حکایت چگونگی حفاظت از میراث گذشتگان در کشورمان از آن دست ماجراهایی است که بسیار قابل تامل است؛ گاهی برای ثبت جهانی آنها پرونده جمع کرده و بعد از اینکه تایید گرفتیم، رئیس جمهور را برای آیین نکوداشت‌شان، رنجه سفر می‌کنیم و گاهی هم خودمان به دست خودمان به جنگشان می‌رویم و سکان مبارزه را به دست فرماندار می‌سپریم!
به گزارش «تابناک»، به تازگی و بعد از مدت ها کش و قوس، بالاخره ساخت و ساز ضریح شهیدان گمنام در کنار ارگ تاریخی شهرستان انار دوباره از سر گرفته شد تا بار دیگر موضوع رعایت نکردن حریم این ارگ ساسانی به سوژه رسانه های داخلی و خارجی تبدیل شده و اعتراض دوستداران میراث فرهنگی را به دنبال داشته باشد؛ در حالی که فرماندار انار حاضر نیست که حتی مخالفان این طرح را دوستداران میراث فرهنگی بداند.
ماجرا به این صورت آغاز شده که چندی پیش مسئولان شهرستان انار تصمیم می گیرند که در 70 متری ارگ تاریخی شهرشان -که در دوران پیش از اسلام بنا گذاشته شده و در دوران اسلامی تکمیل شده است- عمارتی برای گرامیداشت شهدای گمنام بسازند اما مخالفت ها با محل انتخاب شده برای این کار منجر به توقف ساخت و ساز می شود تا بعد از مدتی کش و قوس و در حالی که معاون حفظ و احیای سازمان میراث فرهنگی اعلام کرده بود که ممکن است احداث مقبره به حریم منظری ارگ انار خدشه وارد کند و سازمان میراث فرهنگی در حال بررسی نقشه‌های بنای یادبود شهدا است تا در این زمینه نیز مشکلی ایجاد نشود، به ناگهان کار ساخت و ساز از سر گرفته می شود!
این اتفاق در حالی رخ می دهد که ظاهرا این بار مدافعان ساخت سازه، با طرح مفصل تری کارشان را آغاز کرده اند و افزودن قسمتی با عنوان «شهدای انقلاب» موید این نکته است. مجید اعتمادی، فرماندار شهرستان انار در این باره به خبرگزاری میراث فرهنگی می‌گوید: «ساخت و ساز حرم در دستور کار است و تمام هماهنگی‌ها در هیات امنایی با حضور امام جمعه انار، شهرداری، نماینده بنیاد حفظ آثار شهدا و همچنین سازمان میراث فرهنگی انجام شده و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد.»
فرماندار انار با تاکید بر این موضوع که مخالفان ساخت این حرم دوستدار میراث فرهنگی نیستند، می گوید: «کسانی که با ساخت این حرم مخالف هستند، همان کسانی به شمار می‌آیند که اوایل انقلاب به دلیل وجود معتادان بخش‌های بسیاری از ارگ انار را با لودر تخریب کردند و بهانه آنها هم تجمع معتادان در این ارگ بود. یعنی به جای حل مسئله، صورت مسئله را پاک کردند.» و بدین ترتیب به ماجرای تلخی اشاره می کند که در سالهای نخست پیروزی انقلاب اسلامی در کشورمان بر سر این بنای تاریخی آمده و قسمتهای بارزی از قسمت مرکزی آن (تعدادی از اتاقهای دوطبقه) به بهانه تبدیل شدن به "محل فساد" تخریب شده است.
این در حالی است که این بار دستمایه ورود به قسمتی دیگر از این ارگ باستانی (حریم قانونی ارگ)موضوعی ملی چون شهدای گرانقدر جنگ تحمیلی قرار گرفته است و فارغ از اینکه احترام به مردانی که جانشان را در راه حفظ ذره ذره خاک کشور و تاریخ آینده اش گذاشتند واجب است، خلط دو مبحث مهم شرایطی پدید آورده که شباهت زیادی با خدمت به شهدا (میراث فرهنگی معاصر) یا میراث باستانی به جا مانده از قرن ها ندارد.
اکنون کافی است تا به گواه تصاویر سری به محدوده اطراف این ارگ تاریخی بزنیم و با کمال تعجب متوجه حقایق تلخ دیگری شویم؛ جایی که در یکسوی آن پارک ساخته شده و در سمت دیگر وسایل ورزشی برای استفاده مردم نصب شده است و آنچه اهمیت نداشته اشت، ارگ و حریمش بوده است. ارگی که اینقدر وجودش برای همه دست اندرکاران شهر عادی و رومزمره بوده که تاکنون حتی مورد کاوش های باستان شناسانه هم قرار نگرفته است.
ماجرا وقتی عجیب تر می شود که بار دیگر به بخش دیگری از سخنان فرماندار این منطقه مراجعه می کنیم؛ اعتمادی با بیان اینکه ساخت این حرم باعث شده که ارگ انار هم به برکت شهدا رونق بگیرد، می‌گوید: «من خودم دوستدار میراث فرهنگی هستم و در بم نیز وقتی مسئول بودم، تمام ضوابط میراث فرهنگی را رعایت می‌کردم. من هر شهر و استانی که مسئول شوم ابتدا از آثار تاریخی آن شهر دیدار می‌کنم و این اقدام را وظیفه خودم می‌دانم. اکنون کنار ارگ تاریخی انار مدرسه‌ای در حال ساختن است، اما هیچ کس هیچ حساسیتی نشان نمی‌دهد و این مسئله هشدار دوستداران میراث فرهنگی را با اما و اگرهای بسیاری همراه میکند.»
دو نکته عجیب در اظهارات این مسئول محترم مستتر است که به نظر محکم ترین استدلال ایشان برای ادامه کار ساخت و ساز است:
نخست: ساخت این ضریح باعث رونق ارگ شده
در اینکه شهدای جنگ تحمیلی برکات زیادی برای این سرزمین به همراه داشته اند شکی نداریم اما مساله ای که ذهن مخالفان را به خود مشغول داشته این است که چرا وقتی می شود از ساخت ضریح شهدای گمنام برای جذب مردم به منطقه ای استفاده کرد، این تمرکز را به سمت جای دیگری هدایت نمی کنید تا بخش دیگری از شهر هم دارای منطقه ای جذاب برای بازدید شود؟ مگر نه اینکه هر کدام ارزشمندی های خاص رو دارند و جذابیت های ناشی از آنها قابل تقسیم در مناطق مختلف است؟
چرا کاری می کنید که از زمان آغاز با مخالفت هایی مواجه است؟ آیا این اصرار شما –که حتی با گسترش طرح اولیه بیشتر روی لجبازی به خود گرفته- احترام به میراث فرهنگی است و هر کسی مخالفت کند، نمی تواند دوستدار میراث باشد؟
دوم: مدرسه ای در کنار ارگ در حال ساختن است
جا دارد که برای این عذر بدتر از گناه به مسئولی که این سخنان را بیان کرده، مواردی را یادآوری کنیم: آیا اگر خطایی در مجموعه زیر دستتان جریان داشته باشد، وظیفه شما سکوت است یا اعتراض؟ آیا ساخت یک مدرسه در کنار ارگ بر اساس قوانین و ضابطه ها قانونی است یا آنجا هم کسی علم و دانش را برای بنای عمارتی در مجاورت ارگ هزار و چند صد ساله برافراشته و سکوت مسئولان را به واسطه جنجال بر سر ساخت مقبره شهدای گمنام خریداری کرده است؟ آیا قانونا می شود در مجاورت یک بنای باستانی مدرسه و حرم ساخت و بعد در جایگاه بالاترین مقام اجرایی در منطقه به دفاع از آن پرداخت؟
ارگ انار مدتی پیش هم خبر ساز شده بود؛ زمانی که برای مرمت بخش های آسیب دیده آن از آجر استفاده کردند تا ثابت شود که می توان یک عمارت خشتی با بیش از هزار سال قدمت را با آجر معمولی امروزی بازسازی کرد!!
با این تفاسیر، اکنون اناری ها ارگی بسیار زیبا و دیدنی دارند که تنها از یک ضلع قابل مشاهده است اما بهترین منظره آن قرار است با ساخت یک عمارت مفصل از بین برود و البته مسئولان هم نه اعتقادی به حریم بصری عمارت داشته اند و نه اصولا رویکرد حل معضل به ماجرا نشان داده اند.
اینجاست که ورود کارشناسان میراث فرهنگی می توانست گره گشا باشد اما ظاهرا بررسی های این کارشناسان در حال انجام بوده که کار ساختن عمارت از سر گرفته شده است و مخالفت با این طرح نزدیک است که با معاندت گره بخورد اما آیا این لحن و عملکرد، احترام به شهدا و فرهنگ دوستی است؟!
The underlying connection was closed: Could not establish trust relationship for the SSL/TLS secure channel.
