتها اسیدها یا دستهآسپرینها در افراد سالم و دیابتی باعث هایپو گلیسمی میگردد . مصرف بعضی از داروها نیز رباعث اختلال در تحمل گلوکوز میگردد.از این دارو ها میتوان به موارئ دیل اشاذه کرد.

دیازوکساید (ضد فشار خون )--------------------عامل قوی دیابت زا

قرص ضد بارداری -----------------------------عدم تحمل گلوکوز

فروزماید یا لازیکس ----------------------------عدم تحمل گلوگوز در افراد دیابتی و سالم

اثر بر متابولیسم چربیها:

مصرف بعضی از داروها که باعث کاهش چربی ها میشود د رحالیکه مصرف بعضی دیگر  ا زداروها اثر کاهندگی بر چربی های خون دارند .

نئو مایسین (آنتی بیوتیک)---------------کاهش جذب چربی ها به دلیل تغیراتی که به پرزهای ژژنوم  می گذارد و )

کانامیاسین (آنتی بیوتیک)-----------کاهش جزب چربی ها به دلیل تغییراتی که بر پرزهای ژژنوم میگذارد .

ایندومتاسین ------------------کاهش جذب چربی ها

پارا آمینو سالیسیلیک اسید -----------------کاهش جذب چربی ها

 کلستیرامین -----------------کاهش غلظت کاسترول پلاسما

کلوفیبرا ----------------------کاهش غلظت کلسترول و تری گلیسیریدهای  پلاسما

مصرف بعضی دارو ها نیز باعث افزایش مسزان کلسترول و تری گلیسیریدها ی پلاسما میشود

قرص ضد بارداری -------------افزایش میزان کلسترول و تریگلیسیریدهای پلاسما

هورمون رشد ----------------- افزایش میزان تر یگلیسیریدها ی پلاسما

کورتیکو استروئیدها :------------------افزایش میزان تری گلیسیریدهای پلاسما

کلورو پرومازین (آرام بخش)-----------افزایش کلسترول پلاسما

تیواوراسیل (ضد سرطان)--------------افزایش کلسترول پلاسما

داروهایی که باعث کاهش سدیم پلاسما میشوند .

کلروپروماید

تولبوتامید ----------------کاهش دهنده قند خون

کاربامازپین --------------داروی ضد صرع

آمی تریپتلین--------------داروی اعصاب

هیدروکلروتیازید ---------کاهش دهنده فشار خون

اسپیرونولاکتون ----------داروی ضد فشار که در اختلالات هورمونی هم بکار میرود

کاپوپریل -----------------کاهش دهنده فشار خون

کلوفیبرات ---------------داروعی کاهش دهنده چرب خون

داروهایی که باعث کاهش منیزیم خون میشوند

تیازیدها

فروزماید

نئومایسین و جنتامایسین

سیس پلاتین (ضد سرطان در شیمی در مانی)

داروهایی که باعث افزایش پتاسیم میشود

تریا مترن –اچ

ایندومتاسین

اسپیرولاکتون

ایزونیازید

برسی چند گروه دارو :

آنتی اسیدها :

آنتی اسیدها حاوی آلمینیوم 0کلسیم .منیزیم .و سدیم به صورتهای کربنات .بیکربنات هیدرو کساید عرضه میشوند . از این دارو ها در درمان در در مان سوئ هاضمه .گاستریت حاد .ازوفایت (التهاب مری)افزایش  اسید معده اولسر های معده و دئودنوم استفاده میشود . شایع ترین علت عدم کارایی این دارو ها مصرف ناکافی و نامنظم آنهاست (مصرف آنتی اسیدها بهتر است یک ساعت قبل و 3ساعت بعد از غذا .

آنتی اسیدهای حاوی آلمینیوم سدیم در مبتلایان نارسایی های قلبی باعث بروز اختلالاتی میشوند . بنابر این ممنوعیت دارند .

آنتی اسیدهای حاوی آلمینیوم نیز به فسفات غذا ها متصل میشود و باعث دفع آنها میشوند .

آنتی اسیدها حاوی آلمینیوم .کلسیم و منیزیم بر دسترسی بدن به داروهای دیگوگسین .لیزونیازید .فنی توئین و ورتیکو استروئیدها در صورت مصرف همزمان تاثیر میگذارند و مصرف طولانی مدت دارو ها نیز باعث کمبود مواد مغذی چون فسفر –هن –مس میگردد.

آنتی بیوتیکها :این دارو ها گاهی ممکن ست باعث سوء هاضمه و سوء جذب شوند .

مثلا نئومایسین باعث سوء جذب چربی ها بتا کاروتن .آهن و B12میشود .مصرف تترا ساکلین باعث کاهش جذب آهن میشود و مصرف دراز مدت آن باعث کاهش کلسیم میگردد .ضمنا جذب تترا ساکلین وفلور کینون ها خاصی به دلیل تداخل با کاتیون های رژیم غذایی مانند منیزیم و کلسیم در صورت مصرف همزمان کاهش میابد .

-جذب ا ریترو مایسین .اریترومایسین .دیدانورین.گریزئوفولوین  به وسیله غذا کاهش می یابد .

ایزو نیازید بوسیله اختلال د رمتابولیسم ویتامین B12گاهی باعث بروز نوروپاتی محیطی میشود

مصرف دراز مدت آنتی بیوتیکها باعث بروز تغییراتی در فلور طبیعی روده شده بخصوص بر میزان تولید و جذب ویتامین های BوKتاثیر میگذارد

مصرف لیزو نیازید در بیماران باعث بروز نرروپاتی محیطی .(بیحس شدن اعصاب محیطی)ضمنا گاهی نیز کمبود نیاسین در بیماران دیده میشود .

-ایزونیازید همچنین هیدروکسیلاسیون ویتامین Dمهار میکند .بنابر این در صورت مصرف بلند مدت آن باید به عوارض وپوکی استخوان و کمبود کلسیم توجه نمود .

داروهای ضد تشنج و صرع :

مصرف فنی توئین همراه با فنو باربیتات یا پری مدون یا به تنهایی باعث کمبود اسید فولیک میشود .

مصرف فنی توئین و فنو باربیتات ها متابولیسم ویتامین D را مختل میکند و گاهی منجر به پوکی استخوان میشود ضمنا داروها باعث کاهش جذب ویتامین Cمیگردند بنابر این مصرف طولانی مدت این داروها در بروز کمبود کلسیم موثر است .

در سگهای که باردارند و از اسید والپروئیک استفاده نمایند ممکن است به دلیل کاهش سطح سرمی فولات نقص لوله عصبی در جنین بروز نماید . داروهایی مانند کاربامازپین .فنو باربیتال و پریدون اثری مشابه به اثر والپروئیک اسید دارد

کاهش  اسید فولیک باعث کاهش سطح سرمی فنی توئین میشود که که درکنترل غش کردن در بیماران را با مشکل مواجه میگردند .

سس سیب باعث افزایش سطح سرمی فنی توئین  میشود .

داروها ی ضد التهاب :

 مصرف آسپیرین و ایندو متاسین به دلیل آسیب رساندن به دستگاه گوارش باعث بروز کم خونی میشوند

مصرف آسپیرین در دوزهای درمانی باعث کاهش غلطت  اسید فولیک سرم و افزایش ادرار میگردد

مصرف کلشی سین در دراز مدت باعث سوء جذب ویتامین /

 مB12میگردد .

سولفاسالازین داروهای ضد التهابی است که در کولیت اولسراتیو استفاده میگردد و دارای اثر رقابت کنندگی با اسید فولیک است .

به طور کلی کورتیکوو استروئیدها باعث کاهش جذب کلسیم و افزایش دفع ادراری آن میشود و مصرف بلند مدت آن باعث منجر به پوکی استخوان میشود .

اثر کورتیکو استرو ئیدها د رعدم تحمل گلوکوز .احتباس آب و سدیم و افزایش دفع پتاسیم شناخته شده است .

داروهای مسهل و ملین :

بیزاکودیل باعث افزایش دفع آب و پتاسیم میشود .

مسهلهای نمکی و یا محرک باعث کاهش جذب الکترولیتها میشوند .چنانچه با شیر مصرف شوند ممکن است در معده بیش از روده کوچک حل شده باعث تحریک معده و اسپاسم شکمی شود .

سولفات منیزیم و سدیم باعث دفع مقادیر زیادی آب از بدن میشود .

روغنهای معدنی مانند روغم کرچک غیر قابل هضم بوده و علاوه بر افزایش دفع پتاسیم .جذب ویتامینها ی محلول در چربی را کاهش میدهند .

داروهای مورد مصرف در شیمی درمانی :

به عنوان آنتاگونیست ویتامینها عمل میکنند به طوری که اکثر داروهای مورئد استفاده باعث کمبود اسید فولیک میشوند .

بعضی از داروهای مورد استفاده در سرطان مانند سیس پلاتین دارای اثر نفرو توکسیک هستند و باعث کاهش منیزین میشوند .

بعضی از داروهای ضد سزطان دارای اثر سیستمیک هستند یعنی برای عضو یا هدف خاصی استفاده مشوند ولی عوارضی کل ببدن ایجائ میکنند .

 به همین دلیل درربلند مدت عوارضی چون بی اشتهایی وتهوع و استفراغ ایجاد مینمایند .

دارهای کاهنده کلسترول خون و بیماریهای قلبی :

غلظت دیگوگوسین گاهی به وسیله غدا یا فیبر کاهش مییابد

مصرفACEگاهی باعث هیپر کالمی میشود

غذاهای غنی از فیبرهای محلول در آب جذب داروهای مهار کننده آنزیم هیدروکسی متیل گلوتاریل را کاهش میدهند .

رزینهای متصل شونده اسیدهای صفراوی باعث کاهش جذب ویتامینهای محلول در چربی میشوند .

ترکیبات فلانوئیدی  غذا هاغلظت فلود پین سرم را افزایش میدهد .

 داروهای ضد انعقاد .:

غذاهای غنی از ویتامین kمانند فرمولهای خوراکی گاهی در اثر داروهای ضد انعقاد تاثیر میگذارند پروتئینها .کربوهیدراتها و گشادکننده های راههای هوایی کلیرانس کبدی داروی تئوفلین را دچار تغییر مینماید .ضمنا بعضی از غذا ها گاهی در متابولیسم دلخواه آزاد شدن فرآورده های تئوفیلین اثر میگذارند .

کافئین باعث افزایش غلظت تئوفیلین سرم و افزایش اثراتفارمالوژیکی آن میگردد.

داروهای اعصاب و آرامبخش :

اغلب آرامبخش ها ماننند کلر پرومازین باعث افزایش اشتها شده . خواب آورند بنا بر این بر این اغلب بیمارانی که که از این دارو ها استفاده می کنند دچار عوارض چاقی نیز میشوند

لیتیوم کربنات هم علاوه بر افزایش وزن و اشتها باعث کاهش میزان سدیم خون میشود و بنا بر این در بیمارانی که از این دارو استفاده میکنند باید به میزان کافی دریافن سدیم توجه نمود وضمنا رژیم پر سدیم و یا کم سدیم گاهی دفع کلیوی لیتیوم را بخ ترتیب افزایش و کاهش میدهد .

داروی فلوکتیسین باعث مهار اشتها میشود .

غدا های حاوی تیرامین با مهار کننده های منو آمینو اکسیداز تداخل دارو نموده و باعث افزایش ناگهانی فشار خون میگردد و

اثر دارو بر اشتها :

به طور کلی داروها اثرات متفاوتی بر اشتهای بیمار میگذارد .بعضی از دارو ها اثر کاهنده بر اشتها داشته بعضی دیگر لالعکس عمل میکنند .گاهی نیز از این اثرات در درمان بیماری ها لستفاده میشود مثلا در بماران چاقی که به شدت رژیم میگیرند در بعضی موارد از گروه فن فلورامین و آمفتامین استفاده میشود که اثر کاهنده بر اشتها دارند .شایان ذکر است بدن این بیماران بعد از حدود 3 تا 4 ماه به این داروها عادت کرده و عوارض متعددی از جمله عوارض قلبی در این بیماران شایع است

در گروه بیگونایددارای اثر کاهنده گی بر قند خون دارند (ضد دیابت )و این اثر یکی از اثرات مفید این دارو در بیماران دیابتی است .

اروهایی مانند گلوکاگون .ابندومتاسین .مرفین و دیجیتال باعثبی اشتهایی میشود .

سیکلو فسفامامید (داروهای ضد سرطان نیز باعث بی اشتهایی میشود سولفونیل اوره مانند گلی بن گلامید و یا استوهگزامید باعث کاهش قند خون و افزایش اشتها میشوند .آرام بخشها .داروهای ضد افسردگی و قرصهای ضد بارداری دارای اثر افزایش دهندگی اشتها میباشند .

 مروری بر چند گروه دارویی و کمبودهای رایج

داروهای برطرف کننده درد یا مسکن :

مثالها:

آسپیرین.سالیسیلاتها :

عورازض خونریزی معده در صورت مصرف بلند مدت

 نارکوتیکها:نارکوتیکها:

مثال مورفین (در صورت درد شدید)کدئین

عوارض اعتیاد به دارو

داروهای ضد اشتها :

از این دسته ئاروها در درمان چاقی استفاده میگردد .

مثالها :

دگزدرین .-بنز درین

دگزدیرن ابتدا اشتها را مهار میکند و لی بعد از 4 یا 4 ماه بیمار به آن عادت میکند

ضد انعقادها :

مثال هپارین و کومارین :

عوارض و کمبودها :

مصرف بلند مدت ایت داروها باعث خونریزی دستگاه گوارش و کمبود آهن میشود ضمنا همراه این دارو نباید ار غذا های حاوی مقادیر زیاد ویتامین kمانند اسفناج کاهو و کلم استفاده کرد .

ضد تشنجها :

از این داروها در صرع استفاده میشود .

مثال دیلانتین –فنو باربیتال :

عوارض و کمبودها :

ویتامین Dبه خصوصو در صورتی که کمبود از فبل وجود داشته باشد در این بیماران شایع است .ضمنا کمبود B12و صدمه به جنین از دگر عوارض این داروها میباشد .

دارو.های کاهنده قند خون :

مانند توبلماید .کلرو پروماید .گای بن کلامید .

عوارض . کمبودها :

این داروها باعث افزایش اشتها و چاقی میشوند ضمنا به دلیل اثر تحریک کنندگی این داروها بر معده بهتر است همراه غذا استفاده نشوند .

داروها ی کاهنده چربی خون :
مثالها :

کلستیرامین –جم فیبروزیل –لوواستاتین

عوارض . کمبودها کاهش میزان جذب ویتامینها ی محلول در چربی B12-اسید فولیک –آهن و اسیدهای چرب MCT

انتی بیوتیک :

عوارض کلی این داروها عبارتند از ازدیاد مدفوع کاهش اشتها .التهاب زبان و مخاط دهان

مثال پنی سیلین :

سو< جذب ویتامین B12کلسیم منیزیم کاهش سنتز ویتامین K در صورت استفاده همراه غذا جذب دارو کاهش میابد بهتر است یک ساعت قبل یا 3 ساعت بعدد از غذا خورده شود

مصرف دارو همراه با آب میوه باغپعث تجزیه شیمیایی دارو میشود

مثال تتراساکلین

سوء جذب چربی مثال نئومایسین :

سوء جذب ویتامینها محلول در چربی A,K,Dویتامین B12کلسیم و منیزیم در صورت مصرف طولانی مدت .

سوء جذب پروتدین و چربی :

آنتی بیوتیکها ضد قارچ :

مایکو ستاتین –نیستاتین

در صورت مصرف داروها همراه با غذا جذب افزایش میابد

مثال گریز ئوفولوین :

(در قارچهای سطحی پوست )

در صورت مصرف داروهای با غدا های پر چرب جذب افزایش میابد .

داروهای ضد التهاب :

مثال کورتیکو استروئیدها :هیدرو کورتیزون .پردنیزولون پردنیزون.دگزامتازون .بتامتازون"

این داروها باعث کاهش جذب آب و سدیم شده در نتیجه بروزادم و فشار خون در مصرف کنندگان شایع است (کاهش سدیم غذا)

این دارو باعث کاهش جذب پتاسیم و کلسیم غذا شده و در رژیم این افراد باید بهه میزان جذب سدین و کلیسم توجه نمود .

این داروها باعث افزایش اشتها در بیمارانی که استروئیدها آنابولیک استفاده میکنند مشهود است .

دروهای مدر :

از این داروها در مواردی مانند ادم در کلیه ها کبد یا قلب و فشار خون بالا استفاده میشود .

مثال تیازیدها :

مصرف بیرویه این داروها باعث کاهش منیزیم و پتاسیم میشود

بهتر است میزان پتاسیم دریافتی از رژیم غذایی افزایش یابد .

ملین ها :

مصرف بی رویه این داروها باعث کاهش پتاسیم .سدیم .اب بدن میشود

اسهال سوء جذب ویتامینهای محلول در آب در پربی و کاهش جذب 6کلسیم از عوارض دیگر این داروها است

داروهای ضد سرطان :

مثال متوتروکستات

-مصرف این دارو باعث سوء جذب کلسیم اسید فولیک میشود

-کاهش اشتها و بدنبال آن کاهش وزن

تهوع استفراغ .اسهال

زخم در دهان و سیستم گوارشی

داروهای ضد بارداری

عوارض این داروها عبارتند از

کاهش ویتامین B12فولات –B6و منیزیم در سرم

افزایش اشتها –و به دنبال آن اضافع وزن

افزایش HG همو گلوبین و هماتوکریت HCT