بیماری نورودرماتيت به نام گرانولوماي ناشــي از ليسيدن دست و پا هم خوانده مي شود. اين ناهنجاري پوستي در اثر ليسيدن پنجه ها به طور مكرر توسط خود حيوان ايجاد مي شود، به طوري كه دست یا پای حيوان با ليسيدن بيش از حد و يا حتي گاز گرفتن پنجه ها منجر به ايجاد پلاك گرد و زخم ضخيم و سفتي در موضع مي گردد که علت آن مي تواند ارگانيك يا رواني باشد.

امــروزه معتقدند که برای ایجــاد این بیماری، مشــكالت ارگانيك بيشــتر متداول است، مانند: بيماريهاي قارچي و باكتريايي، دموديكوز، تروماهاي قبلــي، آلرژي (غذايــي، آتوپي و گــزش كك) و مشكالت مفصلي.

براي تشــخيص تفريقي ابتدا بايد اين موارد را رد كــرد و بعد به رواني بودن آن فكر كرد. اگر چه اتيولوژي ALD نامشخص است، اما اضطراب ناشي از تنهايي در حيوان باعث مي شود كه سگ عادت به ليسيدن غير عادي پنجه هاي دستش كند. در سابقه بيماري ALD در سگ ها مي توان مشاهده نمود كه حيوان مبتلا اغلب روزها تنهاست. بيماران كلاسيك ALD سگ هاي بزرگ و فعالي هستند كه صاحبانشــان مدت زیــادی از روز را در منزل نيستند و اغلب سگ ها در این مدت در خانه تنها هستند.

محدوديت آزادي سگ نيز مي تواند زمينه ساز اين عارضه باشد. سگ هايي كه براي مدت طولاني در جايي محدود يا بسته هستند، براي تخليه اين محروميت دست خود را مي ليسند. در بقيه سگ ها وجود درماتوزي كه قبلا وجود داشته (درماتوز موضعي) مانند عفونت، نئوپلاسم و زخم مي تواند باعث تسريع سيكل معيوب خارش و ليسيدن شود.

ليســيدن مداوم باعث تحريك پوست شده كه خودش ايجاد خارش مي كند و خارش زياد واكنش ليسيدن مكرر را به دنبال دارد. اين سيكل تا زمان ايجاد زخم ادامه دارد. زخم مي تواند ايجاد خارش كند و خارش هم در پاسخ به راحت شدن حيوان به طور غير ارادي مي تواند موجب بروز زخم شود. ليســيدن زخم يا اروزيون باعث عميق شدن آن و رســيدن آن به لايه هاي عميق تر اپيدرم پوست مي شود .

واكنش ليسيدن مانع از التيام زخم شده و آن را مستعد عفونت مي كند. هيپرپلازي اپيدرم و فيبروز درم باعث ايجاد پلاک هاي ســفت گره دار ندولار مي شــود كه اين خود نشانه بيماري است. به اين شكل ضايعه در اين مرحله، تومور يا گرانولوم گويند، هر چند كه تومور يا گرانولوم واقعي نيستند.

ليسيدن مداوم باعث آزاد شدن هورمون اندورفين شده كه اين واكنش موجب مي شود حيوان احساس آرامش بيشتري داشته باشد. البته فاكتورهاي آنآلرژيك كه طي اين عمل آزاد مــي گردد، درد حيوان را كاهش مي دهد. تمام موارد مذكور حيوان را به خارش اجبــاري عادت مي دهد. برخي نژادهاي بزرگ ســگ ها نظير دوبرمن، گريت ديــن، لابرادور، رتريور طاليي و ژرمن شپرد نسبت به ALD حساستر و مستعدتر به نظر مي رسند. ساير نژادها مانند نژادهاي كوچك نيز ميتوانند مبتلا شوند.

ســگ ها در هر سني مي توانند مبتلا شوند اما سگ هاي بالاي پنج ســال بيشتر به درمانگاه دامپزشــكي ارجاع داده ميشوند. نرها بيشــتر از ماده ها مبتلا مي گردند. در اغلب موارد ضايعه يك طرفه و منفرد اســت. در برخي موارد چند اندام حركتي مبتلا مي شــوند كه در اين گونه مواقع درمان مشــكل خواهد شــد، زيرا اغلب بيماري ارگانيك وجود دارد مانند: فرونكولوز اســتافيلوكوكي يا آلرژي. نكته اي كه نشان مي دهد در این عارضه علت رواني (سايكوژنيك) وجود دارد آن است كه يك ضايعه ديگر ناشي از ليسيدن نزديك محلي كه بانداژ (بر روي زخم اوليه) شده است، ايجاد مي گردد. شــايعترين محل بخش جلويي دست و پا است.اما قسمت های قدامی دست و پا هم مي توانند درگير شوند. ضايعات مزمن به صورت پلاك هاي ضخيم و سخت يا ندول با سطح اولسره و فرورفتگي هيپرپيگمانته ديده مي شود.


درمان:
رفع مشكل رواني در صورتيكه علت عارضه باشد قدم اول مي باشد که با چند سوال مشابه مشخص می شود:

آيا سگ در خانه در طول روز تنها است؟
آيا براي مدت طولاني در قفس و محیط بسته ای زنداني مي شود؟
آيا فرد یا حيوان جديدي وارد یا دور از منزل شده است؟
آيا ســگ نزديك حيوان جنس مخالف خود زندگی می کند که از وی بی بهره است؟


براي درمان ALD در ســگ ها رعايت برخي شرايط نظير ايجاد ارتباط نزديكتر و بيشتر با سگ مبتلا مفيد خواهد بود. بهتر است از قرار دادن ســگ هايي كه قبلا در فضاي آزاد زندگي می كرده اند در قفس پرهيز شود.
مي توان براي سگ خانه مناسبي تهيه كرد. حتي قرار دادن سگ در قفس در طول شب مي تواند علت بروز اين درماتيت باشد.
آوردن سگ جديد مي تواند باعث تفريح و كاهش ليسيدن گردد. موفقيت آن بستگي به ميزان برقراري رابطه بين اين دو سگ دارد. براي سگ نر، سگ ماده عقيم شده مناسب است.
آزاد بودن سگ براي خروج از خانه البته در مناطق خارج شهري علاوه بر اين مواردي كه ذكر شد، درمان عمومي، موضعي و جراحي در كنار درمان رفتاري لازم خواهد بود.
اقتباس از مقاله علمی پژوهشی نورودرماتیت (CALD)
نوشته آقای دکتر محمدعلی راد استاد ممتاز دانشگاه تهرا