|
هنوز هم مثل قدیم‌هاست، قدیمی و سنتی؛ عنبرمحله، محله ویرمونی، بازار قدیمی آستارا. در بخش دیگری از شهر وقتی قدم می‌زنی یا مهمان خانه‌ای می‌شوی صدای ارس روحت را آرام می‌كند، گاهی آرام می‌خرامد؛ اما همیشه این طور نیست، هرقدر قطره‌های باران آستارا بیشتر و بیشتر گونه‌های رودخانه را نوازش كند بر تلاطم امواج افزوده می‌شود و مطمئن باشید كه باران در آستارا آنقدر عاشقانه، می‌بارد و می‌بارد و می‌بارد تا این‌كه سرانجام ارس را وادار به طغیان كند، این رسم ابرهای عاشق بر آسمان بام‌های سفالین ایران است و شاید به همین دلیل باشد كه مردمان این شهر در پناه سفالینه‌ها مسكن گزیده‌اند.
هنوز هم اگر هوای قدیم‌ترها را می‌كنی، آستارا همان بوی قدیمی را می‌دهد؛ بوی شالیزار، بوی دریا، نم‌نم باران و جنگل‌های تنیده شده در دل كوه؛ زنان روستایی هم تو را به قدیم‌ترها می‌برند. اینجا هر چند آستاراست، نقطه مرزی شرق گیلان، اما 3 فرهنگ در این شهر در هم تنیده شده‌اند؛ گیلكی، آذری و تالشی و حتی بسیاری اوقات فرهنگ آذری آن قدر در این منطقه از گیلان غلبه دارد كه باورش برایت كمی مشكل می‌شود و از خودت می‌پرسی كه اینجا هنوز گیلان است؟ اما نم شالیزارها و بوی دریا برایت یادآوری می‌كند اینجا هنوز گیلان است و آن‌گاه كه مردان صیاد برگشته از دل دریا را می‌بینی كه سفره ماهی سفید منحصر به فرد دریای خزر را گشوده‌اند، دیگر مطمئن می‌شوی كه اینجا هنوز گیلان است، آستارا؛ شهر بام‌های سفالین!
شهر مرزی آستارا، تركیبی است از دریا، كوه و جنگل؛ ییلاق‌های كوهستانی و دشت‌های فراخ و شالیزارهای وسیع، دریاچه استیل و گردنه حیران و....
بگذارید سفر كنیم و از آن لذت ببریم.
گردنه حیران
تمام رویاهایتان را از منظره‌ای زیبا ترسیم كنید، صدای جویبار، جلوه گل‌های زیبا، شهد و شكر و عسل، كوهپایه‌هایی با سینه‌ریز درختان سبز، آبشارهایی كه به هر بهانه‌ای از كوه روان می‌شوند؛ مه را هم فراموش نكنید. گاهی اوقات پیش می‌آید كه در مه غرق می‌شوی؛ قطره‌های آب در دستت جاری می‌شود و شاید بیش از یك متر جلوتر را نتوانی ببینی؛ درست همین‌جا گردنه حیران است كه بازدیدكنندگانش را تا مرز حیرانی می‌برد.
چندی پیش با مهمانی از سوئیس به گردنه حیران رفته بودیم، او كه مناطق مختلف ایران را دیده بود و عاشق كویر ایران بود، هنگامی كه به گردنه حیران رسید، انگشتی بر دهان گزید و گفت: «اینجا شبیه سرزمین من است.»
گردنه حیران، نقطه مرزی بین استان گیلان و اردبیل محسوب می‌شود و البته بیشتر ارتفاعات كوهستانی آن در استان اردبیل واقع شده است كه البته این امر تاثیری بر زیبایی‌های مسحوركننده آن ندارد.
گردنه حیران از جهت دیگری نیز اهمیت دارد، گردنه حیران در حقیقت نقطه صفر مرزی بین ایران و آذربایجان محسوب می‌شود. وقتی كه عبور می‌كنی، در كنارت پاسگاه‌های مرزی دو كشور نیز قابل مشاهده است. همین پاسگاه‌های مرزی باز هم تو را به روزهای نه چندان دور می‌برد، عهدنامه گلستان و تركمانچای كه این‌گونه خط جدایی بر این بخش از سرزمین كشید و هنوز هم هنگامی كه در شهرهایی مانند آستارا، نمین و اردبیل مهمان می‌شوی، هنوز بسیاری هستند كه اقوام نزدیك‌شان در آن‌سوی مرزهای سیاسی جای گرفتند.
یك پیشنهاد صبحگاهی
باتوجه به این‌كه جایگاه اقامتی خاصی در گردنه حیران برای مسافران وجود ندارد، بنابراین شب‌ماندن در این منطقه حداقل برای خانواده‌ها منتفی است؛ اما از آن سوی تجربه گردنه حیران، تجربه‌ای است كه به‌سادگی قابل چشمپوشی نیست. بنابراین هنگامی كه به آستارا سفر می‌كنید، یك برنامه صبحگاهی برای صرف صبحانه را در ارتفاعات گردنه حیران همراه با همراهان و خانواده‌تان تدارك ببینید. به اندازه كافی رستوران‌های بین راهی آماده پذیرایی هستند، عسل گردنه حیران، سرشیر و چای گرم در مرتفع‌ترین مناطق گردنه نیز مهیاست و مطمئن باشید كه تجربه‌ای متفاوت برایتان فراهم می‌كند.
و فقط بگذارید یك نكته را نیز از نظر دور نگذاریم. تا چند سال پیش وقتی به گردنه حیران سفر می‌كردی، نه اثری از ویلا بود و نه خانه‌ای در میان دنیایی از كوه‌های سبز، فقط كوه بود و سبزی اما متاسفانه در این سال‌ها ویلاسازی‌ها چهره گردنه حیران را كمی آزرده كرده است و این امر هنگامی خود را نشان می‌دهد كه می‌بینی آن سوی مرز هنوز فقط سبزی مطلق است و اثری از ویلا و خانه و بریدن درختان نیست!
ساحل آستارا
بی‌تردید یكی از زیبایی‌های یكتای آستارا، ساحل آن است. اگر فقط قصد نشستن كنار دریا را دارید، ساحل مشرف به منطقه اصلی شهر و بازار ساحلی فضای مناسبی است. آلاچیق‌های آماده، رستوران‌های ساحلی و استراحتگاه‌هایی برای چند ساعت فراهم است؛ اما اگر قصد شنا دارید، ساحل زیبای صدف با تقریباً یك ربع فاصله از مركز شهر، فضای مناسبی برای استراحت، تفریح و شناست و همچنین طرح سالم‌سازی نیز در این ساحل اجرا می‌شود و بنابراین ساحل امنی برای شنا و سایر ورزش‌های دریایی محسوب می‌شود و امكان قایق‌سواری در فصل تابستان در هر دو ساحل فراهم است.
بازار آستارا
بازار در تمام شهرها، از جمله مهم‌ترین‌هاست؛ این امر در شهرهای مرزی و توریستی اهمیت بیشتری هم دارد، به سبب این‌كه بخش مهمی از زیبایی این شهرها به همین بخش بازار برمی‌گردد. آستارا دو بازار دارد ولی بازار ساحلی آن برای مسافران بیشتر آشناست. به سبب ساختار این بازار كه از راهروهای متعدد تشكیل شده است و بیشتر مغازه‌ها فاقد ویترین هستند، بومی‌های آستارا به این بازار «بساط» هم می‌گویند ولی مسافران آن را بیشتر به بازار ساحلی می‌شناسند. انواع لباس‌های زنانه و مردانه، كفش، گل مصنوعی، لوازم خانگی و لوازم آرایشی و بهداشتی از جمله مهم‌ترین محصولاتی است كه در این بازار مشاهده می‌شوند؛ فقط مراقب جنس‌های بی‌كیفیت چینی هم باشید!
دریاچه استیل
دریاچه استیل آستارا، یكی از دیدنی‌های منحصر به فرد این منطقه است. دریاچه‌ای با حدود 5300هكتار در منطقه عباس‌آباد آستارا كه در فصل‌های مختلف سال به ویژه در پاییز میزبان انواع پرندگان است. كوه زیبای اسپیناس در پشت این دریاچه واقع شده است و مناظر بكر و بدیع آن توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌كند.
آستارا هنوز هم بوی قدیمی شالیزار بوی دریا؛ بوی نم‌نم باران و جنگل می‌دهد
همان‌گونه كه اشاره شد، فرهنگ و زادبوم طالشی در منطقه آستارا نفوذ زیادی دارد. بومیان منطقه نیز بر این باورند كه دریاچه استیل نام واقعی‌اش «هستل» است كه در زبان تالشی به معنی «آبگیر» است.
هم‌اكنون امكان قایق‌سواری در دریاچه استیل فراهم است و هنگامی كه روی دریاچه قایق‌سواری می‌كنی، گونه‌های مختلف ماهی و آبزیان دریایی در آن قابل مشاهده است. همچنین دریاچه استیل گونه‌های درختچه‌ای منحصر به فرد خود را نیز دارد كه بر زیبایی‌های آن افزوده است.
وجود هتل در جوار این دریاچه هم امكان مناسبی برای اقامت مسافران فراهم آورده است و هم‌این كه در جوار این هتل هم اكنون امكانات تفریحی برای بازدید و قایق‌سواری روی دریاچه استیل فراهم است. مناظر این دریاچه هنگام طلوع و غروب آفتاب بسیار زیبا و دلنشین است.
دبیرستان حكیم نظامی
آستارا، شهری است با پشتوانه عمیق فرهنگی؛ هر چند اطلاعات عمیقی در ارتباط با باسوادترین شهر ایران وجود ندارد و این شاخص‌ها در سال‌های متفاوت تغییر می‌كند، اما قدر مسلم آن است كه آستارا در استان گیلان یكی از باسوادترین مناطق شهری ایران محسوب می‌شود و تعداد بیسوادان این شهر بسیار اندك است. سابقه تاریخی در آستارا نیز حاكی از آن است كه مردم این شهر همواره به علم و فرهنگ علاقه‌مند بوده‌اند. پایه‌گذاری مدرسه حكیم نظامی در بیش از 100 سال پیش در شهر آستارا خود حكایتی از این عمق فرهنگ و ادب در این شهر است. این مدرسه در سال 1287بنیان گذاشته شده است، این مدرسه در این مدت بیش از یك قرن فرهیختگان زیادی را پرورش داده است. از جمله افتخارات دیگر این مدرسه این است كه نیما یوشیج، بنیانگذار شعر معاصر ایران در سال‌های ابتدایی 1300 در این دبیرستان تدریس كرده است. این مدرسه قدیمی حیاطی بزرگ دارد و بامی سفالین با درب و پنجره‌هایی از چوب و همچنین شومینه‌های چدنی، كه در مجموع همه این نمادها در كنار همدیگر بیان كننده معماری سنتی و بومی این منطقه از گیلان است. دبیرستان حكیم نظامی باتوجه به قدمت ساخت آن و سایر وجوه آن هم‌اكنون در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و چند سال پیش نیز بازسازی شده است.
فرهنگ تالشی
فرهنگ تالش، از جمله فرهنگ‌های منحصر به فرد در گیلان است كه متاسفانه به دلیل بی‌توجهی روبه فراموشی است، اما وقتی هنوز وارد منطقه هشتپر و سپس آستارا می‌شوی عمق فرهنگ تالش را می‌توانی نظاره كنی، برای آنانی كه به فرهنگ و زاد بوم ایران‌زمین علاقه‌مندند آشنایی بیشتر با فرهنگ، زبان و سایر سنن تالشی‌ها جالب توجه است و جا دارد كه یك بار به‌صورت كامل به فرهنگ تالش و منطقه تالش بپردازیم، اما هم‌اكنون كه‌گذری بر آستارا داشتیم، حق سخن این است كه یادی از فرهنگ همسایه كه در منطقه آستارا نیز نفوذ پیدا كرده است، داشته باشیم. برای آنانی كه به این فرهنگ علاقه‌مندند خوب است یادآوری كنیم در مناطق ییلاقی آستارا و البته مناطق شهری آن بیشتر در این ارتباط می‌توانند اطلاعات كسب كنند.
سلام به باران
گیلان یعنی استان باران؛ اما گویی كه بوی باران در هر خطه آن متفاوت است و آستارا بویی متفاوت دارد، بویی متفاوت از تمام زیبایی‌های رامسر، حسی متفاوت از شالیزارهای بندرانزلی و شفت و فومن و ماسال، فقط وقتی به آستارا سفر می‌كنید، دعا كنید كه روزهای بارانی باشد، باور كنید كه حس باران آستارا متفاوت است و وقتی كه زیر باران آستارا راه رفتید با تمام وجود باران را حس كنید و به آن سلام بگویید. |