در شرایطی که در کنگره IUCN از فهرست بیش از ۶۰ محیط بانی که در سال گذشته در راه حفاظت از محیط زسیت در سراسر جهان کشته شده اند، ده ها نفر از آنها از محیط بانان قارۀ افریقا بوده اند که از آن جمله می توان به ۱۵ محیط بانی که تنها در کنیا کشته شده اند اشاره کرد. بسیاری از این محیط بان ها در راه دفاع از فیل هایی کشته شده اند که در حال حاضر یکی از مهمترین هدفهای شکارچیان غیرقانونی در افریقا به حساب می آیند. نرخ کشتار فیل در سال ۲۰۱۱ به بالاترین میزان از زمان ممنوعیت تجارت عاج در سال ۱۹۸۹ رسید. کشتار فیلها برای استفاده از عاج آنها انجام می شود. از این عاجهای خونین برای تراشیدن مجسمه های برخی قدیسین، مهره های مقدس، تعویذ و اقلامی از این دست استفاده می شود.
اگر چه آمار سالانۀ دقیقی در دست نیست، اما می توان تخمین زد که در سال ۲۰۱۱ دست کم ۲۵ هزار فیل کشته شده است و جالب آن است که عمدۀ تقاضای عاج این فیلهای کشته شده از طرف بازار کالاها مذهبی کشورهای مختلف است. از عاجهای قاچاق در کشورهای مسیحی مانند فیلیپین برای تهیه صلیب و مجسمه های حضرت مسیح و سایر قدیسین ، در کشورهای بودایی مانند چین و تایلند برای تولید تعویذ و مجسمه های حکاکی شده و در برخی کشورها نیز برای ساختن مهره های مقدس استفاده می شود.
چین بزرگترین بازار مصرف عاج در جهان است که با توجه به رونق اقتصادی این کشور تقاضا برای نمادهای مذاهب تاوئیسم و بودیسم تهیه شده از عاج فیل افزایش قابل ملاحظه ای پیدا کرده است. قیمت یک مجسمه از جنس عاج می تواند تا ۲۱۵ هزار دلار بالغ گردد. همچنین در فیلیپن ۷۵ میلیون نفری نیز که سومین کشور پر جمعیت کاتولیک جهان به حساب می آید اگر چه فیل نماد کشور است، اما این سبب نمی شود حساسیت ویژه ای نسبت به کشتار بی رحمانه فیل برای استفاده از عاج آن وجود داشته باشد و سنت استفاده از عاج فیل برای تولید نمادهای مذهبی کاتولیک در این کشور چنان قدمتی دارد که در زبان محلی آن کلمۀ عاج به معنای مجسمۀ مذهبی نیز هست.
اگر چه از سال ۱۹۸۹ تجارت عاج در سراسر جهان ممنوع شده است، قاچاق این کالا در سراسر جهان از جمله چین و فیلیپین همچنان ادامه دارد. در مذهب بودیسم فیل حیوان مقدسی به شمار می رود، ولی این هم مردم را از استفاده از کالاهای تهیه شده از عاج این حیوان باز نمی دارد، بلکه راهبان بودایی به کسانی که به معابد کمک مالی می کنند، تعویذهایی از جنس عاج هدیه می دهند و در هر معبد بودایی ممکن است ماهانه تا هزاران دلار نمادهای مذهبی تهیه شده از عاج فیل فروخته شود. آنها معتقدند عاج فیل ارواح خبیثه را دور می کنند.
موضوع کشتار فیلها و افزایش سطح حفاظت از آنها در اجلاس اخیر IUCN نیز مطرح شد و در آن فعالان حفاظت از محیط زیست از این اتحادیه برای نجات جمعیت رو به کاهش فیلها در خواست کمک کردند. در حالی که در ده های ۳۰ و ۴۰ میلادی جمعیت فیل افریقایی به حدود ۵ میلیون می رسید، در حال حاضر تخمین زده می شود تنها بین ۴۷۲ هزار تا ۶۹۰ هزار فیل از این گونه در این قاره وجود داشته باشند. به همین دلیل نیز این گونه در فهرست گونه های آسیب پذیر IUCN قرار دارد.
در حال حاضر محیط بانانی که در پارکهای جنگلی افریقا مسئولیت حفاظت از حیات وحش و از جمله فیلها را بر عهده دارند عملاً با جنگ مسلحانۀ کارتلهای مافیایی قاچاق عاج مواجه هستند و برای مواجهه با این تهدید نیازمند سرمایه گذاری، آموزش و تجهیزات بیشتری هستند. این در حالی است که عملاٌ حقوق بسیاری از این محیط بانها عقب افتاده است و در مناطقی خطرناک و در شرایط بسیار سخت و نامطلوب زندگی می کنند.
بنیاد جهانی حیات وحش اخیراً کمپینی را تحت عنوان «توقف جرائم حیات وحش» به راه انداخته است که یکی از اهداف اصلی آن ارتقای آموزش و افزایش حمایت از محیط بانان است. همچنین استاندارد سازی آموزشهای محیط بانی نیازمند سرمایه گذاری عمده ای از طرف نهادهایی نظیر بانک جهانی و یا بنیاد محیط زیست جهانی برای ایجاد یک مدرسۀ آموزش محیط بانی و یا راه اندازی برنامۀ گواهینامۀ محیط بانی است.
گستاخی شکارچیان به حدی رسیده است که اتومبیلهای حامل محیط بانها را مستقیماً هدف قرار می دهند. به همین دلیل گابن یکی از کشورهایی که از جدی ترین رویکردها را در مبارزه با قاچاق عاج در پیش گرفته است اخیراًٌ تعداد پرسنل پارک ملی خود را از ۱۰۰ نفر به ۵۰۰ نفر افزایش داده و قصد دارد به زودی یک شاخه نظامی ۲۵۰ نفری را نیز به آنان اضافه کند.
البته همۀ جلادان فیل نمی توانند از چنگ عدالت فرار کنند، سال ۲۰۱۱ از لحاظ میزان ضبط محموله های عاج نیز سال منحصر به فردی بود و ۱۴ محموله به وزن کل ۲۴ هزار کیلوگرم در سراسر افریقا ضبظ شد. اما مشکل اینجاست که روشهای کار شکارچیان روز به روز پیچیده تر می شود. روش جدید شکارچیان برای از پا در آوردن فیلها استفاده از سم است که علاوه بر فیل، می تواند سایر حیوانات را نیز از پا در آورد. حتی در برخی مناطق افریقا شکارچیان از هلیکوپتر برای حمل عاج فیلهای شکار شده استفاده می کنند. پیش بینی می شود اگر روند فعلی کشتار فیلها متوقف نشود، ظرف مدت ۵ سال نسل فیلهای افریقا منقرض شود.
