همشهری: روزنامه شهرداری
تهران اخیرا در گزارشی از میزان بنزن در هوای
تهران نوشت كه بنزن موجود در هوای
تهران بین 10 تا 100برابر حد استاندارد است و حجم آلودگی آنقدر بالاست كه به گفته دكتر ' یوسف رشیدی ' مدیر عامل شركت كنترل كیفیت هوای
تهران ، حتی اگر تمامی اقدامات برای كاهش میزان بنزن در هوای
تهران به اجرا گذاشته شود ، 'باز هم تا چند سال آینده میزان بنزن موجود در هوای
تهران به حد استاندارد نمی رسد.'
بنزن به عكس بوی خوش آن ، ماده ای بسیار خطرناك است و سال هاست محققین دریافته اند یكی از عوامل اصلی بروز سرطان می باشد .
شركت كنترل كیفیت هوای
تهران در اطلاعیه ای كه اخیرا انتشار داد ، گناه بالابودن عده مبتلایان به سرطان در كلان شهرهای ایران بخصوص
تهران را بردوش بنزن گذاشت كه عمدتا از سوخت خودروها ناشی می شود.آماری دقیق از تعداد خودروهای فعال در
تهران در دست نیست ، ولی مسئولین پلیس برآورد كرده اند به رغم سهمیه بندی بنزین ومحدویت های دیگر،همچنان نزدیك به دو میلیون خودرو كه بیشترین تعداد آن ها نیز خودروهای شخصی هستند، دراین شهر فعال باشند و به بدنامی
تهران به عنوان یكی از آلوده ترین شهرهای جهان كمك كنند.
آمار سازمان پزشكی قانونی ایران و سازمان بهشت زهرا،گورستان اصلی شهر
تهران نشان می دهد كه بیماری های قلبی و عروقی ، حوادث و سرطان سه عامل اصلی مرگ و میر در كلان شهر
تهران هستند و در دیگر كلان شهرهای ایران نیز همین الگوی مرگ و میر تكرار می شود.
بنزن در سال 1825 و توسط آلمان ها شناخته شد.این ماده شیمیایی بی رنگ و خوشبو! كه زود نیز تبخیر می شود ، از جمله تركیبات آروماتیك است كه 6 اتم كربن و 6 اتم هیدروژن دارد. آروماتیك ها دسته ای از تركیبات شیمیایی را تشكیل می دهند كه شامل بنزن و تركیباتی می شود كه از نظر رفتار شیمیایی مشابه بنزن هستند.
به گفته 'یوسف رشیدی ' مدیر عامل شركت كنترل كیفیت هوای
تهران ، تحقیقات این شركت نشان می دهد كه مقدار موجود بنزن درهوای
تهران 2/5برابر استاندارد های جهانی است كه این عامل موجب افزایش ابتلا به سرطان خون در
تهران شده است .
به رغم تلاش های بسیارشركت ملی نفت ایران برای زدون و یاكاهش بنزن در بنزین تولیدی كشور، رشیدی می گوید كه بنزن در ' بنزین تولید داخل به مقدارزیادی ' وجود دارد .
این گفته 'رشیدی ' را نیز انجمن تولیدكنندگان اتانول ایران در نشریه تخصصی مهر و آبان سال 1386 خود كه با عنوان 'اتانول ' منتشر می شود ، تایید می كند.
به نوشته 'اتانول '، یكی از عواملی كه باعث می شود خودروها آلاینده های بیشتری وارد هوا كنند، كیفیت پایین سوخت و درجه اكتان (اشتعال ) آن است .
بنزین معمولی تولید داخل ایران با درجه اكتان 87 توزیع می شود و این نشریه می نویسد كه خودروسازها نیز شكایت كرده و گفته اند این امر باعث می شود تا خودروهای آن ها به خوبی كار نكند و در نتیجه همچنان بالاترین سهم را در آلودگی هوا داشته باشند.
خودروسازها گفته اند درجه اكتان بنزین باید به 95 درصد برسد كه درگذشته این كیفیت را داشت .
بنزن علاوه بر سرطان ، یك عامل اصلی در بیماری های كلیوی نیز شناخته شده است . ساده ترین شكل ورود بنزن به بدن ، تنفس بخارات بنزین و احتراق ناقص سوخت است و از آنجا كه این ماده تركیبی بسیار فعال است از طریق پوست نیز به بدن منتقل می شود و درتمام استانداردها به عنوان یكی از خطرناك ترین مواد آلاینده به حساب می آید.
در ایران هنوز استاندارد خاصی برای این آلاینده تعریف نشده است ، اما استانداردهای كشورهای توسعه یافته می تواند مبنایی برای سنجش وتعیین وضعیت بحرانی در كشور باشد.
مدیر عامل شركت كنترل كیفیت هوای
تهران می گوید كه استاندارد به كار رفته برای كنترل بنزن در انگلستان در حدود 16 میكروگرم برمتر مكعب به طور متوسط در طول یك سال بوده ، اما در كشورهای عضو اتحادیه اروپا به غیر از كشور یاد شده در حال حاضر وجود 10 میكرو گرم بر مترمكعب است كه بر اساس قراردادها این رقم باید تا سال 2010 به 5 میكرو گرم بر متر مكعب در هوا برسد.
سخت گیرانه ترین اقدامات برای كنترل بنزن در هوا در ژاپن صورت می گیرد كه در حدود 3 میكروگرم در متر مكعب است .
با وجودآنكه استانداردهای جهانی دركشورهای مختلف میزان 5 تا20 میكروگرم بنزن را قابل قبول می دانند، به گفته 'رشیدی ' ، اخیرا میزان این ماده فوق العاده خطرناك در هوای
تهران حدود 50 میكرو گرم بر مترمكعب بوده كه این بیانگر 'وضعیت بسیار بحرانی ' در این شهر است .
اگرچه به نظر می رسد مراجع ذیربط باید در این باره اظهار نظر كنند ، اما افزایش 7برابری ابتلا به سرطان خون در
تهران كه مدیرعامل شركت كنترل كیفیت هوای شهر چندی پیش در گفت وگو با روزنامه 'همشهری ' از آن خبرداد، می تواند به مركزنشین ها این هشدار را بدهد كه یا باید در كاهش آلاینده های هوا از جمله بنزن با خاموش كردن خودروهای خود كمك كنند و یا منتظر باشند سرطان سراغ آنها نیز بیاید و موضوع آنقدر جدی است كه نمی توان گفت خدا نكند.
بانك جهانی دربرآوردی در سال 2004 میلادی ، خسارت ناشی از آلودگی هوا در ایران را بالغ برهشت میلیارد دلار برآورد كرده بود كه برابر با یارانه خرید سوخت از خارج در همان سال بود.
با آن كه در سال های اخیر تلاش شده با نوسازی و از رده خارج كردن خودروهای فرسوده ، شبكه حمل و نقل ایران نوسازی و از آلودگی هوا بخصوص دركلان شهرها كاسته شود، اما به دلایلی چند ،
تهران همچنان در بیشترین تعداد روزهای سال هوایی بشدت آلوده دارد و سازمان هواشناسی می گوید كه در كلان شهرهای دیگر كشور نیز وضعیت تفاوتی قابل ملاحظه با
تهران ندارد.
دراغلب كشورهای جهان عمر مفید استفاده از یك خودرو آنهم با بالاترین سطح از استانداردهای جهانی بین 5 تا8 سال است در حالی كه درایران چنین محدویتی به صورت رسمی وجود ندارد و استانداردهای تولیدی نیز به روز نیستند.
كیفیت هوای امروز كلان شهرهای ایران مانند دهه های 1960 و1970ژاپن توصیف می شود كه در آن ماموران پلیس ، كودكان و بیماران با استفاده از ماسك در معابر حاضر می شدند، اما امروز شهر توكیو هوایی تمیز دارد.این امر تنها با گسترش حمل و نقل عمومی پاك و قابل قبول ، میسر شده است .