سبزپرس – گروه محیط طبیعی؛ افشین زارعی: صخره هاي سر به فلک کشيده، آبشارهاي پيچ در پيچ، درختان انبوه و تخته سنگ هاي زيبايي که هر يک گويي هنر هنرمندي را در «تنگ بُراق» اقليد به نمايش گذاشته اند؛ اگر قرار باشد تا جلوه‌های طبیعی استان فارس رتبه‌بندی شوند بدون تردید چشم‌انداز بدیع این گذرگاه آب از فراز دامنه‌های غربی تنگ براق، در ردیف زیباترین جلوه‌های طبیعت استان فارس خواهد بود.
فاصله «تنگ براق» تا اقلید 95 کیلومتر و تا شیراز 205 کیلومتر است. این تنگه، در میان دو سد مهم واقع شده است بالا دست آن «سد ملاصدرا» قرار دارد و پایین دست آن سد «درودزن». این خطه بسیار پر باران است و بخش عمده ای از آب شرب استان فارس را تامین می کند.
علاوه بر داشتن جاذبه هاي طبيعي زيبا و بديع، وجود برخی از آثار باستانی در فاصله 500 متری روستا و در نزدیکی دهانه آبشار بُراق نیز نشان‌دهنده اهمیت تاریخی منطقه است که از جمله مهمترین آنها كتيبه اي متعلق به دوران ساساني است که بر غناي اين منطقه گردشگري افزوده است. این كتيبه به دوزبان «پهلوي» و «پهلوي اشكاني» نوشته شده و برای نخستین بار در سال 1336 از این منطقه گزارش شده است.
یادگار تاریخ در میان تابلوی طبیعت
این کتيبه سنگي يک متر عرض و 140 سانتی متر طول دارد و مشتمل بر 16 سطر است که هر سطر آن 90 سانتي متر طول دارد. اين تخته سنگ با نبشته هايي به خط پهلوي در وسط تنگ براقي، نزديک به دهانه «صفه کوچک» غار کم عمقي که در دل کوه خزيده، به پهلو قرار گرفته؛ اما در سال های اخیر، بخشی از این سنگ نبشته شروع به ريزش کرده است.
به واسطه درختان انبوه و سرسبزي که پيرامون سنگ نبشته روییده، محل قرارگیری کتیبه استراحتگاهي با طراوت و خوش منظر است و مانند بسياري از نقوش برجسته و نبشته هاي ساساني مي توان پنداشت يکي از شاهنشاهان ساساني (شايد بهرام) به مناسبت شکار و عبور از اين محل آن را به يادگار گذارده است.
از وضعیت تخته سنگ مشخص است که از محل خود جدا شده و بر زمين افتاده است. حتی در سال هاي اخير، گنج يابان سنگ نوشته را به پايين انداخته و زير آن را گودبرداری کرده به گنج دست يافته اند. با این حال کتیبه هنوز به دليل صعب العبور بودن مسير، همان جا است و مسئولان ميراث فرهنگي هيچ اقدامي براي انتقال آن به مکانی دیگر نکرده اند.
جوجه عقاب و پرواز چلچله؛ همه در یک قاب
پرنده نگرانی که از مشاهده پرواز چلچله ها و پرستوها لذت می برند می توانند در تنگ براق با فاصله ای نزدیک پرواز دایمی انواع چلچله و پرستو را به تماشا بنشینند. کافی است در اردبیهشت ماه سری به تنگ بزنند و با اندکی دقت در میان دیواره های سنگی، آشیانه های چلچله و پرستو را مشاهده کنند.
تنگ براق را می توان به عنوان یکی از مناسبترین دره¬های زاگرس میانی برای زادآوری گونه¬های مختلف پرندگان شکاری همچون «عقاب طلایی»، «دلیجه کوچک» و «دلیجه معمولی» دانست. ویژگی خاص توپوگرافی این منطقه پرندگان گوناگونی همچون «جغد کوچک»، «پرستو شکم سفید»، «زنبورخوار معمولی»، «زیرآبروئک»، «بلبل»، «توکای سیاه»، «سسک درختی زیتونی»، «سهره سینه سرخ»، «سار» و... را گرد هم آورده است. اما مخاطرات زیادی آینده این موجودات زیبا را تهدید می کند.
چلچله کوهی
دلیجه معمولی
ظرفیت تکمیل است؟!
تنگ براق در بهار و تابستان با آب و هوایی خوش و طبیعتی دل انگیز، گردشگران بسیار زیادی را از استان فارس و استان‌های همجوار به‌خود جلب می‌کند و بنابر گفته های مسئولان محلی، در برخی فصول روزانه تا یک هزار و 500 نفر گردشگر از این منطقه بازدید می‌کنند.
این تعداد گردشگر، بسیار بیشتر از ظرفیت پذیرش منطقه است. از طرف دیگر، عدم آشنایی عموم مردم به لزوم حفاظت از محیط زیست، آثار مخرب فراوانی را در پی داشته است که از آن جمله می توان به روشن کردن آتش در دیواره های داخلی دره و همچنین سر و صدای ناشی از ازدحام جمعیت و تاثیر منفی آن بر لانه¬گزینی پرندگان اشاره کرد.
حمل اسلحه جهت شکار نیز به کرات در میان گردشگران به چشم می خورد که این امر توجه مضاعف سازمان حفاظت محیط زیست را می طلبد.
به نظر می رسد با توجه به ارزش بالای تنوع زیستی این منطقه آزاد، بتوان با مطالعات تکمیلی سطح حفاظتی تنگ براق را دستکم به «منطقه شکار ممنوع» و یا حتی «اثر طبیعی-ملی» ارتقا داد.
گردشگر حامل اسلحه در تنگ براق
با توجه به قرار گرفتن این منطقه در محور گردشگری شمال استان فارس (آبشار مارگون-سد درودزن-بهشت گمشده- تخت جمشید)، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان فارس اقدام به مطالعات امکان سنجی گردشگری تنگ براق و معرفی آن به عنوان یکی از مناطق 60 گانه گردشگری این استان کرده است. هم‌اکنون تنگ براق در آستانه انتخاب سرمایه‌گذار برای اجرای طرح های گردشگری است.
این امر وظیفه اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس را سنگینتر می کند تا پیش از انجام هر گونه طرح توسعه ای در این منطقه، مطالعات دقیق ارزیابی محیط زیستی صورت گیرد و همچنین ظرفیت پذیرش گردشگر آن را تعیین کند. چرا که مناطق بکر متعددی در کشور را می توان نام برد که پس از مواجهه با خیل عظیم گردشگران و توسعه بدون ارزیابی محیط زیستی لطمات جبران ناپذیری را متحمل شده اند.