چی بپزم؟ چی بخوریم؟ و سوالات مشابه، تكیه‌كلام مادران خانواده است. مادرانی كه باید حداقل برای 3 وعده غذایی خانواده برنامه‌ریزی داشته باشند. این سوالات وقتی بیشتر می‌شوند كه مادران با كمبود تنوع غذایی هم روبه‌رو می‌شوند و باید جوابگوی افراد خانواده هم باشند كه چرا او همیشه غذاهای یكنواخت و تكراری می‌پزد! اما در عصری كه تلویزیون خانه‌ها را تسخیر كرده است، مادران و زنان خانه‌دار كمتر نگران این هستند كه چی بپزند تا هم وقت كمتری از آنان بگیرد و هم تنوع كافی داشته باشد.
برنامه‌های آشپزی تلویزیون در همه شبكه‌ها تولید و پخش می‌شوند و هر كدام از آنها تلاش می‌كنند با تنوع بخشیدن به غذاهایی كه آموزش می‌دهند، مخاطب بیشتری پیدا كنند. در این برنامه‌ها هم غذاهای فرنگی آموزش داده می‌شود و هم غذاهای ایرانی، اما واقعیت این است كه چند سالی است آموزش غذاهای فرنگی در تلویزیون بیشتر شده است. تهیه‌كننده‌ها برای این رویكردشان دلایل خاص خود را دارند كه یكی از آنها تنوعی است كه در غذاهای فرنگی وجود دارد؛ اما چند روز پیش معاونت سیما آموزش غذاهای فرنگی در شبكه‌های تلویزیونی را ممنوع كرد. این خبر با واكنش‌های مختلفی كه بیشتر منفی بود، همراه شد؛ اما حالا هیجانات فروكش كرده و می‌توان این ممنوعیت را از زوایای مختلف بررسی كرد و به این موضوع پرداخت كه چه عواملی باعث شد تا معاونت سیما به شبكه‌های تلویزیونی اعلام كند كه آموزش غذاهای فرنگی را متوقف كنند.
بومی‌سازی غذاهای فرنگی
آسیه مزینانی چند سالی است تهیه‌كنندگی برنامه خانه مهر را به عهده دارد كه از شبكه جام‌جم برای ایرانیان مقیم خارج پخش می‌شود. او درباره ممنوعیت آموزش غذاهای فرنگی به خبرنگار جام‌جم گفت: این ممنوعیت حركت بدی نیست چون در تهیه‌كنندگان و آشپزهای برنامه‌های تلویزیونی این انگیزه را ایجاد
می‌كند كه درباره غذاهای ایرانی بیشتر تحقیق كنند و روش تهیه آنها را به مخاطبان آموزش دهند؛ اما در كنار این قضیه باید به این نكته هم توجه كرد كه تنوع غذاهای ایرانی بسیار كم است.
وی افزود: غذاهای ایرانی فقط در بخش سوپ و آش دارای تنوع زیادی است و در بخش‌های دیگر ما فقط تعداد محدودی غذای سنتی داریم كه آموزش آنها در اولویت همه شبكه‌هاست. از طرفی ما در برنامه خانه مهر برای ایرانیان خارج از كشور آموزش
آشپزی داریم، بنابراین باید به این نكته توجه كنیم كه فرزندان آنان بیشتر در معرض غذاهای فرنگی هستند و بیشتر هم دوست دارند از آنها تغذیه كنند. ما برای حل این مشكل تصمیم گرفتیم غذاهای فرنگی را به نوعی بومی‌سازی كنیم. مثلا فرنگی‌ها استیك را فقط چند ثانیه روی آتش نگه می‌دارند و بعد آن را می‌خورند؛ اما ما به بینندگان خود آموزش می‌دهیم كه استیك را به شیوه ایرانی پخت كنند. در این مواقع حتی می‌توانیم نام جدیدی برای این غذا انتخاب كنیم.
مزینانی با تاكید روی بومی‌سازی غذاهای فرنگی یادآور شد كه با این روش ما با یك تیر دونشان می‌زنیم؛ هم تنوع آموزش غذاها را در برنامه‌هایمان حفظ می‌كنیم و هم از نفوذ فرهنگ بیگانه به سفره‌های ایرانی جلوگیری می‌كنیم.
غذاهایی كه ارمغانشان سلامتی نیست
مسعود یمینی، تهیه‌كننده برنامه
«به خانه برمی‌گردیم» هم یكی از دلایل گرایش برنامه‌های
آشپزی تلویزیون به آموزش غذاهای فرنگی را محدودیت در انواع غذاهای ایرانی ذكر كرد و گفت: واقعیت این است كه تنوع غذایی ما ایرانی‌ها بسیار اندك است و با این محدودیت همه شبكه‌ها نمی‌توانند، برنامه‌های
آشپزی داشته باشند.
یمینی اما در كنار عدم تنوع غذاهای ایرانی روی این نكته هم تاكید
می‌كند كه غذاهای ایرانی معمولا پرحجم و چرب هستند و برای سلامتی مضر می‌باشند. بنابراین برنامه‌های
آشپزی باید الگوی تغذیه‌ای مردم را اصلاح كنند. این اصلاح، زمانی عملی می‌شود كه به مردم آموزش داده شود كه غذاهایی مصرف كنند كه بیشتر حاوی سبزیجات، گوشت سفید، كم‌چرب، بدون سرخ‌كردنی و.... باشد.
یمینی در پاسخ به این پرسش كه چرا در برنامه‌های
آشپزی كمتر سراغ غذاهای محلی می‌روید؛ غذاهایی كه هم تنوع زیادی دارند و هم سالم‌ترند؟ گفت:غذاهای محلی را هم آموزش می‌دهیم؛ اما واقعیت این است كه بیشتر این غذاها هم معمولا پرچرب و پرحجم هستند و در كل برای سلامتی مضر هستند.
بهینه‌سازی غذاهای سنتی
دكتر اعتماد سعید، عضو شورای سلامت تلویزیون اما نظری كاملا متفاوت با نظر تهیه‌كنندگان دارد. او درباره عدم آموزش غذاهای فرنگی در تلویزیون گفت: غذاهای فرنگی اصلا با ذائقه ایرانی ما همخوانی ندارد و احتیاجات غذایی ما را تامین نمی‌كند. بنابراین برنامه‌های تلویزیونی نباید با آموزش این نوع غذاها، مردم را ترغیب كنند از غذاهای فرنگی استفاده كنند.
این پزشك تاكید كرد: غذاهای ایرانی تنوع زیادی دارند، اما روش پخت آنها اشكالاتی دارد كه برنامه‌های تلویزیونی باید روش پخت و استفاده درست از این غذاها را آموزش بدهند و نباید به بهانه این‌كه این غذاها مثلا پرچرب یا پرحجم هستند، آنها را از سفره مردم حذف كنند.
سعید در پاسخ به این نكته كه برخی از تهیه‌كنندگان بر این باور هستند كه اگر تلویزیون برنامه‌های آموزش غذاهای فرنگی را حذف كند، مردم به سمت برنامه‌های ماهواره كه آموزش این نوع برنامه‌ها را پخش می‌كنند، گرایش پیدا می‌كنند،گفت: این تهیه‌كننده‌ها كاملا سخن درستی می‌گویند. اگر واقعا همه شبكه‌های ماهواره‌ای آموزش غذاهای فرنگی را در دستور كار خود دارند، تلویزیون كشور ما باید روی آموزش غذاهای سنتی متمركز شود چون جای آموزش این‌گونه غذاها واقعا خالی است و ما باید این خلأ را پركنیم.