منشاء پیدایش و سیر تکاملی سگ
منشاء پیدایش و سیر تکاملی سگ
راستی آغاز پیدایش این همه موجودات زنده با ساختمان پیچیده اندامشان چه بوده است ؟
کاوش درباره این موضوع بین دانشمندان نظریه تکامل را پدید آورد.
نظریه تکامل چیست ؟
این نظریه به ما می گوید: همه گیاهان و حیواناتی که امروزه در جهان یافت می شود روزی به شکلهای ساده تری بودند و آنگاه به تدریج در مسیر طبیعی خود، به صورت امروزیشان، رشد یافتند.
شکلهای ساده دیروزی نیز، شکل تکامل یافته ای از موجودات بسیار ساده تر دیروزی بوده اند. همینگونه پیش می رویم و میلیونها سال به عقب بر می گردیم تا به دورانی می رسیم که زندگی تازه در آنجا آغاز شد. در آنجا فقط توده بسیار کوچکی از پرتوپلاسم ژله مانند وجود داشت. می گویند که این آغاز زندگی همه موجودات زنده بوده است.
تاکنون منشا سگها مشخص نشده است. دانشمندان در مورد اینکه اجداد وحشی سگها، گرگ، شغال یا دینگو بوده است اختلاف نظر دارند. هر چند که در مورد این نکته که گرگ و احتمالا شغال در خانوادۀ سگها قرار دارند متفق القول می باشند. مطالعات دیرین شناسی انجام شده در مورد منشاء پیدایش سگ ها، اطلاعات جالب و شگفت انگیزی در اختیار ما قرار داده است، تا بوسیلۀ آن بتوانیم با ریشۀ اصلی این حیوانات که جثۀ آنها از خرگوش تا قامت یک خرس گریزلی متفاوت بوده و از گوشتخواران امروزی بسیار درنده تر بوده اند و روند تکاملی آن آشنا شویم. در این بخش به توضیح مختصری از اکثر زیرشاخه هایی که در تکامل سگ نقش داشته اند می پردازیم.
lycaenops: بر پایۀ مطالعات، سگ سانان، از نسل دایناسوری به نام lycaenops بوجود آمده اند که در ۳۰۰ میلیون سال قبل در اواخر دوران پرمین میزیسته.
این حیوان نه خزنده بوده و نه پستاندار، اما متعلق به گروهی از جانداران به نام synapsidas می باشد که هم خزنده و هم پستاندار بوده است. این دایناسور دارای پاهایی بلند بوده و سریع میدوید و در اواخر دوران پرمین و اوایل دوران پرمین پسین در آسیا و آفریقای جنوبی میزیسته و یک متر طول داشته. خصوصیات فیزیکی بدنش همانند پستانداران بوده و با شکار مهره داران و خزندگان کوچک تغذیه می کرده است. دارای جمجمه ای باریک، کشیده و دندانهایی مناسب برای پاره کردن گوشت شکارهای بزرگ بوده است.
Cynognathus: این حیوان بسیار درنده بوده و از ۲۴۰ تا ۲۴۲ میلیون سال پیش در دورۀ تریاس میانه در آفریقای جنوبی، لسوتو، آرژانتین، قطب جنوب و چین میزیسته. Cynognathus دارای کام ثانویه بوده است که به حیوان اجازه می داده در زمان غذا خوردن به راحتی تنفس کند. جمجمه ای همانند سگ سانان داشته و دندانهایش بسیار تیز بوده و از مشاهداتی که بر روی اسکلتبندی این حیوان صورت گرفته بیانگر وجود پردۀ دیافراگم است زیرا در منطقۀ معده دنده وجود ندارد.
Megazostrodon: در اواخر دوران تریاس و اوایل ژورایسک در ۲۰۰ میلیون سال پیش این حیوان می زیسته و در گروه پستاندارانی با جثۀ کوچک بین ۱۰ تا ۱۲ سانتیمتر بوده و از خزندگان کوچک و حشرات تغذیه می کرده است پوشش بدنیش از موهای کوتاه بوده و دندانهای پشین و نیش (پرمولر _ مولر) آن کاملا مانند دندانهای گوشتخواران پستاندار است. اما تحقیقات نشان داده که این حیوان همچون اجداد خزنده اش تخمگذار بوده است .
Arctocyonidae: این حیوان از دوران پالئوسن تا اوایل دوران ائوسن در ۵۵ تا ۶۵ میلیون سال پیش می زیسته و نامش ریشۀ یونانی دارد و به معنی خرس سگ مانند است. در گروه اولین پستانداران قرار دارد و از اجداد Cetartiodactyla و Mesonychia بوده است. این حیوان دارای دو دندان نیش بزرگ و نسبتا تیز بوده که نشانه ای از گوشتخوار بودن آن می باشد. آنها در گروه همچیز خواران قرار داشتند و البته شکارگران بسیار ماهر و سریعی نبودند. و به علت دم بلند و سنگینی که داشتند نمی توانستند به تعقیب طولانی شکار ادامه دهند اما باداشتن پنجه های قوی و دندانهای نیش بلند می توانستند بر حیوانات کوچکتر غلبه کنند.
Miacis: این حیوان در راس خانوادۀ سگ سانان قرار دارد و باعث شده است که خانوادۀ سگسانان از پستانداران گوشتخوار جدا شود. در اواخر پالئوسن در ۵۵ تا ۶۰ میلیون سال پیش در آمریکای شمالی و قارۀ اروپا میزیسته است. جثۀ آن به اندازۀ یک راسو بوده و دارای جمجمۀ کوچکی است که در مقایسه با جثۀ کوچکش دارای مغزی بزرگ بوده، بدنی کشیده و باریک، دم بلند و پاهای کوتاه داشته و همچون دیگر سگسانان دارای ۴۴ دندان بوده است. و به علت برخورداری از پنجه های قوی به راحتی می توانست از درخت بالا رود و از پستانداران کوچک، خزندگان، پرندگان و تخم آنها و میوه های درختان تغذیه می کرده است و بسیار چالاک بوده است.
Amphicyonid: از خانوادۀ پستانداران گوشتخوار بزرگ بوده و در دوران ائوسن و میوسن در ۴۴ تا ۴۹ میلیون سال پیش در شمال آمریکا، آسیا و آفریقا میزیسته، پوزه ای همانند خرس و جمجمه ای مانند سگ سانان داشته است. در کوچکترین جثه ۵ کیلوگرم بوده که شباهت بیشتری به گرگهای کنونی داشته است و در بزرگترین جثه ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم وزن داشته و پوست بدن آن به رنگ سیاه و سفید بوده است.
Andrewsarchus: این حیوان در دوران ائوسن در ۳۶ تا ۴۵ میلیون سال پیش میزیسته. جانور شناسان از این گونه تنها جمجمۀ فک بالا را یافته اند که نشان میدهد پوزه ای بلند داشته و دارای دندانهای بزرگی بوده که این امکان را به حیوان میداده تا با یک ضربه استخوانهای شکارش را خرد کند. اما بر اثر نداشتن اطلاعات کافی از اسکلت بندی این حیوان نمی توان میزان فعالیت و یا درنده بودنش را مشخص نمود. و بحث های زیادی بر سر جثۀ این حیوان وجود دارد زیرا هیچ اندازۀ دقیقی از آن در دست نیست. اما احتمال است طول بدن آن از سر تا لگن خاصره ۷/۳ متر و قد آن از شانه تا زمین ۸/ا متر و وزن آن ۱۸۰ تا ۴۵۰ کیلوگرم بوده باشد. و تنها چیزی که مشخص است این است که این موجود از بزرگترین پستانداران شکارچی بر روی زمین بوده است.
Hesperocyon: این حیوان از خانوادۀ سگ سانان بوده و در اواسط دوران ائوسن در ۳۷ میلیون سال پیش در شمال آمریکا و در جنوب کانادا می زیسته و این حیوان سبب اصلی بوجود آمدن ۲۸ گونۀ شناخته شده در سگسانان است و ۸۰ سانتیمتر طول داشته و شکل آن را میتوان ترکیبی از سگ و راکن دانست و جثه ای به اندازه ی روباه، بدنی عضلانی، پوزه کوتاه داشتند، این حیوان دمی بلند و قابل انعطاف داشته و می توانست از درخت بالا رود. مطالعه بر روی دندانهایش نشان میدهد که قطعا گوشتخوار بوده است ولی ممکن است که در گروه جانوران همچیز خوار نیز قرار داشته باشد.
Creodont: پستانداری گوشتخوار بوده که در اواخر دوران پالئوسن ظاهر شد و در اواخر میوسن ازبین رفته است و ۳۵ تا ۵۵ میلیون سال پیش در آفریقا می زیسته. این موجودات، پستاندارانی زشت و آرام بودند که از ماهی ها تغذیه می کرده و در انجام امور شخصی خود بسیار بی کفایت بودند و در اکوسیستم آفریقا، اوراسیا و شمال آمریکا نقش مهمی را ایفا کردند. این حیوان را می توان در گروه لاشخورها قرار داد. محققان براین باورند که Creodont ها اجداد اولیۀ گروههای مختلفی از پستانداران می باشد که بر اثر تکامل بوجود آمده اند.
Miacid: در حدود ۳۵ میلیون سال پیش در دوره الیگوسن در آمریکای شمالی می زیسته، از لحاظ ساختار دندان ها، پنجه ها وتوسعۀ مغز، بر Creodont ها برتری قابل توجهی داشتند و همین برتری را علت نامگذاری آن ها می دانند. آنها موجوداتی شبیه به راسوهای کوچک همراه با بدنی کشیده و کوچک با دمی دراز بوده اند. برخی گونه ها برروی درخت و برخی دیگر برروی زمین زندگی می کرده اند، احتمالا از بی مهره گان، مارمولک ها، پرندگان و پستانداران کوچک نظیر انواع موشها تغذیه میکردند.
Borophaginae: یک گروه منقرض شده از Canias می باشند و که در دورۀ پالئوسن در ۳۴ میلیون سال پیش در شمال آمریکا می زیسته اند. آنها جثه ای به مراتب بزرگتر از پبشینیان خود داشته اند و به علت قدرت بالای فک و داشتن دندانهای تیز و برنده همانند کفتارها می توانستند استخوانهای شکار خود را نیز خرد کنند. جانورشناشان به آنها لقب (bon-crushing dog) سگ استخوان خرد کن داده اند.
Mesocyon: از خانوادۀ سگسانات می باشد و در اوایل دوران میوسن در ۲۵ میلیون سال پیش در شمال آمریکا (جنوب کالیفرنیا، کلرادو، وایومینگ، نبراسکا غربی) میزیسته است. این حیوان گوشتخواری خستگی ناپذیر و دونده ای سریع بوده و دندانهایش نشان می دهد که در گروه همچیز خواران قرار داشته. وزن آن در حدود ۴/۷ تا ۱۹/۷ کیلوگرم بوده است.
Mesonychia: این حیوان در گروه پستانداران تقریبا بزرگ قرار دارد و در دوران پالئوسن در ۲۳ تا ۳۳ میلیون سال پیش در آسیا میزیسته و در اوایل پالئوسن به شمال اروپا راه پیدا می کند و تغییر سایزی در اندازۀ شغال می یابد و در اواسط پالئوسن در نیو مکزیکو به مراتب جثه ای بزرگتر پیدا می کند و این رشد سئودی در آنها ادامه می یابد تا به اندازۀ یک خرس میرسند و به مراتب درنده تر از گونۀ اولیۀ خود می شوند و در گروه بزرگترین پستانداران در اوایل پالئوسن قرار می گیرند.
Cynodictis: این پستاندار گوشتخوار متعلق به خانوادۀ خرس سگها می باشد و در اواخر ائوسن و اوایل الیگوسن در ۲۳ میلیون سال پیش در دشتهای پوشیده از چمن شمال آمریکا می زیسته، جانورشناسان معتقد هستند که برای یافتن شکار به این مکان مهاجرت کرده است. این حیوان دارای پوزه ای بلند و دندانهایی تیز و برنده، مناسب برای برش و تکه کردن گوشت شکار داشته. و از جوندگان کوچک مانند خرگوش تغذیه می کرده است و برای لانه سازی گودالهایی حفر می کرده و در آن میزیسته.
Cynodesmus: این حیوان از خانوادۀ سگسانان بوده و در اوایل دوران میوسن در ۱۸ تا ۲۰ میلیون سال پیش در آمریکا می زیسته و ظاهری کاملا مشابه سگهای کنونی داشته و طول بدن آن ۱ متر بوده است، گرگ صحرایی آمریکای شمالی از تکامل این حیوان پدیدار شده است با این تفاوت که اجدادش جمجمه و دمی سنگین تر داشته اند. Cynodesmus در مقایسه با سگ سانان دیگر دوندۀ خوبی نبوده و از کمین کردن برای شکار حیوانات استفاده می کرده است. گروهی از محققان معتقد هستند که Cynodesmus همزمان با میمونهای اولیه بروی زمین می زیسته است که دارای بعضی ویژگیهای سگ سانان بوده است.
Pakicetus: گوشتخوار پستاندار و از خانوادۀ Pakicetidse بوده و در دوران ائوسن و در ۸/۱۵ میلیون سال پیش می زیسته، این حیوان بومی آسیا بوده و جمجمه ای همانند تمساح داشته و او را در حال حلضر ذر گروه سگ سانان قرار داده اند و جثه ای هم اندازۀ یک گرگ داشته است.
Pakicetidae: یا Pakicetidae و Pakicetids از خانوادۀ گوشتخواران پستاندار و از راستۀ فرعی Archaeoceti بوده و در طول دوران ائوسن اولیه و میانه در ۴/۱۵ میلیون سال پیش در پاکستان می زیسته.
Tomarctus: در طی تحولی طولانی که در حدود ۱ میلیون سال به طول انجامید برروی زمین ظاهر گردید که بسیار شبیه به گرگ بوده است و در حقیقت جد گرگ امروزی، روباه، شغال، کایوت، و تمام سگ سانان محسوب می شود. و از زیر شاخۀ Borophaginae می باشد و در اواخر میوسن ابتدایی و اوایل میوسن میانی و در ۱۰ تا ۱۸ میلیون سال پیش در شمالی ترین مناطق آمریکای شمالی می زیسته و دارای آرواره هایی قوی همچون آرواره های کفتار بوده و علاوه بر خوردن گوشت و استخوان شکار و لاشۀ حیوانات از میوه ها نیز تغذیه می کرده است، شکل ظاهری جمجمه و دندان ها نشان می دهد که بسیار شبیه گوشتخواران و سگ سانان امروزی بوده است.