حامد حاتمی
در ۱۹ خرداد ۱۳۹۰ - ۱۰:۱۵
هرقدر که یک سرویس دهنده در زمینه فن آوری اطلاعات بزرگتر می شود، بیم تولد یک برادربزرگ یا ماتریکس در بین کاربران گسترده تر می شود. همیشه شایعاتی در مورد کنترل و پایش اطلاعات در گوگل، فیس بوک یا سرویسهای دیگر وجود داشته است و از آنجا که سر و کار چنین سرویسهایی با اطلاعات کاربران است، طبیعی است که همواره نگرانی هایی در مورد نشت این اطلاعات وجود داشته باشد. نشت این اطلاعات نه تنها می تواند بصورت مستقیم باشد (مثل اطلاعاتی که خودتان در پروفایلتان وارد می کنید) بلکه می تواند بصورت غیر مستقیم و از طریق بررسی رفتارهای شما در اینترنت (مانند جستجو ها، ورود به سایتها و غیره) باشد.
به تازگی، گوگل در وبلاگ خود اعلام کرده که از ردیابی جستجوهای کاربران در مورد "تب دنگی" نقشه ای از پراکندگی احتمالی این بیماری تهیه می کند تا از این طریق به دست اندرکاران عرصه سلامت کمک کرده باشد. گوگل مشابه این کار را در همه گیری آنفلوانزا نیز انجام داده بود و بر اساس کلمات کلیدی جستجو شده، نقشه ای برای گستردگی و فراوانی این بیماری و حتی بررسی شیوع علائم مختلف آن تهیه دیده بود. این موارد ایده های بسیار خوبی برای کمک به همه گیری-شناسی بیماریها هستند؛ اما آیا گوگل به چنین اطلاعات و ردیابی هایی بسنده خواهد کرد؟ وقتی سفره پر زرق و برقی از انواع داده های مربوط به جستجوها در اختیار گوگل است، چرا نباید از آنها اطلاعات مفید استخراج کند؟ شاید خیلی ساده انگارانه باشد که ما فکر کنیم، گوگل تنها در دو مورد تب دنگی و آنفلوانزا این ردیابی جستجوها را انجام داده است. اما او دیگر چه چیزی را می تواند رصد کند؟ غول جستجو در وبلاگ خود مینویسد: " ...چه چیزی بین بیس بال و آلاچیق مشترک است؟ ما نمی دانیم اما مردم این دو واژه را با الگوی مشابهی جستجو می کنند..."
کشف همبستگی میان متغیرهای مختلف، قسمت اصلی کارهای تحقیقی است. بنابراین گوگل با در دست داشتن انواع متغیرهای مربوط به رفتارهای اینترنتی کاربران، می تواند تحقیقات مختلفی انجام دهد. می توانید تصور کنید که چه چیزهایی از همین جستجوهای ساده قابل استخراج است؟ شیوع پدیده ها، افزایش علاقه مردم به یک موضوع خاص یا حتی نگرش مردم یک کشور در مورد مسائل مختلف!
بد نیست در اینجا اشاره ای داشته باشیم به سرویس جدید گوگل که چند هفته پیش معرفی شد: سرویس "همبستگی گوگل" (Google correlate) با این سرویس شما می توانید بر اساس آمارهای جستجو، ارتباط بین کلمات مختلف جستجو شده را بررسی کنید. این سرویس برای کشف همبستگی ها، بیشتر الگوی فراوانی کلمات کلیدی جستجو شده را مدنظر قرار می دهد و البته هنوز در مراحل اولیه و آزمایشی خود قرار دارد و ممکن است کامل و جامع نباشد.
استخراج اطلاعات از جستجوهای کاربران ابزار بسیار سودمند و قوی برای تحقیقات مختلف است. اما وقتی از یک ابزار قدرتمند صحبت می شود، علاوه بر نوش، باید نیش آن را هم در نظر گرفت. شاید گوگل بهتر از هرکسی به روحیات و افکار کاربران خود را آشنا باشد. اما فکر می کنید اگر گوگل در قبال اطلاعات آنها احساس مسوولیت نکند، چه مسائلی ممکن است پیش بیاید؟