در گزارش سازمان ملل متحد معیارهایی مانند سلامت، فقر، ثروت و میزان تحصیلات برای اولویت بندی
کشورهای جهان استفاده شده است و در این بین رقابت زیادی بین
کشورهای ثروتمند و توسعه یافته
جهان برای کسب بالاترین مقامها وجود دارد.
در شاخص توسعه انسانی سازمان ملل کشور نروژ با امید به
زندگی 81 سال و درآمد سرانه 58 هزار 810 دلار بالاترین رتبه را از آن خود کرده است. این کشور از سال 2001 تا به حال به جز در دو سال
بهترین رتبه را داشته است.
البته کشور نروژ در هیچ کدام از معیارهای تعیین شده برای شاخص توسعه انسانی
بهترین وضعیت را ندارد، برای مثال بیشترین درآمد سرانه متعلق به کشور لیختناشتاین است که سومین کشور کوچک اروپاست. درآمد سرانه مردم این کشور 81 هزار و 11 دلار است. بالاترین امید به
زندگی هم با 83.6 سال متعلق به کشور ژاپن است و به این ترتیب مردم این کشور
بهترین وضعیت را از لحاظ طول عمر در
جهان دارد. اما در مجموع با در نظر گرفتن همه شاخصها کشور نروژ بیشترین امتیاز را در برنامه توسعه سازمان ملل از آن خود کرده است.
بعد از نروژ،
کشورهای استرالیا، نیو زیلند، آمریکا و ایرلند در رتبههای بعدی قرار گرفتند.
در میان 169 کشور
جهان که در این رتبه بندی قرار گرفته بودند کشور زیمباوه بدترین وضعیت را داشت و بالاتر از آن نیز
کشورهای موزامبیک، بوروندی، نیجر و جمهوری دموکراتیک کنگو قرار گرفتند. در زیمباوه امید به
زندگی فقط 47 سال است و درآمد سرانه این کشور نیز از 176 دلار تجاوز نمیکند.
جمهوری دموکراتیک کنگو، زامبیا و زیمباوه تنها سه کشوری هستند که از نظر شاخص توسعه انسانی نسبت به سال 1970 وضعیت بدتری پیدا کردهاند.
هلن کلارک نخست وزیر سابق نیوزیلند و رئیس برنامه توسعه سازمان ملل (UNDP) در این باره گفت: این سه کشور به دلیل درگیریهای داخلی، شیوع فاجعهبار ویروس ایدز و وضعیت نامناسب اقتصادی و سیاسی وضعیت بسیار بغرنجی دارند.
در این گزارش سعی شده است ارزیابی دقیقتری برای تعیین کیفیت
زندگی در
کشورهای جهان صورت گیرد و به همین دلیل علاوه بر درآمد شاخصهای دیگری مانند وضعیت سلامت عمومی، تحصیلات، برابری جنسیتی و آزادی سیاسی مد نظر قرار گرفته است. با در نظر گرفتن این معیارها بسیاری از
کشورهای جهان نسبت به سال 1970 پیشرفت قابل توجهی داشتهاند.
به طور کلی امید به
زندگی از 59 سال به 70 سال رسیده است، داشتن تحصیلات ابتدایی از 55 درصد تا 70 درصد رشد داشته سات و درآمد سرانه نیز نزدیک به 2 برابر شده و به بیش از 10 هزار دلار رسیده است. در این بین
کشورهای فقیر نیز رشد خوبی داشتهاند. در مجموع میتوان گفت
کشورهای جهان تحصیلکردهتر، سالمتر و ثروتمندتر شدهاند. اما در عوض برخی کشورها پس رفت داشتهاند و خصوصا در زمینه سلامت افت زیادی کردهاند.
برخی کشورها نیز از به شدت رتبه خود را ارتقا بخشیدهاند. برای مثال چین در طول 5 سال گذشته رتبه خود را 8 رده ارتقا داده است. کره جنوبی و اندونزی نیز وضعیت مشابهی داشتهاند.
کشورهای آسیای شرقی در این بین
بهترین عملکرد را در طول 40 سال گذشته داشته است و تقریبا دو برابر
کشورهای جهان رشد داشته اند. چین دومین کشور
جهان است که از سال 1970 بیشترین ترقی را در این ردهبندی داشته که مهمترین دلایل آن نیز وضعیت سلامت، افزایش درآمد سرانه و میزان تحصیلات است.
در طول 4 دهه گذشته درآمد سرانه کشور چین 21 برابر شده است و میلیونها نفر در این کشور از خط فقر خارج شدهاند. اما در عوض امید به
زندگی در این کشور تغییری نداشته است.
الته باید توجه داشت که رشد اقتصادی به تنهایی نشاندهنده بهتر شدن وضعیت سلامت و تحصیلات یک کشور نیست. در این بین نپال با وجود جنگ داخلی طولانی مدتی که در این کشور در جریان بوده است یکی از
بهترین عملکردها را در زمینه بهبود وضعیت کلی کشور داشته است. یک کودک که امروزه در این کشور به دنیا میآید نسبت به کودکی که در سال 1970 در این کشور متولد میشود 25 سال بیشتر امید به
زندگی دارد.