صفحه نخست » خزندگان » دنیای حیوانات

 

Click this bar to view the full image.

ببر مازندران، ببر کاسپین، که در برخی نقاط به آن ببر هیرکانی می گویند، با نام علمی Panthera tigris virgata در ناحیه گسترده ای از چین تا دریای سیاه می زیسته است. جنگلهای مازندران، قفقاز، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قزاقستان، قرقیزستان و غرب چین مسکن این کونه از ببر بوده است که امروزه منقرض گردیده‌است اما هنوز ادعاهایی اتفاقی دربارهٔ رویت آن گزارش می شود.
ببر هیرکانی از گونه های شگفت آور و حیرت انگیز حیات بود که حدود 40 سال پیش منقرض شد. ببر هیرکانی گونه در میان گربه سانان بود که وزنش معادل 375 تا 500 کیلوگرم میرسید و طول متوسط بدنش 10 فوت (3/5 متر) بوده است. و در حوزه های آبگیر مناطق شرقی و غربی آسیا در نیزارها می زیست و شکار می کرد. مارال،گراز، شوکا، خرگوش، پرندگان،خزندگان گربه وحشی و هنگام گرسنگی کمبود غذا، گاو و گاومیش اهلی شکار می‌کرد.
گستره ریشه های ژنتیکی ببر هیرکانی به یک میلیون سال قبل باز میگردد.در آخرین تحولات عظیم ایجاد شده در دوره پلیسوسین(دوره چهارم زمین شناسی) که 10 تا 12 هزار سال قبل اتفاق افتاد، تقریبا تمامی ببرها از بین رفتند، اما خوشبختانه تعداد بسیار کمی از آنها زنده ماندند.
ببر هیرکانی و ببر سیبری ابتدا در چین ظهور کردند و سپس در جهت غرب و در امتداد جاده ابریشم پخش شدند، سپس این گربه های باشکوه قلمرو خود را بزرگتر کرده و با حرکت به سمت شمال و شرق به قسمت هایی از اتحاد جماهیر شوروی رسیدند.
محققان معتقدند که در اوایل قرن 19 این دو گونه با یکدیگر مخلوط بوده اند،اما متعاقبا به خاطر شکارچیان از هم جدا شده اند.
این دو گربه سان بزرگ بعدا قلمرو های متفاوتی برای خود ایجاد کرده اند.در زمستان بدن ببر هیرکانی با موهای ضخیم و پر پشت مایل به سرخ و نوارهای مشکی یا قهوه ای راه راه پوشیده می شد و موهای ابریشم مانندی ناحیه زیر شکم تا زیر فک را میپوشاند.
بهترین واژه ای که میتواند این حالت را بیان کند <<شکوهی عظیم و ترسی فراگیر>> است.
شوربختانه با آغاز از بین رفتن نیزارها به منظور سکونت و کشاورزی توسط انسان،قلمرو زندگی ببر هیرکانی و میزان شکار به کمترین حد خود رسید; به گونه ای که دیگر این موجود در قلمرو خود به صورت بیگانه ای در آمد.
زمین ها برای کشت پنبه و رودخانه جهت آبیاری استفاده شد و کم کم ببر هیرکانی به صورت تهدیدی برای انسان و دام های او در امد،از سویی به خاطر پوست زیبا و گرانبهایش به شکاری برای بشر تبدیل شد.
آخرین تهاجم به قلمرو ببر هیرکانی زمانی اتفاق افتاد که برای ریشه کن کردن مالاریا در سواحل جنوبی دریای خزر نیزارها را از بین بردند.شکار بی رویه، خشک کردن نیزارها و مردابها برای کشاورزی، باغداری و خانه سازی، از میان رفتن جنگلهای جلگه ای سبب اصلی نابودی نسل ببر در ایران شده‌است.
در سال 1947 کشور شوروی و گروه های بین المللی حفظ محیط زیست شکار ببر هیرکانی را غیر مجاز اعلام کردند،اما دیگر برای بازگشت ببر هیرکانی دیر شده بود. چرا که شکار غیر مجاز و دیگر عوامل محیطی باعث از بین رفتن این گربه افسانه ای شده بود. آخرین ببر مازندران در مازندران که افراد محلی به آن شیر سرخ (زبان مازندرانی: سرخ شیر) می‌گفتند در سال ۱۳۳۸ در جنگلهای مازندران، در منطقه گنبد کاووس، به دست یک شکارچی محلی شکار شد. از ببر مازندران تنها یک نقاشی رنگی و چند عکس و چند پوست بجا مانده است. عکسها و پوست‌ها نشان می‌دهند که رنگ ببر مازندران از ببر بنگال روشن‌تر، و تااندازه‌ای نارنجی مایل به قرمز و نوارهای عرضی آن باریک‌تر و منظم‌تر و به تعداد بیشتر بوده‌است. موهای بدن ببر مازندران بلندتر و پرپشت‌تر از ببر بنگال و کوتاه‌تر از ببر سیبری و جثه آن بزرگ‌تر از ببر بنگال و کوچک‌تر از ببر سیبری بوده‌است.
اخیرا و طی آنالیزهای ژنتیکی مدرن مشخص شد که تفاوت ببر هیرکانی و ببر سیبری که هنوز نژادش منقرض نشده، تنها در یک حرف از کد ژنتیک است و میتوان ببر هیرکانی را دوباره و توسط هم خانواده اش ببر سیبری احیا کرد.