هدف از نوشتن این کتاب این است که اسانترین و سریع ترین راه تربیت سگ در اختیار علاقه مندان قرار گیرد. تربیت سگ شامل مراحل مقدماتی و پیشرفته ای می باشد که در این کتاب به جنبه ی مقدماتی تربیت سگ توجه خواهد شد و مختصرا در مورد تربیت پیشرفته نیز سخن به میان خواهد آمد. در ابتدا کلیاتی پیرامون تربیت سگ بیان می شود و در ادامه آموزش هایی را که هر سگ تربیت شده ای باید از آنها برخوردار باشد ارائه خواهد شد. اما قبل از اینکه اقدام به کاری نمایید دلیل یا ضرورت آن را بدانید.

بعد از تربیت م یتوانید سگ را جهت اهداف خاص مانند شکار، مراقبت از گله، نگهبانی، جنگ، پلیس، سوروتمه، کار، نجات افراد اسیب دیده یا گم شده، کشف جنایات و راهنمایی افراد نابینا تربیت نمایید.

قدم های اولیه برای تربیت سگ :

برای برقراری یک زندگی آرام بیشتربین سگ و صاحبش اطلاع از چند نکته اساسی ضروری می باشد. مثلا یک سگ تربیت شده بایستی به محض شنیدن دستور صاحبش بی درنگ به فرامین او پاسخ دهد. این فرامین عبارتند از : نشستن، دراز کشیدن، توقف کردن، آمدن، ایستادن و غیره.

انجام چنین حرکاتی کمترین توقعی است که می توان از یک سگ تربیت شده انتظار داشت ولی نکته مهمی که باید در تربیت سگ به خاطر داشت این است که این حرکات تنها با یک فرمان باید به مرحله ی اجرا در ایند؛ در غیر این صورت اگر شما مجبور شوید چندین بار به سگ فرمان دهید و هر بار صدای خود را از دفعه ی اول بلند تر کنید و سگ به همه ی انها بی اعتنا و یا بی میلی گوش دهد، نشانه ی آن است که تربیت سگ غلط بوده است. اصولا رفتار سگ ها خیلی شبیه به رفتار کودکان هست. آنها نسبت به محیط اطراف خود کنجکاوند و دائما در حال جستجو و بررسی چیزهای تازه هستند. مانند کودکان، سگ ها از خود رفتارهای مختلفی نشان می دهند و با شماست که از بین رفتارهای مختلف، آن دسته از حرکات و رفتارها را که مورد پسند شماست در سگ خود پرورش دهید. یک سگ مانند کودک خواسته هایی دارد و برای به دست آوردن آنها طرق مختلفی را امتحان می کند و بالا خره راهی را که به خواسته اش منتهی می شود برای همیشه انتخاب می کند. بنابراین اگر سگ در یابد که با ناله کردن، گریه کردن، و یا غذا نخوردن می تواند توجه شما را جلب کند و چیزی را که می خواهد، به دست آورد، در آینده نیز از این روش ها استفاده خواهد نمود. ولی اگر از ابتدا به او بفهمانید که کدام حرکت خوب و کدام حرکت زشت است و متوجه شود حرکات زشت باعث خشمگین شدن شما می شود، به طور حتم  سعی می کند حرکات زشت خود را کنار بگذارد و با حرکات خوب خود رضایت شما را جلب کند. بنابراین سعی کنید که رفتارهای صحیح به صورت رفتارهای عادی و همیشگی سگ در آید که این موضوع خود چه بسا تعریف خوبی برای تربیت درست و صحیح می باشد.

تعداد کمی از صاحبان سگ از صلاحیت کافی برای تربیت سگ به منظور انجام اعمال ویژه برخوردارند اما در واقع، هر صاحب سگی می تواند این وظیفه را انجام دهد و تربیت لازم جهت ایجاد اخلاق و سلوک شایسته و اجتماعی را در سگ به بار آورد. سگی که بدرستی تربیت نشده باشد مکن است مایه آزار برای دیگران بوده، و حتی عامل تهدید کننده ای باشد که موجب غم و بدبختی صاحبش گردد و مصیبت و فاجعه ای برای خود و صاحبش به بار آورد. اگر شما سه عنصر کنترل، تداوم و ثبات قدم را در کارتان به کار برید به حتم موفق خواهید شد. سعی کنید سگ در همان بار اول منظور شما را بفهمد و فرمان شما را اطاعت کند. هرگز به سگ اجازه ندهید که خلاف خواسته ی شما عملی را انجام دهد.

سگ ها از دومین هفته ی تولد قدرت یادگیری دارند. لذا باید بعضی از درسها مانند توالت کردن را هر چه سریعتر به آنها تعلیم داد. تربیت، اختصاص به زمان و مکان خاصی ندارد بلکه در هر حال و هر زمان و موقعیتی سگ در حال یادگیری است؛ بنابراین با تشویق و پاداش، کارهای پسندیده سگ را ستایش کنید و کارهای ناپسند آن را تقبیح نمایید. این نکته را باید مد نظر قرار دهید که کارهایی که برای بعضی از سگ ها حالت تنبیه دارد ممکن است برای سگهای دیگر خوشایند باشد؛ مثلا برخی از سگها از این که روی آنها اب بپاشید متنفرند یا از صداهای بلند می ترسند اما این موارد برای بعضی از سگ ها خوشایند است. نکته دیگری اینکه در امر تربیت با اهمیت می باشد این هست که مدت هر جلسه آموزش باید در ابتدا کوتاه باشد. مثلا در هر نوبت ده دقیقه کافیست اما با پیشرفت کار می توانید طول مدت تمرین را افزایش دهید. هرگز سعی نکنید پس از اینکه سگ یا توله سگ بی حوصله شد و علاقه اش را جهت ادامه کار از دست داد اصرار بر ادامه ی تمرین داشته باشید. سعی کنید جلسات تربیت تداوم داشته باشد و طوری برنامه ریزی کنید که زمان خاصی از روز برای این کار اختصاص یابد. در صورتی که سگ از اجرای فرمان شما سر باز زد همیشه او را سرزنش نکنید زیرا گاهی اوقات حیوان اصلا منظور شما را نمی فهمد و لذا بایستی جهت تفهیم منظور خود به سگ تلاش کنید. پس از اینکه سگ فرمان شما را به درستی اجرا کرد تشویقش کنیدو جایزه ای به او بدهید. اگر سگتان به شما علاقه دارد و از هوش متعارفی نیز برخوردار است با بکارگیری مطالب این کتاب می توانید او را تربیت نمایید. اما اگر حیوان شما را دوست ندارد، از شما مراقبت نمی کند، احمق، بی توجه و بی علاقه و سر به هوا است پیشنهاد می شود که از دستش خلاص شوید و سگ دیگری را اختیار نمایید زیرا تلاش برای تربیت چنین سگی نتیجه مطلوبی ندارد و آموزش حیوان نیازمند صبر و حوصله فراوانی است. تا حد امکان باید از تنبیه بدنی سگ خودداری کنید و تنها هنگامی که سگ عمدا اقدام به گاز گرفتن نمود او ر تنبیه کنید و به او بفهمانید که این حرکت اصلا در هیچ زمانی قابل تحمل نیست. هیچ گاه از یاد نبرید که باید از تنبیه بدنی سگ خودداری کرد، زیرا سگ شما را دوست دارد و بسیار حساس است، لذا بایستی با تغییر لحن و آهنگ صدای شما متوجه اشتباهش می شود. وقتی سگ شما کار اشتباهی انجام داد با بلند کردن صدایتان تنبیهش کنید و در صورتی که کار مورد پسند شما را نجام داد با صدای محبت آمیزی او را تشویق کنید.

از به کار بردن روزنامه لوله شده که بدون آسیب رساندن به سگ تنها با ایجاد صدا باعث ترساندن سگ می ود، جارو، ترکه، دست، زنجیر، قلاده، یا سایر ابزاری که به گمان شما می توانید با آنها به سگ ضربع بزنید خود داری نمایید. زیرا سگ بعدها به طور نامطلوبی نسبت به آنها واکنش نشان می دهد. اگر با دستتان سگ را بزنید، حیوان را ترسو بار می آورید که همواره از دست شما بترسد؛ در حالی که سگ همواره دست صاحبش را به عنوان وسیله ابراز محبت نسبت به خود می شناسد. علاوه بر این هیچ گاه حیوان را تهدید به کتک زدن که از عمل کتک زدن هم بدتر است ننمایید، زیرا در آینده نسبت به هر دستی که نزدیک او بلند می شود، عکس العمل نشان می دهد.

استفاده از روزنامه لوله شده جهت تنبیه باعث می شود که سگ از کتاب و دفتر هراسان داشته باشد. اگر چه گفته می شود که کتک زدن با روزنامه لوله شده به سگ آسیبی به آن نمی رساند و در عوض صدای برخورد روزنامه با بن سگ باعث می شود که او بترسد و در نتیجه تنبیه شود. این طرز فکر از چند جنبه غلط است؛ اول اینکه اگر فکر می کنید که با ترساندن سگ، حیوان را از کارهای ناپسند و نامطلوب دور و مجبور به انجام کارهای مورد علاقه خود می کنید، به حتم در اشتباه هستید. دوم اینکه اگر سگ از صداهای ناگهانی هراسناک شود بسیار ناپسند و مامطلوب است و بالا خره سوم اینکه شما همواره مجبور خواهید شد برای تنبیه سگ یک روزنامه لوله شده در دسترس داشته باشید و تین بزرگترین نقطه ضعف شما برای اصلاح رفتار سگ خواهد بود. زیرا اثر لازم را نخواهد داشت. همچنین اگر شما از جارو استفاده نمایید باعث می شود که سگ در هنگام جارو کردن خانه فرار کند و در گوشه ای پنهان شود. استفاده از زنجیر و قلاده برای تنبیه سگ باعث می شود سگ از آنها نفرت داشته باشد و مانع از بکارگیری آنها شود.

علاوه بر تنبیه، در واقعی که سگ عمل صحیحی انجام می دهد بایستی مورد تشویق قرار گیرد. تشویق نمودن سگ در دو زمان انجام میشود؛ یکی زمانی که سگ کار درستی انجام می دهد که در این صورت باید حیوان را آشکارا با دادن شکلات، بیسکویت و غیره تشویق نمود. و دیگر زمانی که سعی در تصحیح حرکات و رفتارش دارید. تشویق و تمجید در این حالت نباید زیاد علنی باشد و با لوس کردن حیوان همراه باشد ولی انجام آن خیلی مهم است. زیرا اشتباهاتی که در تربیت سگ انجام می شود این است که بعضی از اشخاص با سگ خود که مرتکب اشتباهی می شود و یا نمی تواند یک درس تربتی را خوب و به سرعت فرا گیرد، با تندی رفتار می کنند، و این عصبانیت را ساعت ها ادامه می دهند. در حالی که سگ بعد از چند دقیقه فراموش می کند چه اشتباهی کرده است و یا چه کاری را انجام نداده است و فقط حس می کند که شما از او عصبانی هستید بدون اینکه به دلیل عصبانیت شما پی برد. به هر حال بهترین مربیان برای تربیت سگ کسانی هستند که تا حد امکان از عصبانی شدن خوداری کنند، لذا هر وقت رفتار سگ خود را به منظور جلوگیری از کاری و یا به منظور گماشتن به کاری تصحیح کردید، سگ را بعد از این کار نوازش کنید و به او بفهمانید که در هر حال با او دوست هستید. این عمل یعنی نوازش حیوان را بدون در نظر گرفتن اینکه در گذشته چند بار به تصحیح حرکات سگ پرداخته اید، باز هم انجام دهید و مطمئن شوید نوازش کردن سگ بعد از تصحیح حرکات او اثر منفی ای روی پیشرفت کار شما نخواهد داشت بلکه سگ را مطمئن می سازد که همه چیز بین شما و حیوان خوب پیش می رود و هنوز یکدیگر را دوست دارید. موضوع دیگری که پایه و اساس یک تربیت خوب را در سگ ایجاد می کند اطمینان متقابل بین شما و حیوان است. و احساس کند که رفتارهایش همشیه با واکنش های معین و ثابتی روبرو خواهد بود. از نظر تربیتی می توان چنین استنباط کرد که بروز برخی از رفتارها در سگ همیشه ممنوع می باشد و بعضی حرکات دیگر همیشه مورد تشویق قرار می گیرد. بدین طریق سگ بدون اینکه از رفتارهای ضد و نقیض گیج شود و در آرامش به سر خواهد برد. اصولا برخورد دو گانه کردن در برابر رفتارهای سگ، بزرگترین نقص برای یک تربیت کننده ی خوب است زیرا سگ تکلیف خود را نمی داند و اعتماد خود ر از دست میدهد؛ در صورتی که امنیت داشتن مهمترین مسئله برای حیوان به شمار می رود. نکته ی مهمی که در تصحیح رفتار سگ بایستی در نظر گرفته شود این است که رفتار نادرست حیوان باید فورا تصحیح شود و عمل تصحیح با کار خلافی که سگ انجام داده است مرتبط می گردد؛ زیرا در غیر این صورت سگ نمی فهمد برای کدام رفتار اشتباهش مورد تصحیح قرار گرفته است. برای مثال اگر می خواهید به سگ بیاموزید که بنشیند و او نمینشیند، باید فورا با نشاندان سگ به حیوان بیاموزید که چه کاری را باید انجاو مهد و اگر بخواهید رفتار او را تصحیح کنید باید این تصحیح  خیلی فوری  صورت گرفته، با رفتار اشتباهی که انجام داده مرتبط باشد. توجه به این نکته ضروری است که هیچ کدام از کارهایی که برای تربیت سگ انجام میدهیم، نباید برای حیوان ناخوشایند باشد. سعی کنید عمل تصحیح رفتار سگ با فریاد یا کتک زدن همراه نباشد و چه بهتر که به جای کلمه تنبیه در مورد سگ کلمه ی تصحیح رفتار به کار رود.

نکته ی قابل توجه دیگر ان است که هرگز زمانی که سگ را صدا می زنید که نزد شما بیاید و یا خودش چنین کاری انجام می دهد نباید به او امر و نهی کنید و نباید رفتارش را تصحیح کنید، زیرا معمولا سگ رفتار اشتباه خود را بزودی فراموش می کند و نخواهد فهمید که کدام رفتارش را می خواهید تصحیح کنید؛ در این مواقع حیوان عمل تصحیح و تذکر شما را با آخرین کاری که انجام داده است؛ یعنی آمدن نزد شما ربط می دهد و بعد از چند بار تکرار این عمل دیگر نزد شما نخواهد آمد و یا نسبت به آمدن نزد شما از خود تردید نشان می دهد.

سگ را وادار کنید تمامی تمرین ها را در زمان تعیین شده و به طور کامل انجام دهد. به منظور رسیدن به این هدف، خودتان نیز بایستی در کارتان مصمم باشید. شما باید در هر بار درسهایی را که در مراکز تربیت سگ به آنها تعلیم داده می شود را به سگ آموزش دهید و علاوه بر این، فرامین را به شکلی درست تلفظ کنید؛ به طور مثال، به این صورت نباشد که در یک جلسه به سگ بگویید جیمی بیا و در جلسه ی دیگر به سگ بگویید جیمی بدو، و از سگ انتظار داشته باشید که سریعا فرمان شما را اطاعت نماید. زیرا سگ معنی کلمات شما را نمی فهمد بلکه با تشخیص لحن صدای شما فرمان شما را اطاعت می کند و به کار بردن کامات متفاوت برای یک فرمان، باعث گیج شدن حیوان می شود. مهمترین عاملی که قبلا هم متذکر شدیم کنترل می باشد. اما به منظور اعمال کنترل کامل روی سگ، در ابتدا شما باید بر رفتار خودتان کنترل کافی داشته باشید. اگر در طی دوره ی تربیت، صبر و حوصلتان را از دست بدهید، مسلما کنترل تان را هم از دست خواهید داد. داد زدن، نق زدن مداوم، عصبانی شدن و ناراحتی که منجر به تنبیه بدنی سگ شود، همگی باعث گیج و بی حوصلگی شدن حیوان می گردد. اگر سگ فرمان شما را اطاعت نمی کند، به این معنی است که حیوان درسش را خوب یاد نگرفته است یا از رفتار شما ترسیده است. در این صورت سگ نیازمند یادگیری است نه تنبیه. توصیه می شود زمانی را برای تربیت انتخاب کنید که حداکثر صمیمیت بین شما و سگتان وجود داشته باشد. اگر چنین زمانی را انتخاب کنید حداکثر بازدهی را از نظر آموزش خواهید داشت و باعث می گردد دوستی شما و حیوانتان بیش از گذشته شود. تمامی جلسات تربیت را با تشویق و نوازش سگ و با خاطره ای خوش با پایان برسانید. پس از چند جلسه تعلیم در خواهید یافت که سگ شما یکی از درس هایش را با علاقه بیشتری انجام می دهد و آن احتمالا درسی است که با طبع و سرشت حیوان تناسب بیشتری دارد مانند آوردن شیئ و دادن آن به دست شما که برای سگ هایی که جهت شکار پرندگان تربیت میشوند درس آسانی است.

اگر شما هر جلسه ی درس را با احساسی خوش آیند و مطبوع به پایان برسانید موجب می گردد که جلسه ی بعدی را با شوق و اشتیاق بیشتری آغاز نمایید. مجددا یادآوری می شود که تنبیه یا تشویق باید فورا پس از انجام کار صورت گیرد، زیرا حافظه سگ ها و به خصوص توله سگ ها محدود است و در نتیجه مدت زمان کوتاهی پس از انجام کاری که شایسته ی تنبیه یا تشویق است آن را فراموش می کنند؛ بنابراین اگر بعد از گذشت مدتی آنها را تنبیه یا تشویق نمایید نمی فهمد که به خاطر کدام رفتار، سزاوار تشویق یا تنبیه بوده است و در نتیجه منجر به سردرگمی سگ یا توله سگ می شود.

هرگز بلافاصله بعد از غذا خوردن سگ، برنامه تربیت را اغاز نکنید، زیرا غذا خوردن باعث تنبل شدن سگ شده و موجب می گردد که نتیجه مطلوب را به دست نیاورید. وقتی معده ی سگ خالی است سرزنده تر بوده، به تکه غذایی که به عنوان جایزه به آن می دهید علاقه ی بیشتری نشان می دهد. این تکه غذا را می توان از هر غذایی که سگ به آن علاقه دارد انتخاب نمایید. مثل تکه ی کوچکی از همبرگر، جگر پخته، بیسکوییت خرد شده و یا هر گونه غذای موجود در بازار. تشویق سگ؛ دادن تکه ی غذا، تنها برای توله سگ ها کاربرد دارد اما وقتی سگ بالغ و بزرگ است و در درس هایش پیشرفت می کند، بهترین پاداشی که شما می توانید به او بدهید تحسین و تمجیدی است که با نوازش کردن و تغییر آهنگ صدایتان انجام می دهید. نکته ی مهم دیگری که در امر تربیت سگ باید یاداور شد این است که بهتر است همیشه تنها یک نفر امر تربیت سگ را به عهده بگیرد زیرا اگر دو یا چند نفر به امر تربیت حیوان بپردازد موجب گیج شدن حیوان و در نتیجه موجب عدم موفقیت در کار می شود. همواره تربیت سگ را با این فرض آغاز کنید که حیوان شما از هوش بالایی برخوردار است. اگر این طور به نظر می رسد که سگ قادر به فهمیدن بعضی از درسها نیست روش تعلیمتان را اصلاح نمایید زیرا عدم یاد گیری به این خاطر است که شما روش درست تربیت را به کار نبرده اید؛ بنابراین مشکل از شماست و نه از سگ. این عقیده را در ذهن خود تثبیت کنید که عکس تشویق، تنبیه یا سرزنش نکنید، بلکه به جای تنبیه کردن، روش درست عمل را به سگ یاد دهید. به عبارت دیگر سگ را به خاطر انجام صحیح یک عمل تشویق کنید و در هنگام ارتکاب اشتباه وباره درس داده شده را تکرار نمایید. قبل از این که شروع به تربیت سگ نمایید در مورد روانشناسی و الگوهای رفتاری گوشتخواران تحقیق کنید و اگر تازه صاحب یک سگ شده اید مدتی را برای آشنایی با سگ صرف نمایید. باز هم یادآوری می شود که صبر و شکیبایی، ثبات قدم و برخورد درست با مشکلات از ملزومات کار تربیت صحیح است. ابزاری که در امر تربیت به آنها نیاز دارید عبارتند از :
* یک رشته بند طویل از جنس چرم، نایلون یا طناب و امثال آن به طول ده تا بیست متر.

* یک عدد زنجیر نسبتا کوتاه دولا به نام پرتاب.

* یک قلاده نرم و عریض که دو تا از مهره های گردن را بپوشاند.

اغلب اتفاق می افتد که در موقع تعلیم یا در مواقع عادی مجبور شوید به خاطر یک بی انضباطی و یا عدم اطاعت، سگ را تنبیه کنید؛ برای انجام این کار، اولا باید سگ به خصوص در زمان تعلیم، از حوزه ی اختیار خارج نباشد و برای این کار همان بند بلند لازم است. به وسیله ی بند مذکور می توان سگ را همیشه در حوزه ی اختیار خود داشت. زنجیر پرتاب نیز برای متنبه ساختن و ترساندن حیوان به کار می رود. به این صورت که اگر فاصله ی حیوان از مربی در حدود ده متر باشد و سگ در صدد بر آید که طبق عادت ذاتی اش شیئ را از روی زمین بخورد، برای بازداشتن او از این عمل ابتدا باید با تکرار کلمه " نه نه " حیوان را متوجه کرد و اگر اطاعت نکرد، اینجاست که زنجیر پرتاب به کار می آید و باید زنجیر را به کنار سگ پرتاب نمود و در عین حال کلمه " نه نه " را تکرار کرد. پرتاب زنجیر باعث ترساندن سگ می شود و کلمه " نه " او را متوجه عمل غیر مجاز و ناپسندش می نماید و بالاخره حیوان می فهمد که این عمل، مورد پسند صاحبش نیست و باید از انجام آن خودداری نماید. زنجیر پرتاب را می توان هر زمان رفتار ناشایستی از سگ سرزد یا از انجام فرمانی سر باز زد به کار بست اما بند طویل باعث می شود که در فواصل مختلف، ارتباط سگ با صاحبش حفظ شود. باید عادت کنید که انتهای زنجیر یا بند طویل را همیشه با دست راست و قسمت میانی زنجیر را با دست چپ بگیرید و سگ همیشه در طرف چپ شما قرار گیرد. در هر حال باید دقت نمود که با گرفتن بند قلاده و یا زنجیر به حیوان فشار نیاید و موجب ناراحتی او نشود. بعد از اینکه صاحب یک توله سگ یا سگ شدید، مکررا با حیوان بازی کنید و به او یاد دهید که بدون حرکت در سر جایش بایستد. این کار را می توان وقتی که سگ به طور صحیح سرجایش ایستاده به سادگی با تحسین و نوازش سگ انجام داد. در حین نوازش کردن از واژه ی " بایست " استفاده کنید. این کار باعث می شود که سگ در موقع تیمار کردن به آرامی بایستد.