صفحه نخست » ماهی » آشنایی با آکواریوم تجهیزات و شرایط ب » حیات وحش

سبزپرس – گروه محیط طبیعی؛ کوشان مهران: تا چند سال پیش در کنار قفس های کوچک گرگ و روباه در مجموعه ای که «باغ وحش ارم» نام گرفته بود دو سگ سان وجود داشتند که در نخستین نگاه «شغال طلایی» (Canis aureus) تیره رنگ شمال کشور (در مقایسه با مرکز و جنوب) به نظر می رسیدند ولی به هنگام حرکت ادواری در قفسی کوچک نکته عجیبی آشکار می شد.

پاهای این شغال ها بسیار کوتاه و شبیه به سگ های «تریه» (و یا سگ «فیندو»ی غرب کشور) بوده ولی باقی ویژگی ها مانند شکل دم و گوش و رنگ پشت نشانه یک شغال طلایی است. در هیچکدام از منابع علمی از گونه و زیرگونه پاکوتاه شغال نام برده نشده و تنها نمونه های سگ سان پاکوتاه «سگ راکون» ژاپن، کره، خاوردور و روسیه و «سگ وحشی پاکوتاه» برزیل هستند.
برای هزاران سال، مجموعه داران مایل به داشتن نمونه های جانوری متفاوت از استاندارد معمول بوده اند . «تازی مینیاتوری» بی موی چینی و خروس دارای دم بسیار بلند معبد ژاپن نمونه هایی هستند که شاید به دلیل جهش ژنتیکی ناخواسته دارای ویژگی هایی شدند که مطلوب نظر پرورش دهندگان بوده ولی در طبیعت شکوفایی این صفات شانس بقا را در رقابت بر سر بقای نسل کاهش خواهد داد.
در نگارگری های مصر باستان، نژادهای گوناگونی از سگ مشاهده می شود. از سگانی لاغر و کشیده با گوش های تیز مانند گرگ که به احتمال زیاد نیای مستقیم سگ شکاری «فرعون» جزیره مالتا هستند تا سگانی با ظاهر شبیه به «تازی سالوکی» و نمونه هایی مانند سگ شکاری «باسنجی» در آفریقای غربی (؟).
در این دوره از تمدن دره نیل حتی سگ وحشی شکاری آفریقایی (لیکائون) و شغال طلایی هم رام می شدند. در پاره ای از آثار کهن مصری نمونه هایی از سگ را می بینیم که بسیار شبیه به سگ «داگزهوند» (سوسیسی) هستند.
برای سالیان دراز «گرگ خاکستری» به عنوان نیای سگ خانگی مطرح می شد ولی اکنون عده ای جد سگ اهلی را سگسانی شبیه به گرگ و نه کاملا گرگ تصور می کنند. از سوی دیگر برپایه مقاله Lindblad-Toh et al. 2005. Genome sequence, comparative analysis and haplotype structure of the domestic dog. Nature 438: 803-819. دو گونه «شغال پشت سیاه» و «شغال پهلو راه راه آفریقا» نزدیک به «دهول« (سگ وحشی سرخ رنگ آسیایی) و سگ وحشی آفریقایی (لیکائون) بوده ولی شغال طلایی آسیا و شمال آفریقا به «گرگ اتیوپی» و «کایوت آمریکای شمالی» و گرگ و سگ قرابت بیشتری دارد. (تا پیش از این سگ سان کوهستان های سیمین اتیوپی گونه ای شغال به حساب می آمد ولی اکنون گرگ اتیوپی از وابستگان دور گرگ اوراسیایی شمرده می شود.)
پلیس روسیه مدعی است با دورگه گیری از شغال و سگ  نمونه ای ایجاد کرده که به دلیل قدرت بهتر بویایی کارایی بیشتری در یافتن محموله های مواد مخدر دارد. نمونه های دورگه سگ و شغال سترون نبوده و قادر به انتقال ژن های خود به نسل های بعدی هستند.

حال با در نظر داشتن شواهد بالا چند فرضیه مطرح می شود. آیا در شغال طلایی، ژن نهفته ویژگی کوتاهی پا وجود دارد؟ سگ های پاکوتاه هرچند اکنون بیشتر کاربرد زینتی و آپارتمانی یافته اند ولی به دلیل فرم ویژه بدن در روزگاران کهن برای رفتن در سوراخ و شکار جانورانی چون خرگوش و روباه کاربرد داشته اند. (سگ های داگزهوند در قدیم متخصص کندن سوراخ خرگوش بوده و پاره ای از نژاد های سگ تریه قهرمان موش گیری در انبارها و کشتی ها بوده اند.)
شاید در مصر باستان از دورگه شدن بین شغال طلایی و سگ، نمونه هایی پاکوتاه ایجاد شده که بنابر دلایلی (زیبایی شناسی و یا تخصص گرایی در شکار) ژن کوتاهی پا به عنوان استاندار یک نژاد ویژه به نسل های بعدی انتقال یافته باشد.
البته بنا بر عقیده عده ای به دلیل نگاه داشتن توله های شغال در قفس های کم ارتفاع و کوتاه در بازارهای سیاه چون مولوی این ویژگی ناخواسته را در شغال ایجاد کرده و به هیچ روی این نمونه ها منحصر به فرد و ناشی از مسائل مربوط به دانش ژنتیک نیست.