سبزپرس – گروه محیط انسانی؛ لیلا مسروری: هنوز کسی نمی داند چه کسی چگونه و با چه حسابی چندین سال قبل به شالیکاران گفت برای رهایی از شر کرم ساقه خوار برنج، بقایای برنج یا همان کاه و کلش معروف را پس از برداشت بسوزانند؛ و حالا سالها است که به جای عطر خوشه های رسیده و برداشت شده برنج، دودهای غلیظ و حادثه ساز مزارع خبر از برداشت شالی می دهند.

به گزارش خبرنگار سبزپرس، مسئله سوزاندن کاه کلش وقتی حاد شد و به چشم آمد که دود ناشی از سوزاندن آنها به دلیل تاثیر در کاهش دید، منجر به تصادفات رانندگی در جاده های کم عرض گیلان شد. 
جهاد کشاورزی استان نیز اقدام به تهیه تعدادی دستگاهای "بیلر" برای بسته بندی بقایای کاه کلش کرد و اقدامات ترویجی هم در پیش گرفت که بر آیند موفقیت آمیزی نداشت؛ چراکه امسال نیز  قبل از آغاز بارندگی شدید روزهای اخیر در گوشه و کنار گیلان کپه های بقایای برنج در مزارع آتش زده می شد. 
از دوسال قبل اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان نیز به مسئله وارد شد که برخورد قهری با موضوع، باعث عدم موفقیت این اداره کل شد. مهمترین دلیل این عدم موفقیت نیز آن بود که عامل آتش زدن باقیمانده کاه و کلش، صاحب اصلی زمین نبود و در واقع کارگران اقدام به این عمل می کردند. هرچند که در این اقدام معمولا هیچگاه صاحب اصلی زمین و محصول مشخص نمی شد اما این اقدام، تصور اشتباهی را برای همگان ایجاد کرد مبنی بر اینکه اداره محیط زیست، مسئولیت ساماندهی پسماندهای کشاورزی را بر عهده دارد. 

سوزاندن کاه و کلش جرم است؟
«امیر عبدوس» مدیر کل حفاظت محیط زیست گیلان در پاسخ به این سوال که «آیا سوزاندن کاه و کلش جرم است؟» به سبزپرس می گوید: به موجب مواد 2 و 3 و 24 قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا مصوب 1374 و نیز بند "پ"  آیین نامه اجرایی ایجاد آلودگی هوا سوزاندن پسماندها جرم است و متخلفان پس از اخطار و تکرار به جزای نقدی هم محکوم می شوند. 
او می افزاید: البته بر کسی پوشیده نیست که سوزاندن کاه و کلش میکرو ارگانیسم های مفید خاک را هم از بین می برد، کیفیت خاک با ارزش زراعی را تنزل می دهد و بر قدرت جذب آب اثر سوء می گذارد. در نهایت اکوسیستم طبیعت را هم با مشکل مواجه می کند.

متولی قانونی ساماندهی پسماندهای کشاورزی کیست؟
به موجب آنچه از قوانین و آئین نامه اجرایی مدیریت پسماند بر می آید، وزارت جهاد کشاورزی متولی ساماندهی پسماندهای کشاورزی است که البته ضوابط و روشهای مدیریت اجرایی پسماندهای کشاورزی نیز به موجب ماده 11 این قانون، توسط جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست و چند نهاد دیگر تدوین شده است. این آیین نامه در سال 89 به تصویب کمیسیون زیربنایی دولت رسیده است که به موجب آن وظایف جهاد کشاورزی روشن است و در خصوص ضایعاتی چون کاه و کلش، موارد زیادی از آموزش و بستر سازی  تا روشهای جایگزین برای مصرف بهینه – که اتفاقا در مورد برنج بسیار پرکاربرد است- در آن ارائه شده است.
از جمله موارد پیش بینی شده در این ضوابط و روشهای مدون مدیریت پسماندهای کشاورزی، ارائه گزارش به سازمان حفاظت محیط زیست است. 

جهاد کشاورزی گزارش نمی دهد
مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان می گوید: در راستای یاد آوری این مسئله، مراتب را طی ابلاعیه به جهاد کشاورزی استان یاد آور شده ایم که ما به عنوان ناظر بر حسن اجرای قانون مدیریت پسماند تا وقتی که گزارش کارشناسی از سوی سازمان متولی دریافت نکنیم ، نمی توانیم به موضوع ورود کنیم. گزارش سازمان متولی که در اینجا، سازمان جهاد کشاورزی استان گیلان است، مبنای پیگیری مسئله از طریق ما در دادگستری است. 
او تاکید می کند: علی رغم اینکه جسته و گریخته گزارشهای مردمی مبنی بر آتش زدن کاه و کلش می رسد اما تاکنون حتی یک مورد برای اقدام از سوی جهاد کشاورزی استان گیلان به ما معرفی نشده است.
عبدوس می گوید: به هر حال با توجه به آنکه برداشت برنج از مزارع تقریبا به اتمام رسیده است، به نظر می رسد با توجه به آنکه هیچ گونه خلا قانونی برای جلوگیری از آتش زدن کاه و کلش وجود ندارد، تکالیف دستگاهها کاملا روشن شده است و نیز با توجه به وجود راهکارهای گوناگون از جمله تعلیف دام و تهیه کاغذ و مقوا از کاه و کلش برنج، جهاد کشاورزی باید حضور پر رنگتری را ایفا کند و از امروز برای فصل آتی زراعت شالی اقدام کند.