ماهي قرمز، اين حيوان دوست داشتني که حضورش همراه با شادي، آرامش و زيبايي است، به عنوان ماهي خانگي يا زينتي به حوض خانه‌ها و آب نماهاي عمومي راه يافته است .
شرايط زندگي ماهيان در اين استخرها از لحاظ عمومي شرايط زيستگاهي مناسبي است زیرا در استخرهايي كه پرورش اين ماهيان كه به روش سنتي انجام مي شود شرايط زیستی مشابه استخرهاي پاركهاست.
دلایل گوناگونی برای پاسخ به این سوال که چرا اغلب تعداد زياد ماهيان مرده در سطح اين استخرها می بینیم وجود دارد که از آن جمله تعويض تمامي آب استخر است كه باعث شوك و مرگ ماهيان مي شود وهمچنین ريختن انواع موادغذايي نامناسب به داخل آب است.
گرچه عمدتاً ماهي قرمز را به جهت نگهداري در آکواريوم پرورش مي دهند، اما در ايران در رودخانه‌هاي حوزه آب ريز درياي خزر نيز مي توان آنها را يافت.
در قديم خانه‌ها وسيع بودند و حوض‌هاي بزرگي در آنها وجود داشت، لذا مردم ماهي قرمز را در طول سال در خانه‌هاي خود نگه مي داشتند و شايد به همين دليل است که اين ماهيها «ماهي حوضي» نيز ناميده مي شوند.
محبوبیت ماهی قرمز ناشی از زیبایی و ترکیب موزون آن ونگهداری آسان آن است . این ماهی تقریبا در مدت کوتاهی به حد بلوغ جنسی می رسد . نرها قادرند پس از یک سال و ماده ها در هوای گرم پس از یک سال و در هوای سرد تر پس از دو سال به سن بلوغ جنسی برسند . این ماهیان می توانند تغییرات وسیع دما را تحمل کنند ، به خصوص هنگامی که تغییر درجه حرارت تدریجی باشد .این ها می توانند حرارت صفر تا 30 درجه سانتی گراد را تحمل کنند ولی حرارت مطلوب برای آن ها 20 درجه سانتی گراد است . ماهیانی که در استخر های موجود در باغ ها نگهداری می شوند ممکن است در حرارت 15 درجه سانتی گراد تخم ریزی نمایند .
برای نجات ماهی ها از مرگ چه می توان کرد؟
براي اين كه با آمار مرگ و مير بالاي اين ماهيان روبرو نشويم و حتي بتوانيم ساليان سال از وجود اين ماهيان در اين استخرها لذت ببريم راهکارهای زیادی وجود دارند که به سادگی امکان پذیر هستند.
یک راهکار ساده اما اساسی اینست که زمان مشخصي از سوي شهرداري براي تحويل گرفتن اين ماهيها اعلام شود.
در اين زمان تانكرهاي مواد ضدعفوني در كنار استخرها مستقر شده و ماهيان در اين محلولها غوطه ور شده و پس از آن به محل رهاسازي هدايت شوند.
یک راه نگهداری این است که كف اين استخر ها با خارهاي كوهي ( يا همان جاروهاي شهرداري ) و يا شن درشت پوشانده شود. اين كار باعث مي شود اين ماهيان به راحتي تخم ريزي كرده و چرخه زندگي طبيعي خود را سپري نمايند.
باید در کنار استخرها تابلو های آگاهی دهنده در مورد نريختن مواد غذايي در كنار استخرها نصب شود.
در صورت لزوم تخليه و آبگيري مجدد استخر، تمامي آب تخليه نشده و پرشدن استخر در طول زمان مناسبی صورت گيرد تا شوك دما به حيوان وارد نشود.
اکثر اين حوض‌ها داراي آب راكد بودند که خود مرکزي براي توليد حشرات بود. ماهي‌هاي قرمز براساس ساختار زيستي شان به‌خوبي در آب‌هاي راکد مي توانند زندگي کنند و براي تغذيه خود از تخم حشرات استفاده می کنند. انواع و اشکال بسیار متنوع و گوناگونی از ماهی قرمز از جد واحدی به نام ماهی کپور کاراس چینی که همان carassius auratus است ، مشتق شده اند . گونه های جدیدی که در حال حاضر وجود دارند ، براثرانتخاب طبیعی طی هزاران سال بر گزیده شده اند . ماهی کاراس یکی از ماهیان مقاوم آب های راکداست . رشد آن بسیار کند و اندازه آن نسبت به ماهیان هم گروه خودش یعنی کپور معمولی ، کوچک تر است و به طور وسیعی در آب و هوای سرد و معتدل ونیز در مناطق گرمسیری آسیا پراکنده است. یکی از نکات جالب مربوط به ماهی قرمز این است که جمعیت آن در آسیای شرق دور دارای روش های جنسی معمولی و به نسبت نر و ماده 1:1 هستند، در حالی که در نواحی آسیای میانه جمعیت کپور ماهیان نقره ای مربوط به این خانواده که با مهاجرت تدریجی به اروپا هم رسیده اند ، روش منحصر به فردی از تولید مثل را ارایه می دهند . جمعیت این ماهیان فقط از ماده ها تشکیل شده و به صورت نوعی بکرزایی(Gynogenticilly ) تکثیر می یابند .
ماده ها با نرهای سایر گونه های کپور ماهیان جفت گیری نموده واسپرم نر ها موجب تحریک رشد تخمک ها می شود ، ولی ترکیب ژنتیکی صورت نمی گیرد ، بنابراین فرزندان این ماهیان هیبرید( دورگه) نیستند و فقط خصوصیات ژنتیکی مادران را به ارث می برند .
اجداد ماهی قرمز از انواع کپور ماهیان متعلق به خاور دور است . ماهیان قرمز (طلایی) در نتیجه انتخاب طبیعی طی قرون متمادی به وجود آمده اند ، ولی در سال های اخیر گونه های متعددی به دلیل جهش های ژنتیکی پدید آمده اند . قدیمی ترین تکثیر و پرورش این ماهیان در چین و ژاپن مرسوم بوده است . عامه پسندی ماهیان قرمز نه تنها کاهش نیافته ، بلکه به عنوان حیوانی خانگی با برخی خصوصیات جالب که ده ها سال است در خانواده ها نگهداری می شوند ، ازدیاد یافته است .
ماهي هاي قرمز حيوانات بسيار مقاومي هستند و در صورت رعايت موارد اصولی می توانیم شهری با استخرهاي ماهيان درشت قرمز و زيبا داشته باشیم.