عمر گلدانی داودی شاخه بریده

صادرات رتبه دوم جهانی را پس از گل رز به خود اختصاص داد. گلهای بریده داودی ،عمر گلدانی بیشتری نسبت به سایر گلهای بریده دارند که دلیل ان را تولید کم اتیلن در طی پیری میدانند.در مورد گل بریده داودی ،به تعویق انداختن پژمردگی و پیری برگها میتواند،باعث افزایش عمر گلدانی شود ،زیرا کاهش کیفیت گل بریده داودی عمدتا به دلیل پژمردگی برگهاست که در اثر توقف انتقال اب رخ میدهد.تشکیل حبابهای هوا در داخل اوندها باعث مختل شدن انتقال اب شده و در نهایت مقاومت هیدرولیکی افزایش میابد که منجر به استرس آبی شدید میشود.این کاهش تورژسانس به همراه تجزیه کلروفیل باعث پیری زود هنگام برگها نسبت به گلها میشود.جذب و انتقال اب در ساقه داودی به وسیله تیمارهای پس از برداشت راحت تر شده است،مثل فرو بردن در یک محلول ضدعفونی کننده،آب سرد و یا افزودن مواد ضد باکتری در محلولهای نگهدارنده.

همچنین از مواد شیمیایی به منظور تاخیر پیری و جلوگیری از تجزیه کلروفیل در گلهای بریده ،استفاده شده است مه برخی از انها موفق بوده است.پژمردگی زود هنگام برگها ،زردی برگها و باز نشدن گلها؛ همه در انبار سرد تخریک میشوند.این علائم میتوانند به وسیله قلمه گیری ور زمان مناسب و تیمار با محلولهای نگهدارنده شامل هورمونهای گیاه) کایتتین و جیبرلین،(6-BA و نیترات نقره و تیو سولفات نقره حلوگیری شوند.همچنین پیش سرمادهی فورا پس از برداشت و انتقال در یک دمای مطلوب ،پیشرفت علایم نا مطلوب را به حداقل میرساند .در اینحا تیمارهای مختلف مثل محلولهای نگهدارنده ،میکروب کشها ،بازدارندههای اتیلن ،کربوهیدراتها،نمکها،متانو ل ،اتانول،پاکلوبوترازول ،کندکننده هاو بازدارنده های رشد،هورمونهای گیاهی و اثرات متقابل انها در تنظیم پیری که میتوانند در افزایش عمر گلدانی داودی شاخه بریده موثر باشند،بررسی میشود.

مقدمه

گل داودی یکی از مهمترین گلهای بریده در جهان است ،به طوری که در سال 2003 ،از نظر سطح زیر کشت و درامد حاصل از صادرات رتبه دوم جهانی را پس از گل رز به خود اختصاص داد.گلهای بریده داودی عمر گلدانی بیشتری نسبت به سایر گلهای بریده دارند که دلیل ان را تولید کم اتیلن در طی پیری میدانند.حساسیت داودی به اتیلن کم است و در پاسخ به Acc و اتفون علایم پیری را نشان میدهد.گلچه ها و برگهای داودی اتیلن کمی طی دوره گلدانی تولید میکنند،پس داودی شاخه بریده را میتوان فاقد پیک اتیلن دانست.تولید اتیلن در گلچه ها و برگها با کاربرد Acc افزایش میابد.ولی عمر گلدانی داودی به طور جزئی کاهش میابد.پاسخ برگها به Acc بیشتر از گلچه ها و نهنجها است که به تولید اتیلن در گلهای تیمار شده باAcc برمیگردد.

در مورد گل بریده داودی ،به تعویق انداختن پژمردگی و پیری برگها ،میتواند باعث افزایش عمر گلدانی شود،زیرا کاهش گل بریده داودی عمدتا به دلیل پژمردگی برگها است.که در اثر توقف انتقال اب رخ میدهد.این کاهش تورژسانس به همراه تجریه کلروفیل باعث پیری زودهنگام برگها نسبت به گلها میشود.جذب و انتقال اب در ساقه داودی به وسیله تیمارهای پس از برداشت راحت تر شده است .پژمردگی زود هنگام برگها ،بستگی به پایداری غشا و فعالیت آنزیمهای SOD وPOD دارد.تغییرات عوامل بالا که باعث پژمردگی برگها میشود میتواند با استفاده از 6-BA وGA جلوگیری شود.سیتوکینین ها و محلول های آمونیومی از پژمردگی زودهنگام برگها جلوگیری میکنند.



1-موادشیمیایی:

بازدارنده های اتیلن:

کاربرد بازدارنده های اتیلن مثل STS وAgNo3 هم همین اثر را دارد.بازدارنده های اتیلن مثل MMG,AVG,AOA نسبت به بقیه ارزانتر و در دسترس تر است.افزودن کبالت به محلولهای حفاظت کننده نیز از انسداد آوندی در ساقه های رز جلوگیری میکند و جریان مستمر اب را در ساقه ها حفظ میکند و در نتیجه میزان جذب اب را در گلها افزایش میدهد.علاوه بر این کبالت تا اندازه ای باعث بسته شدن روزنه ها میشود و پتانسیل آبی را در گلهای بریده افزایش میدهد.یون کبالت مانع از بیوسنتز اتیلن میشود.کلرید کبالت عمر گلهای بریده داودی را 7-5 روز نسبت به تیمار شاهد افزایش داده است.

در ارکید دندروبیوم نیز علاوه بر افزایش عمر گلدانی سبب تسریع در باز شدن جوانه ای گل شده است. 

میکروب کشها:

مثل نیترات نقره که یک باکتری کش است ولی با کلر اب شهری واکنش داده و در مقابل نور هم دچار تغییر رنگ میشود .تیو سولفات نقره یک بازدارنده قوی فعالیت اتیلن باکمی فعالیت ضد میکروبی است.

اسیدهای آلی:

اسید سیتریک،اسیدایزو آسکوربیک،اسید تارتاریک و اسید بنزوییک برای افزایش طول عمر گلهای بریده به کار میروند،اسید سیتریک باعث کاهشPH آب ،ایجاد تعادل آبی و کاهش گرفتگی ساقه میشود.

محلولهای نگهدارنده:

محلول های حاوی 8-هیدروکسی کویینولین((8-HQS تیوبندازول(TBZ) هم در افزایش طول عمر گلدانی موثرند.8-هیدروکسی کویینولین یک باکتری کش ویک عامل اسیدی کننده محیط است که علاوه برجلوگیری از رشد باکتریها و کاهش PH محیط ،از بسته شدن ۀوندها در مقطع برش ساقه در اثر رسوب مواد مختلف شیمیایی نیز جلوگیری میکند.

گلهای شاخه بریده داودی که در محلول گلدانی حاوی هیدروکسی کویینولین و ساکارز قرار میگیرند ار عمر بیشتر و حد اکثر وزن تر بالاتری برخوردارند.

مواد شیمیایی(بقیه)

کربوهیدراتها:

کربوهیدراتهایی مثل ساکارز ،گلوکز،و فروکتوز از طریق حفظ وظایف و ساختمان میتوکندری ،تنظیم میزان آب به وسیله کنترل تعرق و افزایش جذب اب باعث افزایش طول عمر کلهای بریده می شوند.البته میزان قند مورد استفاده برای هر گونه گیاهی متفاوت است ،مثلا برای نمو غنچه های گل داودی رقم "Bright Golden anne"غلظت بهینه قند 30 درصد میباشد در حالی که برای "Albatros"حدود 2 درصد است.

نمکها:

نمکهای کلسیم ،آلومینیوم،بور،مس ،روی،نیکل هم در طول عمر گلها موثرند.تاثیر انها به کنترل فعالیتهای میکروبی یا کنترل متابولیسم در گلها مربوط می شود.تیمار سولفات آلومینیوم برای افزایش عمر گلدانی چندین گل بریده پیشنهاد شده است، سولفات آلومینیوم به عنوان یک ماده ضد میکروبی عمل میکند که pH محیط را کاهش میدهد.استفاده از این ماده در محلول گلدان گلهای لیسیانتوس،سبب دوبرابر شدن عمر گلها شده و وزن تازه گلها را افزایش داده است.سولفات آلومینیوم سبب بهبود عمرگلدانی و باز شدن غنچه های ارکید دندروبیوم شده است.

استالدهید که یک متابولیت اتانول است،ماندگاری گل میخک را افزیش داده و به عنوان عامل اصلی بازدارنده پیری گلهای میخک ،رقمwhite sim شناخته شده است.استالدهید این کار را از طریق جلوگیری از تولید اتیلن انجام میدهد.

بازدارنده های رشد:

هایدروزید مالیک،سیکلوهگزامید،آزید سدیم ومورفاکتینها نیز طول عمر برخی از گلهای بریده را افزایش میدهند.آنها مانع تنفس و فرآیندهای شیمیایی ویژه میشوند. البته این ترکیبات باید در غلظت های بسیار پایین استفاده شوند وگرنه ایجاد سمیت میکنند.

کند کننده های رشد:

مثل دامینو زاید (B-9) و سایکوسل(ccc) ،بیوسنتز GA و سایر محرکهای متابولیکی را مانع شده و مقاومت گیاه به استرس محیطی را افزایش میدهند.

متانول و انانول:

اثر مثبت اتاول در افزایش عمر گلدان میخک بریده را ناشی از تاثیر ان در کاهش سرعت تنفس ودر نتیجه جلوگیری از بیوسنتز اتیلن کلیماکتریک میدانند.

اتانول باعث افزایش عمر گلدانی داودی شده و محتوای کلروفیل برگها را افزایش میدهد.

متانول 4 درصد ،اتانول 4 درصد و بنزیل آدنینppm 10 به صورت تیمار پالسی 24 ساعته ،همگی باعث حفظ تورژسانس برگ ،حداقل کاهش وزن تر و سبز ماندن برگهای داودی میشوند.کاربرد متانول به صورت پالسی یا مداوم باعث افزایش کارایی فتوسنتزی برگها می شود.ولی کاربرد متانول به صورت خارجی،باعث افزایش رشد و عملکرد میشود اما اثری روی غلظت کلروفیل و سیستم فتوسنتزی ندارد.

استفاده از متانول باعث به تاخیر افتادن پیری برگ و افزایش عمر گلدانی گلهای بریده شده و نقش بسیار موثری در سازگاری گیاه به نور کم دارد.در داودی شاخه بریده ،کاربرد متانول ،تحت شرایط نور کم ،عمر گلدانی را 8 برابر شرایط نور بالا افزایش میدهد.

یکی دیگر از علائم کاهش کیفیت در گل داودی توسعه رنگ بنفش در گلبرگهای سفید رنگ است که علت ان تشکیل آنتوسیانین میباشد.استفاده از BA و متانول باعث میشود که گلها رنگ سفید خود را حفظ کنند.

پاکلوبوترازول:

یک بازدارنده کائورون اکسیداز با اثر ضد جیبرلینی است که عمر گلدانی داودی شاخه بریده را افزایش داده ،پیری برگهای ان را به تاخیر انداخته و کارآیی فتوسنتزی را کاهش میدهد،فتوسنتز در گیاهان با شدت نور پایین سازگاری یافته است.

ترکیبات هورمونی:

اکسین ها: به ندرت در محلولهای نگهدارنده گل استفاده میشوند.در گل میخک اکسین ها تولید اتیلن به وسیله گلها را تسریع کرده و باعث پیری زود هنگام میشوند.در بنت قنسول پیری گلها توسط اکسین به تاخیر افتاد.

ABA :فاکتور محرک پیری شناخته شده است.تیمار با ABA پژمرده شدن گلها در معرض نور را به وسیله بستن روزنه های انها و کاهش اتلاف اب به تاخیر میاندازد.با این حال ABA در تاریکی پیری گل را باعث میشود.ABA و IAA میتوانندتولید اتیلن را در گلچه ها و برگها تحریک کنند،همجنین 6-BA از تاثیر ABA روی تولید اتیلن جلوگیری میکند.ABA و CTK در تنظیم پیری انواع گلهای بریده حساس به اتیلن ضد هم عمل میکنند.ABA عمر برگهای داودی راکوتاه کرده و باعث زردی انها میشود،در بد شکلی و کج شدن گلچه ها هم موثر است.

سیتوکینین ها:

از انواع ان مثل 6-BA میتوان در مرحله پس از برداشت گلهای بریده استفاده کرد.سیتوکینینها میتوانند مانع تولید اتیلن شوند.ولی روی گلهای داودی اثر کمی دارند.6-BA به تنهایی نمیتواند مانع تولید اتیلن شود ولی روی تولید اتیلن تحریک شده بوسیله ABA اثر آنتاگونیستی دارد.همچنین باعث افزایش میزان GA1+3 در برگهای داودی میشود.و میتواند پژمردگی زود هنگام برگها را به تاخیر اندازد.

کاربرد BA در داودی شاخه بریده به طور کامل از تشکیل آنتوسیانین در گلبرگها جلوگیری میکندو اثر مثبتی روی محتوای کلروفیل و کارایی فتوسنتزی برگها دارد.

جیبرلین ها:

تیمار با GA تجزیه کلروفیل در برگهای آلسترومریا و سوسن که به مدت طولانی حمل و انبار میشوند را مانع میشود.استفاده از GA3 به تنهایی یا درون محلول نگهدارنده باعث افزایش عمر گلدانی داودی شده و پیری را به تاخیر میاندازد.ولی اثر ان کمتر از 6-BA است.

نتیجه گیری:

همه این نتایج تایید کننده این مطلب است که توازن بین 5 نوع هورمون گیاهی روی فرایند پیری داودی شاخه بریده موثر است،پس با کاربرد خارجی هورمون ها و یا استفاده از بازدارنده های تولید یا فعالیت هورمونی میتوان زردی برگها و پیری را به تاخیر انداخته و عمر گلدانی را افزایش داد.همچنین استفاده از تیمارهای شیمیایی بویژه ساکارز ، نمکها ،و ترکیبات میکروب کش و الکلها که به اسانی در دسترس هستند هم میتواند مفید باشند.

منبع:ماهنامه کشاورزی سنبله(زهره نصر آبادی؛دانشگاه فردوسی مشهد)