فارس:باورکردنی نیست ولی واقعیتی است که وجود دارد آن طرف خیابان در دانشگاه تهران به دانشجو علم و پژوهش می‌آموزند و این طرف خیابان علم را نه،پژوهش را می‌فروشند. اینجا قیمت پایان نامه پزشکی صفحه‌ای 250 تومان است.

با اینکه بارها از کنارشان گذشته‌ای تا کارت به این صنف نیفتد و روی موضوع دقیق نشوی توجهت را جلب نمی‌‌کنند. اینجا همه چیز می‌فروشند هر کتابی که پیدا نمی‌کنی اینجا پیدا می‌شود. بازار تایپ، تحقیق و پژوهش در اینجا داغ داغ است اما مشتریان این بازار جنسشان با بقیه بازارها فرق می‌کند و همه از قشر تحصیلکرده یا در حال تحصیل هستند.

آرام آرام که قدم می‌زنی شناسایی‌ات می‌کنند و کم‌کم گوشت با زمزمه‌های "تحقیق، پایان‌نامه، مقاله ISI، هر مدل هر قیمت حتی دسته اول" آشنا می‌شود.
 
از نفر اول به عنوان مشتری می‌پرسی پایان‌نامه پزشکی چند؟ می‌گوید: تا چه بخواهی؟ تحقیق‌های پزشکی از همه گران‌تر است و آدرس یک نفر در زیرپله پاساژی را می‌دهد می‌گوید: «بگو عباس منو فرستاده»

وارد مغازه‌ای 9 متری می‌شوی. روی شیشه‌ پر است از کاغذ با عنوان تایپ، کپی، رسم، و یک کلمه که از همه بزرگتر است «تحقیق دانشجویی، پایان‌نامه پزشکی» در این بین متصدی که مرد میانسالی است پشت مانیتور نشسته و به مشتری‌های خود که 2 دانشجو هستند توضیح می‌دهد: «اگر بخواهیم می‌توانیم با تحقیقات قبلی ترکیب کنیم و یکسری مطالب هم به آن اضافه کنیم مطمئن باشید کار تکراری نمی‌شود و برایتان می‌صرفد. نگاهی به سراپایمان می‌اندازد و وقتی می‌گوییم پایان نامه پزشکی می‌خواهیم و از طرف عباس آقا آمده‌ایم جواب می‌شنویم: نداریم. ظاهراً مشتری‌هایی که عباس آقا فرستاده خوش‌حساب نبوده اند.

دیگر روی روال افتاده‌ایم پاساژ بعدی مقصد ماست. انتهای دالانی بزرگ نشانی آقای م را به ما می‌دهند که متخصص پایان نامه‌های پزشکی است. 3 نفر نشسته‌اند ظاهراً مشغول پاسخ به چند مشتری باز هم از جنس دانشجو هستند. مشتری‌ها سرگرم کاتالوگ‌های رشته‌های مختلف با سرفصل‌های متنوع هستند.

سراغ آقای م و پایان‌نامه پزشکی را می‌گیریم می‌گوید: قیمت پایان‌نامه‌های پزشکی کمی بالاتر است. اگر از نسخه‌های موجود بخواهید، صفحه‌ای ۳۵۰ تومان برایتان تمام می شود. صفحه کامپیوتری را باز می‌کند تا نگاهی به سرفصل‌ها داشته باشیم.

می‌پرسیم ببخشید از کجا بدانیم تا به حال این تحقیق را چند نفر استفاده‌ کرده‌اند.
جواب این است: نمی‌دانیم. مشخص نیست، ولی مطمئن باشید کسی نمی‌فهمد جوری برایتان تنظیم می‌کنیم که مشخص نشود. ولی راه دیگری هم هست می‌توانیم بدهیم محقق برایتان بنویسد اما خرج بالا می‌رود حدوداً 2 میلیون تومان! تخفیف هم نداریم.

اما آن طرف‌تر در یک زیرپله‌ای باریک ظاهراً به سود کمتری قانعند و پایان نامه‌های دسته اول را نهایتاً ۱۵۰ هزار تومان در می‌آورند. در ضمن شماره محقق را می‌دهند تا برای چک کردن ریز موضوع با هم در ارتباط باشید،اما ضمانتی وجود ندارد.

معلوم نیست یک پایان نامه‌ها را به چند نفر می فروشند

فکر همه چیز را کرده‌اند راهکار می‌دهند که "سوژه را با استاد راهنما چک کن بعد می‌دهیم پژوهشگر برایت بنویسد". دلالی همه چیز را دیده بودیم الا این یکی. بدون هیچ ترسی و با فراغ بال مشاوره هم می‌دهند و کسی نیست بپرسد این تحقیق‌ها را که معلوم نیست به چند نفر فروخته‌اید از کجا آورده‌اید؟

کپی پایان نامه‌هایی را که تایپ می‌کنند بعداً می‌فروشند

صرفنظر از فروش همه اینها باب جدیدی باز می‌شود و آن اینکه بدون آنکه حتی روحت خبر داشته باشد مطلبی که برای تایپ به دفاتر فنی می‌بری معلوم نیست پس از شما به چند نفر فروخته می‌شود. اینجا نان حلال معنا ندارد.

سایت‌های اینترنتی هم بازارشان داغ است

اگر وبگرد باشید به راحتی پایان‌نامه‌ها و تحقیقات روز را می‌توانید تهیه کنید، اینترنتی هزینه را می‌پردازید و لینک download را برایت در لحظه می‌گذارند و اگر کمی بیشتر حوصله داشته باشی می‌توانید از موتورهای جستجوگر با درج کلمات مورد نظر هر آنچه را می‌خواهید گرد آورید.

اساتید راهنما چه می‌کنند

سوال اینجاست که با وجود تمام این موارد چگونه می‌توان یک پایان‌نامه و تحقیق کپی شده را از پایان‌نامه‌ای که دانشجو روی آن وقت گذاشته و کار کرده تشخیص داد.
جواب این سؤال را از قائم مقام مرکز تحقیقات لیزر دانشکده دندانپزشکی دانشگاه تهران جویا شدیم.

آزاد فکر می‌گوید: وقتی یک پایان‌نامه به ما سپرده می‌شود شخصاً حتی در انتخاب عنوان درگیر می‌شوم چون اکنون معضلی که در جامعه علمی وجود دارد این است که همکاران به خاطر مشغله‌ کاری زیاد در انتخاب موضوع، نحوه انجام و جمع و جور کردن پایان‌نامه در کنار دانشجو وقت نمی‌گذارند.

آزاد فکر می‌افزاید: حتی به کیفیت کار هم باید توجه کرد چون اگر من استاد راهنما باشم باید به دانشجو روش تحقیق را بیاموزم و به هیچ وجه عنوان را در ابتدا نمی‌دهم. می‌گویم موضوعات را بیاورید با هم چکش کاری ‌کنیم و آن موضوعاتی را که هم به علاقه دانشجو و هم نیاز کشور است پیش می‌بریم و به نوعی ریز عملکرد دانشجو را می‌گیرم طوری که امکان کپی را از دانشجو می‌گیرد.

بیشتر روی پایان‌نامه‌های تخصصی سختگیری می کنیم

معاون پژوهشی دانشکده پزشکی دانشگاه شهید بهشتی هم در مورد نحوه نظارت بر پایان‌نامه‌های دانشجویان پزشکی می‌گوید: کمیته پژوهشی دانشجویان یک نظارت نسبی روی پایان‌نامه‌ها دارد به خصوص پایان‌نامه‌هایی که فراگیرتر است. ما جلساتی را در دانشکده داریم که بازخورد کارها را می‌گیریم.

حمید گودرزی به این نکته اشاره می‌کند که کارشناسان معاونت پژوهشی سعی می‌کنند عناوینی را برای پایان نامه تأیید کنند که در 5 سال اخیر تکراری نباشد و با این کارها تا حد امکان جلوی کپی‌برداری را می‌گیریم.

وی می‌افزاید: البته سختگیری ما روی پایان‌نامه‌های under graduate مانند رشته‌های پزشک عمومی و زیر فوق‌لیسانس کمتر است و بیشترین سختگیری را در رشته‌های تخصصی، فوق تخصصی و PHD داریم و در این دوره‌ها احتمال کپی تا حد زیادی حذف می‌شود.

گودرزی با اشاره به نقش استاد راهنما تصریح می‌کند: اینکه استاد راهنما روی پایان نامه وقت می‌گذارد خیلی مهم است و با ابزارهای مختلف کنترلی اساتیدی را که در کنترل پایان‌نامه‌ها ضعف دارند شناسایی کرده و علیرغم اصرار دانشجو بیش از 3 پایان‌نامه در سال را بر عهده یک استاد نمی‌گذاریم چرا که معتقدیم اگر استادی واقعاً بخواهد برای پایان‌نامه یک دانشجو وقت بگذارد بیش از این نمی‌تواند.

آن روی سکه را هم باید دید

صرفنظر از تمام واقعیت‌های موجود پای صحبت دانشجویان سال آخر پزشکی که کابوسی به نام پایان‌نامه دارند می نشینیم.
توحید امامی، دانشجوی سال آخر پزشکی دانشگاه علوم پزشکی یزد است او فروش پایان نامه‌های کپی شده و تکراری را خیلی باب نمی‌داند و می‌گوید: دانشجویان پزشکی خود متبحر شده‌اند و حواسشان هست که پایان نامه‌ای که قبلاً ارائه شده را دوباره ارائه نکنند. در نتیجه چیزی که بیشتر شیوع دارد این است که معمولاً سوژه سفارش می‌دهند تا برایشان بنویسند.

وی به دلایل گرایش دانشجویان سال آخر به این امر اشاره می‌کند و می‌گوید: علت این مسئله به ناتوانی دانشجو و اینکه اصول اولیه پژوهش را نمی‌داند برمی‌گردد. چرا که تا یکی دو سال اخیر پژوهش در فضای دانشگاهی خیلی پررنگ نبود و دانشجو ناچار است کاری را انجام دهد که با اصول اولیه آن ناآشناست.

امامی می‌افزاید: در عین حال دانشجویی که هم باید درگیر کشیک بیمارستان،ویزیت بیمار و درس باشد و هم درگیر پژوهش، و زمانی که می‌بیند افرادی بدون انجام پژوهش صرفاً با درس خواندن برای آزمون‌ها مانند آزمون دستیاری به مقاطع بالاتر می‌روند قاعدتاً وقتی را که برای پژوهش باید صرف کنند برای درس می‌گذارند.

محمد- ف دانشجوی فارغ التحصیلی پزشکی نیز می‌گوید: حتی برخی اساتید هیئت علمی ما اصول اولیه پژوهش را نمی‌دانند و نمی‌توانند دانشجو را راهنمایی کنند و نهایتاً می‌‌بینیم پایان نامه‌ها کاربردی نیست و بیشتر برای خود پزشک مطرح است.

وی می‌افزاید: در این بین سیاست‌های خود دانشگاه بیشترین نقش را دارد که کلاس‌های درسی را به نوعی بچیند که پژوهش جزو دروس قرار گیرد و هر دانشجویی خواست روی پژوهش کار کند زمینه برایش فراهم باشد، معضلی که بسیاری از دانشگاه‌ها با آن دست به گریبانند.

محمد- ف تصریح می‌کند: البته اکنون وزارت بهداشت و وزارت علوم راهکار خوبی را گذاشته‌اند و اینکه دانشجو زمانی می‌تواند از پایان نامه دفاع کند که حداقل ۲ مقاله ارائه کرده باشد و مقاله را هم به راحتی نمی توان کپی کرد. از طرفی پژوهش باید مانند همه جای دنیا در کنار آزمون دستیاری نقش داشته باشد تا دانشجو فقط به فکر آزمون نباشد.

خرید و فروش تحقیقات در زیر پله های بازار کتاب یا هر جای دیگر موضوع جدیدی نیست ولی مسئله اینجاست که چرا متولیان امر خواسته یا ناخواسته چشمشان را به روی معضلات پیچ در پیچ این چنینی به راحتی می‌بندند، به طوری که قبح آن ریخته و بازار سیاه دیگری در کنار سایر بازارها شکل می‌گیرد.