آبستنی کاذب

گاهی سگ ماده حتی اگرهرگزبا سگ نری جفتگیری نکرده باشد کلیه نشانه های مرحله نخست زایمان را نشان می دهد. یعنی بستررا آماده می کند وسایل را به اطراف می پراکند زوزه می کشد وغذا نمی خورد. پستان آن پرشیرمی شود واغلب شیرازسرپستانها تراوش میکند. درصورت عدم درمان ممکن است علایم به مدت یک هفته یا ده روزباقی بمانند.

درمان

دکتردامپزشک هورمونهایی را تزریق می کند وبه صورت خوراکی نیزآنها را تجویزمی نماید. ازآنجا که آبستنی کاذب اکثرا درسگهای ماده با کره متداول است مشروط برآنکه سگ خیلی پیرنشده باشد ممکن است با اجازه داشتن توله به سگ معالجه موثرواقع گردد. بنابه تجربه من سن حدود چهارتا چهارونیم سالگی بالاترین سنی است که می توان بدون عوارض جانبی انتظارنخستین آبستنی را ازسگ داشت . همیشه به خاطرداشته باشید که یک سال ازسن سگ با هفت سال ازسن انسان برابری می کند. به هرحال تنها درمان حتمی برای آبستنیهای کاذب پایداربرداشتن تخمدان ورحم است.

کیستهای تخمدانی

کیستهای تخمدانی درسگ ماده متداول نیستند.

علت

هنگامی کیست درتخمدانها تشکیل می شود که کپسولهای (فولیکولهای) حاوی تخمک نتوانند پاره شوند.

نشانه ها

سگ ماده پیوسته فحل است.

درمان

تخمدانها با انجام عمل جراحی برداشتن تخمدان خارج می شوند. این عمل براحتی ازطریق پهلوی سگ قابل انجام است. من شخصا همیشه ترجیح می دهم که عمل برداشتن کامل تخمدانها ورحم یعنی خارج کردن کامل رحم وتخمدانها را انجام دهم . این کارازمشکلات رحمی دراواخرزندگی جلوگیری می کند.

آیا سگ ماده ابتلا به کیست تخمدانی سگ نررا می پذیرد؟

ازآنجا که کیست یا کیستها با چرخه طبیعی جنسی تداخل دارند احتمال آن فوق العاده کم است. تجمع چرک دررحم عمدتا درسگهای ماده باکره ومعمولا دراواخرزندگی دیده می شود.

نشانه ها

اگرچه نشانه ها می توانند درهرزمانی اتفاق بیفتند اما اغلب درزمان کوتاهی پس ازیک فحلی که ممکن است نامظم نیزباشد روی می دهند. دونوع ازآن وجود دارد – پیومتربسته وپیومترباز تنها تفاوت این دو درترشحات است که درپیومتربازدیده می شود وممکن است متعفن باشد یا نباشد. نخستین نشانه این است که سگ بیمارمی شود وشروع به نوشیدن آب بسیارزیادی می کند. ممکن است درجه حرارت بدن آن افزایش یابد ولی معمولا چنین نیست. درپیومتربا ترشح مهبلی وجود دارد. درنوع بسته شکم سگ ماده به طوربرجسته ای شروع به بالا آمدن می کند. درصورت غفلت دراین مرحله بیمارمسموم می شود وشروع به استفراغ پایداری می کند.

درمان

تنها درمان رضایت بخش انجام عمل جراحی برداشتن کامل تخمدانها ورحم است که بهتراست هرچه زودترانجام شود. چنانچه عمل برداشتن تخمدانها ورحم پیش ازسندروم مسمومیت انجام شود واقعا انجام آن درپیومتر100 درصد موفقیت آمیزاست. وقتی که سگ مسموم شود واستفراغ کند میزان موفقیت به 50 درصد یا حتی کمترافت می کند.

پیشگیری

اگرقراراست که تخمدانهای سگ برداشته شوند همیشه تاکید بربرداشتن کامل تخمدانها ورحم می باشد. اگرتخمدانهای حیوان خارج نشده است اجازه دهید که دست کم یک شکم بزاید.

سندروم کوشینگ

این عارضه می تواند با پیومتراشتباه شود اگرچه این بیماری همانند سگ ماده درسگ نرنیزروی می دهد.

علت

علت آن توموردرغده فوق کلیوی یا رشد بیش ازحد غدد فوق کلیوی به دلیل بدکاری غده هیپوفیزاست که درقاعده مغزقراردارد.

نشانه ها

حیوان آب زیادی می نوشد وادرارزیادی نیزدفع می کند. ممکن است شکم ورم کند ودرسگ ماده ممکن است دوره های فحلی غیرعادی شوند. تنک شدن پوشش بدن یا پدیدارشدن قسمتهای بدون مو وجود دارد.

درمان

تشخیص ودرمان این بیماری تنها درصلاحیت دکتردامپزشک شما است. 

پولیپ وسایرناهنجاریهای رحم

پولیپها که زوایدی زگیل مانند با پایه های بلند هستند خیلی اتفاقی دررحم شکل می گیرند. علت آن ناشناخته است.

نشانه ها

می توان برجستگیهای سختی را دررحم لمس کرد. ممکن است ترشح خونی ازفرج وجود داشته باشد اما سگ ماده ازجهات دیگرکاملا طبیعی است.

درمان

عارضه با برداشتن کامل تخمدانها ورحم درمان می شود.

تومورها وزگیلهای مهبلی

گاهی ممکن است یکی ازاینها ازفرج یک سگ معمولا پیربیرون بزند. درمان شامل برداشتن تومورطی عمل جراحی با سوزاندن توسط یک وسیله نوک دارداغ است که البته تنها توسط دکتردامپزشک انجام می شود.

سرطان دستگاه تناسلی سگ ماده

بنابه تجربه من درحالی که دست کم درسرزمینهای مرکزی کشورانگلستان رخداد سرطان دردستگاه تناسلی سگهای ماده نسبتا کمیاب است بارها درغدد پستانی سگهای ماده رخ می دهد.

تومورهای پستان

بی گمان تومورهای پستان بویژه درسگهای ماده مسنتریکی ازشایعترین عوارضی است که ما ناچاربه برخورد با آن هستیم. دونوع مشخص ازآنها وجود دارد ومعمولا هردوبدخیم هستند:

نوع مشخصی که می توان آن را با انگشتان ازبافتهای مجاورجدا کرد خطرکمتری دارد. نوع منتشرکه نمی توان آن را جدا نمود وبه نظرمی رسد که به داخل پوست وعضلات مجاورمنتشرو پخش شده است خطرناکتراست.

درمان

تومورهای پستان حتی نوع کوچک ومحدود آن را باید همیشه به محض اینکه تشخیص داده شدند به روش جراحی برداشت. دراینجا ما دکتران دامپزشک مانند جراحان انسانی عمل می کنیم. هرچه توموربرای مدت طولانی تری اجازه بقا داشته باشد خطرظهورزواید ثانویه نه تنها درپستان بلکه درغدد لنفاوی درون شکم بیشترخواهد بود. ممکن است درمان هورمونی انجام شود ولی من دریافته ام که این کارزمینه را برای اختلال کلیوی آماده می کند.

عمل جراحی

اکثرتومورهای پستانی را چنانچه زود تشخیص داده شوند می توان با موفقیت برید وجدا نمود. شمارزیادی ازجراحان سوزانیدن توسط وسیله نوک دارداغ را برای این عمل مطلوب می دانند. روشن است که خطرخونریزی با استفاده ازاین وسیله کمترمی باشد.

آیا تومورهای پستانی عود می کنند؟

بعضی ازآنها عود می کنند ولی می توان آنها را برای باردوم وحتی بارسوم برداشت تا سگ ماده این امکان را داشته باشد که به مرگ طبیعی بمیرد.

بیماریهای مهبل

مهبل گذرگاهی عضلانی است که گردن رحم را به فرج ارتباط می دهد. این کانال درسگ ماده تقریبا پنج تا هفت ونیم سانتیمترطول دارد. بیماریهایی که مهبل (وفرج) را درگیرمی کنند عبارتند از:

تورم مهبل

دراین عارضه پوشش داخلی مهبل دچارآماس می شود.

علت

علت اختصاصی آن یک باکتری است اما معمولا عامل زمینه سازآسیبی می باشد که توسط آلت تناسلی سگ نریا دراثریک زایمان سخت ایجاد شده است.

نشانه ها

سگ ماده بسیارناراحت است وممکن است همانند زمان زایمان بارها سعی درزورزدن داشته باشد. ممکن است ترشح قرمزیا زرد رنگی وجود داشته باشد. معاینه با استفاده ازاسپیکولوم مهبلی (که تنها درصلاحیت دکتردامپزشک است) نشان می دهد که لایه داخلی مهبل کاملا متورم است.

درمان

هرگاه مشکوک به تورم مهبل شدید باید بی درنگ با دکتردامپزشک مشورت کنید. او احتمالا یک دوره آنتی بیوتیک همراه با استعمال روزانه یک شیاف مهبلی را تجویزمی کند.

بیرون زدگی

این واژه حالتی را توصیف می کند که گردن رحم ومهبل برروی خود چین می خورند وازفرج بیرون می زنند. گاهی مثانه وخیلی بندرت رحم نیزدراین بیرون زدگی قرارمی گیرد.

نشانه ها

یک توده قرمزرنگ متورم ازفرج بیرون می زند که سگ ماده پیوسته آن را می لیسد.

درمان

مراجعه فوری به دکتردامپزشک لازم است. اوبیرون زدگی را تحت بیهوشی عمومی به جای خود برخواهد گردانید وآن را پس ازعقب راندن درجای خود بخیه خواهد زد.

تورم فرج

این عارضه که درآن فرج یا سوراخ خارجی مهبل دچارآماس می شود معمولا درخلال آمیزش جنسی یا دراثرآسیب مستقیم ایجاد می شود. این عارضه توسط آنتی بیوتیکها همراه با استعمال موضعی کرم ضد التهاب درمان می شود.

زگیلهای فرج

هنگامی که زگیل درفرج یا نزدیک آن ایجاد شود بهترین کاربرداشتن آن است چه اینکه زگیل باعث ایجاد خارش وناراحتی می شود.

لوکوره

لوکوره یا ترشح مایع سفید رنگ چسبناک ازمهبل هنگامی روی می دهد که تورم مزمن مهبل وجود داشته باشد.

نشانه ها

نشانه آن ترشح چرک سفید یا زردرنگی است که برای مدتی نسبتا طولانی پایدارمی ماند.

علت

لوکوره معمولا به دنبال تورم حاد مهبل ایجاد می شود وبا رشد باکتریها یا قارچهای ثانویه پیچیده می گردد.

درمان

رفع این عارضه اغلب بی نهایت دشواراست ودرمان بایستی تنها تحت راهنمایی یک دکتردامپزشک انجام شود او احتمالا ترکیبی ازشستشوی مکرر یک آنتی بیوتیک موثربربفات نرم یا شیافهای مهبلی را تجویزمی نماید.

بیماری مقاربتی

خوشبختانه بیماری مقاربتی درسگ واقعا ناشناخته است. گاهی ممکن است که غلاف قضیب سگ نردربهاریا پاییز ترشح چرکی داشته باشد. اگرچه این حالت اغلب توجه صاحب سگ را خیلی به خود جلب می کند اما ناشی ازالتهاب ساده غلاف قضیب (پرپوس) است وباکتری درگیرمعمولا یک استرپتوکوک است که هیچ بیماری واگیرداری را ایجاد نمی کند. یک تومورمقاربتی قابل انتقال نیزدرسگ گزارش شده است ولی کمیاب می باشد. ترشح ازغلاف قضیب سگ نراغلب درپی تحریک جنسی شعله ورمی گردد ودلیل آن نزدیکی با سگهای ماده فحل است ولی می تواند به دلیل استمناء نیزایجاد شود.

درمان

این عارضه با درمان آنتی بیوتیکی موضعی که توسط دکتردامپزشک تجویزمی گردد بسرعت رفع می شود.

برداشتن تخمدانها

درخلال یک عمل جراحی تخمدانها ازحفره شکمی سگ ماده خارج می گردند به نحوی که دیگرحیوان توانایی تولید مثل نخواهد داشت. تخمدانها رامی توان ازطریق پهلو یا درطول خط میانی شکم خارج کرد. اگرقراراست که تمام رحم نیزبا تخمدانها برداشته شود انجام عمل ازخط میانی شکم برتری دارد. مطالب زیادی دردفاع ازبرداشتن تخمدانها یا برعلیه آن بیان شده است. ازیک سو این عمل گرفتاریها ومشکلات توام با دوره های فحلی وتوله های ناخواسته را که اغلب منجربه افزایش جمعیت سگهای ولگرد می شود ازمیان می برد. ازسوی دیگربرداشتن تخمدانها سگ را چاق وتنبل می کند. من شخصا تمایلی به برداشتن تخمدانها ندارم. من ترجیح می دهم که ببینم جمعیت سگهای ولگرد با سترون کردن سگهای نرکنترل شوند. به هرحال درصورتی که چاره ای جزبرداشتن تخمدانها نباشد آنگاه من برداشتن کامل رحم وتخمدانها را پیشنهاد وبه آن عمل می نمایم. این عمل ازعوارض رحمی دراواخرزندگی پیشگیری می کند.

بهترین سن برای برداشتن تخمدانها

نظریات متفاوتی دراین ارتباط وجود دارد. بسیاری ازدکتران دامپزشک براین نکته پافشاری می کنند که باید سگ ماده دست کم یک دوره فحلی را پست سربگذارد. من دریافته ام که بهترین سن صرف نظرازاینکه آیا سگ ماده یک بارفحل شده است یا خیرسن شش ماهگی می باشد. توله درسن شش ماهگی به اندازه کافی بزرگ شده است که بیهوشی عمومی را تحمل کند وبه اندازه کافی جوان هست که بسرعت ترمیم یابد وفورا بهبود پیدا کند.

آیا می توان تخمدانهای سگهای پیرتررا برداشت؟

البته این عمل رامی توان درهرزمانی انجام داد. به نظرمی رسد که بعضی ازسگهای ماده بدون تخمدان فحل می شوند. اگرچنین اتفاقی بیفتد ناشی ازبافت غیرعادی تخمدانی است که درحفره شکم شناورمانده است. دستیابی به این بافت ناممکن می باشد ولی ازآنجا که سگ ماده فاقد تخمدان آبستن نمی شود خطرناک نیست.

آیا عمل برداشتن تخمدانها پرهزینه است؟

نسبتا زیرا به جراحی شکمی وبیهوشی عمومی نیازدارد.

جانشینهای برداشتن تخمدانها

همانطرکه درصفحه 33 به آن اشاره شد جانشینهایی برای برداشتن تخمدانها وجود دارد ولی جای بحث دارند زیرا هیچیک ازآنها کاملا رضایت بخش نیستند چه اینکه تا حد بسیارزیادی به دقت واستعمال آنها توسط صاحب سگ بستگی دارند. با اینکه قرصهای ضد بارداری که درخلال دوره فحلی هرروز خورانیده می شوند فحلی را تضعیف می کنند ولی آن را به طورکامل ازبین نمی برند. با اینحال آنها نیزهمانند تزریق داروهای ضد آبستنی ازبارداری حیوان جلوگیری خواهند کرد. به هرحال دراکثرموارد صاحب سگ بازهم مجبوراست که سروصدای سگهای نرمعارض را تحمل کند. ایراد دیگری که باید درنظرداشت این است که استفاده مکررازهورمونها می تواند زمینه را برای عفونت رحمی فراهم کند. مسلما شایسته است که همیشه پیش ازتوسل به عمل جراحی ازدکتردامپزشک خود بخواهید تا معایب ومحاسن هردو روش داروهای ضد بارداری وبرداشتن تخمدانها را برای شما شرح دهد. نکته ای که درصفحه 34 به آن اشاره شد ارزش یاد آوری را دارد یعنی فرآورده های گوناگونی که به منظورجلوگیری ازعمل جفتگیری برای مالیدن به دستگاه تناسلی سگ ماده تهیه می شوند کاملا بی فایده هستند.

                     بیماری : علائم ونشانه ها

تمامی موجودات زنده درطول زندگی به بیماری مبتلا می شوند. بروز بیماری مبتلا می شوند. بروزبیماری بسیارناگواراست. بهتراست مراقب باشید توله سالمی را انتخاب نمایید تا کمتردچارمشکل شود. نگهداری صحیح واصولی سگ را درمقابل بیماریها مقاوم می کند وبه حیوان قدرت مقابله با عفونتها را اهداء می نماید. حیوان را ازانگلهایی که بدنش را تضعیف می کند دورنگه می دارد وبا واکسیناسیون منظم ایمنی را دربرابربیماریهای کشنده مثل دیستمپر وپاروویروس فراهم می آورد. معاینات سالیانه وتجدید واکسیناسیون علیه بیماریها را هرگزفراموش نکنید. بهتراست پیش ازوقوع بیماری پیشگیریهای لازم را به عمل آورید. به منظور تشخیص بیماری لازم است که رفتارهای طبیعی سگ را بشناسید وعکس العملهای حیوان را دربرابرمسائل گوناگون بدانید تا درصورت بروزرفتار غیرطبیعی بلافاصله توجه شما را به خود جلب کند.

به خاطرداشته باشید که فقط شما می توانید مشکلات سگتان را برای دامپزشک بازگونمایید. همیشه باید هوشیاروتزبین باشید. درصورت بروزعلائم زیربه دامپزشک مراجعه کنید:

1-    کاهش اشتها یا اشتهای بسیارزیاد بدون افزایش وزن

2-    افزایش عطش ویا ادرارپی درپی

3-    اسهال ویبوست

4-     استفراغ یا وجود مایع به هنگام بلع

5-    ترشح ازبینی . چشم . دهان

6-    سرفه ویا مشکلات تنفسی

7-    فشاردرزمان دفع ادرارویا ادرارغیرطبیعی

8-    تب ولرز ودرد

9-    بی قراری بی دلیل ویا کاهش وزن

10- مشکل درراه رفتن

درضمن هررفتاری که درسگتان غیرعادی باشد درارتباط با طبیعی یا غرطبیعی بودن آن باید قضاوت نمایید. درادامه به معرفی تعدادی ازبیماریها می پردازیم که طبقه بندی آنها با توجه به ناحیه ابتلاء صورت گرفته است. ضمنا دراین بخش خصوصیات وعلائم بیماریها نیزبه طورمختصرمورد تفسیرقرارمی گیرد.

یک هشدارمهم وجدی:زمان یک عامل سرنوشت سازدرتشخیص بیماری ودرمان است. بنابراین اصرارداریم ازاین بخش به عنوان مرجعی درشناخت حالتهای سگ استفاده کنید. این بخش راهنمای تشخیص بیماریها نیست. تنها با مطالعه یک کتاب نمی توان تمام بیماریها را تشخیص داد. اجازه دهید دامپزشک ازتجربه ودانش خود برای تشخیص بیماریها بهره جوید وبیماری را درمان کند. بنابراین هرچه سگ بیماررا زودترنزد دامپزشک ببرید شانس بیشتری برای درمان حیوان فراهم آورده اید.

پوست (Skin)

وسیع ترین دستگاه بدن پوست می باشد که درمعرض بسیاری ازبیماریها ومشکلات است. وظیفه آن حفاظت ازدستگاه های داخلی وبافتهای بدن درمقابل تهاجم اجرام خارجی وهمین طورتغییرات دما وجلوگیری ازدهیدراتاسیون( ازدست دادن آب بدن) می باشد. همچنین پوست درتولید ویتامین D برای بدن نقش دارد. وظیفه دیگرآن درک محیط خارج ازطریق حس لامسه می باشد. پوست طبیعی نرم وانعطاف پذیراست. رنگش ازصورتی کم رنگ تا قهوه ای وآبی متمایل به سیاه تغییرمی کند. پوست لکه داردرسگها حتی آنهایی که رنگ پوستشان یک دست است طبیعی می باشد. ریختن موها ونمدی شدن موها وبرآمدگیها واثرزخم وپوسته پوسته شدن وتکه تکه شدن ویا انگلهای خارجی دربدن سگ سالم مشاهده نمی شوند. سگها به طورفصلی ودوره ای دارای ریزش مو بوده که تابع برنامه دقیقی نمی باشد. موهای آنها انواع مختلفی دارند ونمی توان تصوریکسانی درباره همه آنها داشت. به عنوان مثال رشد موی نژاد   Miniature Schnauzer با رشد موی نژادGolden retriever تفاوت زیادی دارد. بهتراست درمورد رشد هرنوع موجداگانه بحث نمود. مثلا دریک نژاد حالت شکننده دارد ودرنژادی دیگرموبه راحتی با کشیدن بیرون می آید ویا به شدت خشک یا چرب به نظرمی رسد. سگهایی که پوستشان نرم است نباید پوست ضعیفی داشته باشند. درصورت بروزهرگونه تغییرناگهانی ومشخص درظاهرموی سگ باید دامپزشک را مطلع ساخت.

انگلهای خارجی

ککها (Flea)

ککها ازدسته حشرات بدون بال هستند که برروی بدن سگها تغذیه می کنند. سگهایی که مورد گزش ککها قرارمی گیرند واکنش آلرژیک نسبت به بزاق کک نشان می دهند که ممکن است وضع وخیمی نشان دهد.این حیوانات با خاراندن خود به جراحت وسعت بیشتری می دهند. درعین حال بعضی ازسگها هیچ عکس العملی نسبت به گزش ککها نشان نمی دهند.

اگرسگ مبتلا به کک است نگران نشوید. قبل ازازدیاد جمعیت فورا آنها را ریشه کن نمایید. گاهی ککها انسان را نیزمی گزند وبرآمدگیهای کوچک قرمزرنگی را برجای می گذارند که اغلب درمچ دست وغوزک پا مشخص می شود. چگونه متوجه می شوید که سگ آلوده به کک است؟ معمولا ککها تیره رنگ وبه اندازه کنجد هستند وبا سرعت زیادی برسطح پوست حرکت می کنند. ناحیه مورد علاقه شان قاعده گوشها. ناحیه کپل(سرین) نواحی کم مومانند کشاله ران است. باید به این نواحی با دقت نگاه کنید. راه دقیق برای تشخیص کک این است که پوست را به چند ناحیه نقسیم کنید وبه دنبال نقطه کوچکی به اندازه خشخاش باشید. این دانه ها خشخاش مانند مدفوع ککها هستند که ترکیبی ازخون هضم شده سگ است. اگرمطمئن نیستید که اینها مدفوع هستند واحتمال می دهید که چیزدیگری باشند آن را روی تکه ای پارچه سفید مرطوب قراردهید. بعد ازیک دقیقه یا کمی بیشتریک نقطه کوچک قرمزرنگ با هاله ای به دورآن پدیدارمی شود. اگرآن ذره مدفوع کک باشد خون آب را به خود می گیرد وبه داخل بافت پارچه انتشارمی یابد. شانه های مخصوصی برای این کاروجود دارد که به تشخیص حضورککها کمک می کنند. دندانه های آن چسبیده به هم بوده و وقتی برسطح پوست کشیده می شود ککها به دام می افتند وحضورشان آشکارمی گردد. اگرککی را گرفتید بلافاصله نابودش کنید چون برخلاف حشراتی که بدون بال هستند به سرعت می پرند وبرای باردوم نمی توانید آنها را ببینید. برای رهایی ازشرکک علاوه برازبین بردن آنها درسگ باید محیط را نیزکک زدایی کرد. تجویزداروی ضد کک به عهده دامپزشک است. معروف ترین وسیله ای که مردم برای مبارزه علیه ککها خریداری می کنند قلاده های کک کش است. این قلاده به ماده ای شیمیایی آغشته شده است که باعث نابودی ودفع ککها ازبدن می شود. البته زمان تاثیر این قلاده ها محدود است وباید هرچند وقت یکبارعوش شوند که این امربسته به نوع قلاده وداروی موجود برروی آن وهمچنین میزان آلودگی صورت می گیرد. استفاده ازقلاده آغشته به دارواولین قدم درراه مبارزه با ککها می باشد که پیش ازآنکه ماده موثرآن به پایان رسد باید تعویض شود. هرچند میزان ککها را کاهش می دهد سگ را کاملا ازشرآنها خلاص نمی کند. به همراه قلاده کک کش ازسایرعوامل حفاظتی نیزباید استفاده شود. شامپوها ومحلولهای مخصوص مبارزه با ککها نیزدردسترس است. اما تضمینی برای عدم آلودگی سگ درآینده وجود ندارد. نحوه استفاده ازآنها بدین صورت است که بعد ازحمام دادن حیوان را درمحلولهای ضدکک غوطه ورمی سازند وسپس اجازه داده می شود محلول روی بدنش خشک شود. ازاسپریهای مخصوص یا پودرهای اختصاصی هم می توانید استفاده کنید که بستگی به سن و وضعیت جسمی سگ دارد. پیش ازاستفاده ازمحصولات فوق به دقت دستورالعملهای مربوط به نحوه ومیزان استفاده را مطالعه فرمائید. باید فضای منزل را نیزبه وسیله ماده ضد کک اسپری نمایید. قبل ازآن با جاروبرقی اتاقها را مخصوصا گوشه های اطاقها را تمیزکنید وسپس پاکت جاروبرقی را ازبین ببرید. کلیه جاهایی که محل رفت وآمد سگ بوده است سمپاشی کنید. تخم کک می تواند برروی فرش ومبلمان باقی بماند. درصورت آلودگی شدید حیاط خانه را نیزسمپاشی نمایید. توجه داشته باشید که کشتن ککها برروی بدن سگ کفایت نمی کند ونمی تواند جلوی آلودگی مجدد را بگیرد. ازآنجا که تخم آنها چند هفته پس ازنابودی ککها تبدیل به کک می شود. لازم است سمپاشی دوباره تکرارشود. دوره زندگی ککها درمحیط بیرون خانه مخصوصا درآب وهوای سرد محدود می باشد. دراین شرایط ریشه کنی درداخل منزل بسیارموثراست. اگرآلودگی را نمی توانید ازبین ببرید بهتراست با متخصصین امرتماس بگیرید.

کنه ((Tick

کنه ها درتمام نقاط خصوصا درمناطق روستایی وساحلی یافت می شوند. این انگل به دلیل ارتباطی که با بیماریLyme(پلی آرتریت سگها وانسان که عامل آن ازاسپیروکتها بوده توسط کنه های سخت منتقل می شود) دارد درانسان با اهمیت می باشد. همچنین کنه باعث کم خونی وفلجی درسگها می شود. با مشاهده کنه درسطح پوست به سرعت نابودش کنید. هرچند وقت یکبارتمام سطح بدن حیوان را برای اطمینان ازعدم وجود کنه بازرسی نمایید. مخصوصا نواحی صورت. گوشها. پاها ونواحی زیرشکم وسینه. بهتراست کنه های جدا شده ازسطح پوست سگ را به آزمایشگاه دامپزشکی بفرستید تا ازنظروجود اسپیروکت( عامل بیماری Lyme) آزمایش شود. بهترین روش گرفتن کنه استفاده ازموچین است. به دام انداختن آن درنواحی نزدیک سطح پوست می باشد. هیچوقت آن را با انگشتان لمس نکنید. به زخمهای کوچکی که ازگزش کنه ها باقی می ماند حساس نباشید چون خود به خود خوب می شوند وعفونت نمی کنند. اگربرآمدگیهای کوچک قرمزرنگی را روی سطح پوست سگ که دراثرواکنش آلرژی پدید آمده است مشاهده نموده اید باید موضوع را با دامپزشک درمیان گذارید. دراین گونه موارد استفاده ازاسپریهای ضد کک وپودرها ومحلولهای شوینده درمقابل هجوم کنه ها نیزموثرهستند. بهترین توصیه بازرسی مرتب پوست سگها مخصوصا درمناطق گرمسیرمی باشد چراکه دراین مناطق کنه ها ازمشکلات عمده محسوب می شوند.

شپشها(Licr)

خوشبختانه این مشکل بندرت درسگها به وجود می آید. زندگی سگ با سایرحیوانات موجب ابتلا به آن می گردد. این انگل باعث خارش شدیدی می شود. شپشها بند پایانی کوچک وکم رنگ(رنگ پریده) هستند که درسطح پوست زندگی می کنند وبه راحتی با استفاده ازشامپوهای مخصوص حمام وغوطه ورشدن سگ درمحلولهای ضدانگل خارجی ازبین می روند.

جربها(Mites)

جربها انگلهای میکروسکپی هستند که درسطح پوست یا فولیکولهای مو مشاهده می شوند. آلودگی شدید متوسط وملایم بسته به نوع آنها دارد. به عبارت دیگرهیچ علامت ثابتی دراین بیماریها دیده نمی شود. برای مثال ازمتداولترین انواع درگیری با جربها ابتلا به جرب دمودکس است که جراحات غیرمشهودی را درپوست ایجاد می کند. اما تحریک عادی آنها هیچگونه واکنشی را درسگهای مبتلا نشان نمی دهد. معمولا مشکل درسگهای جوان است. جربهای دمودکس وقتی تشخیص داده می شوند که لکه های قرمزو کم مو درروی پیشانی. دورچشمها. پوزه وپنجه دستها مشاهده می شود. بعضی ازسگها بدون هیچگونه درمانی ازجرب خلاصی می یابند وبعضیها نیازبه غوطه ورشدن مرتب درمحلولهای دارویی دارند. با استفاده ازکرمهای مخصوص نیزمی توان آنها را درمان نمود. جربهای دمودکس مشکل عمده وعلاج ناپذیردربعضی سگها خصوصا سگهای مسن تربه شمارمی آیند. سگهایی که آلوده به این نوع جرب هستند نباید برای نسل گیری به کاربرده شوند چرا که احتمال دارد ازنظرژنتیکی مستعد ابتلا به بیماری فوق باشند. مشکل دیگرجربهای سارکوپتس(Sarcoptic mange) هستند. این نوع جرب چنان واکنش شدیدی را ایجاد می نماید که به طورمداوم سگها خود را می خارانند. این بیماری توسط جربهای اسکبی( (Scabiesویا سارکوپتیک ایجاد می شود. معمولا جربها درگوش. مفصل. آرنج وپاها وصورت نمایان می شوند. درصورت عدم درمان بیماری تمام بدن را فرا خواهد گرفت. به این صورت که جراحاتی وسیع درپوست بصورت مناطق بزرگی ازموریختگی دیده می شود. این بیماری به سرعت درسگها شیوع می یابد وانسانها را مبتلا می سازد(گال). ازاین روباید خیلی سریع تحت درمان قرارگیرد.

حشره ای بسیارریزوشبیه به کنه به نام جرب خرمن(Chigger) که درنواحی جنگلی یافت می شود باعث خارش شدید وقرمزشدن پوست می گردد. جرب خرمن معمولا نواحی شکم وگردن وسر( مخصوصا لاله گوش ومجرای آن) را برای زیست ترجیح می دهد. برای نابودی این جربها بهتراست ازدامپزشکان کمک گرفت. آخرین جربی که به آن اشاره می نماییم جربی موسوم به شوره متحرک یا Chyletiella Yasguri است. این جرب معمولا توله ها را مبتلا می سازد. وضعیتی همانند شوره سررا پدید می آورد که اغلب درسروگردن وپشت دیده می شوند وخارشی ملایم را ایجاد می کند. وقتی انسان مورد گزش آنها واقع گردد. نقاط قرمزرنگ خارش داری به وجود می آید که شبیه اثرات ناشی ازگزش ککها می باشد.

حشرات((Flies

نقاطی ازبدن که توسط حشرات مورد گزش قرارمی گیرد اغلب دچارخارش شده وبرآمدگیهای سفتی درصورت وگوش سگها به وجود می آید. سگهایی که گوششان با اجسام نوک تیزویا هرشی دیگری تخریش شده باشد مستعد ابتلا به بیماریهای فوق می باشند. گاهی اوقات جای زخم ناشی ازگزش حشرات تا هنگامی که بهبود یابند دچارخونریزی می باشد. این وضعیت برای صاحبانشان بسیارناراحت کننده است. درمناطقی که حشرات مشکل آفرین هستند باید ازپوست سگ محافظت نمایید. بدین منظورمی توان ازمحلولهای خاصی برای محافظت پوست آنها استفاده کرد. دراین صورت به دقت مراقب چشمانش باشید. مشکل دیگرمیازاست. دراین عارضه ابتدا حشراتی مانند مگس درپوست آلوده وکثیف ویا درگوش آلوده سگ تخم ریزی می کنند. بعدها تخمها تبدیل به لاروهایی می شوند که ازبدن سگ تغذیه می نمایند. ازهمان ابتدا باید جلوی چنین مشکل ناگواری را بگیرید. باید مراقب بود که اگرپوشش بدن سگ بلند وپرپشت است. پوست حیوان فاقد زخمهای پنهانی باشد وکیسه های مقعدی تمیزبوده وهمچنین مدفوع تجمع یافته درمقعد ونیززخمهای احتمالی موجود درسطح پوست خصوصا درتابستان باید به سرعت تمیزوشسته شوند. بدین طریق می توان با میازمبارزه نمود. برای درمان این بیماری به دامپزشک مراجعه کنید. اوبا جدیت وسرعت این بیماری را درمان خواهد کرد.

آلرژی (Allergies)

اولین علامت آلرژی درسگها خارش است که حاصل آن خراش پوست می باشد. دربعضی سگها آبریزش ازبینی وچشم نیزمشاهده می گردد. همچنین علائمی مثل عطسه وحتی اسهال واستفراغ نیزممکن است ایجاد گردد. پیدا کردن علت آلرژی برای صاحب حیوان ودامپزشک مسئله ای کاملا دشواراست. بعضی ازآنها نسبت به بعضی مواد غذایی موجود درغذایشان حساسیت دارند. این نوع آلرژی درهمان روزهای اول زندگی مشخص می شود. گوشت وفرآورده های به دست آمده ازسویا موجب ایجاد آلرژی می شوند. بهترین راه برای تشخیص حساسیت غذایی این است که به مدت چند هفته غذایی را که حساسیت کمی ایجاد می کند به سگ بدهید. اگرعلائم برطرف شدند. آلرژی ازنوع تغذیه ای بوده است. برای اطمینان بیشتر دومرتبه غذای قبلی را به اوبدهید. با ظاهرشدن علائم قبلی تشخیص قطعی خواهد شد. آلرژی دیگری به نام آتوپی وجود دارد. آتوپی ناشی ازآلرژی استنشاقی ویا واکنش دربرابرترکیباتی است که درمحیط وجود دارند(مثل کپکها. گیاهان وگردوخاک وحتی پرزفرش وموکت). گاهی اوقات آتوپی فصلی است. تشخیص این نوع آتوپی توسط دامپزشک صورت می گیرد. اوبه وسیله انجام تستی دراین مورد عامل را تشخیص می دهد.چنین تستی درمورد انسان مبتلا به حساسیت نیزانجام می گیرد. بعد ازشناخت عامل باید مراقب سگ باشید تا درمعرض آن قرارنگیرد. این مشکلات را دامپزشک متخصص پوست تشخیص می دهد.

چند توصیه درارتباط با آلرژیهای متداول درسگها:

بعضی ازسگها نسبت به قلاده ضدکک وگزش کک وهمچنین رنگهای ظروف پلاستیکی حساسیت دارند. این عوارض به سادگی قابل تشخیص هستند. مثلا اگرقلاده ضد کک باعث خارش وحساسیت شده آن را بردارید ومحل را با یک شامپو شستشو دهید وروش دیگری را برای درمان ککها انتخاب کنید. اگربینی سگ قرمزوخراشیده است علت آن آلرژی دربرابررنگ ظروف پلاستیکی می باشد. ظرف پلاستیکی را با ظروف فلزی وشیشه ای تعویض کنید. اگرآلرژی به دلیل آن باشد عارضه برطرف می شود.

نقاط دردناک وقرمزدرپوست (Hot Spots)

این عارضه به صورت نقاط دردناک وقرمزدرپوست به صورت لکه ای وناحیه ای بدون مو ومدوریکی ازگرفتاریهای متداول درفصل تابستان می باشد ودامپزشکان اغلب با این عارضه مواجه هستند. درطول شب ازآنها ترشحاتی به بیرون تراوش می شود. مشکل فوق درنژادهایی که پوشش متراکمی دارند ومستعد آلرژی هستند دیده می شود. نقاط دردناک فوق معمولا با گزش کک سپس خاراندن آن توسط سگ وهمچنین کیسه های مقعدی انباشته ازمدفوع ویا سایرحیوانات آزاردهنده کم اهمیت شروع می شود. هرچقدرحیوان موضع درگیررا بیشتربلیسد وگازبگیرد وضعیت آن بدترمی گردد. بدین ترتیب یک مشکل کم اهمیت تبدیل به مسئله ای جدی خواهد شد. این جراحات را به سرعت وپیش ازآنکه سگ دچاردرد ورنج شود باید درمان نمود. درمان بدین ترتیب است که ابتدا موهای دورموضع با قیچی کوتاه می شود وسطح زخم تمیزکرده وسپس ناحیه مبتلا توسط اسپری وپماد تسکین دهنده پوشانیده می شود. قلاده موسوم به الیزابت به گردن حیوان نصب می گردد. این قلاده ازجنس پلاستیک وبه شکل قیف می باشد وجلوی تماس دهان سگ با موضع زخم را خواهد گرفت. تا زمانی که پوست بهبود نیافته نباید این قلاده برداشته شود. درمان آنتی بیوتیکی وضد التهابی نیزمفید است.

سبوره((Seborrhea

دراین حالت پوست پوسته پوسته شده وفلسی شکل می شود. اغلب به شدت خشک ویا چرب است وبه عفونتهای ثانویه نیزدچارمی شود. این حالت درسبوره چرب بیشتررخ می دهد وبه دنبال این عارضه بوی ترشیدگی وناخوشایندی ازسطح پوست به مشام می رسد. ممکن است سبوره دراثرسایرمشکلات مثل کم کاری تیروئید(هیپوتیروئیدیسم) نیزایجاد گردد. این بیماری علاج ناپذیربوده اما قابل کنترل وپیشگیری است. برای مثال استحمام منظم با شامپوهای مخصوص وضعیت پوسته پوسته شدن وچربی پوست را برطرف می کند.

عفونتهای قارچی(Ringworm)

Ringworm برخلاف نامش انگل کرمی نیست بلکه عفونت قارچی پوست است. جراحات آن به صورت نقاط گرد وبدون مو وپوسته پوسته است. موها زبروسیخ سیخ می شوند ومی شکنند. پیرامون جراحات فوق موها به رنگ خاکستری مشاهده می گردد. درسگهای مبتلا به شکل حاد بیماری جراحات درتمام سطح بدن دیده شده که به یکدیگرمتصل می شوند. برای تشخیص این بیماری یک نمونه ازپوست وموتهیه شده درمحیط مخصوص رشد قارچها کشت داده می شود. تشخیص باید هرچه سریعترانجام گیرد چرا که این بیماری خیلی سریع به انسان سرایت می کند مخصوصا بچه ها نسبت به عفونت قارچی حساس ترهستند.

عفونتهای باکتریایی پوست(Bacterial Infections)

عفونتهای پوست معمولا پس ازبروز عوارضی مانند پارگیها ونفوذ اجسام نوک تیزمثل گلوله وجراحات ناشی ازنزاع ودرگیری ایجاد می شود. اگرعفونت تازه باشد علائم معمول آن عبارتند ازمناطق منفرد وبه هم پیوسته ازلکه هایی درسطح پوست که به رنگ قرمزشبیه مناطق خارانده شده می باشند ویا مناطق ضرب دیده کوچکی که شباهت به جوش وکورک دارند وممکن است خارش داشته ویا نداشته باشند. بیشترعفونتهای پوست ناشی ازباکتریهای استافیلوکوک است وبه کمک آنتی بیوتیک وشستن موضع با صابونهای طبی درمان می شود. غفلت کردن ازیک جراحت ساده منجربه بروزمشکلات بیشتری می شود که راه نفوذ باکتری را به زخم هموارساخته ومنجربه عفونت زخم می شود. زخمهای عفونی به شدت دردناک وقرمزو ملتهبند. درملامسه گرم هستند واحتمال خروج ترشحات چرکی نیزوجود دارد. بوی تعفن اززخم عفونی شده قابل استشمام می باشد. دراین گونه موارد درمانهای اختصاصی مثل مراقبت اززخم واستفاده ازآنتی بیوتیک لازم است.

آبسه (Abscesses)

آبسه تجمع چرک درزیرپوست بوده که به دنبال مجروح شدن پوست ایجاد می شود. این عارضه معمولا بعد ازگزش ویا جراحات نفوذی وفرورفتن اجسام نوک تیزایجاد می شود. موضع آن اغلب دردناک ومتورم وقرمزاست. ممکن است آبسه ها نیازبه نیشترزدن داشته باشند. بدین طریق مایع خارج شده ومحتویات آن تخلیه می شود. بدین ترتیب موضع جراحت التیام می یابد. هرگزسعی نکنید با فشاردادن محتویات آن را تخلیه نمایید. تخلیه آبسه روش خاصی دارد که توسط دامپزشک انجام می گیرد.

طاسی (Balding)

وقتی ازدست دادن موهای بدن(طاسی) به دلیل انگلهای مختلف وضربه ویا عفونت نباشد ممکن است ناشی ازاختلالات متابولیکی باشد. سندرم کوشینگ وپرکاری غدد فوق کلیوی هیپوتیروئیدیسم(کم کاری تیروئید) دوعامل مهم دربروز این عارضه هستند.

سندرم کوشینگ (Cushings Syndrome)

دراین عارضه ترشح هورمون کورتیزول ازغده فوق کلیوی افزایش یافته موی پهلوها وگردن به تدریج می ریزد. درنهایت موی پشت وسایرنواحی بدن نیزخواهد ریخت. پوست نازک وخشک می شود. ازسایرعلائم بزرگ شدن شکم است. سگهای مبتلا بیش ازحد وبطورغیرطبیعی می خورند ومی آشامند. دفع ادرارزیاد می شود. دراین وضعیت بیماری به صورت پیچیده درمی آید. معمولا این عارضه درمان پذیراست .

کم کاری تیروئید(Hypothyroidism)

این عارضه زمانی اتفاق می افتد که میزان نامتعادلی ازهورمون تیروئید آزاد گردد. سگهای مبتلا به سادگی ودرزمان کوتاهی چاق می شوند. تنبل وبی حال هستند. اگردرفصل تابستان چنین عارضه ای رخ دهد باید درجستجوی نقاط گرم ومتورمی درسطح پوست باشید. تغییرات موقابل توجه است. این موارد شامل ریزش مودرپهلوها وپشت می باشد. پوست دچارافزایش درنگدانه. پیگمانتاسیون(رنگی شدن پوست) شده پوسته پوسته می شود. گوشها نیزعلائم بیماری را به شکل سبوره نشان می دهند. دراین حالت ممکن است درمجاری گوش ترشحات بدبو وزردرنگی دیده شود. گوش به شدت چرب می شود. این بیماری به سادگی توسط آزمایش خون(آزمایشهای هماتولوژی) تایید می گردد. بیماری با تجویز هورمونهای تیروئیدی قابل درمان وکنترل می باشد.

تغییرات رنگ پوست(Color changes)

بعضی ازتغییرات رنگی درپوست طبیعی است. برای نمونه بعضی سگها با افزایش سن لکه هایی درسطح پوستشان پیدا می شود که معمولا درمناطقی ازجمله شکم دیده می شود. درسایرمناطق تغییرات دیده نمی شود. با وجود این بهتراست حیوان را به دامپزشک نشان دهید. اگردرسطح پوست لکه های زردرنگی مشاهده نمودید باید هرچه زودترحیوان را نزد دکترببرید چون ممکن است علامت بیماری یرقان باشد. یرقان با بیماریهای کبدی وخونی درارتباط است. البته یرقان علائم دیگری هم دارد که دامپزشک آن را تشخیص خواهد داد. رنگ پریدگی وبی رنگ شدن غیرعادی باید به سرعت توسط دکترارزیابی شود زیرامعمولا نشانه کم خونی می باشد. باید هرچه سریعتر منشا کاهش تعداد گلبولهای قرمزخون مشخص شود.

کبود شدن

کبود شدن حاصل برخورد با اجسام سخت می باشد که گاهی با خونریزی همراه است. معمولا کبودیهایی را که دلیلی برای آنها یافت نمی شود ویا خیلی شدید هستند باید به دکترنشان دهید. پوست دراثرخارشهای مزمن تیره وپیگمانه می شود. اگرسگ ازخارش ناشی ازآلرژی ویا سایرعوامل تحریک کننده رنج می برد ممکن است برای تسکین خارش یا برطرف کردن تحریک خود را بخاراند. درپی این عمل کبودیهای آبی درسطح پوست مشاهده خواهند شد. درنهایت پوست قطورشده برای دفاع ازخود تیره می گردد. همچنین وضعیت مشابهی دربرابرسایشهای مکرردرمناطق خاصی ازبدن مشاهده می شود مانند استخوانهای پستانی(Breast bone) که طی آن سفت شدن پستانها درسگهایی که پوشش متراکمی دارند دیده می شود. قطورشدن پوست درقسمتهای خارجی مفصل آرنج نیزقابل رویت است. درحالت فوق این مناطق معمولا چروکیده شده وموهایشان می ریزد وبه دنبال آن سفت وسیاه می گردد. تمام علائم فوق ناشی ازتماسهای مکرر با عوامل مضروسطوح سخت می باشد. پینه ها نیزکه درروی مفصل آرنج ومفصل خرگوشی ومفصل رانی ولگنی تشکیل می شود ازواکنشهای درازمدت دفاعی به حساب می آیند. بهترین راه برای جلوگیری ازتشکیل شدن آن فراهم آوردن بستری نرم است که همیشه باید زیرسگ پهن باشد.

برآمدگیها وبرجستگیهای سطح پوست((Lumps and Bumps

وجود برآمدگیها وبرجستگیها درسطح پوست نباید موجب نگرانی شود. اغلب این برجستگیها مشکل آفرین نمی باشند ومی توان آنها را برداشت نمود. بعضیها هم بی اهمیتند وازوجودشان می توان صرفنظرنمود. زگیل مثال خوبی برای برآمدگیهای فوق بوده که معمولا اهمیتی ندارد مگرآنکه برای صاحبش منظره ای ناخوشایند داشته باشد ویا به علت محل قرارگرفتنش سگ را ناراحت کند. با وجود این هرگاه توده ای غیرعادی درسطح پوست یافتید باید به آن توجه کنید وبه دامپزشک نشان دهید. درسگهای پیراحتمال وجود تومورهای بدخیم زیاد است. دراین زمینه برای حفظ جان سگ بهتراست با دکترمشورت کنید.

دستگاه تنفس(The Respiratory System)

دستگاه تنفس شامل قسمتهای مختلفی است که درعمل تنفس دخالت دارند. این بخشها عبارتند از: بینی. دهان وقسمتهای داخلی ازقبیل نای وبرنشها وریه ها. مشکلات تنفسی ممکن است ازهریک ازقسمتهای فوق منشا بگیرد. علائم بیماریهای تنفسی شامل ترشحات بینی. عطسه. سرفه. تنفس پرسروصدا وتنفس با سختی. حالتهای غیرطبیعی تنفس می باشد. هرتغییری که درکیفیت صدا وجود داشته ویا همچنین شنیدن صداهای غیرعادی ممکن است بیانگرمشکلات دستگاه تنفس باشند.

تراکئوبرونشیت(Kennel Cough)

این بیماری عفونی تنفسی درسگها متداول است. به سهولت ازیک حیوان به حیوان دیگرانتقال می یابد. بسیاری ازسگهای موجود درپانسیون ویا درمکانهایی که سگهای مختلفی درآنجا نگهداری می شوند دچاربیماری فوق می گردند. حاملین بیماری فاقد علامت هستند. علائم بیماری شامل سرفه های خشک وکوتاه است که اغلب همراه ترشحاتی ازبینی می باشد. بسیاری ازسگهای بیمارو سرزنده وهوشیارهستند. بیماری پس ازچندهفته برطرف می شود. اغلب دامپزشکان برای کسب اطمینان بیشتریک دوره کوتاه مدت درمان با آنتی بیوتیک را تجویزمی کنند تا بیماران را ازمشکلات بعدی حفظ کنند. اگردرنظردارید سگ را به جایی که سگهای زیادی را درکنارهم نگه می دارند ببرید حتما درمورد واکسیناسیون دربرابراین بیماری با دامپزشک مشورت کنید.

کلاپس نای(Collapse in Trachea)

بیستردرسگهای کوچک دیده می شود. علائم آن شامل تنفس پرسروصدا همراه با سرفه های متوالی است. گاهی سگ قادربه تنفس نیست. نای درحیوان سالم وطبیعی لوله ای است محکم. درسگهای بیمارنای نرم وشل وبه تدریج باریک شده وآشکارا درمقابل عبورجریان هوا مقاومت می کند. سگی که صاحبش کاملا به این عارضه واقف است علیرغم مشکلات فوق می تواند به زندگی ادامه دهد. برای پیشگیری ازاین بیماری ازچاق شدن حیوان جلوگیری کنید. همچنین حیوان نباید دراضطراب باشد وبرنای اوفشاری وارد نگردد. درحیواناتی که بیماری درآنها شدید باشد توصیه می شود مورد عمل جراحی قرارگیرند.

برونشیت(Bronchitis)

معمولا برونشیت درحیواناتی که ازعفونتهای تنفسی ضعیف شده اند دیده می شود. این سگها سرفه های خشک وخشن دارند که روزها وهفته ها ادامه می یابد. ممکن است سرفه های بقدری شدید وتند وپشت سرهم باشند که حیوان نتواند عمل بازدم را انجام دهد. دمای بدن حیوان دراین حالت طبیعی است. درمان شامل آنتی بیوتیک واستراحت می باشد.

فلج حنجره(Laryngeal Paralysis)

فلج حنجره عارضه ای درسگهای عظیم الجثه است که دراواسط زندگی ویا دردوران کهولتشان رخ می دهد. این عارضه درنژادهای Bouviers , Siberian huskies مادرزادی است. ممکن است اولین علامت بیماری تنفس صدادارباشد مخصوصا وقتی که سگ هیجان زده شود ویا زیاد تمرین کرده باشد. سیربیماری به گونه ای است که حیوان بیمارقادربه تنفس نخواهد بود وگاهی عمل جراحی برروی بافتهای پشت گلولازم می شود.

اجسام خارجی(Foreign Bodies)

اجسام خارجی دردستگاه تنفس ممکن است شامل یک تکه چوب وخارویا هرچیزی که به طورتصادفی استنشاق شود باشد. حضوراجسام خارجی دربینی باعث می شود که سگ دائما به بینی پنجه بزند وسرفه های شدید داشته باشد. احتمالا ترشحاتی ازبینی خارج می شود وامکان خونریزی هم وجود دارد. هرگزسعی نکنید اجسام خارجی را به تنهایی ازبینی خارج نمایید. دامپزشک برای این کارموضع را بی حس کرده ویا سگ را بیهوش می کند. بدین طریق جسم خارجی بیرون آورده می شود. اگرجسم خارجی پایین ترازمجرای بینی رفته باشد حیوان به طورناگهانی شروع به سرفه های پست سرهم وشدید می کند. این کارباعث می شود که جسم خارجی به بیرون پرتاب شود. اگرسگ موفق به خارج کردن جسم خارجی نشد باید به دامپزشک مراجعه کنید.

طویل ترشدن کام نرم(Elongated Soft Palate)

اين عارضه درنژادهایی که صورت باریکی دارند دیده می شود وباعث خروج ترشحات ازبینی وتنفس صدادارمی گردد. چون مجرای خروج هوا مسدود شده است حیوان به ناچارازراه دهان تنفس می کند. صدای خرخرو خرناس نیزازعلائم این بیماری می باشد. حیوان درخواب خرخرمی کند. علائم بیماری درهوای گرم ودرحین انجام تمرینات ورزشی ویا هروضعیت اضطراب آوردیگرتشدید می شود. دراغلب بیماران عمل جراحی با اصلاح این وضعیت مشکل را حل می نماید.

التهاب بافت بینی((Rhinitis

این حالت التهاب مجرای بینی است که درآن ترشحات غلیظ وبدبویی ازبینی خارج می شود. امکان دارد یک یا هردومجرای بینی مبتلا باشند. درمان بستگی به منشا بیماری دارد. عفونت دندانهای فک بالا ازعلل متداول این عارضه می باشد. گاهی آنتی بیوتیک عفونت را برطرف می کند.

ذات الریه. سینه پهلو(Pneumonia)

ذات الریه بیماری حادی است که توسط ویروسها. باکتریها وعوامل آلرژی زا ویا عوامل انگلی ایجاد می شود. باید این عارضه را بدون تاخیردرمان نمود. علائم بیماری عبارتند ازسرفه. تنفس سریع. تب بالا ونبض تند ودردقه قفسه سینه حیوان وصدای مخصوص ریه های سالم که انعکاس صدای دقه می باشد(صدای توخالی) شنیده نمی شود بلکه این صدا گنگ(توپر) می باشد.

دستگاه عضلانی – اسکلتی(The Musculoskeletal System)

دستگاه عضلانی- اسکلتی عمل حفاظتی وحرکتی بدن سگ را برعهده دارد. به علاوه استخوانها محل ذخیره مواد معدنی هستند ومغزاستخوان گلبولهای قرمزخون را تولید می نماید. هرگاه مشکلی برای عضلات. تاندونها ولیگامانها واستخوان به وجود آید علائم مشخص وواضحی نمایان می شود. لنگش. ضعف ودرد وسفتی نمایانگروجود مشکل دراعضا عضلانی- اسکلتی می باشد. هرگونه مشکل درحرکت سگ ویا تورم مفاصل مربوط به بیماریهای این دستگاه می باشد.

لنگش((Lameness

لنگش به دلایل مختلفی مثل شکستگی . دررفتگی وآسیب به رباطات وعوارض مادرزادی وزخمهای شدید و وسیع درسطح دست وپا پدیدارمی گردد. دراغلب موارد لنگش مختصراست. شاید استفاده ازمسکنهایی مثل آسپرین برای کاهش درد مناسب باشد. اگرتصورمی کنید ضربه عامل لنگش می باشد وسگ به شدت نا آرام است باید به سرعت حیوان را نزد دامپزشک ببرید. عکس رادیولوژی معین می کند که مشکل تا چه حد جدی است. گاهی استفاده ازداروهای آرامبخش برای عکس گرفتن لازم است. ازاین روپیش ازرفتن نزد دامپزشک به حیوان غذا ندهید.

آسیب به لیگامان صلیبی قدامی(Cranial ruciate Ligament Injury)

این عارضه علت اصلی پیدایش ناگهانی لنگش درپا می باشد ودرمواقعی رخ می دهد که یکی ازرباطات داخلی مفصل زانو آسیب ببیند. معمولا این آسیب درهنگام انجام تمرینات ورزشی پیش می آید. دراین عارضه زانو دردناک می شود واگرحیوان تحت درمان قرارنگیرد مواردی همچون آرتریت را به دنبال خواهد داشت. این عارضه درسگهایی که اضافه وزن داشته ومسن هستند دیده می شود. درمان آن نوعی عمل جراحی است که توسط دامپزشک انجام می گیرد.

دیسپلازی مفصل رانی- لنگنی(Hip Dysplasia)

این مشکل درسگهای بزرگ بسیارشایع می باشد وموجبات آزردگی حیوان ومتعاقبا صاحب حیوان را فراهم می کند. دیسپلازی مفصل رانی- لگنی عارضه این مادرزادی است که تحت تاثیرشرایط محیطی وتغذیه ای بروزمی کند. معمولا این عارضه به دلیل بدشکلی مفصل رانی- لنگنی پدیدارمی گردد. حیوان دراین وضعیت دچارکمردرد ولنگش شده وگام برداشتن منظم نیست. بعضی سگها علائم بیماری را درسنینی که رشد سریع دارند(4تا 9 ماهگی) نشان داده ودربرخی دیگرعلائم را دیرتربروزمی دهند. سایرتظاهرات این عارضه عبارتند از: شنیده شدن صدای حرکت مفصل درحین راه رفتن به دنبال لمس اندام خلفی حیوان ایجاد واکنش می کند ودرحین بلند شدن ازوضعیت نشسته حیوان خیلی آرام وبا احتیاط عمل می کند. تشخیص ازطریق آزمایشهای ارتوپدی ورادیولوژی میسراست. باید وزن سگهای مبتلا کنترل شود. برای کاهش فشاردراندام خلفی ولگن باید حیوان درمحلی گرم وخشک نگهداری شده وجست وخیزکردن اومحدود گردد. سگهایی که مبتلا به دیسپلازی مفصل رانی- لگنی هستند دچارآرتریت می شوند. درمان دارویی می تواند درد را تسکین دهد اما جراحی بیشتراوقات تنها راه درمان است. درپایان اشاره می شود که این بیماری ارثی بوده وهرگزنباید ازسگهایی که مبتلا به این عارضه هستند برای نسل گیری استفاده شود.

جابجایی استخوان کشککی به سمت داخل((Medial Luxating Patella

کشکک یا کاسه زانو استخوان کوچکی است که درمقابل مفصل زانوقراردارد وبه سمت بالا وپایین می لغزد. کشکک درسگهای کوچک ممکن است به علت اعمال غیرطبیعی به سمت داخل پا حرکت نماید. دررفتگی کشکک به طورناگهانی موجب لنگش توام با درد می شود. این گونه سگها نیازبه عمل جراحی دارند. یک یا هردوزانو را برای رهایی ازمشکل فوق یک باروبرای همیشه درمان می کنند. درغیراینصورت زانودچار آرتریت می شود. دراین حیوانات ازچاقی وتمرینات زیاد باید اجتناب شود. چرا که هردومورد اخیربیماری را شدت می بخشد.

بیماری دیسک (Disc Disease)

درد شدیدی که درانسان درناحیه کمربه علت دیسک ایجاد می شود درسگها نیزعارضه مشابهی را ایجاد می نماید. بعضی نژادهای خالص مثل Dachshund مستعد به بیماری دیسک هستند. علائم قابل مشاهده زمانی شروع می شود که دیسک تحلیل برود چرا که دیسک حدفاصل دومهره را پرکرده وتحلیل آن موجب سائیده شدن دومهره برهم می شود. دراین حالت ازفعالیتهای جسمی حیوان کاسته شده سروگردنش را سیخ نگه می دارد. حیوان هنگام لمس موضع ناله می کند. پاهایش ضعیف می شود وعدم تعادل دارد. بدون تاخیرباید حیوان را به نزد دامپزشک ببرید. ممکن است که حیوان نیازبه عمل جراحی داشته باشد یا آنکه عارضه توسط دارو برطرف گردد. گاهی اوقات دیسک بین مهره ای باعث فلج قسمت انتهایی بدن می گردد.

آرتریت- تورم عفونی مفصل(Arthritis)

متداولترین نوع آرتریت درسگ استئوآرتریت می باشد که نوعی بیماری دژنراتیو(تحلیل برنده) است که موجب بروزدرد ولنگش وسفتی مفاصل می شود. این عارضه معمولا درسگهای پیرونژادهای با جثه بزرگ مشاهده می شود. رادیولوژی تغییرات استخوانی را به خوبی نشان می دهد. دراین گونه موارد آسپیرین باعث کاهش درد می گردد. برای این گونه حیوانات باید بستری خشک وگرم ونرم را تهیه نمود. محدود کردن حرکات فیزیکی این حیوانات ضروری می باشد. ازاضافه وزن آنها نیزباید جلوگیری شود.

قلب(The Heart)

گردش منظم خون دربدن به وسیله انقباض عضله قلب انجام می گیرد وازاین طریق به همراه خون واکسیژن ومواد غذایی والکترولیتها وهورمونها به سلولهای بدن رسانده می شوند. بدین وسیله اعمال بدن تنظیم می شوند. خون مواد زائد حاصل ازفعالیتهای متابولیکی مانند دی اکسید کربن را نیزحمل می کند. بیماریهای قلبی ممکن است پس ازتولد به وجود آمده یا مادرزادی باشند. روشها وتجهیزات ویژه ای مانند الکتروکاردیوگرافی واکوکاردیوگرافی ورادیوگرافی وگوشی مخصوص می توانند به طوردقیق فعالیت طبیعی ونیزانواع بیماریهای قلبی را مشخص نمایند. علائم بیماریهای قلبی شامل سرفه کردن وکوتاه شدن تنفس ورخوت وبی حالی وضعف واتساع حفره شکمی ومتورم شدن دست وپا می باشند. اگرسگ دچارحملات غش می شود وازرشد طبیعی بازمانده وفعالیت بدنی حیوان کاهش یافته است ویا اگرلثه هایش آبی وتیره شده بهتراست ازدامپزشک کمک بخواهید.

نارسایی احتقانی قلب (Congestive Heart Failure)

نارسایی قلب وقتی پیش می آید که قلب نتواند خون اکسیژن داررا به بدن برساند. واژه احتقانی اشاره به وضعیت غیرطبیعی دارد که حجم زیادی ازمایع به دلیل نارسایی قلبی درخارج سیاهرگها انباشته شود(مثلا درریه). وقتی که چنین حالتی رخ داد سگ شروع به سرفه میکند وتنفسش کوتاه می شود. درحین انجام تمرینات ورزشی زود خسته شده وشکم به دلیل تجمع مایع(آسیت) متسع می گردد. اگربیماری نارسایی احتقانی قلب تشخیص داده شود به وسیله داروهای موثربرقدرت وسرعت انقباض ماهیچه قلب درمان می شود. درمانهای صحیح سبب افزایش ظرفیت عروقی ودفع مایع تجمع یافته دربدن ازطریق ادرارمی شود. تغذیه با غذاهای کم نمک موجب کاهش تجمع مایعات دربدن می شود.

بیماری کرم قلب(Heartworm Disease)

عوارض این بیماری ناشی ازکرمهایی است که درحفره های قلب زندگی می کنند. همانطورکه درفصل دوم به آن اشاره کردیم میکروفیلراین کرم ازطریق پشه ناقل وارد سیستم خون رسانی بدن می شود. کرمهای بالغ به حفره های قلبی وعروق ریوی مهاجرت می نمایند. هنگامی که طولشان به سی سانتیمترمی رسد موجب انسداد جریان خون شده به عروق ریوی آسیب می رسانند. دراین حالت قلب به راحتی نمی تواند خون را به ریه بفرستد. درشکل پیشرفته بیماری شاهد نارسایی قلبی وتخریب شدید بافت ریه خواهیم بود. بیماری کرم قلب به کمک داروهایی ازسنیک دارقابل درمان است. برای کشتن کرم بالغ دراین بیماران استراحت طولانی توصیه می شود. برای پیشگیری بهتراست درفصول گرم سال علاوه برمبارزه با پشه ناقل داروهای لازم به مصرف حیوان برسند.

تحلیل رفتن عضله قلبی (Cardiomyopathy)

کاردیومیوپاتی بیماری نژادهای بزرگ وقوی هیکل می باشد که معمولا درسنین 1تا 6سالگی مشاهده می شود. دراین حالت عضله قلب ضعیف شده به تدریج تحلیل می رود. جریان خون آن کند می شود ودرنهایت باعث بیماری نارسایی احتقانی قلب می گردد. قلب بسیاربزرگ شده زمینه برای نامنظم شدن ضربان قلب آماده می شود. حتی بعضی ازضربانها قدرت به جریان انداختن خون را درعروق ندارند. علائم بیماری شامل کوفتگی. خستگی. سرفه. اتساع حفره شکمی. کاهش وزن. متورم شدن پاها وگاهی غش کردن است. درمان موقتی است وفقط طول عمررا افزایش می دهد. چون تغییراتی که درماهیچه قلب ایجاد می شود بازگشت پذیرنیست.

بیماری مزمن دریچه ای درتوله ها((Chronic Valvular Disease

دریچه های قلبی توله ها بسیارظریف می باشد وبه طورناگهانی ودقیق بازوبسته می شوند وجریان خون را درقلب تنظیم می کنند. شکل متداول بیماریهای قلبی بیماری مزمن دریچه ای است. این حالت وقتی پیش می آید که دریچه های قطورشده کاملا بسته نشوند واجازه دهند خون ازآنها نشت کند. این وضعیت سبب می گردد ازقدرت قلب درپمپاژ کردن خون کاسته شده نارسایی قلبی پیشرفت نماید. علائم این نارسایی عبارتنداز: سرفه. تنفس صدادار. سختی درنفس کشیدن وبی خوابی شبانه. دامپزشک با گوش دادن به صدای قلب صدای غیرطبیعی ناشی ازعارضه فوق را تشخیص می دهد.

بیماریهای مادرزادی قلب (Congenital Heart Diseases)

بیماریهای مادرزادی قلب مشکلاتی هستند که درکارکرد قلب خلل وارد می کنند. این عارضه اززمان تولد وجود دارد. ولی فقط موقعی متوجه آن می شوید که توله را نزد دامپزشک ببرید. اوصداهای غیرطبیعی قلب را تشخیص می دهد. گاهی اوقات بیماری فقط مدت کوتاهی بعد ازتولد حضوردارد وبعد برطرف می شود. درادامه تعدادی ازبیماریهای فوق معرفی می گردند.

یکی شکل ازبیماری مادرزادی قلب وجود مجرای نابجایی بین سرخرگ آئورت وششی است. این مجرا قبل ازتولد موجود است وکمی بعد ازتولد مسدود می شود. این مجرا موجب ارتباط سرخرگ ششی وآئورت می شود درنتیجه وقتی این مجرا بسته نشده باشد خون اکسیژن داربه ریه ها بازپس زده می شود وبافتهای سایرنقاط بدن ازاکسیژن کمتری بهره خواهند برد. اگربه صدای قلب گوش دهید مورمورممتدی را خواهید شنید. درمان آن فقط عمل جراحی است.

شکاف بین بطنها:این عارضه دربعضی ازتوله های تازه متولد شده دیده می شود. این عارضه مشتمل بروجود شکافهای باریک وکوچکی دردیواره ماهیچه ای که دوحفره بطنی قلب را ازهم جدا می کنند می باشد. اندازه شکاف دربیماران مختلف متغیراست. درمان این عارضه هم به کمک عمل جراحی صورت می گیرد. ازدیگربیماریهای مادرزادی انسداد دریچه ششی می باشد که راه خروج خون ازبطن راست را مسدود می کند. بیماری فوق به استنوزپولمونیک معروف است. این نقص باعث افزایش فشاروارد برقلب ونارسایی قلب می شود. بعضی ازاشکال انسداد(استنوز) به کمک عمل جراحی بهبود می یابند.

دستگاه گوارش ((The Gastrointestinal System

وظیفه دستگاه گوارش اخذ غذا تغییرآن وتامین انرژی لازم برای بقاء زندگی است. اعضاء اصلی دستگاه گوارش شامل معده وروده ها می باشند که اختلالات حاصل ازآن نسبت درصد بالایی ازمراجعات به دامپزشک را شامل می شود( غیرازواکسیناسیونهای متداول) به خاطرداشته باشید درطول حیات حیوان ناراحتیهای گوارشی همچون اسهال واستفراغ پیش خواهد آمد. برگرداندن غذا. یبوست. مدفوع غیرعادی. نفخ شکم وادرارهای غیرعادی نیزازیافته های بیماریهای گوارشی می باشند. سگی که دچاراختلالات گوارشی است به شدت نا آرام گشته نمی تواند استراحت کند. همچنین مرتب ازدهانش بزاق تراوش می شود. این حالت سبب نیازوافرحیوان به آب می شود درپی آن ادرارهای پیاپی را شاهد خواهیم بود.

استفراغ (Vomiting)

استفراغ دارای علل مختلفی است که دراین میان بعضیها حادترو خطرناکترهستند. درصورتی که حیوان تنها یک باراستفراغ کند وظاهرسالم وسرحالی داشته مشکل دیگری را نشان ندهد جای نگرانی نیست. زیرا این حالت به علت تغییرغذا وخوردن زباله ویا خوردن بعضی ازگیاهان می باشد. بهتراست یک روزبه او غذا نداده وکمی به حیوان یخ بخورانید. به زودی مشکل برطرف می شود. بعد ازآن ازیک جیره غذایی تنظیم شده مثل غذای نوزاد ویا همبرگر آب پزشده به همراه برنج آب پز(بهتراست چرب نباشد) را به مدت چند روزاستفاده نمایید. چنانچه حیوان استفراغهای پیاپی وشدید به همراه سایرعلائم همچون اسهال. پریشانی ویا غش را نشان دهد حیوان را به نزد دامپزشک ببرید. اگردراستفراغ حیوان خون وسایرمواد غیرعادی مشاهده کردید موضوع را جدی بگیرید. استفراغ ممکن است به دلیل عفونتهای ویروسی انسداد ناشی ازاجسام خارجی. تومورها. عفونت لوزالمعده وبیماریهای کبدی وکلیوی ایجاد شود.

اسهال (Diarrhea)

اسهال یکی ازنشانه های رایج بیماریهای گوارشی است. درشرایطی که با عارضه دیگری همراه نباشد به سادگی درمان می شود. درصورت وجود اسهال مداوم حتما نزد دامپزشک بروید ونمونه ای ازمدفوع حیوان را به همراه داشته باشید. بدین ترتیب تشخیص اودقیق ترخواهد بود.اگراین امکان وجود ندارد که نمونه را با خود ببرید باید بتوانید شرح کاملی ازشکل ورنگ وقوام ومیزان وحجم مدفوع ارائه دهید. این اطلاعات کلید درمان بیماری هستند. غذای غیرعادی ویا خوردن هرچیزی که قابل هضم نباشد ازجمله دلایل بروزاسهال است. بیماریهایی مثل گاستروآنتریت ویروسی ناشی ازکورونا ویروس ویا پاروویروس که اسهال شدیدی به دنبال دارند با واکسیناسیون قابل پیشگیری هستند. سگی که اسهال دارد باید ازنظرآلودگی به انگلهای داخلی همچون کرمها وکوکسیدیاها وژیاردیا مورد آزمایش قرارگیرد.

برای درمان اسهال باید حیوان 24ساعت ازغذا محروم باشد. دراین مدت فقط می توانید مقدارکمی آب به همراه برنج آب پزبه حیوان بخورانید که این امرموجب کاهش شدت علائم بیماری خواهد شد. روزبعد می توانید ازجیره کامل غذایی همانطورکه درمورد استفراغ بیان شد استفاده کنید. اگربا این درمان اسهال برطرف نشد با دکتردامپزشک تماس بگیرید.

یبوست (Constipation)

موقعی که حیوان بیش ازیک یا دوروز مدفوع خود را دفع نکند بیانگراین است که دچاریبوست شده است. دراین حالت ممکن است علی رغم تمایل دام به دفع مدفوع این امرصورت نگیرد. یبوست با علائمی همچون بی میلی وبی اشتهایی همراه است. اگرعارضه ادامه یابد علائم استفراغ نیزظاهرمی گردد. بعضی اوقات ممکن است ماده آبکی وخون آلودی دفع شود که مشابه اسهال است. ودرعین حال روده بزرگ انباشته ازمدفوع سفت وسخت می باشد.

ممکن است یبوست پس ازخوردن غذاهایی که دارای فیبرکمتری هستند همچون استخوان. علف وکاغذ وسایرمواردی که قابل هضم نیستند ایجاد شود. دربرخی موارد یبوست به دنبال بزرگ شدن غده پروستات وفتق ویا مشکلات ارثی درکلونها ایجاد می گردد. برخی ازحیوانات مستعد ابتلا به یبوست هستند که باید مورد توجه ومراقبت قرارگیرند. بعضی دیگرمخصوصا آنها که موهای بلندی دارند به دلیل انسداد مناطق اطراف مقعد توسط پوشش بدنی به طورمکانیکی دچاریبوست می گردند. دراین حالت عبورمدفوع به خارج میسرنخواهد بود. اگرسگ ازاین نوع نژاد است به این مسئله توجه کنید ومراقبش باشید.

نفخ ( (Bloat

نفخ وچرخش واتساع معده ناشی ازآن درگاستریت حاد خیلی سریع اتفاق افتاده واغلب کشنده است وپیش ازآنکه متوجه عارضه شوید موجب مرگ حیوان می شود. این بیماری درسگهای سینه فراخ مشاهده می گردد بدین صورت که به دنبال انباشته شدن معده ازگازومایع وتورم آن این عضو درطول محود خود پیچ می خورد. دراین حالت سگ دچارشوک گردیده که به منظورجلوگیری ازمرگ حیوان می بایست هرچه سریعتربه درمان نفخ وچرخش معده اقدام نمود. سابقه سگ مبتلا به نفخ حاکی ازآن است که حیوان غذای زیادی خورده وپس ازآن مقدار زیادی آب نوشیده است وبه دنبال آن دویا سه ساعت بعد فعالیت بدنی زیادی داشته است. اولین علامتی که درسگ مبتلا بروزمی کند بی قراری است. به دنبال آن شکم متورم وسفت می شود به طوری که اگرضربه آرامی به شکمش وارد کنید تولید صدای طبل مانند می کند. بهترین کاربرای نجات حیوان عمل جراحی است که بلافاصله بعد ازمشاهده علائم انجام می گیرد. طریقه آن به گونه ای است که به سرعت ازفشارهوای داخلی معده کاسته شده وچرخش معده اصلاح گردد. علاوه براینکه تزریق داخل وریدی سرم موجب تقویت جریان خون می شود تنظیم مایعات والکترولیتها را نیزدربدن به همراه دارد. تغییرشرایط زندگی وجیره غذایی حیوان به تنهایی نمی تواند حیوان را ازابتلا به نفخ مصون بدارد. دراین ارتباط می توانید با انجام دستورات زیربه حیوان کمک کنید.

1-  تغذیه با مقدارکم صورت گیرد به عبارتی می توانید به جای استفاده ازیک وعده غذا با حجم زیاد ازدوتا سه مرتبه با حجم کم استفاده نموده ویا غذای خشک درطول روزدردسترس حیوان قرارداده واجازه دهید آزادانه ازآن تغذیه کند.

2-     ازآشامیدن آب بعد ازغذا جلوگیری کنید.

3-    هرگزبعد ازغذا حیوان را مجبوربه تمرین وفعالیت بدنی نکنید.

اگرقراراست روزی دو یا سه بارغذای خشک را دراختیارحیوان قراردهید ابتدا به غذا آب بیافزایید تا نرم شود. بدین ترتیب غذا سریعتربلعیده شده تمایل سگ به آشامیدن آب ازبین می رود.

نارسایی بخش برون ریزلوزالمعده

                                   (Pancreatic Exocrine Insufficiency)

سگهای مبتلا به این بیماری دارای اشتهای زیادی بوده ولی درعین حال وزنشان افزایش نمی یابد. مدفوع این حیوانات نیزدارای حجم زیاد ورنگ روشنی بوده بسته به میزان چربی وپروتئینهای هضم نشده گاهی چرب وروغنی وبسیاربدبو است. این سگها قادربه تولید آنزیمهای لوزالمعده نیستند. آنزیمهای فوق درعمل هضم وجذب مواد غذایی دخالت می کنند. این نارسایی با تجویزمادالعمرآنزیمهای لوزالمعده درمان می شود که معمولا آنها را به طورمستقیم به غذا اضافه می کنند. درکنارآن میزان پروتئین غذا باید متعادل بوده وازموادغذایی کم چربی استفاده شود.

بادشکم (Flatulence)

خوردن پیاز. باقلا. کلم .گل کلم ودانه های سویا وسایرغذاهای تخمیرشونده موجب بادشکم می شود. همچنین مورد مشابهی برای جیره هایی که دارای میزان بالایی شیریا گوشت باشند دیده شده است. احتمال دارد با تغییرغذای سگ وضعیت بهترشود. اگربهبود نیافت می توانید مقدار کمی Digel (سیمتیکون Simethicone) که دارای آنتی اسیداست) استفاده کنید. دراین حالت عارضه برطرف خواهد شد اگرتدابیرفوق با شکست روبروشد بهتراست حیوان را نزد دامپزشک ببرید. شاید مشکل خاص دیگری وجود داشته باشد.

خوردن مدفوع((Eating Stool

کوپروفاژی (Coprophagy) یا خوردن مدفوع معمولا درسگهای کوچک دیده می شود. باید این عادت ناخوشایند وغیربهداشتی را ازبین ببرید. اضافه کردن بعضی ازچاشنیهای گوشت به غذا نتیجه جالب توجهی داشته است. زیرا باعث می شود مدفوع بوی بدی پیدا کند(سگ ازخوردن آن امتناع می ورزد). گاهی اوقات تغییراتی درجیره غذایی می تواند مشکل را حل کند. اگرهیچ یک ازتدابیرفوق موثرواقع نگردید به دامپزشک مراجعه نمایید. شاید حیوان به کمبود غذایی خاصی مبتلا باشد. خوردن مدفوع حالت مشمئزکننده ای را درشما ایجاد کرده وباعث دلزدگی شما ازحیوان می شود. وقتی متوجه این عمل شدید به شدت با انجام آن مخالفت کنید وبا توجه به روشهای تربیتی خاص این عادت را ازسرحیوان بیاندازید.

سوزش مقعد((Anal Iritation

سگی که پشتش را گازمی گیرد لیس می زند ویا برزمین می کشد ازناراحتیهای مقعد رنج می برد. احتمالا دراین حالت به دلیل تحریک حاصل ازمدفوع جامد وسفت مقعد سوزناک ومتورم می شود. ممکن است کیسه های مقعدی پرشده باشند اولین قدم درکاهش درد یافتن علت بیماری است. تمیزکردن مقعد با آب گرم واضافه کردن ژل پترولیوم وسایرترکیبات مسکن ازسوزش ودرد حیوان خواهد کاست.

چشم وگوش ودهان

چشم وگوش ودهان اندامهای حسی بینایی وشنوایی وچشایی هستند. دهان وظیفه اخذ وتغییرشکل مواد غذایی را نیزبرعهده دارد. این سه عضو معمولترین قسمتهای مسئله سازبدن سگ محسوب می شوند. درنگاه کلی علائم بیماریهای درگیرکننده اندام فوق شامل ترشحات غیرطبیعی. آماس والتهاب ویا حساسیت درمقابل عوامل تحریک کننده می باشند. اگربینایی حیوان کم شده یا آبریزش ازچشم دارد ویا رنگ چشم تغییریافته است حتما با دامپزشک مشورت کنید. مشکلات گوش با استنشاق بوی نامطبوع ازمجرای گوش مشخص می شود. خاراندن گوشها. کاهش شنوایی. تکانهای سرویا لرزش آن نیزمی تواند بیانگروجود مشکلاتی درگوشها باشد.

مشکلات دهان مثل ترشح غیرعادی بزاق. تکان دادن سر. خونریزی ازدهان ویا پنجه زدن به آن. تنفس سخت. التهاب ورشد بافتهای اضافی ویا اشکال درعمل بلع دربیماریهای دهان مورد توجه قرارمی گیرند.

چشم

آبریزش ازچشم ((Watery Eyes

ریزش شدید اشک درنژادهای کوچک بیشتردیده می شود. نتیجه آن مرطوب شدن اطراف چشم وقسمتهای پایینی چهره بوده که التهاب موضعی ویا عفونت پوست را به دنبال خواهد داشت. اغلب ترشحاتی که قهوه ای بدرنگی است اطراف موها را فرامی گیرد. این عارضه درنژادهایی با موهای سفید وروشن بیشترمشخص می شود. آبریزش دارای دلایل متعددی می باشد متداولترین آن سوزش چشم هاست. دراین حالت مقدارفراوانی اشک ازچشمها ترشح می شود. دراین گونه موارد زایل کردن عاملی که باعث سوزش چشمها شده مثل زدودن موهای زیادی که دورچشم را گرفته اند ویا درمان کردن عفونتها با آنتی بیوتیک ویا بازکردن مجرای اشکی بینی ای می تواند مشکل را حل کند.

توضح: مجرای اشکی بینی ای مجرایی استخوانی بوده که فضای چشم را به حفره بینی مربوط می سازد. اشک ازطریق این مجرا وارد بینی می شود.

بیماریهای پلک ومژه (Entropion and Ectropion)

برگشتگی پلک به سمت داخل یا خارج(انتروپیون واکتروپیون) دردسته بیماریهای مربوط به پلک طبقه بندی می گردد. معمولا دراین حالت پلک پایین بیشتردرگیرمی شود. درانتروپیون مژه ها با سطح قرنیه تماس یافته وبرروی آن کشیده می شوند وموجب سوزش این عضو می گردند. این عارضه ممکن است به دنبال سانحه ایجاد شده ویا به دلیل نقص مادرزادی بروزنماید. اکتروپیون عارضه ای است که درآن پلک ومژه ها به سمت خارج کره چشم قرارگرفته اند وبیشتردرسگهایی که پوست سروصورتشان شل وچین وچروک داراست دیده می شود. درعین حال ممکن است تصادفات یا عوارض مادرزادی نیزدربروزآن موثرباشند. کاهش تونوسیته عضلانی درسگهای مسن نیزدرایجاد این عارضه بی تاثیرنمی باشد. نتیجه آنکه چشم به دلیل ازبین رفتن نقش حفاظتی پلک به شدت آسیب پذیرمی شود. دراین گونه موارد عمل جراحی ترمیمی می تواند مفید باشد.

چشم گیلاسی (Cherry Eye

غدد اشکی سگها درسطح داخلی پلک سوم واقع می باشند(غشاء صورتی رنگی که درموقع خواب ازگوشه چشم بیرون آمده وتمام سطح آن را فرامی گیرد). گاهی اوقات غدد اشکی بزرگ شده ازگوشه چشم بیرون زده وبه شکل قرمزرنگ ونرم دیده می شوند گرچه این عارضه دربسیاری ازسگها مشکل زا نمی باشد ولی دراغلب موارد لازم است با استفاده ازجراحی به برداشتن غده اشکی اقدام شود.

التهاب ملتحمه چشم (Conjunctivitis)

این عارضه التهاب غشاء مخاطی سطح داخلی پلکها وقسمتهایی ازکره چشم که سطح آن را پوشانیده است می باشد. علائم شامل قرمزوملتهب گشتن بافت اطراف چشم است. دراین حالت ترشحات آبکی وغلیظ ازچشم جاری می شود. التهاب مذکورممکن است ناشی ازعوامل باکتریایی و ویروسی ویا آلرژیک بوده ویا دراثربرخورد اجسام خارجی با چشم ایجاد شود. همچنین درصورت درمعرض قرارگرفتن چشمها دربرابرباد شدید این عارضه ایجاد می شود. این بیماری به راحتی درمان پذیراست. درصورت مشخص شدن عامل ایجاد کننده درمان اختصاصی علیه آن صورت می پذیرد.

زخم قرنیه ((Corneal Ulcer

قرنیه پرده شفافی است که سطح چشم را می پوشاند. درانسان استفاده ازلنزممکن است موجب پارگی وشکاف قرنیه شده که دراین صورت چشمها به شدت دردناک می گردند. درسگها نیزهرعاملی که باعث پارگی قرنیه بشود چنین عوارضی را به دنبال خواهد داشت. دراین حالت سگ چشمهایش را به شدت می بندد وترشحاتی درچشم ظاهرمی شود. این ترشحات ازمحل جراحت تراوش می گردند. زخمهای قرنیه را باید به سرعت تحت درمان قرارداد زیرا درغیراین صورت عوارض شدید ثانویه واحیانا نابینایی رادرپی خواهد داشت.

گلوکوم (Glaucoma)

گلوکوم دراثرافزایش فشارداخلی کره چشم پدیدارمی گردد. ازدیاد فشارداخلی چشم تخریب بافتهای چشم را به همراه خواهد داشت که درنهایت منجربه کوری وکاهش دید می شود. سگهای مبتلا ممکن است با چشمهای نیمه بازنگاه کنند. دراین حالت چشمها بزرگ تروصلبیه چشم قرمزوداخل چشم کدرمی شود. درمراحل شدید درد بسیارشدیدی ایجاد می گردد ونیازبه درمان فوری دارد.

خشکی چشم (Dry Eye)

دربعضی ازسگها ترشح اشک کافی نبوده ونمی تواند سطح چشم را مرطوب ولغزنده نگه دارد. بدین ترتیب چشم فاقد هرگونه حفاظی می شود که پیامد آن خشکی چشم می باشد. دراین حالت ممکن است قرنیه صدمه ببیند. تشخیص این عارضه به راحتی توسط کاغذهای جاذب کوچکی انجام می گیرد. این حالت به کمک اشک مصنوعی (Artificial tear) مرتفع می شود. بدین منظورباید روزانه چندین مرتبه این دارو درچشم چکانده شود. روش جراحی تخصصی نیزبا استفاده ازمرتبط نمودن یکی ازمجاری غدد بزاقی به چشم صورت می گیرد.

کاتاراکت (Cataracts)

کدرشدن عدسی چشم را کاتاراکت گویند. عدسی قسمتی ازچشم است که سبب بینایی می شود. این بیماری درسگهای پیرمتداولتراست. کاتاراکت همراه با کدرشدن عدسی می باشد(مثل مرواریدهای کوچک). سپس عدسی به داخل چشم فرومی رود. این عارضه ممکن است ارثی باشد. بیماری ممکن است درهرسنی دیده شود. یکی ازعلل آن اثرات ثانویه دیابت می باشد. درجه کاهش بینایی ازموجودی به موجود دیگرفرق می کند. درصورت بروزنابینایی با عمل جراحی می توان به بازگشت بینایی درحیوان کمک نمود.

آتروفی پیشرونده شبکیه (Progressive Retinal Atrophy)

آتروفی پیشرونده شبکیه یک بیماری ژنتیکی است که باعث تخریب سلولهای شبکیه شده وبه دنبال آن بینایی حیوان کاهش می یابد. بعضی نژادها مستعد ابتلا به این بیماری می باشند. کوری دراین حالت با نژاد سگ مربوط است که می تواند ازچند ماه تا چند سال به طول انجامد. اولین تظاهربیماری کاهش دید درشب است. دراین حالت صاحب دام متوجه برخی تغییرات رفتاری درحیوان خود شده که خصوصا درمکانهای با نورکم بیشتربارزمی باشد. سپس درطی یک دوره چندماهه یا چند ساله بیماری پیشرفت می کند ونتیجه همان کوری است. متاسفانه تاکنون درمانی برای این عارضه یافت نشده است.

گوش

عفونتهای گوش ((Ear Infections

این بیماری درسگهای دارای گوشهای آویزان که ازپوشش مویی بلندی برخوردارند متداول است. دراین حالت محیط مرطوب وتاریک مجرای گوش حیوان زمینه لازم جهت رشد باکتریها وقارچها وانگلها را فراهم می آورد. همچنین ترشح بیش ازحد موم تحریکات ناشی ازآلرژی واجسام خارجی درگوش نیزمی تواند مشکلاتی را ایجاد نماید. بعضی نژادها مستعد ابتلا به چنین مشکلاتی هستند. دراین عارضه گوش عفونی ودردناک ومتورم شده وبوی نامطبوعی ازآن به مشام می رسد. ممکن است سگ به گوش مبتلا چنگ زده وسرش را تکان دهد. علاوه برآن دراین حالت حیوان سرخود را به طرف گوش مبتلا خم می نماید. اگربه داخل گوش نگاهی بیاندازید می توانید موادی چرک مانند را که به طرف مجرای گوش ترشح می شوند ببینید. جهت درمان دراین گونه موارد باید گوش درگیررا شستشوداد. دراین صورت به منظورخارج کردن ترشحات واجسام خارجی باید سگ را بیهوش کرد. عفونتهای مزمن گوش چندان هم غیرمعمول نیستند. دربعضی موارد با عمل جراحی به راحتی مایعات به بیرون کشیده شده ومجرای گوش بازمی گردد ولی مشکل برای همیشه مرتفع نمی شود.

جربهای گوش (Ear Mites)

جربهای گوش انگلهای میکروسکوپی مجرای گوش هستند. نتیجه فعالیت آنها ترشحات قهوه ای رنگ می باشد که به شدت موجب خارش می گردند. آلودگی به جربهای گوش به کمک پمادهای ضدانگلی مخصوص گوش قابل درمان می باشد. درمان باید به طورمنظم وروزانه به مدت چند هفته ادامه یابد. بدین منظورمی توان ازپودرهای ضدکک نیزاستفاده نمود.

هماتوم لاله گوش (Aural Hematoma)

هماتوم گوش تورم نرمی است که به طورناگهانی ظاهرشده وبه دنبال آن خونریزی درغضروف گوش به وجود می آید. این عارضه بندرت دردناک شده ومعمولا به دنبال مشکلات دیگرگوش مثل عفونت ویا جراحاتی که دراثرخراشهای سرتوسط خود سگ ایجاد می شود بروزمی کند. گاهی نیزتکانهای فوق العاده شدید ناحیه سرموجبات بروزاین عارضه را فراهم می نماید. بیماریهای خود ایمن هم می تواند درایجاد این بیماری موثرباشد. با تخلیه ساده نمی توان عارضه را تحت درمان قرارداد. چرا که خیلی ازهماتومها بایستی توسط روش جراحی بازشده لخته خون ازآنها خارج گردد. سپس محل برش بخیه زده می شود. اگربا هماتوم کاری نداشته باشیم خون آن جذب خواهد شد ولی این حالت ظاهربدی همچون گل کلم درگوش ایجاد می کند.

ناشنوایی (Deafness)

سگها دراثرجراحات. عفونتها وناسارگاریهای دارویی صداهای بسیاربلند ویا با افزایش سن قدرت شنوایی خود را ازدست می دهند. علاوه برآن ممکن است توله ها درهنگام تولد ناشنوا بوده ویا قدرت شنوایی شان کم باشد. این موارد درگروه ناشنوایی های مادرزادی قرارمی گیرند. یک یا هردو گوش ممکن است دچارکری گردد. تشخیص کری درسگها فوق العاده مشکل می باشد. علائم برجسته آن شامل عدم واکنش سگ به تحریکات صاحب دام ویا عدم پاسخ سگ به صداهای بلند خارج ازدید حیوان می باشد. مثلا درعفونتهای باکتریایی گوش میانی یا داخلی می توان با استفاده ازآنتی بیوتیک حیوان را تحت درمان قرارداد. همچنین دامپزشک قادراست با جراحی برخی انسدادهای مجرای گوش را رفع نماید. کریهای موقتی که دراثرضربه یا صدای بلند ایجاد شده باشد با گذشت زمان بهبود می یابند.

دهان

التهاب لثه وبیماریهای دندان

                                 (Gingivitis and Dental Diseases)

بیماریهای لثه ودندان دراثرعدم رعایت بهداشت دهان به وجود می آید. درعین حال ابتلا به این بیماریها دربرخی نژادها ارثی است. این عوارض عبارتند از: دردناک بودن دندان. التهاب لثه که به راحتی به دنبال ضربه مختصردچارخونریزی می شود وعلاوه برآن تنفس بدبو بوده ممکن است ترشحات زیادی ازدهان حیوان خارج شود. اگرریشه دندانهای آسیا مبتلا گردد تورم مشخصی درصورت حیوان ظاهرمی گردد. بازرسی مرتب دهان وحفظ بهداشت دندانها بسیار با اهمیت است. هرچند وقت یکبار باید جرم گیری دندانها صورت گیرد. برخی ازبیماریهای دهان درارتباط با مشکلات جدی وبیماریهای عمومی مثل دیابت ویا بیماریهای کلیه بروزمی کند.

عفونت چین لب (Lip Fold Infection)

این عارضه درسگهایی که پوست دهانشان آویزان باشد بروزمی کند. دراین حالت ذرات غذا وبزاق درآن تجمع می یابد. این حالت هنگامی قابل مشاهده است که جراحتهای دهان عفونی گردد. ممکن است سگ با لیسیدن منطقه عفونی دیگری درسطح بدن عفونت را به دهانش منتقل نماید. به دنبال جاری شدن بزاق زیاد ازدهان بوی نامطبوعی نیزبه مشام می رسد. حیوان به دهانش چنگ زده پوست دورلبها را جدا می کند. بنابراین باید چین لبها تمیزنگه داشته شود. مخصوصا بعد ازخوردن غذا با این عمل ازبروزبیماری وعفونت جلوگیری خواهد شد.

سوختگیها (Burns)

سوختگی دردهان عارضه ای عادی است. زیرا سگها ازدهانشان برای بررسی هرچیزتازه ای استفاده می کنند. سوختگیهای ملایم خود به خود بهبود می یابند. اما سوختگیهای جدی ترمثل خوردن مواد شیمیایی سوزاننده به مراقبتهای دامپزشکی نیازمند می باشند.

اجسام خارجی (Foreign Bodies)

اجسام خارجی مانند تکه های چوب اغلب دردهان حیوان خصوصا درناحیه کام جای می گیرند. دراین مواقع سگ به طورناگهانی وبا عصبانیت بسیارزیادی به دهانش چنگ می زند. همچنین بزاق زیادی ازدهان حیوان جاری شده وحیوان دهانش را بازنگه می دارد سرخود را مرتبا تکان داده ازخوردن غذا امتناع می ورزد. تا زمانی که جسم خارجی خارج نشود این علائم باقی خواهد ماند. اگرخودتان توانایی بیرون آوردن جسم خارجی را ازدهان حیوان ندارید این کاررا به فرد با تجربه ای واگذارنمایید.

دستگاه عصبی (The Neurological System)

دستگاه عصبی ازمغز. نخاع ورشته های اعصاب تشکیل شده است. این دستگاه پیامهای حسی را دریافت کرده آنها را انتقال داده تجزیه وتحلیل می کند. به دنبال آن پیامهای حرکتی برای کنترل عضلات وسایراندامها صادرمی شود. عدم تعادل وضعف وتغییردرتونوسیته عضلات وفلج کل بدن یا قسمتی ازآن عمده ترین مشکلات عصبی به شمارمی آیند. سایرموارد شامل تشنج وتغییرات نامعلوم ونامانوس دررفتاروخلق وخوی سگ می باشد.

تشنج (Seizures)

این عارضه عمدتا دراثربیماری صرع به وجود می آید. عوامل ویروسی وباکتریایی وعفونتهای قارچی ازعلل دیگرتشنج به شمارمی آیند. تومورهای مغزی وضربات وارده به سرنیزازعوامل موثردربه وجود آمدن این عارضه می باشند. درهنگام بروزتشنج به نظرمی رسد که سگ هوشیاریش را ازدست داده به پهلوی خود افتاده ناله کرده ودست وپا می زند. حیوان بیماردراین حالت مکررا ادرارومدفوع خود را دفع می کند(برخلاف این موارد هرتغییری درخلق وخوی حیوان می تواند جزئی ازتشنج به حساب آید).

صرع (Epilepsy)

صرع درمواردی اتفاق می افتد که انرژی متراکمی درمغزبه طورناگهانی آزاد می شود. ظاهرا هیچ دلیلی برای آن نمی توان مطرح کرد. ارسال پیامهای الکتریکی فوق ناگهان متوقف شده وصرع فروکش می کند. مشاهده آن برای اولین باربسیارناراحت کننده است ولی به ندرت زندگی حیوان را مورد تهدید قرارمی دهد. سگی که علائم تشنج وصرع ازخودش نشان می دهد به منظورمشخص شدن علت باید توسط دامپزشک مورد معاینه قرارگیرد. درصورت تشخیص صرع تجویزخوراکی فنوباربیتال تا حدودی می تواند مانع تکراراین گونه حملات شود.

آبستنی کاذب

گاهی سگ ماده حتی اگرهرگزبا سگ نری جفتگیری نکرده باشد کلیه نشانه های مرحله نخست زایمان را نشان می دهد. یعنی بستررا آماده می کند وسایل را به اطراف می پراکند زوزه می کشد وغذا نمی خورد. پستان آن پرشیرمی شود واغلب شیرازسرپستانها تراوش میکند. درصورت عدم درمان ممکن است علایم به مدت یک هفته یا ده روزباقی بمانند.

درمان

دکتردامپزشک هورمونهایی را تزریق می کند وبه صورت خوراکی نیزآنها را تجویزمی نماید. ازآنجا که آبستنی کاذب اکثرا درسگهای ماده با کره متداول است مشروط برآنکه سگ خیلی پیرنشده باشد ممکن است با اجازه داشتن توله به سگ معالجه موثرواقع گردد. بنابه تجربه من سن حدود چهارتا چهارونیم سالگی بالاترین سنی است که می توان بدون عوارض جانبی انتظارنخستین آبستنی را ازسگ داشت . همیشه به خاطرداشته باشید که یک سال ازسن سگ با هفت سال ازسن انسان برابری می کند. به هرحال تنها درمان حتمی برای آبستنیهای کاذب پایداربرداشتن تخمدان ورحم است.

کیستهای تخمدانی

کیستهای تخمدانی درسگ ماده متداول نیستند.

علت

هنگامی کیست درتخمدانها تشکیل می شود که کپسولهای (فولیکولهای) حاوی تخمک نتوانند پاره شوند.

نشانه ها

سگ ماده پیوسته فحل است.

درمان

تخمدانها با انجام عمل جراحی برداشتن تخمدان خارج می شوند. این عمل براحتی ازطریق پهلوی سگ قابل انجام است. من شخصا همیشه ترجیح می دهم که عمل برداشتن کامل تخمدانها ورحم یعنی خارج کردن کامل رحم وتخمدانها را انجام دهم . این کارازمشکلات رحمی دراواخرزندگی جلوگیری می کند.

آیا سگ ماده ابتلا به کیست تخمدانی سگ نررا می پذیرد؟

ازآنجا که کیست یا کیستها با چرخه طبیعی جنسی تداخل دارند احتمال آن فوق العاده کم است. تجمع چرک دررحم عمدتا درسگهای ماده باکره ومعمولا دراواخرزندگی دیده می شود.

نشانه ها

اگرچه نشانه ها می توانند درهرزمانی اتفاق بیفتند اما اغلب درزمان کوتاهی پس ازیک فحلی که ممکن است نامظم نیزباشد روی می دهند. دونوع ازآن وجود دارد – پیومتربسته وپیومترباز تنها تفاوت این دو درترشحات است که درپیومتربازدیده می شود وممکن است متعفن باشد یا نباشد. نخستین نشانه این است که سگ بیمارمی شود وشروع به نوشیدن آب بسیارزیادی می کند. ممکن است درجه حرارت بدن آن افزایش یابد ولی معمولا چنین نیست. درپیومتربا ترشح مهبلی وجود دارد. درنوع بسته شکم سگ ماده به طوربرجسته ای شروع به بالا آمدن می کند. درصورت غفلت دراین مرحله بیمارمسموم می شود وشروع به استفراغ پایداری می کند.

درمان

تنها درمان رضایت بخش انجام عمل جراحی برداشتن کامل تخمدانها ورحم است که بهتراست هرچه زودترانجام شود. چنانچه عمل برداشتن تخمدانها ورحم پیش ازسندروم مسمومیت انجام شود واقعا انجام آن درپیومتر100 درصد موفقیت آمیزاست. وقتی که سگ مسموم شود واستفراغ کند میزان موفقیت به 50 درصد یا حتی کمترافت می کند.

پیشگیری

اگرقراراست که تخمدانهای سگ برداشته شوند همیشه تاکید بربرداشتن کامل تخمدانها ورحم می باشد. اگرتخمدانهای حیوان خارج نشده است اجازه دهید که دست کم یک شکم بزاید.

سندروم کوشینگ

این عارضه می تواند با پیومتراشتباه شود اگرچه این بیماری همانند سگ ماده درسگ نرنیزروی می دهد.

علت

علت آن توموردرغده فوق کلیوی یا رشد بیش ازحد غدد فوق کلیوی به دلیل بدکاری غده هیپوفیزاست که درقاعده مغزقراردارد.

نشانه ها

حیوان آب زیادی می نوشد وادرارزیادی نیزدفع می کند. ممکن است شکم ورم کند ودرسگ ماده ممکن است دوره های فحلی غیرعادی شوند. تنک شدن پوشش بدن یا پدیدارشدن قسمتهای بدون مو وجود دارد.

درمان

تشخیص ودرمان این بیماری تنها درصلاحیت دکتردامپزشک شما است. 

پولیپ وسایرناهنجاریهای رحم

پولیپها که زوایدی زگیل مانند با پایه های بلند هستند خیلی اتفاقی دررحم شکل می گیرند. علت آن ناشناخته است.

نشانه ها

می توان برجستگیهای سختی را دررحم لمس کرد. ممکن است ترشح خونی ازفرج وجود داشته باشد اما سگ ماده ازجهات دیگرکاملا طبیعی است.

درمان

عارضه با برداشتن کامل تخمدانها ورحم درمان می شود.

تومورها وزگیلهای مهبلی

گاهی ممکن است یکی ازاینها ازفرج یک سگ معمولا پیربیرون بزند. درمان شامل برداشتن تومورطی عمل جراحی با سوزاندن توسط یک وسیله نوک دارداغ است که البته تنها توسط دکتردامپزشک انجام می شود.

سرطان دستگاه تناسلی سگ ماده

بنابه تجربه من درحالی که دست کم درسرزمینهای مرکزی کشورانگلستان رخداد سرطان دردستگاه تناسلی سگهای ماده نسبتا کمیاب است بارها درغدد پستانی سگهای ماده رخ می دهد.

تومورهای پستان

بی گمان تومورهای پستان بویژه درسگهای ماده مسنتریکی ازشایعترین عوارضی است که ما ناچاربه برخورد با آن هستیم. دونوع مشخص ازآنها وجود دارد ومعمولا هردوبدخیم هستند:

نوع مشخصی که می توان آن را با انگشتان ازبافتهای مجاورجدا کرد خطرکمتری دارد. نوع منتشرکه نمی توان آن را جدا نمود وبه نظرمی رسد که به داخل پوست وعضلات مجاورمنتشرو پخش شده است خطرناکتراست.

درمان

تومورهای پستان حتی نوع کوچک ومحدود آن را باید همیشه به محض اینکه تشخیص داده شدند به روش جراحی برداشت. دراینجا ما دکتران دامپزشک مانند جراحان انسانی عمل می کنیم. هرچه توموربرای مدت طولانی تری اجازه بقا داشته باشد خطرظهورزواید ثانویه نه تنها درپستان بلکه درغدد لنفاوی درون شکم بیشترخواهد بود. ممکن است درمان هورمونی انجام شود ولی من دریافته ام که این کارزمینه را برای اختلال کلیوی آماده می کند.

عمل جراحی

اکثرتومورهای پستانی را چنانچه زود تشخیص داده شوند می توان با موفقیت برید وجدا نمود. شمارزیادی ازجراحان سوزانیدن توسط وسیله نوک دارداغ را برای این عمل مطلوب می دانند. روشن است که خطرخونریزی با استفاده ازاین وسیله کمترمی باشد.

آیا تومورهای پستانی عود می کنند؟

بعضی ازآنها عود می کنند ولی می توان آنها را برای باردوم وحتی بارسوم برداشت تا سگ ماده این امکان را داشته باشد که به مرگ طبیعی بمیرد.

بیماریهای مهبل

مهبل گذرگاهی عضلانی است که گردن رحم را به فرج ارتباط می دهد. این کانال درسگ ماده تقریبا پنج تا هفت ونیم سانتیمترطول دارد. بیماریهایی که مهبل (وفرج) را درگیرمی کنند عبارتند از:

تورم مهبل

دراین عارضه پوشش داخلی مهبل دچارآماس می شود.

علت

علت اختصاصی آن یک باکتری است اما معمولا عامل زمینه سازآسیبی می باشد که توسط آلت تناسلی سگ نریا دراثریک زایمان سخت ایجاد شده است.

نشانه ها

سگ ماده بسیارناراحت است وممکن است همانند زمان زایمان بارها سعی درزورزدن داشته باشد. ممکن است ترشح قرمزیا زرد رنگی وجود داشته باشد. معاینه با استفاده ازاسپیکولوم مهبلی (که تنها درصلاحیت دکتردامپزشک است) نشان می دهد که لایه داخلی مهبل کاملا متورم است.

درمان

هرگاه مشکوک به تورم مهبل شدید باید بی درنگ با دکتردامپزشک مشورت کنید. او احتمالا یک دوره آنتی بیوتیک همراه با استعمال روزانه یک شیاف مهبلی را تجویزمی کند.

بیرون زدگی

این واژه حالتی را توصیف می کند که گردن رحم ومهبل برروی خود چین می خورند وازفرج بیرون می زنند. گاهی مثانه وخیلی بندرت رحم نیزدراین بیرون زدگی قرارمی گیرد.

نشانه ها

یک توده قرمزرنگ متورم ازفرج بیرون می زند که سگ ماده پیوسته آن را می لیسد.

درمان

مراجعه فوری به دکتردامپزشک لازم است. اوبیرون زدگی را تحت بیهوشی عمومی به جای خود برخواهد گردانید وآن را پس ازعقب راندن درجای خود بخیه خواهد زد.

تورم فرج

این عارضه که درآن فرج یا سوراخ خارجی مهبل دچارآماس می شود معمولا درخلال آمیزش جنسی یا دراثرآسیب مستقیم ایجاد می شود. این عارضه توسط آنتی بیوتیکها همراه با استعمال موضعی کرم ضد التهاب درمان می شود.

زگیلهای فرج

هنگامی که زگیل درفرج یا نزدیک آن ایجاد شود بهترین کاربرداشتن آن است چه اینکه زگیل باعث ایجاد خارش وناراحتی می شود.

لوکوره

لوکوره یا ترشح مایع سفید رنگ چسبناک ازمهبل هنگامی روی می دهد که تورم مزمن مهبل وجود داشته باشد.

نشانه ها

نشانه آن ترشح چرک سفید یا زردرنگی است که برای مدتی نسبتا طولانی پایدارمی ماند.

علت

لوکوره معمولا به دنبال تورم حاد مهبل ایجاد می شود وبا رشد باکتریها یا قارچهای ثانویه پیچیده می گردد.

درمان

رفع این عارضه اغلب بی نهایت دشواراست ودرمان بایستی تنها تحت راهنمایی یک دکتردامپزشک انجام شود او احتمالا ترکیبی ازشستشوی مکرر یک آنتی بیوتیک موثربربفات نرم یا شیافهای مهبلی را تجویزمی نماید.

بیماری مقاربتی

خوشبختانه بیماری مقاربتی درسگ واقعا ناشناخته است. گاهی ممکن است که غلاف قضیب سگ نردربهاریا پاییز ترشح چرکی داشته باشد. اگرچه این حالت اغلب توجه صاحب سگ را خیلی به خود جلب می کند اما ناشی ازالتهاب ساده غلاف قضیب (پرپوس) است وباکتری درگیرمعمولا یک استرپتوکوک است که هیچ بیماری واگیرداری را ایجاد نمی کند. یک تومورمقاربتی قابل انتقال نیزدرسگ گزارش شده است ولی کمیاب می باشد. ترشح ازغلاف قضیب سگ نراغلب درپی تحریک جنسی شعله ورمی گردد ودلیل آن نزدیکی با سگهای ماده فحل است ولی می تواند به دلیل استمناء نیزایجاد شود.

درمان

این عارضه با درمان آنتی بیوتیکی موضعی که توسط دکتردامپزشک تجویزمی گردد بسرعت رفع می شود.

برداشتن تخمدانها

درخلال یک عمل جراحی تخمدانها ازحفره شکمی سگ ماده خارج می گردند به نحوی که دیگرحیوان توانایی تولید مثل نخواهد داشت. تخمدانها رامی توان ازطریق پهلو یا درطول خط میانی شکم خارج کرد. اگرقراراست که تمام رحم نیزبا تخمدانها برداشته شود انجام عمل ازخط میانی شکم برتری دارد. مطالب زیادی دردفاع ازبرداشتن تخمدانها یا برعلیه آن بیان شده است. ازیک سو این عمل گرفتاریها ومشکلات توام با دوره های فحلی وتوله های ناخواسته را که اغلب منجربه افزایش جمعیت سگهای ولگرد می شود ازمیان می برد. ازسوی دیگربرداشتن تخمدانها سگ را چاق وتنبل می کند. من شخصا تمایلی به برداشتن تخمدانها ندارم. من ترجیح می دهم که ببینم جمعیت سگهای ولگرد با سترون کردن سگهای نرکنترل شوند. به هرحال درصورتی که چاره ای جزبرداشتن تخمدانها نباشد آنگاه من برداشتن کامل رحم وتخمدانها را پیشنهاد وبه آن عمل می نمایم. این عمل ازعوارض رحمی دراواخرزندگی پیشگیری می کند.

بهترین سن برای برداشتن تخمدانها

نظریات متفاوتی دراین ارتباط وجود دارد. بسیاری ازدکتران دامپزشک براین نکته پافشاری می کنند که باید سگ ماده دست کم یک دوره فحلی را پست سربگذارد. من دریافته ام که بهترین سن صرف نظرازاینکه آیا سگ ماده یک بارفحل شده است یا خیرسن شش ماهگی می باشد. توله درسن شش ماهگی به اندازه کافی بزرگ شده است که بیهوشی عمومی را تحمل کند وبه اندازه کافی جوان هست که بسرعت ترمیم یابد وفورا بهبود پیدا کند.

آیا می توان تخمدانهای سگهای پیرتررا برداشت؟

البته این عمل رامی توان درهرزمانی انجام داد. به نظرمی رسد که بعضی ازسگهای ماده بدون تخمدان فحل می شوند. اگرچنین اتفاقی بیفتد ناشی ازبافت غیرعادی تخمدانی است که درحفره شکم شناورمانده است. دستیابی به این بافت ناممکن می باشد ولی ازآنجا که سگ ماده فاقد تخمدان آبستن نمی شود خطرناک نیست.

آیا عمل برداشتن تخمدانها پرهزینه است؟

نسبتا زیرا به جراحی شکمی وبیهوشی عمومی نیازدارد.

جانشینهای برداشتن تخمدانها

همانطرکه درصفحه 33 به آن اشاره شد جانشینهایی برای برداشتن تخمدانها وجود دارد ولی جای بحث دارند زیرا هیچیک ازآنها کاملا رضایت بخش نیستند چه اینکه تا حد بسیارزیادی به دقت واستعمال آنها توسط صاحب سگ بستگی دارند. با اینکه قرصهای ضد بارداری که درخلال دوره فحلی هرروز خورانیده می شوند فحلی را تضعیف می کنند ولی آن را به طورکامل ازبین نمی برند. با اینحال آنها نیزهمانند تزریق داروهای ضد آبستنی ازبارداری حیوان جلوگیری خواهند کرد. به هرحال دراکثرموارد صاحب سگ بازهم مجبوراست که سروصدای سگهای نرمعارض را تحمل کند. ایراد دیگری که باید درنظرداشت این است که استفاده مکررازهورمونها می تواند زمینه را برای عفونت رحمی فراهم کند. مسلما شایسته است که همیشه پیش ازتوسل به عمل جراحی ازدکتردامپزشک خود بخواهید تا معایب ومحاسن هردو روش داروهای ضد بارداری وبرداشتن تخمدانها را برای شما شرح دهد. نکته ای که درصفحه 34 به آن اشاره شد ارزش یاد آوری را دارد یعنی فرآورده های گوناگونی که به منظورجلوگیری ازعمل جفتگیری برای مالیدن به دستگاه تناسلی سگ ماده تهیه می شوند کاملا بی فایده هستند.

                     بیماری : علائم ونشانه ها

تمامی موجودات زنده درطول زندگی به بیماری مبتلا می شوند. بروز بیماری مبتلا می شوند. بروزبیماری بسیارناگواراست. بهتراست مراقب باشید توله سالمی را انتخاب نمایید تا کمتردچارمشکل شود. نگهداری صحیح واصولی سگ را درمقابل بیماریها مقاوم می کند وبه حیوان قدرت مقابله با عفونتها را اهداء می نماید. حیوان را ازانگلهایی که بدنش را تضعیف می کند دورنگه می دارد وبا واکسیناسیون منظم ایمنی را دربرابربیماریهای کشنده مثل دیستمپر وپاروویروس فراهم می آورد. معاینات سالیانه وتجدید واکسیناسیون علیه بیماریها را هرگزفراموش نکنید. بهتراست پیش ازوقوع بیماری پیشگیریهای لازم را به عمل آورید. به منظور تشخیص بیماری لازم است که رفتارهای طبیعی سگ را بشناسید وعکس العملهای حیوان را دربرابرمسائل گوناگون بدانید تا درصورت بروزرفتار غیرطبیعی بلافاصله توجه شما را به خود جلب کند.

به خاطرداشته باشید که فقط شما می توانید مشکلات سگتان را برای دامپزشک بازگونمایید. همیشه باید هوشیاروتزبین باشید. درصورت بروزعلائم زیربه دامپزشک مراجعه کنید:

1-    کاهش اشتها یا اشتهای بسیارزیاد بدون افزایش وزن

2-    افزایش عطش ویا ادرارپی درپی

3-    اسهال ویبوست

4-     استفراغ یا وجود مایع به هنگام بلع

5-    ترشح ازبینی . چشم . دهان

6-    سرفه ویا مشکلات تنفسی

7-    فشاردرزمان دفع ادرارویا ادرارغیرطبیعی

8-    تب ولرز ودرد

9-    بی قراری بی دلیل ویا کاهش وزن

10- مشکل درراه رفتن

درضمن هررفتاری که درسگتان غیرعادی باشد درارتباط با طبیعی یا غرطبیعی بودن آن باید قضاوت نمایید. درادامه به معرفی تعدادی ازبیماریها می پردازیم که طبقه بندی آنها با توجه به ناحیه ابتلاء صورت گرفته است. ضمنا دراین بخش خصوصیات وعلائم بیماریها نیزبه طورمختصرمورد تفسیرقرارمی گیرد.

یک هشدارمهم وجدی:زمان یک عامل سرنوشت سازدرتشخیص بیماری ودرمان است. بنابراین اصرارداریم ازاین بخش به عنوان مرجعی درشناخت حالتهای سگ استفاده کنید. این بخش راهنمای تشخیص بیماریها نیست. تنها با مطالعه یک کتاب نمی توان تمام بیماریها را تشخیص داد. اجازه دهید دامپزشک ازتجربه ودانش خود برای تشخیص بیماریها بهره جوید وبیماری را درمان کند. بنابراین هرچه سگ بیماررا زودترنزد دامپزشک ببرید شانس بیشتری برای درمان حیوان فراهم آورده اید.

پوست (Skin)

وسیع ترین دستگاه بدن پوست می باشد که درمعرض بسیاری ازبیماریها ومشکلات است. وظیفه آن حفاظت ازدستگاه های داخلی وبافتهای بدن درمقابل تهاجم اجرام خارجی وهمین طورتغییرات دما وجلوگیری ازدهیدراتاسیون( ازدست دادن آب بدن) می باشد. همچنین پوست درتولید ویتامین D برای بدن نقش دارد. وظیفه دیگرآن درک محیط خارج ازطریق حس لامسه می باشد. پوست طبیعی نرم وانعطاف پذیراست. رنگش ازصورتی کم رنگ تا قهوه ای وآبی متمایل به سیاه تغییرمی کند. پوست لکه داردرسگها حتی آنهایی که رنگ پوستشان یک دست است طبیعی می باشد. ریختن موها ونمدی شدن موها وبرآمدگیها واثرزخم وپوسته پوسته شدن وتکه تکه شدن ویا انگلهای خارجی دربدن سگ سالم مشاهده نمی شوند. سگها به طورفصلی ودوره ای دارای ریزش مو بوده که تابع برنامه دقیقی نمی باشد. موهای آنها انواع مختلفی دارند ونمی توان تصوریکسانی درباره همه آنها داشت. به عنوان مثال رشد موی نژاد   Miniature Schnauzer با رشد موی نژادGolden retriever تفاوت زیادی دارد. بهتراست درمورد رشد هرنوع موجداگانه بحث نمود. مثلا دریک نژاد حالت شکننده دارد ودرنژادی دیگرموبه راحتی با کشیدن بیرون می آید ویا به شدت خشک یا چرب به نظرمی رسد. سگهایی که پوستشان نرم است نباید پوست ضعیفی داشته باشند. درصورت بروزهرگونه تغییرناگهانی ومشخص درظاهرموی سگ باید دامپزشک را مطلع ساخت.

انگلهای خارجی

ککها (Flea)

ککها ازدسته حشرات بدون بال هستند که برروی بدن سگها تغذیه می کنند. سگهایی که مورد گزش ککها قرارمی گیرند واکنش آلرژیک نسبت به بزاق کک نشان می دهند که ممکن است وضع وخیمی نشان دهد.این حیوانات با خاراندن خود به جراحت وسعت بیشتری می دهند. درعین حال بعضی ازسگها هیچ عکس العملی نسبت به گزش ککها نشان نمی دهند.

اگرسگ مبتلا به کک است نگران نشوید. قبل ازازدیاد جمعیت فورا آنها را ریشه کن نمایید. گاهی ککها انسان را نیزمی گزند وبرآمدگیهای کوچک قرمزرنگی را برجای می گذارند که اغلب درمچ دست وغوزک پا مشخص می شود. چگونه متوجه می شوید که سگ آلوده به کک است؟ معمولا ککها تیره رنگ وبه اندازه کنجد هستند وبا سرعت زیادی برسطح پوست حرکت می کنند. ناحیه مورد علاقه شان قاعده گوشها. ناحیه کپل(سرین) نواحی کم مومانند کشاله ران است. باید به این نواحی با دقت نگاه کنید. راه دقیق برای تشخیص کک این است که پوست را به چند ناحیه نقسیم کنید وبه دنبال نقطه کوچکی به اندازه خشخاش باشید. این دانه ها خشخاش مانند مدفوع ککها هستند که ترکیبی ازخون هضم شده سگ است. اگرمطمئن نیستید که اینها مدفوع هستند واحتمال می دهید که چیزدیگری باشند آن را روی تکه ای پارچه سفید مرطوب قراردهید. بعد ازیک دقیقه یا کمی بیشتریک نقطه کوچک قرمزرنگ با هاله ای به دورآن پدیدارمی شود. اگرآن ذره مدفوع کک باشد خون آب را به خود می گیرد وبه داخل بافت پارچه انتشارمی یابد. شانه های مخصوصی برای این کاروجود دارد که به تشخیص حضورککها کمک می کنند. دندانه های آن چسبیده به هم بوده و وقتی برسطح پوست کشیده می شود ککها به دام می افتند وحضورشان آشکارمی گردد. اگرککی را گرفتید بلافاصله نابودش کنید چون برخلاف حشراتی که بدون بال هستند به سرعت می پرند وبرای باردوم نمی توانید آنها را ببینید. برای رهایی ازشرکک علاوه برازبین بردن آنها درسگ باید محیط را نیزکک زدایی کرد. تجویزداروی ضد کک به عهده دامپزشک است. معروف ترین وسیله ای که مردم برای مبارزه علیه ککها خریداری می کنند قلاده های کک کش است. این قلاده به ماده ای شیمیایی آغشته شده است که باعث نابودی ودفع ککها ازبدن می شود. البته زمان تاثیر این قلاده ها محدود است وباید هرچند وقت یکبارعوش شوند که این امربسته به نوع قلاده وداروی موجود برروی آن وهمچنین میزان آلودگی صورت می گیرد. استفاده ازقلاده آغشته به دارواولین قدم درراه مبارزه با ککها می باشد که پیش ازآنکه ماده موثرآن به پایان رسد باید تعویض شود. هرچند میزان ککها را کاهش می دهد سگ را کاملا ازشرآنها خلاص نمی کند. به همراه قلاده کک کش ازسایرعوامل حفاظتی نیزباید استفاده شود. شامپوها ومحلولهای مخصوص مبارزه با ککها نیزدردسترس است. اما تضمینی برای عدم آلودگی سگ درآینده وجود ندارد. نحوه استفاده ازآنها بدین صورت است که بعد ازحمام دادن حیوان را درمحلولهای ضدکک غوطه ورمی سازند وسپس اجازه داده می شود محلول روی بدنش خشک شود. ازاسپریهای مخصوص یا پودرهای اختصاصی هم می توانید استفاده کنید که بستگی به سن و وضعیت جسمی سگ دارد. پیش ازاستفاده ازمحصولات فوق به دقت دستورالعملهای مربوط به نحوه ومیزان استفاده را مطالعه فرمائید. باید فضای منزل را نیزبه وسیله ماده ضد کک اسپری نمایید. قبل ازآن با جاروبرقی اتاقها را مخصوصا گوشه های اطاقها را تمیزکنید وسپس پاکت جاروبرقی را ازبین ببرید. کلیه جاهایی که محل رفت وآمد سگ بوده است سمپاشی کنید. تخم کک می تواند برروی فرش ومبلمان باقی بماند. درصورت آلودگی شدید حیاط خانه را نیزسمپاشی نمایید. توجه داشته باشید که کشتن ککها برروی بدن سگ کفایت نمی کند ونمی تواند جلوی آلودگی مجدد را بگیرد. ازآنجا که تخم آنها چند هفته پس ازنابودی ککها تبدیل به کک می شود. لازم است سمپاشی دوباره تکرارشود. دوره زندگی ککها درمحیط بیرون خانه مخصوصا درآب وهوای سرد محدود می باشد. دراین شرایط ریشه کنی درداخل منزل بسیارموثراست. اگرآلودگی را نمی توانید ازبین ببرید بهتراست با متخصصین امرتماس بگیرید.

کنه ((Tick

کنه ها درتمام نقاط خصوصا درمناطق روستایی وساحلی یافت می شوند. این انگل به دلیل ارتباطی که با بیماریLyme(پلی آرتریت سگها وانسان که عامل آن ازاسپیروکتها بوده توسط کنه های سخت منتقل می شود) دارد درانسان با اهمیت می باشد. همچنین کنه باعث کم خونی وفلجی درسگها می شود. با مشاهده کنه درسطح پوست به سرعت نابودش کنید. هرچند وقت یکبارتمام سطح بدن حیوان را برای اطمینان ازعدم وجود کنه بازرسی نمایید. مخصوصا نواحی صورت. گوشها. پاها ونواحی زیرشکم وسینه. بهتراست کنه های جدا شده ازسطح پوست سگ را به آزمایشگاه دامپزشکی بفرستید تا ازنظروجود اسپیروکت( عامل بیماری Lyme) آزمایش شود. بهترین روش گرفتن کنه استفاده ازموچین است. به دام انداختن آن درنواحی نزدیک سطح پوست می باشد. هیچوقت آن را با انگشتان لمس نکنید. به زخمهای کوچکی که ازگزش کنه ها باقی می ماند حساس نباشید چون خود به خود خوب می شوند وعفونت نمی کنند. اگربرآمدگیهای کوچک قرمزرنگی را روی سطح پوست سگ که دراثرواکنش آلرژی پدید آمده است مشاهده نموده اید باید موضوع را با دامپزشک درمیان گذارید. دراین گونه موارد استفاده ازاسپریهای ضد کک وپودرها ومحلولهای شوینده درمقابل هجوم کنه ها نیزموثرهستند. بهترین توصیه بازرسی مرتب پوست سگها مخصوصا درمناطق گرمسیرمی باشد چراکه دراین مناطق کنه ها ازمشکلات عمده محسوب می شوند.

شپشها(Licr)

خوشبختانه این مشکل بندرت درسگها به وجود می آید. زندگی سگ با سایرحیوانات موجب ابتلا به آن می گردد. این انگل باعث خارش شدیدی می شود. شپشها بند پایانی کوچک وکم رنگ(رنگ پریده) هستند که درسطح پوست زندگی می کنند وبه راحتی با استفاده ازشامپوهای مخصوص حمام وغوطه ورشدن سگ درمحلولهای ضدانگل خارجی ازبین می روند.

جربها(Mites)

جربها انگلهای میکروسکپی هستند که درسطح پوست یا فولیکولهای مو مشاهده می شوند. آلودگی شدید متوسط وملایم بسته به نوع آنها دارد. به عبارت دیگرهیچ علامت ثابتی دراین بیماریها دیده نمی شود. برای مثال ازمتداولترین انواع درگیری با جربها ابتلا به جرب دمودکس است که جراحات غیرمشهودی را درپوست ایجاد می کند. اما تحریک عادی آنها هیچگونه واکنشی را درسگهای مبتلا نشان نمی دهد. معمولا مشکل درسگهای جوان است. جربهای دمودکس وقتی تشخیص داده می شوند که لکه های قرمزو کم مو درروی پیشانی. دورچشمها. پوزه وپنجه دستها مشاهده می شود. بعضی ازسگها بدون هیچگونه درمانی ازجرب خلاصی می یابند وبعضیها نیازبه غوطه ورشدن مرتب درمحلولهای دارویی دارند. با استفاده ازکرمهای مخصوص نیزمی توان آنها را درمان نمود. جربهای دمودکس مشکل عمده وعلاج ناپذیردربعضی سگها خصوصا سگهای مسن تربه شمارمی آیند. سگهایی که آلوده به این نوع جرب هستند نباید برای نسل گیری به کاربرده شوند چرا که احتمال دارد ازنظرژنتیکی مستعد ابتلا به بیماری فوق باشند. مشکل دیگرجربهای سارکوپتس(Sarcoptic mange) هستند. این نوع جرب چنان واکنش شدیدی را ایجاد می نماید که به طورمداوم سگها خود را می خارانند. این بیماری توسط جربهای اسکبی( (Scabiesویا سارکوپتیک ایجاد می شود. معمولا جربها درگوش. مفصل. آرنج وپاها وصورت نمایان می شوند. درصورت عدم درمان بیماری تمام بدن را فرا خواهد گرفت. به این صورت که جراحاتی وسیع درپوست بصورت مناطق بزرگی ازموریختگی دیده می شود. این بیماری به سرعت درسگها شیوع می یابد وانسانها را مبتلا می سازد(گال). ازاین روباید خیلی سریع تحت درمان قرارگیرد.

حشره ای بسیارریزوشبیه به کنه به نام جرب خرمن(Chigger) که درنواحی جنگلی یافت می شود باعث خارش شدید وقرمزشدن پوست می گردد. جرب خرمن معمولا نواحی شکم وگردن وسر( مخصوصا لاله گوش ومجرای آن) را برای زیست ترجیح می دهد. برای نابودی این جربها بهتراست ازدامپزشکان کمک گرفت. آخرین جربی که به آن اشاره می نماییم جربی موسوم به شوره متحرک یا Chyletiella Yasguri است. این جرب معمولا توله ها را مبتلا می سازد. وضعیتی همانند شوره سررا پدید می آورد که اغلب درسروگردن وپشت دیده می شوند وخارشی ملایم را ایجاد می کند. وقتی انسان مورد گزش آنها واقع گردد. نقاط قرمزرنگ خارش داری به وجود می آید که شبیه اثرات ناشی ازگزش ککها می باشد.

حشرات((Flies

نقاطی ازبدن که توسط حشرات مورد گزش قرارمی گیرد اغلب دچارخارش شده وبرآمدگیهای سفتی درصورت وگوش سگها به وجود می آید. سگهایی که گوششان با اجسام نوک تیزویا هرشی دیگری تخریش شده باشد مستعد ابتلا به بیماریهای فوق می باشند. گاهی اوقات جای زخم ناشی ازگزش حشرات تا هنگامی که بهبود یابند دچارخونریزی می باشد. این وضعیت برای صاحبانشان بسیارناراحت کننده است. درمناطقی که حشرات مشکل آفرین هستند باید ازپوست سگ محافظت نمایید. بدین منظورمی توان ازمحلولهای خاصی برای محافظت پوست آنها استفاده کرد. دراین صورت به دقت مراقب چشمانش باشید. مشکل دیگرمیازاست. دراین عارضه ابتدا حشراتی مانند مگس درپوست آلوده وکثیف ویا درگوش آلوده سگ تخم ریزی می کنند. بعدها تخمها تبدیل به لاروهایی می شوند که ازبدن سگ تغذیه می نمایند. ازهمان ابتدا باید جلوی چنین مشکل ناگواری را بگیرید. باید مراقب بود که اگرپوشش بدن سگ بلند وپرپشت است. پوست حیوان فاقد زخمهای پنهانی باشد وکیسه های مقعدی تمیزبوده وهمچنین مدفوع تجمع یافته درمقعد ونیززخمهای احتمالی موجود درسطح پوست خصوصا درتابستان باید به سرعت تمیزوشسته شوند. بدین طریق می توان با میازمبارزه نمود. برای درمان این بیماری به دامپزشک مراجعه کنید. اوبا جدیت وسرعت این بیماری را درمان خواهد کرد.

آلرژی (Allergies)

اولین علامت آلرژی درسگها خارش است که حاصل آن خراش پوست می باشد. دربعضی سگها آبریزش ازبینی وچشم نیزمشاهده می گردد. همچنین علائمی مثل عطسه وحتی اسهال واستفراغ نیزممکن است ایجاد گردد. پیدا کردن علت آلرژی برای صاحب حیوان ودامپزشک مسئله ای کاملا دشواراست. بعضی ازآنها نسبت به بعضی مواد غذایی موجود درغذایشان حساسیت دارند. این نوع آلرژی درهمان روزهای اول زندگی مشخص می شود. گوشت وفرآورده های به دست آمده ازسویا موجب ایجاد آلرژی می شوند. بهترین راه برای تشخیص حساسیت غذایی این است که به مدت چند هفته غذایی را که حساسیت کمی ایجاد می کند به سگ بدهید. اگرعلائم برطرف شدند. آلرژی ازنوع تغذیه ای بوده است. برای اطمینان بیشتر دومرتبه غذای قبلی را به اوبدهید. با ظاهرشدن علائم قبلی تشخیص قطعی خواهد شد. آلرژی دیگری به نام آتوپی وجود دارد. آتوپی ناشی ازآلرژی استنشاقی ویا واکنش دربرابرترکیباتی است که درمحیط وجود دارند(مثل کپکها. گیاهان وگردوخاک وحتی پرزفرش وموکت). گاهی اوقات آتوپی فصلی است. تشخیص این نوع آتوپی توسط دامپزشک صورت می گیرد. اوبه وسیله انجام تستی دراین مورد عامل را تشخیص می دهد.چنین تستی درمورد انسان مبتلا به حساسیت نیزانجام می گیرد. بعد ازشناخت عامل باید مراقب سگ باشید تا درمعرض آن قرارنگیرد. این مشکلات را دامپزشک متخصص پوست تشخیص می دهد.

چند توصیه درارتباط با آلرژیهای متداول درسگها:

بعضی ازسگها نسبت به قلاده ضدکک وگزش کک وهمچنین رنگهای ظروف پلاستیکی حساسیت دارند. این عوارض به سادگی قابل تشخیص هستند. مثلا اگرقلاده ضد کک باعث خارش وحساسیت شده آن را بردارید ومحل را با یک شامپو شستشو دهید وروش دیگری را برای درمان ککها انتخاب کنید. اگربینی سگ قرمزوخراشیده است علت آن آلرژی دربرابررنگ ظروف پلاستیکی می باشد. ظرف پلاستیکی را با ظروف فلزی وشیشه ای تعویض کنید. اگرآلرژی به دلیل آن باشد عارضه برطرف می شود.

نقاط دردناک وقرمزدرپوست (Hot Spots)

این عارضه به صورت نقاط دردناک وقرمزدرپوست به صورت لکه ای وناحیه ای بدون مو ومدوریکی ازگرفتاریهای متداول درفصل تابستان می باشد ودامپزشکان اغلب با این عارضه مواجه هستند. درطول شب ازآنها ترشحاتی به بیرون تراوش می شود. مشکل فوق درنژادهایی که پوشش متراکمی دارند ومستعد آلرژی هستند دیده می شود. نقاط دردناک فوق معمولا با گزش کک سپس خاراندن آن توسط سگ وهمچنین کیسه های مقعدی انباشته ازمدفوع ویا سایرحیوانات آزاردهنده کم اهمیت شروع می شود. هرچقدرحیوان موضع درگیررا بیشتربلیسد وگازبگیرد وضعیت آن بدترمی گردد. بدین ترتیب یک مشکل کم اهمیت تبدیل به مسئله ای جدی خواهد شد. این جراحات را به سرعت وپیش ازآنکه سگ دچاردرد ورنج شود باید درمان نمود. درمان بدین ترتیب است که ابتدا موهای دورموضع با قیچی کوتاه می شود وسطح زخم تمیزکرده وسپس ناحیه مبتلا توسط اسپری وپماد تسکین دهنده پوشانیده می شود. قلاده موسوم به الیزابت به گردن حیوان نصب می گردد. این قلاده ازجنس پلاستیک وبه شکل قیف می باشد وجلوی تماس دهان سگ با موضع زخم را خواهد گرفت. تا زمانی که پوست بهبود نیافته نباید این قلاده برداشته شود. درمان آنتی بیوتیکی وضد التهابی نیزمفید است.

سبوره((Seborrhea

دراین حالت پوست پوسته پوسته شده وفلسی شکل می شود. اغلب به شدت خشک ویا چرب است وبه عفونتهای ثانویه نیزدچارمی شود. این حالت درسبوره چرب بیشتررخ می دهد وبه دنبال این عارضه بوی ترشیدگی وناخوشایندی ازسطح پوست به مشام می رسد. ممکن است سبوره دراثرسایرمشکلات مثل کم کاری تیروئید(هیپوتیروئیدیسم) نیزایجاد گردد. این بیماری علاج ناپذیربوده اما قابل کنترل وپیشگیری است. برای مثال استحمام منظم با شامپوهای مخصوص وضعیت پوسته پوسته شدن وچربی پوست را برطرف می کند.

عفونتهای قارچی(Ringworm)

Ringworm برخلاف نامش انگل کرمی نیست بلکه عفونت قارچی پوست است. جراحات آن به صورت نقاط گرد وبدون مو وپوسته پوسته است. موها زبروسیخ سیخ می شوند ومی شکنند. پیرامون جراحات فوق موها به رنگ خاکستری مشاهده می گردد. درسگهای مبتلا به شکل حاد بیماری جراحات درتمام سطح بدن دیده شده که به یکدیگرمتصل می شوند. برای تشخیص این بیماری یک نمونه ازپوست وموتهیه شده درمحیط مخصوص رشد قارچها کشت داده می شود. تشخیص باید هرچه سریعترانجام گیرد چرا که این بیماری خیلی سریع به انسان سرایت می کند مخصوصا بچه ها نسبت به عفونت قارچی حساس ترهستند.

عفونتهای باکتریایی پوست(Bacterial Infections)

عفونتهای پوست معمولا پس ازبروز عوارضی مانند پارگیها ونفوذ اجسام نوک تیزمثل گلوله وجراحات ناشی ازنزاع ودرگیری ایجاد می شود. اگرعفونت تازه باشد علائم معمول آن عبارتند ازمناطق منفرد وبه هم پیوسته ازلکه هایی درسطح پوست که به رنگ قرمزشبیه مناطق خارانده شده می باشند ویا مناطق ضرب دیده کوچکی که شباهت به جوش وکورک دارند وممکن است خارش داشته ویا نداشته باشند. بیشترعفونتهای پوست ناشی ازباکتریهای استافیلوکوک است وبه کمک آنتی بیوتیک وشستن موضع با صابونهای طبی درمان می شود. غفلت کردن ازیک جراحت ساده منجربه بروزمشکلات بیشتری می شود که راه نفوذ باکتری را به زخم هموارساخته ومنجربه عفونت زخم می شود. زخمهای عفونی به شدت دردناک وقرمزو ملتهبند. درملامسه گرم هستند واحتمال خروج ترشحات چرکی نیزوجود دارد. بوی تعفن اززخم عفونی شده قابل استشمام می باشد. دراین گونه موارد درمانهای اختصاصی مثل مراقبت اززخم واستفاده ازآنتی بیوتیک لازم است.

آبسه (Abscesses)

آبسه تجمع چرک درزیرپوست بوده که به دنبال مجروح شدن پوست ایجاد می شود. این عارضه معمولا بعد ازگزش ویا جراحات نفوذی وفرورفتن اجسام نوک تیزایجاد می شود. موضع آن اغلب دردناک ومتورم وقرمزاست. ممکن است آبسه ها نیازبه نیشترزدن داشته باشند. بدین طریق مایع خارج شده ومحتویات آن تخلیه می شود. بدین ترتیب موضع جراحت التیام می یابد. هرگزسعی نکنید با فشاردادن محتویات آن را تخلیه نمایید. تخلیه آبسه روش خاصی دارد که توسط دامپزشک انجام می گیرد.

طاسی (Balding)

وقتی ازدست دادن موهای بدن(طاسی) به دلیل انگلهای مختلف وضربه ویا عفونت نباشد ممکن است ناشی ازاختلالات متابولیکی باشد. سندرم کوشینگ وپرکاری غدد فوق کلیوی هیپوتیروئیدیسم(کم کاری تیروئید) دوعامل مهم دربروز این عارضه هستند.

سندرم کوشینگ (Cushings Syndrome)

دراین عارضه ترشح هورمون کورتیزول ازغده فوق کلیوی افزایش یافته موی پهلوها وگردن به تدریج می ریزد. درنهایت موی پشت وسایرنواحی بدن نیزخواهد ریخت. پوست نازک وخشک می شود. ازسایرعلائم بزرگ شدن شکم است. سگهای مبتلا بیش ازحد وبطورغیرطبیعی می خورند ومی آشامند. دفع ادرارزیاد می شود. دراین وضعیت بیماری به صورت پیچیده درمی آید. معمولا این عارضه درمان پذیراست .

کم کاری تیروئید(Hypothyroidism)

این عارضه زمانی اتفاق می افتد که میزان نامتعادلی ازهورمون تیروئید آزاد گردد. سگهای مبتلا به سادگی ودرزمان کوتاهی چاق می شوند. تنبل وبی حال هستند. اگردرفصل تابستان چنین عارضه ای رخ دهد باید درجستجوی نقاط گرم ومتورمی درسطح پوست باشید. تغییرات موقابل توجه است. این موارد شامل ریزش مودرپهلوها وپشت می باشد. پوست دچارافزایش درنگدانه. پیگمانتاسیون(رنگی شدن پوست) شده پوسته پوسته می شود. گوشها نیزعلائم بیماری را به شکل سبوره نشان می دهند. دراین حالت ممکن است درمجاری گوش ترشحات بدبو وزردرنگی دیده شود. گوش به شدت چرب می شود. این بیماری به سادگی توسط آزمایش خون(آزمایشهای هماتولوژی) تایید می گردد. بیماری با تجویز هورمونهای تیروئیدی قابل درمان وکنترل می باشد.

تغییرات رنگ پوست(Color changes)

بعضی ازتغییرات رنگی درپوست طبیعی است. برای نمونه بعضی سگها با افزایش سن لکه هایی درسطح پوستشان پیدا می شود که معمولا درمناطقی ازجمله شکم دیده می شود. درسایرمناطق تغییرات دیده نمی شود. با وجود این بهتراست حیوان را به دامپزشک نشان دهید. اگردرسطح پوست لکه های زردرنگی مشاهده نمودید باید هرچه زودترحیوان را نزد دکترببرید چون ممکن است علامت بیماری یرقان باشد. یرقان با بیماریهای کبدی وخونی درارتباط است. البته یرقان علائم دیگری هم دارد که دامپزشک آن را تشخیص خواهد داد. رنگ پریدگی وبی رنگ شدن غیرعادی باید به سرعت توسط دکترارزیابی شود زیرامعمولا نشانه کم خونی می باشد. باید هرچه سریعتر منشا کاهش تعداد گلبولهای قرمزخون مشخص شود.

کبود شدن

کبود شدن حاصل برخورد با اجسام سخت می باشد که گاهی با خونریزی همراه است. معمولا کبودیهایی را که دلیلی برای آنها یافت نمی شود ویا خیلی شدید هستند باید به دکترنشان دهید. پوست دراثرخارشهای مزمن تیره وپیگمانه می شود. اگرسگ ازخارش ناشی ازآلرژی ویا سایرعوامل تحریک کننده رنج می برد ممکن است برای تسکین خارش یا برطرف کردن تحریک خود را بخاراند. درپی این عمل کبودیهای آبی درسطح پوست مشاهده خواهند شد. درنهایت پوست قطورشده برای دفاع ازخود تیره می گردد. همچنین وضعیت مشابهی دربرابرسایشهای مکرردرمناطق خاصی ازبدن مشاهده می شود مانند استخوانهای پستانی(Breast bone) که طی آن سفت شدن پستانها درسگهایی که پوشش متراکمی دارند دیده می شود. قطورشدن پوست درقسمتهای خارجی مفصل آرنج نیزقابل رویت است. درحالت فوق این مناطق معمولا چروکیده شده وموهایشان می ریزد وبه دنبال آن سفت وسیاه می گردد. تمام علائم فوق ناشی ازتماسهای مکرر با عوامل مضروسطوح سخت می باشد. پینه ها نیزکه درروی مفصل آرنج ومفصل خرگوشی ومفصل رانی ولگنی تشکیل می شود ازواکنشهای درازمدت دفاعی به حساب می آیند. بهترین راه برای جلوگیری ازتشکیل شدن آن فراهم آوردن بستری نرم است که همیشه باید زیرسگ پهن باشد.

برآمدگیها وبرجستگیهای سطح پوست((Lumps and Bumps

وجود برآمدگیها وبرجستگیها درسطح پوست نباید موجب نگرانی شود. اغلب این برجستگیها مشکل آفرین نمی باشند ومی توان آنها را برداشت نمود. بعضیها هم بی اهمیتند وازوجودشان می توان صرفنظرنمود. زگیل مثال خوبی برای برآمدگیهای فوق بوده که معمولا اهمیتی ندارد مگرآنکه برای صاحبش منظره ای ناخوشایند داشته باشد ویا به علت محل قرارگرفتنش سگ را ناراحت کند. با وجود این هرگاه توده ای غیرعادی درسطح پوست یافتید باید به آن توجه کنید وبه دامپزشک نشان دهید. درسگهای پیراحتمال وجود تومورهای بدخیم زیاد است. دراین زمینه برای حفظ جان سگ بهتراست با دکترمشورت کنید.

دستگاه تنفس(The Respiratory System)

دستگاه تنفس شامل قسمتهای مختلفی است که درعمل تنفس دخالت دارند. این بخشها عبارتند از: بینی. دهان وقسمتهای داخلی ازقبیل نای وبرنشها وریه ها. مشکلات تنفسی ممکن است ازهریک ازقسمتهای فوق منشا بگیرد. علائم بیماریهای تنفسی شامل ترشحات بینی. عطسه. سرفه. تنفس پرسروصدا وتنفس با سختی. حالتهای غیرطبیعی تنفس می باشد. هرتغییری که درکیفیت صدا وجود داشته ویا همچنین شنیدن صداهای غیرعادی ممکن است بیانگرمشکلات دستگاه تنفس باشند.

تراکئوبرونشیت(Kennel Cough)

این بیماری عفونی تنفسی درسگها متداول است. به سهولت ازیک حیوان به حیوان دیگرانتقال می یابد. بسیاری ازسگهای موجود درپانسیون ویا درمکانهایی که سگهای مختلفی درآنجا نگهداری می شوند دچاربیماری فوق می گردند. حاملین بیماری فاقد علامت هستند. علائم بیماری شامل سرفه های خشک وکوتاه است که اغلب همراه ترشحاتی ازبینی می باشد. بسیاری ازسگهای بیمارو سرزنده وهوشیارهستند. بیماری پس ازچندهفته برطرف می شود. اغلب دامپزشکان برای کسب اطمینان بیشتریک دوره کوتاه مدت درمان با آنتی بیوتیک را تجویزمی کنند تا بیماران را ازمشکلات بعدی حفظ کنند. اگردرنظردارید سگ را به جایی که سگهای زیادی را درکنارهم نگه می دارند ببرید حتما درمورد واکسیناسیون دربرابراین بیماری با دامپزشک مشورت کنید.

کلاپس نای(Collapse in Trachea)

بیستردرسگهای کوچک دیده می شود. علائم آن شامل تنفس پرسروصدا همراه با سرفه های متوالی است. گاهی سگ قادربه تنفس نیست. نای درحیوان سالم وطبیعی لوله ای است محکم. درسگهای بیمارنای نرم وشل وبه تدریج باریک شده وآشکارا درمقابل عبورجریان هوا مقاومت می کند. سگی که صاحبش کاملا به این عارضه واقف است علیرغم مشکلات فوق می تواند به زندگی ادامه دهد. برای پیشگیری ازاین بیماری ازچاق شدن حیوان جلوگیری کنید. همچنین حیوان نباید دراضطراب باشد وبرنای اوفشاری وارد نگردد. درحیواناتی که بیماری درآنها شدید باشد توصیه می شود مورد عمل جراحی قرارگیرند.

برونشیت(Bronchitis)

معمولا برونشیت درحیواناتی که ازعفونتهای تنفسی ضعیف شده اند دیده می شود. این سگها سرفه های خشک وخشن دارند که روزها وهفته ها ادامه می یابد. ممکن است سرفه های بقدری شدید وتند وپشت سرهم باشند که حیوان نتواند عمل بازدم را انجام دهد. دمای بدن حیوان دراین حالت طبیعی است. درمان شامل آنتی بیوتیک واستراحت می باشد.

فلج حنجره(Laryngeal Paralysis)

فلج حنجره عارضه ای درسگهای عظیم الجثه است که دراواسط زندگی ویا دردوران کهولتشان رخ می دهد. این عارضه درنژادهای Bouviers , Siberian huskies مادرزادی است. ممکن است اولین علامت بیماری تنفس صدادارباشد مخصوصا وقتی که سگ هیجان زده شود ویا زیاد تمرین کرده باشد. سیربیماری به گونه ای است که حیوان بیمارقادربه تنفس نخواهد بود وگاهی عمل جراحی برروی بافتهای پشت گلولازم می شود.

اجسام خارجی(Foreign Bodies)

اجسام خارجی دردستگاه تنفس ممکن است شامل یک تکه چوب وخارویا هرچیزی که به طورتصادفی استنشاق شود باشد. حضوراجسام خارجی دربینی باعث می شود که سگ دائما به بینی پنجه بزند وسرفه های شدید داشته باشد. احتمالا ترشحاتی ازبینی خارج می شود وامکان خونریزی هم وجود دارد. هرگزسعی نکنید اجسام خارجی را به تنهایی ازبینی خارج نمایید. دامپزشک برای این کارموضع را بی حس کرده ویا سگ را بیهوش می کند. بدین طریق جسم خارجی بیرون آورده می شود. اگرجسم خارجی پایین ترازمجرای بینی رفته باشد حیوان به طورناگهانی شروع به سرفه های پست سرهم وشدید می کند. این کارباعث می شود که جسم خارجی به بیرون پرتاب شود. اگرسگ موفق به خارج کردن جسم خارجی نشد باید به دامپزشک مراجعه کنید.

طویل ترشدن کام نرم(Elongated Soft Palate)

اين عارضه درنژادهایی که صورت باریکی دارند دیده می شود وباعث خروج ترشحات ازبینی وتنفس صدادارمی گردد. چون مجرای خروج هوا مسدود شده است حیوان به ناچارازراه دهان تنفس می کند. صدای خرخرو خرناس نیزازعلائم این بیماری می باشد. حیوان درخواب خرخرمی کند. علائم بیماری درهوای گرم ودرحین انجام تمرینات ورزشی ویا هروضعیت اضطراب آوردیگرتشدید می شود. دراغلب بیماران عمل جراحی با اصلاح این وضعیت مشکل را حل می نماید.

التهاب بافت بینی((Rhinitis

این حالت التهاب مجرای بینی است که درآن ترشحات غلیظ وبدبویی ازبینی خارج می شود. امکان دارد یک یا هردومجرای بینی مبتلا باشند. درمان بستگی به منشا بیماری دارد. عفونت دندانهای فک بالا ازعلل متداول این عارضه می باشد. گاهی آنتی بیوتیک عفونت را برطرف می کند.

ذات الریه. سینه پهلو(Pneumonia)

ذات الریه بیماری حادی است که توسط ویروسها. باکتریها وعوامل آلرژی زا ویا عوامل انگلی ایجاد می شود. باید این عارضه را بدون تاخیردرمان نمود. علائم بیماری عبارتند ازسرفه. تنفس سریع. تب بالا ونبض تند ودردقه قفسه سینه حیوان وصدای مخصوص ریه های سالم که انعکاس صدای دقه می باشد(صدای توخالی) شنیده نمی شود بلکه این صدا گنگ(توپر) می باشد.

دستگاه عضلانی – اسکلتی(The Musculoskeletal System)

دستگاه عضلانی- اسکلتی عمل حفاظتی وحرکتی بدن سگ را برعهده دارد. به علاوه استخوانها محل ذخیره مواد معدنی هستند ومغزاستخوان گلبولهای قرمزخون را تولید می نماید. هرگاه مشکلی برای عضلات. تاندونها ولیگامانها واستخوان به وجود آید علائم مشخص وواضحی نمایان می شود. لنگش. ضعف ودرد وسفتی نمایانگروجود مشکل دراعضا عضلانی- اسکلتی می باشد. هرگونه مشکل درحرکت سگ ویا تورم مفاصل مربوط به بیماریهای این دستگاه می باشد.

لنگش((Lameness

لنگش به دلایل مختلفی مثل شکستگی . دررفتگی وآسیب به رباطات وعوارض مادرزادی وزخمهای شدید و وسیع درسطح دست وپا پدیدارمی گردد. دراغلب موارد لنگش مختصراست. شاید استفاده ازمسکنهایی مثل آسپرین برای کاهش درد مناسب باشد. اگرتصورمی کنید ضربه عامل لنگش می باشد وسگ به شدت نا آرام است باید به سرعت حیوان را نزد دامپزشک ببرید. عکس رادیولوژی معین می کند که مشکل تا چه حد جدی است. گاهی استفاده ازداروهای آرامبخش برای عکس گرفتن لازم است. ازاین روپیش ازرفتن نزد دامپزشک به حیوان غذا ندهید.

آسیب به لیگامان صلیبی قدامی(Cranial ruciate Ligament Injury)

این عارضه علت اصلی پیدایش ناگهانی لنگش درپا می باشد ودرمواقعی رخ می دهد که یکی ازرباطات داخلی مفصل زانو آسیب ببیند. معمولا این آسیب درهنگام انجام تمرینات ورزشی پیش می آید. دراین عارضه زانو دردناک می شود واگرحیوان تحت درمان قرارنگیرد مواردی همچون آرتریت را به دنبال خواهد داشت. این عارضه درسگهایی که اضافه وزن داشته ومسن هستند دیده می شود. درمان آن نوعی عمل جراحی است که توسط دامپزشک انجام می گیرد.

دیسپلازی مفصل رانی- لنگنی(Hip Dysplasia)

این مشکل درسگهای بزرگ بسیارشایع می باشد وموجبات آزردگی حیوان ومتعاقبا صاحب حیوان را فراهم می کند. دیسپلازی مفصل رانی- لگنی عارضه این مادرزادی است که تحت تاثیرشرایط محیطی وتغذیه ای بروزمی کند. معمولا این عارضه به دلیل بدشکلی مفصل رانی- لنگنی پدیدارمی گردد. حیوان دراین وضعیت دچارکمردرد ولنگش شده وگام برداشتن منظم نیست. بعضی سگها علائم بیماری را درسنینی که رشد سریع دارند(4تا 9 ماهگی) نشان داده ودربرخی دیگرعلائم را دیرتربروزمی دهند. سایرتظاهرات این عارضه عبارتند از: شنیده شدن صدای حرکت مفصل درحین راه رفتن به دنبال لمس اندام خلفی حیوان ایجاد واکنش می کند ودرحین بلند شدن ازوضعیت نشسته حیوان خیلی آرام وبا احتیاط عمل می کند. تشخیص ازطریق آزمایشهای ارتوپدی ورادیولوژی میسراست. باید وزن سگهای مبتلا کنترل شود. برای کاهش فشاردراندام خلفی ولگن باید حیوان درمحلی گرم وخشک نگهداری شده وجست وخیزکردن اومحدود گردد. سگهایی که مبتلا به دیسپلازی مفصل رانی- لگنی هستند دچارآرتریت می شوند. درمان دارویی می تواند درد را تسکین دهد اما جراحی بیشتراوقات تنها راه درمان است. درپایان اشاره می شود که این بیماری ارثی بوده وهرگزنباید ازسگهایی که مبتلا به این عارضه هستند برای نسل گیری استفاده شود.

جابجایی استخوان کشککی به سمت داخل((Medial Luxating Patella

کشکک یا کاسه زانو استخوان کوچکی است که درمقابل مفصل زانوقراردارد وبه سمت بالا وپایین می لغزد. کشکک درسگهای کوچک ممکن است به علت اعمال غیرطبیعی به سمت داخل پا حرکت نماید. دررفتگی کشکک به طورناگهانی موجب لنگش توام با درد می شود. این گونه سگها نیازبه عمل جراحی دارند. یک یا هردوزانو را برای رهایی ازمشکل فوق یک باروبرای همیشه درمان می کنند. درغیراینصورت زانودچار آرتریت می شود. دراین حیوانات ازچاقی وتمرینات زیاد باید اجتناب شود. چرا که هردومورد اخیربیماری را شدت می بخشد.

بیماری دیسک (Disc Disease)

درد شدیدی که درانسان درناحیه کمربه علت دیسک ایجاد می شود درسگها نیزعارضه مشابهی را ایجاد می نماید. بعضی نژادهای خالص مثل Dachshund مستعد به بیماری دیسک هستند. علائم قابل مشاهده زمانی شروع می شود که دیسک تحلیل برود چرا که دیسک حدفاصل دومهره را پرکرده وتحلیل آن موجب سائیده شدن دومهره برهم می شود. دراین حالت ازفعالیتهای جسمی حیوان کاسته شده سروگردنش را سیخ نگه می دارد. حیوان هنگام لمس موضع ناله می کند. پاهایش ضعیف می شود وعدم تعادل دارد. بدون تاخیرباید حیوان را به نزد دامپزشک ببرید. ممکن است که حیوان نیازبه عمل جراحی داشته باشد یا آنکه عارضه توسط دارو برطرف گردد. گاهی اوقات دیسک بین مهره ای باعث فلج قسمت انتهایی بدن می گردد.

آرتریت- تورم عفونی مفصل(Arthritis)

متداولترین نوع آرتریت درسگ استئوآرتریت می باشد که نوعی بیماری دژنراتیو(تحلیل برنده) است که موجب بروزدرد ولنگش وسفتی مفاصل می شود. این عارضه معمولا درسگهای پیرونژادهای با جثه بزرگ مشاهده می شود. رادیولوژی تغییرات استخوانی را به خوبی نشان می دهد. دراین گونه موارد آسپیرین باعث کاهش درد می گردد. برای این گونه حیوانات باید بستری خشک وگرم ونرم را تهیه نمود. محدود کردن حرکات فیزیکی این حیوانات ضروری می باشد. ازاضافه وزن آنها نیزباید جلوگیری شود.

قلب(The Heart)

گردش منظم خون دربدن به وسیله انقباض عضله قلب انجام می گیرد وازاین طریق به همراه خون واکسیژن ومواد غذایی والکترولیتها وهورمونها به سلولهای بدن رسانده می شوند. بدین وسیله اعمال بدن تنظیم می شوند. خون مواد زائد حاصل ازفعالیتهای متابولیکی مانند دی اکسید کربن را نیزحمل می کند. بیماریهای قلبی ممکن است پس ازتولد به وجود آمده یا مادرزادی باشند. روشها وتجهیزات ویژه ای مانند الکتروکاردیوگرافی واکوکاردیوگرافی ورادیوگرافی وگوشی مخصوص می توانند به طوردقیق فعالیت طبیعی ونیزانواع بیماریهای قلبی را مشخص نمایند. علائم بیماریهای قلبی شامل سرفه کردن وکوتاه شدن تنفس ورخوت وبی حالی وضعف واتساع حفره شکمی ومتورم شدن دست وپا می باشند. اگرسگ دچارحملات غش می شود وازرشد طبیعی بازمانده وفعالیت بدنی حیوان کاهش یافته است ویا اگرلثه هایش آبی وتیره شده بهتراست ازدامپزشک کمک بخواهید.

نارسایی احتقانی قلب (Congestive Heart Failure)

نارسایی قلب وقتی پیش می آید که قلب نتواند خون اکسیژن داررا به بدن برساند. واژه احتقانی اشاره به وضعیت غیرطبیعی دارد که حجم زیادی ازمایع به دلیل نارسایی قلبی درخارج سیاهرگها انباشته شود(مثلا درریه). وقتی که چنین حالتی رخ داد سگ شروع به سرفه میکند وتنفسش کوتاه می شود. درحین انجام تمرینات ورزشی زود خسته شده وشکم به دلیل تجمع مایع(آسیت) متسع می گردد. اگربیماری نارسایی احتقانی قلب تشخیص داده شود به وسیله داروهای موثربرقدرت وسرعت انقباض ماهیچه قلب درمان می شود. درمانهای صحیح سبب افزایش ظرفیت عروقی ودفع مایع تجمع یافته دربدن ازطریق ادرارمی شود. تغذیه با غذاهای کم نمک موجب کاهش تجمع مایعات دربدن می شود.

بیماری کرم قلب(Heartworm Disease)

عوارض این بیماری ناشی ازکرمهایی است که درحفره های قلب زندگی می کنند. همانطورکه درفصل دوم به آن اشاره کردیم میکروفیلراین کرم ازطریق پشه ناقل وارد سیستم خون رسانی بدن می شود. کرمهای بالغ به حفره های قلبی وعروق ریوی مهاجرت می نمایند. هنگامی که طولشان به سی سانتیمترمی رسد موجب انسداد جریان خون شده به عروق ریوی آسیب می رسانند. دراین حالت قلب به راحتی نمی تواند خون را به ریه بفرستد. درشکل پیشرفته بیماری شاهد نارسایی قلبی وتخریب شدید بافت ریه خواهیم بود. بیماری کرم قلب به کمک داروهایی ازسنیک دارقابل درمان است. برای کشتن کرم بالغ دراین بیماران استراحت طولانی توصیه می شود. برای پیشگیری بهتراست درفصول گرم سال علاوه برمبارزه با پشه ناقل داروهای لازم به مصرف حیوان برسند.

تحلیل رفتن عضله قلبی (Cardiomyopathy)

کاردیومیوپاتی بیماری نژادهای بزرگ وقوی هیکل می باشد که معمولا درسنین 1تا 6سالگی مشاهده می شود. دراین حالت عضله قلب ضعیف شده به تدریج تحلیل می رود. جریان خون آن کند می شود ودرنهایت باعث بیماری نارسایی احتقانی قلب می گردد. قلب بسیاربزرگ شده زمینه برای نامنظم شدن ضربان قلب آماده می شود. حتی بعضی ازضربانها قدرت به جریان انداختن خون را درعروق ندارند. علائم بیماری شامل کوفتگی. خستگی. سرفه. اتساع حفره شکمی. کاهش وزن. متورم شدن پاها وگاهی غش کردن است. درمان موقتی است وفقط طول عمررا افزایش می دهد. چون تغییراتی که درماهیچه قلب ایجاد می شود بازگشت پذیرنیست.

بیماری مزمن دریچه ای درتوله ها((Chronic Valvular Disease

دریچه های قلبی توله ها بسیارظریف می باشد وبه طورناگهانی ودقیق بازوبسته می شوند وجریان خون را درقلب تنظیم می کنند. شکل متداول بیماریهای قلبی بیماری مزمن دریچه ای است. این حالت وقتی پیش می آید که دریچه های قطورشده کاملا بسته نشوند واجازه دهند خون ازآنها نشت کند. این وضعیت سبب می گردد ازقدرت قلب درپمپاژ کردن خون کاسته شده نارسایی قلبی پیشرفت نماید. علائم این نارسایی عبارتنداز: سرفه. تنفس صدادار. سختی درنفس کشیدن وبی خوابی شبانه. دامپزشک با گوش دادن به صدای قلب صدای غیرطبیعی ناشی ازعارضه فوق را تشخیص می دهد.

بیماریهای مادرزادی قلب (Congenital Heart Diseases)

بیماریهای مادرزادی قلب مشکلاتی هستند که درکارکرد قلب خلل وارد می کنند. این عارضه اززمان تولد وجود دارد. ولی فقط موقعی متوجه آن می شوید که توله را نزد دامپزشک ببرید. اوصداهای غیرطبیعی قلب را تشخیص می دهد. گاهی اوقات بیماری فقط مدت کوتاهی بعد ازتولد حضوردارد وبعد برطرف می شود. درادامه تعدادی ازبیماریهای فوق معرفی می گردند.

یکی شکل ازبیماری مادرزادی قلب وجود مجرای نابجایی بین سرخرگ آئورت وششی است. این مجرا قبل ازتولد موجود است وکمی بعد ازتولد مسدود می شود. این مجرا موجب ارتباط سرخرگ ششی وآئورت می شود درنتیجه وقتی این مجرا بسته نشده باشد خون اکسیژن داربه ریه ها بازپس زده می شود وبافتهای سایرنقاط بدن ازاکسیژن کمتری بهره خواهند برد. اگربه صدای قلب گوش دهید مورمورممتدی را خواهید شنید. درمان آن فقط عمل جراحی است.

شکاف بین بطنها:این عارضه دربعضی ازتوله های تازه متولد شده دیده می شود. این عارضه مشتمل بروجود شکافهای باریک وکوچکی دردیواره ماهیچه ای که دوحفره بطنی قلب را ازهم جدا می کنند می باشد. اندازه شکاف دربیماران مختلف متغیراست. درمان این عارضه هم به کمک عمل جراحی صورت می گیرد. ازدیگربیماریهای مادرزادی انسداد دریچه ششی می باشد که راه خروج خون ازبطن راست را مسدود می کند. بیماری فوق به استنوزپولمونیک معروف است. این نقص باعث افزایش فشاروارد برقلب ونارسایی قلب می شود. بعضی ازاشکال انسداد(استنوز) به کمک عمل جراحی بهبود می یابند.

دستگاه گوارش ((The Gastrointestinal System

وظیفه دستگاه گوارش اخذ غذا تغییرآن وتامین انرژی لازم برای بقاء زندگی است. اعضاء اصلی دستگاه گوارش شامل معده وروده ها می باشند که اختلالات حاصل ازآن نسبت درصد بالایی ازمراجعات به دامپزشک را شامل می شود( غیرازواکسیناسیونهای متداول) به خاطرداشته باشید درطول حیات حیوان ناراحتیهای گوارشی همچون اسهال واستفراغ پیش خواهد آمد. برگرداندن غذا. یبوست. مدفوع غیرعادی. نفخ شکم وادرارهای غیرعادی نیزازیافته های بیماریهای گوارشی می باشند. سگی که دچاراختلالات گوارشی است به شدت نا آرام گشته نمی تواند استراحت کند. همچنین مرتب ازدهانش بزاق تراوش می شود. این حالت سبب نیازوافرحیوان به آب می شود درپی آن ادرارهای پیاپی را شاهد خواهیم بود.

استفراغ (Vomiting)

استفراغ دارای علل مختلفی است که دراین میان بعضیها حادترو خطرناکترهستند. درصورتی که حیوان تنها یک باراستفراغ کند وظاهرسالم وسرحالی داشته مشکل دیگری را نشان ندهد جای نگرانی نیست. زیرا این حالت به علت تغییرغذا وخوردن زباله ویا خوردن بعضی ازگیاهان می باشد. بهتراست یک روزبه او غذا نداده وکمی به حیوان یخ بخورانید. به زودی مشکل برطرف می شود. بعد ازآن ازیک جیره غذایی تنظیم شده مثل غذای نوزاد ویا همبرگر آب پزشده به همراه برنج آب پز(بهتراست چرب نباشد) را به مدت چند روزاستفاده نمایید. چنانچه حیوان استفراغهای پیاپی وشدید به همراه سایرعلائم همچون اسهال. پریشانی ویا غش را نشان دهد حیوان را به نزد دامپزشک ببرید. اگردراستفراغ حیوان خون وسایرمواد غیرعادی مشاهده کردید موضوع را جدی بگیرید. استفراغ ممکن است به دلیل عفونتهای ویروسی انسداد ناشی ازاجسام خارجی. تومورها. عفونت لوزالمعده وبیماریهای کبدی وکلیوی ایجاد شود.

اسهال (Diarrhea)

اسهال یکی ازنشانه های رایج بیماریهای گوارشی است. درشرایطی که با عارضه دیگری همراه نباشد به سادگی درمان می شود. درصورت وجود اسهال مداوم حتما نزد دامپزشک بروید ونمونه ای ازمدفوع حیوان را به همراه داشته باشید. بدین ترتیب تشخیص اودقیق ترخواهد بود.اگراین امکان وجود ندارد که نمونه را با خود ببرید باید بتوانید شرح کاملی ازشکل ورنگ وقوام ومیزان وحجم مدفوع ارائه دهید. این اطلاعات کلید درمان بیماری هستند. غذای غیرعادی ویا خوردن هرچیزی که قابل هضم نباشد ازجمله دلایل بروزاسهال است. بیماریهایی مثل گاستروآنتریت ویروسی ناشی ازکورونا ویروس ویا پاروویروس که اسهال شدیدی به دنبال دارند با واکسیناسیون قابل پیشگیری هستند. سگی که اسهال دارد باید ازنظرآلودگی به انگلهای داخلی همچون کرمها وکوکسیدیاها وژیاردیا مورد آزمایش قرارگیرد.

برای درمان اسهال باید حیوان 24ساعت ازغذا محروم باشد. دراین مدت فقط می توانید مقدارکمی آب به همراه برنج آب پزبه حیوان بخورانید که این امرموجب کاهش شدت علائم بیماری خواهد شد. روزبعد می توانید ازجیره کامل غذایی همانطورکه درمورد استفراغ بیان شد استفاده کنید. اگربا این درمان اسهال برطرف نشد با دکتردامپزشک تماس بگیرید.

یبوست (Constipation)

موقعی که حیوان بیش ازیک یا دوروز مدفوع خود را دفع نکند بیانگراین است که دچاریبوست شده است. دراین حالت ممکن است علی رغم تمایل دام به دفع مدفوع این امرصورت نگیرد. یبوست با علائمی همچون بی میلی وبی اشتهایی همراه است. اگرعارضه ادامه یابد علائم استفراغ نیزظاهرمی گردد. بعضی اوقات ممکن است ماده آبکی وخون آلودی دفع شود که مشابه اسهال است. ودرعین حال روده بزرگ انباشته ازمدفوع سفت وسخت می باشد.

ممکن است یبوست پس ازخوردن غذاهایی که دارای فیبرکمتری هستند همچون استخوان. علف وکاغذ وسایرمواردی که قابل هضم نیستند ایجاد شود. دربرخی موارد یبوست به دنبال بزرگ شدن غده پروستات وفتق ویا مشکلات ارثی درکلونها ایجاد می گردد. برخی ازحیوانات مستعد ابتلا به یبوست هستند که باید مورد توجه ومراقبت قرارگیرند. بعضی دیگرمخصوصا آنها که موهای بلندی دارند به دلیل انسداد مناطق اطراف مقعد توسط پوشش بدنی به طورمکانیکی دچاریبوست می گردند. دراین حالت عبورمدفوع به خارج میسرنخواهد بود. اگرسگ ازاین نوع نژاد است به این مسئله توجه کنید ومراقبش باشید.

نفخ ( (Bloat

نفخ وچرخش واتساع معده ناشی ازآن درگاستریت حاد خیلی سریع اتفاق افتاده واغلب کشنده است وپیش ازآنکه متوجه عارضه شوید موجب مرگ حیوان می شود. این بیماری درسگهای سینه فراخ مشاهده می گردد بدین صورت که به دنبال انباشته شدن معده ازگازومایع وتورم آن این عضو درطول محود خود پیچ می خورد. دراین حالت سگ دچارشوک گردیده که به منظورجلوگیری ازمرگ حیوان می بایست هرچه سریعتربه درمان نفخ وچرخش معده اقدام نمود. سابقه سگ مبتلا به نفخ حاکی ازآن است که حیوان غذای زیادی خورده وپس ازآن مقدار زیادی آب نوشیده است وبه دنبال آن دویا سه ساعت بعد فعالیت بدنی زیادی داشته است. اولین علامتی که درسگ مبتلا بروزمی کند بی قراری است. به دنبال آن شکم متورم وسفت می شود به طوری که اگرضربه آرامی به شکمش وارد کنید تولید صدای طبل مانند می کند. بهترین کاربرای نجات حیوان عمل جراحی است که بلافاصله بعد ازمشاهده علائم انجام می گیرد. طریقه آن به گونه ای است که به سرعت ازفشارهوای داخلی معده کاسته شده وچرخش معده اصلاح گردد. علاوه براینکه تزریق داخل وریدی سرم موجب تقویت جریان خون می شود تنظیم مایعات والکترولیتها را نیزدربدن به همراه دارد. تغییرشرایط زندگی وجیره غذایی حیوان به تنهایی نمی تواند حیوان را ازابتلا به نفخ مصون بدارد. دراین ارتباط می توانید با انجام دستورات زیربه حیوان کمک کنید.

1-  تغذیه با مقدارکم صورت گیرد به عبارتی می توانید به جای استفاده ازیک وعده غذا با حجم زیاد ازدوتا سه مرتبه با حجم کم استفاده نموده ویا غذای خشک درطول روزدردسترس حیوان قرارداده واجازه دهید آزادانه ازآن تغذیه کند.

2-     ازآشامیدن آب بعد ازغذا جلوگیری کنید.

3-    هرگزبعد ازغذا حیوان را مجبوربه تمرین وفعالیت بدنی نکنید.

اگرقراراست روزی دو یا سه بارغذای خشک را دراختیارحیوان قراردهید ابتدا به غذا آب بیافزایید تا نرم شود. بدین ترتیب غذا سریعتربلعیده شده تمایل سگ به آشامیدن آب ازبین می رود.

نارسایی بخش برون ریزلوزالمعده

                                   (Pancreatic Exocrine Insufficiency)

سگهای مبتلا به این بیماری دارای اشتهای زیادی بوده ولی درعین حال وزنشان افزایش نمی یابد. مدفوع این حیوانات نیزدارای حجم زیاد ورنگ روشنی بوده بسته به میزان چربی وپروتئینهای هضم نشده گاهی چرب وروغنی وبسیاربدبو است. این سگها قادربه تولید آنزیمهای لوزالمعده نیستند. آنزیمهای فوق درعمل هضم وجذب مواد غذایی دخالت می کنند. این نارسایی با تجویزمادالعمرآنزیمهای لوزالمعده درمان می شود که معمولا آنها را به طورمستقیم به غذا اضافه می کنند. درکنارآن میزان پروتئین غذا باید متعادل بوده وازموادغذایی کم چربی استفاده شود.

بادشکم (Flatulence)

خوردن پیاز. باقلا. کلم .گل کلم ودانه های سویا وسایرغذاهای تخمیرشونده موجب بادشکم می شود. همچنین مورد مشابهی برای جیره هایی که دارای میزان بالایی شیریا گوشت باشند دیده شده است. احتمال دارد با تغییرغذای سگ وضعیت بهترشود. اگربهبود نیافت می توانید مقدار کمی Digel (سیمتیکون Simethicone) که دارای آنتی اسیداست) استفاده کنید. دراین حالت عارضه برطرف خواهد شد اگرتدابیرفوق با شکست روبروشد بهتراست حیوان را نزد دامپزشک ببرید. شاید مشکل خاص دیگری وجود داشته باشد.

خوردن مدفوع((Eating Stool

کوپروفاژی (Coprophagy) یا خوردن مدفوع معمولا درسگهای کوچک دیده می شود. باید این عادت ناخوشایند وغیربهداشتی را ازبین ببرید. اضافه کردن بعضی ازچاشنیهای گوشت به غذا نتیجه جالب توجهی داشته است. زیرا باعث می شود مدفوع بوی بدی پیدا کند(سگ ازخوردن آن امتناع می ورزد). گاهی اوقات تغییراتی درجیره غذایی می تواند مشکل را حل کند. اگرهیچ یک ازتدابیرفوق موثرواقع نگردید به دامپزشک مراجعه نمایید. شاید حیوان به کمبود غذایی خاصی مبتلا باشد. خوردن مدفوع حالت مشمئزکننده ای را درشما ایجاد کرده وباعث دلزدگی شما ازحیوان می شود. وقتی متوجه این عمل شدید به شدت با انجام آن مخالفت کنید وبا توجه به روشهای تربیتی خاص این عادت را ازسرحیوان بیاندازید.

سوزش مقعد((Anal Iritation

سگی که پشتش را گازمی گیرد لیس می زند ویا برزمین می کشد ازناراحتیهای مقعد رنج می برد. احتمالا دراین حالت به دلیل تحریک حاصل ازمدفوع جامد وسفت مقعد سوزناک ومتورم می شود. ممکن است کیسه های مقعدی پرشده باشند اولین قدم درکاهش درد یافتن علت بیماری است. تمیزکردن مقعد با آب گرم واضافه کردن ژل پترولیوم وسایرترکیبات مسکن ازسوزش ودرد حیوان خواهد کاست.

چشم وگوش ودهان

چشم وگوش ودهان اندامهای حسی بینایی وشنوایی وچشایی هستند. دهان وظیفه اخذ وتغییرشکل مواد غذایی را نیزبرعهده دارد. این سه عضو معمولترین قسمتهای مسئله سازبدن سگ محسوب می شوند. درنگاه کلی علائم بیماریهای درگیرکننده اندام فوق شامل ترشحات غیرطبیعی. آماس والتهاب ویا حساسیت درمقابل عوامل تحریک کننده می باشند. اگربینایی حیوان کم شده یا آبریزش ازچشم دارد ویا رنگ چشم تغییریافته است حتما با دامپزشک مشورت کنید. مشکلات گوش با استنشاق بوی نامطبوع ازمجرای گوش مشخص می شود. خاراندن گوشها. کاهش شنوایی. تکانهای سرویا لرزش آن نیزمی تواند بیانگروجود مشکلاتی درگوشها باشد.

مشکلات دهان مثل ترشح غیرعادی بزاق. تکان دادن سر. خونریزی ازدهان ویا پنجه زدن به آن. تنفس سخت. التهاب ورشد بافتهای اضافی ویا اشکال درعمل بلع دربیماریهای دهان مورد توجه قرارمی گیرند.

چشم

آبریزش ازچشم ((Watery Eyes

ریزش شدید اشک درنژادهای کوچک بیشتردیده می شود. نتیجه آن مرطوب شدن اطراف چشم وقسمتهای پایینی چهره بوده که التهاب موضعی ویا عفونت پوست را به دنبال خواهد داشت. اغلب ترشحاتی که قهوه ای بدرنگی است اطراف موها را فرامی گیرد. این عارضه درنژادهایی با موهای سفید وروشن بیشترمشخص می شود. آبریزش دارای دلایل متعددی می باشد متداولترین آن سوزش چشم هاست. دراین حالت مقدارفراوانی اشک ازچشمها ترشح می شود. دراین گونه موارد زایل کردن عاملی که باعث سوزش چشمها شده مثل زدودن موهای زیادی که دورچشم را گرفته اند ویا درمان کردن عفونتها با آنتی بیوتیک ویا بازکردن مجرای اشکی بینی ای می تواند مشکل را حل کند.

توضح: مجرای اشکی بینی ای مجرایی استخوانی بوده که فضای چشم را به حفره بینی مربوط می سازد. اشک ازطریق این مجرا وارد بینی می شود.

بیماریهای پلک ومژه (Entropion and Ectropion)

برگشتگی پلک به سمت داخل یا خارج(انتروپیون واکتروپیون) دردسته بیماریهای مربوط به پلک طبقه بندی می گردد. معمولا دراین حالت پلک پایین بیشتردرگیرمی شود. درانتروپیون مژه ها با سطح قرنیه تماس یافته وبرروی آن کشیده می شوند وموجب سوزش این عضو می گردند. این عارضه ممکن است به دنبال سانحه ایجاد شده ویا به دلیل نقص مادرزادی بروزنماید. اکتروپیون عارضه ای است که درآن پلک ومژه ها به سمت خارج کره چشم قرارگرفته اند وبیشتردرسگهایی که پوست سروصورتشان شل وچین وچروک داراست دیده می شود. درعین حال ممکن است تصادفات یا عوارض مادرزادی نیزدربروزآن موثرباشند. کاهش تونوسیته عضلانی درسگهای مسن نیزدرایجاد این عارضه بی تاثیرنمی باشد. نتیجه آنکه چشم به دلیل ازبین رفتن نقش حفاظتی پلک به شدت آسیب پذیرمی شود. دراین گونه موارد عمل جراحی ترمیمی می تواند مفید باشد.

چشم گیلاسی (Cherry Eye

غدد اشکی سگها درسطح داخلی پلک سوم واقع می باشند(غشاء صورتی رنگی که درموقع خواب ازگوشه چشم بیرون آمده وتمام سطح آن را فرامی گیرد). گاهی اوقات غدد اشکی بزرگ شده ازگوشه چشم بیرون زده وبه شکل قرمزرنگ ونرم دیده می شوند گرچه این عارضه دربسیاری ازسگها مشکل زا نمی باشد ولی دراغلب موارد لازم است با استفاده ازجراحی به برداشتن غده اشکی اقدام شود.

التهاب ملتحمه چشم (Conjunctivitis)

این عارضه التهاب غشاء مخاطی سطح داخلی پلکها وقسمتهایی ازکره چشم که سطح آن را پوشانیده است می باشد. علائم شامل قرمزوملتهب گشتن بافت اطراف چشم است. دراین حالت ترشحات آبکی وغلیظ ازچشم جاری می شود. التهاب مذکورممکن است ناشی ازعوامل باکتریایی و ویروسی ویا آلرژیک بوده ویا دراثربرخورد اجسام خارجی با چشم ایجاد شود. همچنین درصورت درمعرض قرارگرفتن چشمها دربرابرباد شدید این عارضه ایجاد می شود. این بیماری به راحتی درمان پذیراست. درصورت مشخص شدن عامل ایجاد کننده درمان اختصاصی علیه آن صورت می پذیرد.

زخم قرنیه ((Corneal Ulcer

قرنیه پرده شفافی است که سطح چشم را می پوشاند. درانسان استفاده ازلنزممکن است موجب پارگی وشکاف قرنیه شده که دراین صورت چشمها به شدت دردناک می گردند. درسگها نیزهرعاملی که باعث پارگی قرنیه بشود چنین عوارضی را به دنبال خواهد داشت. دراین حالت سگ چشمهایش را به شدت می بندد وترشحاتی درچشم ظاهرمی شود. این ترشحات ازمحل جراحت تراوش می گردند. زخمهای قرنیه را باید به سرعت تحت درمان قرارداد زیرا درغیراین صورت عوارض شدید ثانویه واحیانا نابینایی رادرپی خواهد داشت.

گلوکوم (Glaucoma)

گلوکوم دراثرافزایش فشارداخلی کره چشم پدیدارمی گردد. ازدیاد فشارداخلی چشم تخریب بافتهای چشم را به همراه خواهد داشت که درنهایت منجربه کوری وکاهش دید می شود. سگهای مبتلا ممکن است با چشمهای نیمه بازنگاه کنند. دراین حالت چشمها بزرگ تروصلبیه چشم قرمزوداخل چشم کدرمی شود. درمراحل شدید درد بسیارشدیدی ایجاد می گردد ونیازبه درمان فوری دارد.

خشکی چشم (Dry Eye)

دربعضی ازسگها ترشح اشک کافی نبوده ونمی تواند سطح چشم را مرطوب ولغزنده نگه دارد. بدین ترتیب چشم فاقد هرگونه حفاظی می شود که پیامد آن خشکی چشم می باشد. دراین حالت ممکن است قرنیه صدمه ببیند. تشخیص این عارضه به راحتی توسط کاغذهای جاذب کوچکی انجام می گیرد. این حالت به کمک اشک مصنوعی (Artificial tear) مرتفع می شود. بدین منظورباید روزانه چندین مرتبه این دارو درچشم چکانده شود. روش جراحی تخصصی نیزبا استفاده ازمرتبط نمودن یکی ازمجاری غدد بزاقی به چشم صورت می گیرد.

کاتاراکت (Cataracts)

کدرشدن عدسی چشم را کاتاراکت گویند. عدسی قسمتی ازچشم است که سبب بینایی می شود. این بیماری درسگهای پیرمتداولتراست. کاتاراکت همراه با کدرشدن عدسی می باشد(مثل مرواریدهای کوچک). سپس عدسی به داخل چشم فرومی رود. این عارضه ممکن است ارثی باشد. بیماری ممکن است درهرسنی دیده شود. یکی ازعلل آن اثرات ثانویه دیابت می باشد. درجه کاهش بینایی ازموجودی به موجود دیگرفرق می کند. درصورت بروزنابینایی با عمل جراحی می توان به بازگشت بینایی درحیوان کمک نمود.

آتروفی پیشرونده شبکیه (Progressive Retinal Atrophy)

آتروفی پیشرونده شبکیه یک بیماری ژنتیکی است که باعث تخریب سلولهای شبکیه شده وبه دنبال آن بینایی حیوان کاهش می یابد. بعضی نژادها مستعد ابتلا به این بیماری می باشند. کوری دراین حالت با نژاد سگ مربوط است که می تواند ازچند ماه تا چند سال به طول انجامد. اولین تظاهربیماری کاهش دید درشب است. دراین حالت صاحب دام متوجه برخی تغییرات رفتاری درحیوان خود شده که خصوصا درمکانهای با نورکم بیشتربارزمی باشد. سپس درطی یک دوره چندماهه یا چند ساله بیماری پیشرفت می کند ونتیجه همان کوری است. متاسفانه تاکنون درمانی برای این عارضه یافت نشده است.

گوش

عفونتهای گوش ((Ear Infections

این بیماری درسگهای دارای گوشهای آویزان که ازپوشش مویی بلندی برخوردارند متداول است. دراین حالت محیط مرطوب وتاریک مجرای گوش حیوان زمینه لازم جهت رشد باکتریها وقارچها وانگلها را فراهم می آورد. همچنین ترشح بیش ازحد موم تحریکات ناشی ازآلرژی واجسام خارجی درگوش نیزمی تواند مشکلاتی را ایجاد نماید. بعضی نژادها مستعد ابتلا به چنین مشکلاتی هستند. دراین عارضه گوش عفونی ودردناک ومتورم شده وبوی نامطبوعی ازآن به مشام می رسد. ممکن است سگ به گوش مبتلا چنگ زده وسرش را تکان دهد. علاوه برآن دراین حالت حیوان سرخود را به طرف گوش مبتلا خم می نماید. اگربه داخل گوش نگاهی بیاندازید می توانید موادی چرک مانند را که به طرف مجرای گوش ترشح می شوند ببینید. جهت درمان دراین گونه موارد باید گوش درگیررا شستشوداد. دراین صورت به منظورخارج کردن ترشحات واجسام خارجی باید سگ را بیهوش کرد. عفونتهای مزمن گوش چندان هم غیرمعمول نیستند. دربعضی موارد با عمل جراحی به راحتی مایعات به بیرون کشیده شده ومجرای گوش بازمی گردد ولی مشکل برای همیشه مرتفع نمی شود.

جربهای گوش (Ear Mites)

جربهای گوش انگلهای میکروسکوپی مجرای گوش هستند. نتیجه فعالیت آنها ترشحات قهوه ای رنگ می باشد که به شدت موجب خارش می گردند. آلودگی به جربهای گوش به کمک پمادهای ضدانگلی مخصوص گوش قابل درمان می باشد. درمان باید به طورمنظم وروزانه به مدت چند هفته ادامه یابد. بدین منظورمی توان ازپودرهای ضدکک نیزاستفاده نمود.

هماتوم لاله گوش (Aural Hematoma)

هماتوم گوش تورم نرمی است که به طورناگهانی ظاهرشده وبه دنبال آن خونریزی درغضروف گوش به وجود می آید. این عارضه بندرت دردناک شده ومعمولا به دنبال مشکلات دیگرگوش مثل عفونت ویا جراحاتی که دراثرخراشهای سرتوسط خود سگ ایجاد می شود بروزمی کند. گاهی نیزتکانهای فوق العاده شدید ناحیه سرموجبات بروزاین عارضه را فراهم می نماید. بیماریهای خود ایمن هم می تواند درایجاد این بیماری موثرباشد. با تخلیه ساده نمی توان عارضه را تحت درمان قرارداد. چرا که خیلی ازهماتومها بایستی توسط روش جراحی بازشده لخته خون ازآنها خارج گردد. سپس محل برش بخیه زده می شود. اگربا هماتوم کاری نداشته باشیم خون آن جذب خواهد شد ولی این حالت ظاهربدی همچون گل کلم درگوش ایجاد می کند.

ناشنوایی (Deafness)

سگها دراثرجراحات. عفونتها وناسارگاریهای دارویی صداهای بسیاربلند ویا با افزایش سن قدرت شنوایی خود را ازدست می دهند. علاوه برآن ممکن است توله ها درهنگام تولد ناشنوا بوده ویا قدرت شنوایی شان کم باشد. این موارد درگروه ناشنوایی های مادرزادی قرارمی گیرند. یک یا هردو گوش ممکن است دچارکری گردد. تشخیص کری درسگها فوق العاده مشکل می باشد. علائم برجسته آن شامل عدم واکنش سگ به تحریکات صاحب دام ویا عدم پاسخ سگ به صداهای بلند خارج ازدید حیوان می باشد. مثلا درعفونتهای باکتریایی گوش میانی یا داخلی می توان با استفاده ازآنتی بیوتیک حیوان را تحت درمان قرارداد. همچنین دامپزشک قادراست با جراحی برخی انسدادهای مجرای گوش را رفع نماید. کریهای موقتی که دراثرضربه یا صدای بلند ایجاد شده باشد با گذشت زمان بهبود می یابند.

دهان

التهاب لثه وبیماریهای دندان

                                 (Gingivitis and Dental Diseases)

بیماریهای لثه ودندان دراثرعدم رعایت بهداشت دهان به وجود می آید. درعین حال ابتلا به این بیماریها دربرخی نژادها ارثی است. این عوارض عبارتند از: دردناک بودن دندان. التهاب لثه که به راحتی به دنبال ضربه مختصردچارخونریزی می شود وعلاوه برآن تنفس بدبو بوده ممکن است ترشحات زیادی ازدهان حیوان خارج شود. اگرریشه دندانهای آسیا مبتلا گردد تورم مشخصی درصورت حیوان ظاهرمی گردد. بازرسی مرتب دهان وحفظ بهداشت دندانها بسیار با اهمیت است. هرچند وقت یکبار باید جرم گیری دندانها صورت گیرد. برخی ازبیماریهای دهان درارتباط با مشکلات جدی وبیماریهای عمومی مثل دیابت ویا بیماریهای کلیه بروزمی کند.

عفونت چین لب (Lip Fold Infection)

این عارضه درسگهایی که پوست دهانشان آویزان باشد بروزمی کند. دراین حالت ذرات غذا وبزاق درآن تجمع می یابد. این حالت هنگامی قابل مشاهده است که جراحتهای دهان عفونی گردد. ممکن است سگ با لیسیدن منطقه عفونی دیگری درسطح بدن عفونت را به دهانش منتقل نماید. به دنبال جاری شدن بزاق زیاد ازدهان بوی نامطبوعی نیزبه مشام می رسد. حیوان به دهانش چنگ زده پوست دورلبها را جدا می کند. بنابراین باید چین لبها تمیزنگه داشته شود. مخصوصا بعد ازخوردن غذا با این عمل ازبروزبیماری وعفونت جلوگیری خواهد شد.

سوختگیها (Burns)

سوختگی دردهان عارضه ای عادی است. زیرا سگها ازدهانشان برای بررسی هرچیزتازه ای استفاده می کنند. سوختگیهای ملایم خود به خود بهبود می یابند. اما سوختگیهای جدی ترمثل خوردن مواد شیمیایی سوزاننده به مراقبتهای دامپزشکی نیازمند می باشند.

اجسام خارجی (Foreign Bodies)

اجسام خارجی مانند تکه های چوب اغلب دردهان حیوان خصوصا درناحیه کام جای می گیرند. دراین مواقع سگ به طورناگهانی وبا عصبانیت بسیارزیادی به دهانش چنگ می زند. همچنین بزاق زیادی ازدهان حیوان جاری شده وحیوان دهانش را بازنگه می دارد سرخود را مرتبا تکان داده ازخوردن غذا امتناع می ورزد. تا زمانی که جسم خارجی خارج نشود این علائم باقی خواهد ماند. اگرخودتان توانایی بیرون آوردن جسم خارجی را ازدهان حیوان ندارید این کاررا به فرد با تجربه ای واگذارنمایید.

دستگاه عصبی (The Neurological System)

دستگاه عصبی ازمغز. نخاع ورشته های اعصاب تشکیل شده است. این دستگاه پیامهای حسی را دریافت کرده آنها را انتقال داده تجزیه وتحلیل می کند. به دنبال آن پیامهای حرکتی برای کنترل عضلات وسایراندامها صادرمی شود. عدم تعادل وضعف وتغییردرتونوسیته عضلات وفلج کل بدن یا قسمتی ازآن عمده ترین مشکلات عصبی به شمارمی آیند. سایرموارد شامل تشنج وتغییرات نامعلوم ونامانوس دررفتاروخلق وخوی سگ می باشد.

تشنج (Seizures)

این عارضه عمدتا دراثربیماری صرع به وجود می آید. عوامل ویروسی وباکتریایی وعفونتهای قارچی ازعلل دیگرتشنج به شمارمی آیند. تومورهای مغزی وضربات وارده به سرنیزازعوامل موثردربه وجود آمدن این عارضه می باشند. درهنگام بروزتشنج به نظرمی رسد که سگ هوشیاریش را ازدست داده به پهلوی خود افتاده ناله کرده ودست وپا می زند. حیوان بیماردراین حالت مکررا ادرارومدفوع خود را دفع می کند(برخلاف این موارد هرتغییری درخلق وخوی حیوان می تواند جزئی ازتشنج به حساب آید).

صرع (Epilepsy)

صرع درمواردی اتفاق می افتد که انرژی متراکمی درمغزبه طورناگهانی آزاد می شود. ظاهرا هیچ دلیلی برای آن نمی توان مطرح کرد. ارسال پیامهای الکتریکی فوق ناگهان متوقف شده وصرع فروکش می کند. مشاهده آن برای اولین باربسیارناراحت کننده است ولی به ندرت زندگی حیوان را مورد تهدید قرارمی دهد. سگی که علائم تشنج وصرع ازخودش نشان می دهد به منظورمشخص شدن علت باید توسط دامپزشک مورد معاینه قرارگیرد. درصورت تشخیص صرع تجویزخوراکی فنوباربیتال تا حدودی می تواند مانع تکراراین گونه حملات شود.

هاری Rabies

هاری یک بیماری ویروسی است که ازطریق بزاق آلوده به ویروس منتقل می شود. معمولا گزش حیوانات مبتلا به هاری(مثل سموربدبو. روباه . خفاش وراکون که ناقلین معمول هستند) موجب انتقال این بیماری می شود. اگرویروس دربدن شروع به تکثیرکند شانس کمتری دربهبودی سگ یا انسان وجود خواهد داشت. سگ به عنوان منشا اصلی هاری درانسان شناخته شده است. به همین خاطرباید واکسن هاری به موقع تجدید شود. اولین علامت هاری درحیوان مبتلا معمولا تغییرات بارزی رفتاری است. خلق وخوی حیوان تغییرمی یابد. به عبارت دیگرسگی که فوق العاده مهربان وخونگرم وخجالتی بوده ناگهان بی قرارمی شود وحالت تهاجمی پیدا می کند. بسیاری ازسگها دربرابرنورازخود حساسیت نشان می دهند. مردمک چشمانشان بازشده ونگاهشان خیره می گردد. به علاوه تب واسهال واستفراغ نیزدرحیوانات مبتلا ازعلائم بیماری به شمارمی رود. سگهایی که درمرحله فلجی هاری قرارمی گیرند کنترل عضلات بدن را ازدست می دهند. دراین حالت فک پایین افتاده وزبان ازدهان بیرون باقی می ماند. ممکن است ریزش بزاق وسرفه وچنگ زدن به دهان دراین حیوانات مشاهده شود. تغییرصدا نیزازعلائم دیگربیماری است .حیوان درنهایت با ازدست دادن تعادل وارد مرحله کما شده وسرانجام می میرد. درحال حاضرهیچ درمانی برای این بیماری شناخته نشده است.

دیستمپرDistemper بیماری سگهای جوان

سگها علیه بیماری دیستمپرواکسینه می شوند. با وجود این بسیاری ازآنها به علت غفلت صاحبانشان ازاین واکسن محروم مانده وبه این بیماری مبتلا می گردند. علائم عصبی آن مشابه حملات صرع است. قفل شدن فکها وانقباضات غیرقابل کنترل بدن وخروج ترشحات زردرنگ وغلیظ ازبینی وچشمها واسهال واستفراغ وسرفه های خشک ازنشانه های این بیماری محسوب می گردد. بهبودی بیماری فوق میسربوده ولی هرازچندگاه احتمال دیدن علائم عصبی وجود دارد.

فلجی Paralysis

فلجی موضعی یا کامل به علت ابتلا بیماریهای متعددی درسگها ایجاد می شود. یکی ازمهمترین علل فلجی به جزجراحات ضربه ای بیماری دیسک بین مهره ای است. این عارضه زمانی رخ می دهد که دیسکها برنخاع فشاروارد آورند. بدین ترتیب ارسال پیامهای عصبی بین مغزو اندامهای بدن متوقف شده که موجب بروزفلجی می شود. یکی دیگرازبیماریهای مخربی که تغییراتی درستون مهره ها را به دنبال داشته وبیشتراوقات درنژادهای بزرگ باعث فلجی می شود رشد تومورها وتخریب اعصاب محیطی می باشد. دامپزشک با معاینه اعصاب نواحی مختلف وانجام آزمایشهای تشخیصی دیگرمنشا فلجی را تشخیص خواهد داد.

دستگاه ادراری (The Urinary System)

کلیه ها. میزنایها. مثانه ومیزراه ازاندامهای تشکیل دهنده این دستگاه هستند. کلیه ها اندامهای اصلی دستگاه ادراری می باشد که حفظ تعادل آب واملاح دربدن را برعهده داشته ومواد زائد ناشی ازمتابولیسم سلولها را ازبدن دفع می کنند. آشامیدن بیش ازاندازه آب ودفع پی درپی ادراراولین علامت اختلالات دستگاه ادراری است. صاحب دام باید به این گونه تغییرات توجه نماید. سایرعلائم را مواردی همچون ایجاد درد وفشاردرموقع دفع ادرارویا عدم توانایی دردفع ادرارو ادرارهای پیاپی وبا حجم کم حضورخون درادرار وعدم توانایی درنگهداری ادرارتشکیل می دهد. سگهای مبتلا به درد کلیه. غوزکرده بدون حرکت می ایستند وزن بدنشان کاهش یافته وبی اشتها می شوند. استفراغ ازعلائم مهم بیماریهای کلیوی محسوب می شود.

نارسایی مزمن کلیهChronic Kidney Failure

امکان نارسایی کلیه درهرمقطعی اززندگی سگ وجود دارد ولی معمولا سگهای پیربه این عارضه دچارمی شوند. آشامیدن مقدارزیادی آب. دفع مکررادراروکاهش وزن واشتها واستفراغ ازعلائم این عارضه محسوب می گردد. دراین عارضه به دلیل تجمع مواد زائد درخون سگ (اوره) سگ بی قراروضعیف شده وهوشیاری خود را ازدست می دهد. درصورت عدم درمان بدون تردید بیمارقادربه ادامه حیات نخواهد بود. ازدرمانهای اولیه دربیماریهای کلیه تزریق وریدی مایعات می باشد. بیماری کلیه که دراثرناهنجاری مادرزادی ویا اکتسابی به وجود آمده باشد ازپیش بینی خوبی برخوردارنبوده وحیوان تنها مدت کوتاهی به زندگی خود ادامه خواهد داد.

عفونت مثانه Bladder Infection

عفونتهای مثانه درهردوجنس نروماده ایجاد می شود. حیواناتی که ازعفونت مثانه رنج می برند علی رغم پایین بودن حجم ادرارتکررادراردارند. ممکن است درادرارآنها خون دیده شود. دراین گونه موارد ادرارکردن با سختی وتوام با درد صورت می گیرد. ممکن است درسگهای ماده ترشحاتی ازمهبل خارج شود. دراین صورت حیوان به طورمداوم مهبل خود را لیس می زند. برای تشخیص این بیماری اخذ نمونه ادراری لازم است زیرا عفونتهای مثانه بیشتراوقات توسط باکتریها ایجاد می گردند. استفاده ازآنتی بیوتیکها معمولی ترین راه درمان این عارضه محسوب می شود.

سنگهای مثانه (Bladder Stones)

درصورت حضورعلائمی همچون ادرارکردن توام با سختی یا عدم توانایی دردفع ادراروجود عفونتهای مثانه حتی بعد ازدرمان آن ودفع ادراربه طورقطره قطره باید به این عارضه مشکوک شد. سگهای نرازگرفتگی مجرا بیشتررنج می برند. زیرا مجرای ادراری آنها باریک است. بعضی نژادها مثل Dalmation مستعد ابتلا به سنگهای مثانه هستند. بسیاری ازسنگها توسط عکسهای رادیولوژی ازمحدوده شکمی تشخیص داده می شوند. انسداد دستگاه ادراری بیماری بسیارخطرناکی بوده وبه منظوربرطرف کردن آن نیازبه استفاده ازسوند یا درمواردی عمل جراحی می باشد. جهت پیشگیری ازشکل گیری مجدد این سنگها درمجاری ادراری ومثانه ازدرمان دارویی به همراه تغییررژیم غذایی استفاده می شود.

دستگاه تناسلی (The Reproductive System)

دستگاه تناسلی ازمجموع اندامهای جنسی داخلی وخارجی تشکیل می شود. نازایی یکی ازعوارض بیماریهای این دستگاه می باشد. سایرعلائم شامل خروج ترشحات غیرطبیعی ازآلت تناسلی نریا مهبل می باشد. نشانه های دیگرآن نیزعبارتند از: تورم وآماس دراندامهای جنسی و وجود درد دراندامهای فوق.

التهاب پروستات (Prostatitis)

سگهای اخته نشده مستعد ابتلا به عفونتهای پروستات وبزرگ شدگی این عضومی باشند. علائم بیماری شامل سختی دردفع ادرارو دفع توام با درداست. تب وخروج خون ازمجرای ادرار وخارج شدن چرک به شکل قطره قطره ازعلائم عفونت پروستات به شمارمی رود. دراین حالت سگ غوزکرده وبه دلیل درد بدون حرکت می ایستد. اگرعامل بیماری باکتری باشد با استفاده ازآنتی بیوتیکهای اختصاصی عارضه تحت درمان قرارخواهد گرفت. این بیماری اغلب درسگهای نرشکل مزمن پیدا می کند.

بیضه هایی که پایین نیامده اند(Undescended Testicles)

بیضه ها درسن شش ماهگی باید درکیسه بیضه قرارداشته باشند. نارسایی دریک یا هردوبیضه منجربه پایین نیامدن ویا پایین آمدن غیرطبیعی بیضه ها می شود. دراین حالت حیوان مستعد به بروز تورمورهای بیضه خواهد بود. درمراحل بعدی توسط روش جراحی می توان بیضه ها را به جای طبیعی خود بازگرداند. ولی با توجه به آنکه ممکن است این صفت به نسلهای بعدی منتقل شود توصیه می گردد حیوان مبتلا عقیم گردد.

تومورهای غدد پستانی Mammary Gland Tumors

تومورهای غدد پستانی متداولترین نئوپلاسمهای (سرطانهای شناخته شده درسگ ماده می باشند. تقریبا نیمی ازتومورهای بدخیم ازراه عقیم کردن سگ ماده قابل پیشگیری خواهد بود. این تومورها معمولا به صورت گره هایی کوچک وسفت بوده که اغلب درنوک پستانها درناحیه مغابنی (نزیک پا) قراردارند. معمولا به تنهایی ویا همراه یکدیگربه وجود آمده وازرشد سریع برخوردارمی باشد. اگرسگ ماده عقیم نشده باشد باید مرتبا ناحیه شکم وپستانها را ازنظراحتمال وجود توموربازرسی نمود. دراین موارد درصورت لمس یک توده برجسته باید به دامپزشک مراجعه شود. تومورها به کمک عمل جراحی قابل برداشت می باشند. نمونه برداری (بیوپسی) خوش خیم بودن یا بدخیم بودن بافت توموری رامشخص می کند. معمولا پیش ازعمل جراحی با عکس برداری تهاجم توموربه سایربافتها ازجمله ریه مشخص می گردد( درصورت تهاجم به بافت ریه برداشت تومورهای پستانی بی فایده خواهد بود).

عفونت رحم Pyometra

این بیماری درسگهای عقیم نشده دیده شده ودرطی آن رحم مملو ازچرک می شود. این عارضه معمولا درماده های بیش ازشش سال مشاهده می گردد. ولی گاهی اوقات درحیوانات جوانترنیزبروزمی کند. ممکن است چرک ازرحم به بیرون تراوش نماید. این سگها بی قرارگشته وممکن است استفراغ نمایند. علائم مرتبط به این بیماری عبارتنداز: افزایش تشنگی ودفع ادراربه شکل مکرردرصورت عدم درمان این عارضه به سرعت موجب مرگ حیوان می گردد. وبدین ترتیب جراحی سریع اورژانسی برای خروج رحم عفونی الزامی است. درسگهای ماده با ارزش که به منظورنسل گیری مورد استفاده قرارمی گیرند ممکن است ازسایر روشهای درمانی نیزاستفاده شود. تاکید می نماییم که با عقیم کردن سگ درسنین قبل ازشش ماهگی نتیجتا عفونت رحمی درسنین بالا مشکل سازنخواهد بود.

عفونت مهبل (Vaginal Infection)

لیسیدن مکررمهبل توسط سگهای ماده خروج ترشحات غیرطبیعی ازمهبل وجود لکه هایی برروی موهای اطراف مهبل ازنشانه های عفونت مهبلی محسوب می شوند. این سگهای ماده موجب جلب سگهای نرمی شوند. وجود عفونت درسگهای ماده جوان با بررسی میزان کمی ازترشحات قابل تشخیص می باشد. دراین گونه حیوانات ادرارکردن توام با درد خواهد بود. تمیزکردن مهبل وتجویزآنتی بیوتیک ازاصول درمانی دراین بیماری می باشند.

عفونت آلت تناسلی درجنس نر(قضیب)

                                           Infection of the penis

درسگهای نربه طورطبیعی ترشحات سفید یا زردرنگی به مقدارکم ازآلت تناسلی خارج می شود. با این حال اگرسگی مرتب آلت تناسلی خود را لیس بزند ونیزترشحات زیاد با بوی متعفن ازآن خارج شود مبتلا به عفونت قضیب می باشد.Balanoposthitis  آلت تناسلی قرمزرنگ شده برجستگیهایی برروی آن ظاهرمی شود. درمان شامل شستشوی آلت تناسلی وتجویزآنتی بیوتیک وداروهای ضد التهاب می باشد.

التهاب بیضه (Inflammation of the Testicle)

التهاب بیضه ها ممکن است به دلیل آسیبهای خارجی ویا بیماریهای داخلی بروزنماید. این بیماری که با درد وگرمی کیسه بیضه خودنمایی می کند منجربه ناباروری می شود. دراین حالت سگ به شدت حساس شده درراه رفتن دچارمشکل گردیده وترجیح می دهد برسطوح سرد بنشیند. دراین حالت حیوان باید به سرعت تحت درمان قرارگیرد زیرا درغیراین صورت قدرت باروری خصوصا آنهایی که اختصاص به عمل نسل گیری دارند به شدت کاهش یافته وعقیم می شوند.

تومورهای بیضه (Testicular Tumors)

تومورهای بیضه با پتانسیلهای مختلف بدخیمی درسگهای نردیده می شود. بدین ترتیب اگرمتوجه تغییراتی درظاهربیضه ها شدید سگ را نزد دامپزشک ببرید. درمان این گونه موارد شامل اخته کردن حیوان می باشد.

بیماری تب مالت (Brucellosis)

تب مالت درسگ یک بیماری باکتریایی است که ازسگی به سگ دیگربه راحتی منتقل می شود. انتقال بیماری ازطریق تماس فیزیکی ودهان صورت می گیرد. نازایی وسقط جنین ازمهمترین علائم این بیماری به شمارمی آیند. سگهای مبتلا بی قراربوده وموهایشان می ریزد. غدد لنفاوی درآنها بزرگ شده ومفاصل بزرگ ومتورم می گردند. ولی با این حال همیشه علائم بیماری واضح ومعین نمی باشد. سگ نرمبتلا به بیماری بروسلوزازالتهاب بیضه وپروستات رنج می برد. کلیه سگهایی که سابقه سقط داشته ویا درزایمان مشکل دارند باید ازنظراین بیماری مورد آزمایش قرارگیرند. هنوزهیچ واکسن موثری برای پیشگیری ازاین بیماری درسگها کشف نشده است.

دانش دامپزشکی گامهای بلندی درجهت تامین سلامتی حیوانات برداشته است. امروزه توله سگ شما با کمک واکسیناسیونهای دقیق درمقابل بسیاری ازبیماریهایی که دراوایل قرن حاضر سبب مرگ ومیردرصد زیادی ازسگ ها می گردید محافظت می شود. اتخاذ مدیریت خوب وبرنامه های حساس باعث شده است که طول زندگی سگ بیشترشده وحیوان شاداب بماند

هاری یک بیماری ویروسی است که ازطریق بزاق آلوده به ویروس منتقل می شود. معمولا گزش حیوانات مبتلا به هاری(مثل سموربدبو. روباه . خفاش وراکون که ناقلین معمول هستند) موجب انتقال این بیماری می شود. اگرویروس دربدن شروع به تکثیرکند شانس کمتری دربهبودی سگ یا انسان وجود خواهد داشت. سگ به عنوان منشا اصلی هاری درانسان شناخته شده است. به همین خاطرباید واکسن هاری به موقع تجدید شود. اولین علامت هاری درحیوان مبتلا معمولا تغییرات بارزی رفتاری است. خلق وخوی حیوان تغییرمی یابد. به عبارت دیگرسگی که فوق العاده مهربان وخونگرم وخجالتی بوده ناگهان بی قرارمی شود وحالت تهاجمی پیدا می کند. بسیاری ازسگها دربرابرنورازخود حساسیت نشان می دهند. مردمک چشمانشان بازشده ونگاهشان خیره می گردد. به علاوه تب واسهال واستفراغ نیزدرحیوانات مبتلا ازعلائم بیماری به شمارمی رود. سگهایی که درمرحله فلجی هاری قرارمی گیرند کنترل عضلات بدن را ازدست می دهند. دراین حالت فک پایین افتاده وزبان ازدهان بیرون باقی می ماند. ممکن است ریزش بزاق وسرفه وچنگ زدن به دهان دراین حیوانات مشاهده شود. تغییرصدا نیزازعلائم دیگربیماری است .حیوان درنهایت با ازدست دادن تعادل وارد مرحله کما شده وسرانجام می میرد. درحال حاضرهیچ درمانی برای این بیماری شناخته نشده است.

دیستمپرDistemper بیماری سگهای جوان

سگها علیه بیماری دیستمپرواکسینه می شوند. با وجود این بسیاری ازآنها به علت غفلت صاحبانشان ازاین واکسن محروم مانده وبه این بیماری مبتلا می گردند. علائم عصبی آن مشابه حملات صرع است. قفل شدن فکها وانقباضات غیرقابل کنترل بدن وخروج ترشحات زردرنگ وغلیظ ازبینی وچشمها واسهال واستفراغ وسرفه های خشک ازنشانه های این بیماری محسوب می گردد. بهبودی بیماری فوق میسربوده ولی هرازچندگاه احتمال دیدن علائم عصبی وجود دارد.

فلجی Paralysis

فلجی موضعی یا کامل به علت ابتلا بیماریهای متعددی درسگها ایجاد می شود. یکی ازمهمترین علل فلجی به جزجراحات ضربه ای بیماری دیسک بین مهره ای است. این عارضه زمانی رخ می دهد که دیسکها برنخاع فشاروارد آورند. بدین ترتیب ارسال پیامهای عصبی بین مغزو اندامهای بدن متوقف شده که موجب بروزفلجی می شود. یکی دیگرازبیماریهای مخربی که تغییراتی درستون مهره ها را به دنبال داشته وبیشتراوقات درنژادهای بزرگ باعث فلجی می شود رشد تومورها وتخریب اعصاب محیطی می باشد. دامپزشک با معاینه اعصاب نواحی مختلف وانجام آزمایشهای تشخیصی دیگرمنشا فلجی را تشخیص خواهد داد.

دستگاه ادراری (The Urinary System)

کلیه ها. میزنایها. مثانه ومیزراه ازاندامهای تشکیل دهنده این دستگاه هستند. کلیه ها اندامهای اصلی دستگاه ادراری می باشد که حفظ تعادل آب واملاح دربدن را برعهده داشته ومواد زائد ناشی ازمتابولیسم سلولها را ازبدن دفع می کنند. آشامیدن بیش ازاندازه آب ودفع پی درپی ادراراولین علامت اختلالات دستگاه ادراری است. صاحب دام باید به این گونه تغییرات توجه نماید. سایرعلائم را مواردی همچون ایجاد درد وفشاردرموقع دفع ادرارویا عدم توانایی دردفع ادرارو ادرارهای پیاپی وبا حجم کم حضورخون درادرار وعدم توانایی درنگهداری ادرارتشکیل می دهد. سگهای مبتلا به درد کلیه. غوزکرده بدون حرکت می ایستند وزن بدنشان کاهش یافته وبی اشتها می شوند. استفراغ ازعلائم مهم بیماریهای کلیوی محسوب می شود.

نارسایی مزمن کلیه Chronic Kidney Failure

امکان نارسایی کلیه درهرمقطعی اززندگی سگ وجود دارد ولی معمولا سگهای پیربه این عارضه دچارمی شوند. آشامیدن مقدارزیادی آب. دفع مکررادراروکاهش وزن واشتها واستفراغ ازعلائم این عارضه محسوب می گردد. دراین عارضه به دلیل تجمع مواد زائد درخون سگ (اوره) سگ بی قراروضعیف شده وهوشیاری خود را ازدست می دهد. درصورت عدم درمان بدون تردید بیمارقادربه ادامه حیات نخواهد بود. ازدرمانهای اولیه دربیماریهای کلیه تزریق وریدی مایعات می باشد. بیماری کلیه که دراثرناهنجاری مادرزادی ویا اکتسابی به وجود آمده باشد ازپیش بینی خوبی برخوردارنبوده وحیوان تنها مدت کوتاهی به زندگی خود ادامه خواهد داد.

عفونت مثانه Bladder Infection

عفونتهای مثانه درهردوجنس نروماده ایجاد می شود. حیواناتی که ازعفونت مثانه رنج می برند علی رغم پایین بودن حجم ادرارتکررادراردارند. ممکن است درادرارآنها خون دیده شود. دراین گونه موارد ادرارکردن با سختی وتوام با درد صورت می گیرد. ممکن است درسگهای ماده ترشحاتی ازمهبل خارج شود. دراین صورت حیوان به طورمداوم مهبل خود را لیس می زند. برای تشخیص این بیماری اخذ نمونه ادراری لازم است زیرا عفونتهای مثانه بیشتراوقات توسط باکتریها ایجاد می گردند. استفاده ازآنتی بیوتیکها معمولی ترین راه درمان این عارضه محسوب می شود.

سنگهای مثانه (Bladder Stones)

درصورت حضورعلائمی همچون ادرارکردن توام با سختی یا عدم توانایی دردفع ادراروجود عفونتهای مثانه حتی بعد ازدرمان آن ودفع ادراربه طورقطره قطره باید به این عارضه مشکوک شد. سگهای نرازگرفتگی مجرا بیشتررنج می برند. زیرا مجرای ادراری آنها باریک است. بعضی نژادها مثل Dalmation مستعد ابتلا به سنگهای مثانه هستند. بسیاری ازسنگها توسط عکسهای رادیولوژی ازمحدوده شکمی تشخیص داده می شوند. انسداد دستگاه ادراری بیماری بسیارخطرناکی بوده وبه منظوربرطرف کردن آن نیازبه استفاده ازسوند یا درمواردی عمل جراحی می باشد. جهت پیشگیری ازشکل گیری مجدد این سنگها درمجاری ادراری ومثانه ازدرمان دارویی به همراه تغییررژیم غذایی استفاده می شود.

دستگاه تناسلی (The Reproductive System)

دستگاه تناسلی ازمجموع اندامهای جنسی داخلی وخارجی تشکیل می شود. نازایی یکی ازعوارض بیماریهای این دستگاه می باشد. سایرعلائم شامل خروج ترشحات غیرطبیعی ازآلت تناسلی نریا مهبل می باشد. نشانه های دیگرآن نیزعبارتند از: تورم وآماس دراندامهای جنسی و وجود درد دراندامهای فوق.

التهاب پروستات (Prostatitis)

سگهای اخته نشده مستعد ابتلا به عفونتهای پروستات وبزرگ شدگی این عضومی باشند. علائم بیماری شامل سختی دردفع ادرارو دفع توام با درداست. تب وخروج خون ازمجرای ادرار وخارج شدن چرک به شکل قطره قطره ازعلائم عفونت پروستات به شمارمی رود. دراین حالت سگ غوزکرده وبه دلیل درد بدون حرکت می ایستد. اگرعامل بیماری باکتری باشد با استفاده ازآنتی بیوتیکهای اختصاصی عارضه تحت درمان قرارخواهد گرفت. این بیماری اغلب درسگهای نرشکل مزمن پیدا می کند.

بیضه هایی که پایین نیامده اند(Undescended Testicles)

بیضه ها درسن شش ماهگی باید درکیسه بیضه قرارداشته باشند. نارسایی دریک یا هردوبیضه منجربه پایین نیامدن ویا پایین آمدن غیرطبیعی بیضه ها می شود. دراین حالت حیوان مستعد به بروز تورمورهای بیضه خواهد بود. درمراحل بعدی توسط روش جراحی می توان بیضه ها را به جای طبیعی خود بازگرداند. ولی با توجه به آنکه ممکن است این صفت به نسلهای بعدی منتقل شود توصیه می گردد حیوان مبتلا عقیم گردد.

تومورهای غدد پستانی Mammary Gland Tumors

تومورهای غدد پستانی متداولترین نئوپلاسمهای (سرطانهای شناخته شده درسگ ماده می باشند. تقریبا نیمی ازتومورهای بدخیم ازراه عقیم کردن سگ ماده قابل پیشگیری خواهد بود. این تومورها معمولا به صورت گره هایی کوچک وسفت بوده که اغلب درنوک پستانها درناحیه مغابنی (نزیک پا) قراردارند. معمولا به تنهایی ویا همراه یکدیگربه وجود آمده وازرشد سریع برخوردارمی باشد. اگرسگ ماده عقیم نشده باشد باید مرتبا ناحیه شکم وپستانها را ازنظراحتمال وجود توموربازرسی نمود. دراین موارد درصورت لمس یک توده برجسته باید به دامپزشک مراجعه شود. تومورها به کمک عمل جراحی قابل برداشت می باشند. نمونه برداری (بیوپسی) خوش خیم بودن یا بدخیم بودن بافت توموری رامشخص می کند. معمولا پیش ازعمل جراحی با عکس برداری تهاجم توموربه سایربافتها ازجمله ریه مشخص می گردد( درصورت تهاجم به بافت ریه برداشت تومورهای پستانی بی فایده خواهد بود).

عفونت رحم Pyometra

این بیماری درسگهای عقیم نشده دیده شده ودرطی آن رحم مملو ازچرک می شود. این عارضه معمولا درماده های بیش ازشش سال مشاهده می گردد. ولی گاهی اوقات درحیوانات جوانترنیزبروزمی کند. ممکن است چرک ازرحم به بیرون تراوش نماید. این سگها بی قرارگشته وممکن است استفراغ نمایند. علائم مرتبط به این بیماری عبارتنداز: افزایش تشنگی ودفع ادراربه شکل مکرردرصورت عدم درمان این عارضه به سرعت موجب مرگ حیوان می گردد. وبدین ترتیب جراحی سریع اورژانسی برای خروج رحم عفونی الزامی است. درسگهای ماده با ارزش که به منظورنسل گیری مورد استفاده قرارمی گیرند ممکن است ازسایر روشهای درمانی نیزاستفاده شود. تاکید می نماییم که با عقیم کردن سگ درسنین قبل ازشش ماهگی نتیجتا عفونت رحمی درسنین بالا مشکل سازنخواهد بود.

عفونت مهبل (Vaginal Infection)

لیسیدن مکررمهبل توسط سگهای ماده خروج ترشحات غیرطبیعی ازمهبل وجود لکه هایی برروی موهای اطراف مهبل ازنشانه های عفونت مهبلی محسوب می شوند. این سگهای ماده موجب جلب سگهای نرمی شوند. وجود عفونت درسگهای ماده جوان با بررسی میزان کمی ازترشحات قابل تشخیص می باشد. دراین گونه حیوانات ادرارکردن توام با درد خواهد بود. تمیزکردن مهبل وتجویزآنتی بیوتیک ازاصول درمانی دراین بیماری می باشند.

عفونت آلت تناسلی درجنس نر(قضیب)

                                                Infection of the penis

درسگهای نربه طورطبیعی ترشحات سفید یا زردرنگی به مقدارکم ازآلت تناسلی خارج می شود. با این حال اگرسگی مرتب آلت تناسلی خود را لیس بزند ونیزترشحات زیاد با بوی متعفن ازآن خارج شود مبتلا به عفونت قضیب می باشد.Balanoposthitis  آلت تناسلی قرمزرنگ شده برجستگیهایی برروی آن ظاهرمی شود. درمان شامل شستشوی آلت تناسلی وتجویزآنتی بیوتیک وداروهای ضد التهاب می باشد.

التهاب بیضه (Inflammation of the Testicle)

التهاب بیضه ها ممکن است به دلیل آسیبهای خارجی ویا بیماریهای داخلی بروزنماید. این بیماری که با درد وگرمی کیسه بیضه خودنمایی می کند منجربه ناباروری می شود. دراین حالت سگ به شدت حساس شده درراه رفتن دچارمشکل گردیده وترجیح می دهد برسطوح سرد بنشیند. دراین حالت حیوان باید به سرعت تحت درمان قرارگیرد زیرا درغیراین صورت قدرت باروری خصوصا آنهایی که اختصاص به عمل نسل گیری دارند به شدت کاهش یافته وعقیم می شوند.

تومورهای بیضه (Testicular Tumors)

تومورهای بیضه با پتانسیلهای مختلف بدخیمی درسگهای نردیده می شود. بدین ترتیب اگرمتوجه تغییراتی درظاهربیضه ها شدید سگ را نزد دامپزشک ببرید. درمان این گونه موارد شامل اخته کردن حیوان می باشد.

بیماری تب مالت (Brucellosis)

تب مالت درسگ یک بیماری باکتریایی است که ازسگی به سگ دیگربه راحتی منتقل می شود. انتقال بیماری ازطریق تماس فیزیکی ودهان صورت می گیرد. نازایی وسقط جنین ازمهمترین علائم این بیماری به شمارمی آیند. سگهای مبتلا بی قراربوده وموهایشان می ریزد. غدد لنفاوی درآنها بزرگ شده ومفاصل بزرگ ومتورم می گردند. ولی با این حال همیشه علائم بیماری واضح ومعین نمی باشد. سگ نرمبتلا به بیماری بروسلوزازالتهاب بیضه وپروستات رنج می برد. کلیه سگهایی که سابقه سقط داشته ویا درزایمان مشکل دارند باید ازنظراین بیماری مورد آزمایش قرارگیرند. هنوزهیچ واکسن موثری برای پیشگیری ازاین بیماری درسگها کشف نشده است.

دانش دامپزشکی گامهای بلندی درجهت تامین سلامتی حیوانات برداشته است. امروزه توله سگ شما با کمک واکسیناسیونهای دقیق درمقابل بسیاری ازبیماریهایی که دراوایل قرن حاضر سبب مرگ ومیردرصد زیادی ازسگ ها می گردید محافظت می شود. اتخاذ مدیریت خوب وبرنامه های حساس باعث شده است که طول زندگی سگ بیشترشده وحیوان شاداب بماند