در بسياري از نقاط جهان، گياهان با رسيدن بهار شكوفه مي‌دهند و دوباره زندگي آغاز مي‌كنند و اين سنتي هر ساله است. اما چطور اين اتفاق مي‌افتد؟ چگونه گياه متوجه مي‌شود بهار آمده است؟
گياهان گل‌ده چيزي در حدود 100 ميليون سال پيش در دنيا پديدار شدند. 100 ميليون سال پيش زماني است كه آب و هواي كره زمين تغيير كرد و گياهان براي نخستين بار با تغيير فصل‌ها آشنا شدند. در آن زمان برخي از گياهان خود را با اين تغيير آب و هوا وفق دادند و سياست فصلي را براي ادامه زندگي پيشه كردند.

شايد براي انسان شيوه زندگي فصلي و تغيير روش با هر فصل چندان جالب نباشد اما همين روش به برخي گياهان كمك كرد كه از تموز و بارد جان سالم به در برند.

برخي از گياهان تصميم گرفتند كه تا پايان گرفتن زمستان به خواب روند و با آمدن بهار گل دهند و فرآيند ميوه‌دهي را آغاز كنند. اما اينكه چگونه گياهان متوجه مي‌شوند كه وقت گل‌دهي است، نكته‌اي است كه دانشمندان هم تازه به آن دست يافته‌اند.

گياهان در پاييز گل نمي‌دهند چون ژن‌هاي آنها مي‌گويد كه نبايد اين كار را بكنند. اما پس از گذشت زمان كافي در سرما، اين ژن‌ها خاموش مي‌شوند و چراغ سبزي به گياه نشان داده مي‌شود تا گل‌دهي را آغاز كند.

ريچارد آماسينو، سرپرست گروه تحقيق در اين زمينه به لايو ساينس مي‌گويد: «در فصل پاييز ژن‌هاي مانع از گل‌دهي گياه به شدت فعال مي‌شوند و نمي‌گذارند گياه براي گل‌دهي آماده شود.»

آماسينو و گروهش در تحقيقات خود متوجه شدند كه سرماي زمستان به طريقي سبب مي‌شود ژن‌هاي بازدارنده‌گل‌دهي از كار بيفتند
دقت كليد مسئله است
گل‌دهي گياه پيش از فرارسيدن اعتدال بهاري براي آن مرگ‌آور است. گل داوودي را تصور كنيد كه دي ماه گل دهد. آن هم بعد از اينكه يك نسيم گرم به آن خورد يا چند روزي هوا در ميان زمستان گرم شد. چه اتفاقي براي گياه بيچاره ممكن است بيفتد؟

پس دقت رمز موفقيت است. گياهان نه تنها به يك ابزار شبيه دماسنج احتياج دارند كه دماي بيرون را اندازه بگيرند، يك شمارنده هم مي‌خواهند كه تعداد روزهاي زمستان را بشمارد.



حقه شمردن روزهاي زمستان محدود به گياهان نيست. حشرات هم احتياج دارند كه بدانند چه زماني زمستان تمام مي‌شود تا بدانند كي بايد سر از پيله بيرون بياورند.

آماسينو و گروهش در حال حاضر سرگرم تحقيق روي اين موضوع هستند كه گياهان چگونه روزهاي زمستان را مي‌شمارند. نتايج تحقيقات آنها احتمالا كمك بزرگي به پيشرفت كشاورزي خواهد كرد.

ساعت شبانه‌روزي
همان‌طور كه زمستان به گياه فرمان مي‌دهد كه چه زماني گلبرگ‌هايش را باز كند، ساعتي ديگر در درون گياه فعاليت‌هايش را با ساعات شبانه‌روز تنظيم مي‌كند.

در دهه 20 ميلادي تحقيقاتي در اين زمينه انجام شد. دانشمندان به گروهي از گياهان نور مصنوعي دادند. آنها متوجه شدند تنها زماني گياهان گل مي‌دهند كه زمان نوردهي با زمان نور شبانه‌روز منطبق باشد.

تحقيقات نشان مي‌دهد كه گياهان در درون سلول‌هايشان ژن‌هايي را حمل مي‌كنند كه در حقيقت همان ساعت 24 ساعته آنهاست.