صفحه نخست » ماهی » گونه هایی از جنسهای دیگر » زیست محیطی

سبزپرس – گروه محیط طبیعی: تالاب هاي بين المللي شورگل، درگه سنگي و يادگارلو نقده، در انتظار خروج از فهرست «مونترو» هستند. در فهرست مونتر، آن دسته از تالاب های سایت رامسر که در معرض خطر قرار دارند به ثبت می رسند.

به گزارش سبزپرس و به نقل از روابط عمومی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی، تالاب هاي بين المللي «شورگل»، «درگه سنگي» و «يادگارلو» نقده، كه هم اكنون به دليل شرايط بد جوي و خشكسالي حاكم بر منطقه در فهرست مونترو قرار دارند، در انتظار خروج از اين فهرست هستند.
تالاب ها، اكوسيستم هاي زنده اي هستند كه كاركردهاي فراواني نظير تغذيه آب هاي زيرزميني، تلطيف هوا، كنترل سيلاب ها، حفظ ذخائر ژنتيك گياهي و جانوري و به عنوان زيستگاه مهم پرندگان داشته و در توسعه گردشگري و حفظ چشم انداز طبيعت هم نقشي اساسي ايفا مي كنند. 
به عقيده كارشناسان، ارزش اكولوژي تالاب ها چند برابر جنگل هاست و در تنظيم آب و هوا و ايجاد محيط زيست براي پرندگان بومي، مهاجر و آبزيان بسيار مهم هستند.
تالاب هاي آذربايجان غربي نيز از اكوسيستم هاي كم نظير آبي كشور محسوب مي شوند كه در سال هاي اخير با توجه به شرايط كم آبي موجود در اين منطقه تعدادي از آنها در آستانه نابودي قرار گرفته اند. تالاب هاي اين استان با 604 هزار هكتار وسعت، مقام نخست عرصه تالابي را در ميان استان هاي غيرساحلي كشور به خود اختصاص داده اند. 
همچنين براساس اعلام سازمان حفاظت محيط زيست، 19 تالاب آذربايجان غربي در فهرست تالاب هاي ملي به ثبت رسيده كه از اين تعداد پنج تالاب در قالب سه سايت در كنوانسيون رامسر به عنوان زيستگاه جهاني شناخته مي شوند. 
كنوانسيون رامسر يك توافق بين المللي است كه محل دبيرخانه آن شهر گلاند سوئيس است و درسال 1349 به منظور حفاظت از خشك شدن تالاب ها و وضعیت زيست محيطي آنها تشكيل شده و اكنون بيش از 150 كشور عضو آن هستند. 
 
نقده؛ شهری با سه تالاب بین المللی
در اين ميان، نقده با در اختيار داشتن سه تالاب بين المللي و چندين تالاب فصلي مانند «طالقان»، «مميند»، «سلدوز»، «مهماندار» و «ساخسي تپه» از جمله شهرستان هاي شاخص آذربايجان غربي به لحاظ تالاب است. 
تالاب هاي «يادگارلو» و «شورگل» واقع در حد فاصل شهرهاي نقده و اروميه به ترتيب با وسعت 359 و يك هزار و 400 هكتار و تالاب «درگه سنگي» واقع در جاده اروميه - مهاباد با وسعت 735 هكتار سه تالاب بين المللي نقده هستند كه در كنوانسيون رامسر به ثبت رسيده اند. 
با وجود جايگاه كم نظير تالاب هاي اين شهرستان در عرصه هاي بين المللي، تعدادي از آنها در خطر نابودي قرار دارند. 
براساس اعلام سازمان حفاظت محيط زيست، هر سه تالاب بين المللي نقده در فهرست مونترو قرار گرفته اند و از آنها به عنوان تالاب هاي در خطر نابودی نام برده مي شود. 
تالاب «يادگارلو» كه زيستگاه مناسبي براي زمستان گذراني، تغذيه، زادآوري و محل استراحت بسياري از پرندگان آبزي و كنار آبزي نظير فلامينگو، قو و انواع مرغابي است در سال هاي اخير خشك شده و مورد توجه كارشناسان جهت اجراي عمليات احيا قرار گرفته است. 
مديركل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي، خشكسالي هاي اخير را عامل اصلي تهديدكننده اين تالاب مي داند. 
«حسن عباس نژاد»، در اين خصوص مي گويد: با همكاري تشكل هاي زيست محيطي، صندوق تسهيلات جهاني محيط زيست و با اختصاص اعتبارات بين المللي، تالاب يادگارلو نقده احيا و به حالت طبيعي بازگردانده مي شود. 
وي خاطر نشان كرد: همچنين تالاب «درگه سنگي»، كه منبع تامين آب آن از آب هاي روان و فصلي ناشي از بارندگي، مازاد جريان آب انهار نشتي منشعب از رودخانه «گدارچاي» و معيشت آبهاي زيرزميني و جريان چشمه هاست، در اثر بالا بودن ميزان حرارت و تبخير خشك شده و مورد عمليات احيا قرار گرفته است. 
با توجه به موارد ياد شده و خطراتي كه تالاب ها را در معرض تهديد قرار داده است، «طرح ملي حفاظت از تالاب هاي ايران» به عنوان يك استراتژي و چتر حمايتي ملي براي مديريت تالاب‌ها از حدود دو سال گذشته بر اساس نظر مشاوران خارجي و دستورالعمل‌ها و راهنمايي‌هاي كارشناسان براي مديريت بهتر نوشته شده است. 
 
کاهش شدید آب رودخانه گدارچای؛ عامل اصلی خشک شدن تالاب های نقده
رييس اداره حفاظت محيط زيست نقده، با اشاره به آغاز عمليات احياء تالاب هاي اين شهرستان از سال 80 افزود: لايروبي و آبگيري نهرها و نيز هدايت حجم زيادي از آب سد حسنلو به اين تالاب ها در احيا وآب رساني به آنها نقش موثري داشته است.
«فرامرز سفري»، تالاب يادگارلو را مورد اشاره قرار داد و گفت: در اواخر سال 89 پس از 15 سال اين تالاب مورد عمليات آبگيري قرار گرفت و جلوه اي ديگر به محيط زيست منطقه داد. 
وي، خشكسالي را مهمترين تهديد براي تالاب هاي اين منطقه دانست و افزود: چون آب اين تالاب ها از رودخانه گدار چاي نقده تامين مي شود و در زمان حاضر اين رودخانه با كمبود شديد آب مواجه است، بنابراين نبود آب كافي دليلي بر خشك شدن و از بين رفتن اين سرمايه هاي ملي است. 
سفري، خاطر نشان كرد: نقده، نخستين شهر آذربايجان غربي است كه هفت تشكل حفاظت محيط زيست در آن فعاليت داشته و اقدام هاي لازم براي تحقيق و كارشناسي در آن صورت مي گيرد. 
اين مقام مسوول ادامه داد: با همكاري مردم و مسوولان و كارشناسان تمامي فعاليت ها معطوف اين مهم شده تا با اقدام هاي صورت گرفته مانع از خروج تالاب هاي اين شهرستان از فهرست بين المللي شود. 
سفري، خاطر نشان كرد: در زمان حاضر عمليات يكپارچه شدن تالاب هاي «سلدوز» و «درنا گلي» در دست بررسي و مطالعه قرار دارد. 
وي همچنين افزود: در سال گذشته افرادي از افزون بر 40 كشور جهان براي بازديد و مطالعه به تالاب هاي اين شهرستان سفر داشته اند و همه ساله نيز دانشجويان زيادي از دانشگاه هاي كشور به اين مناطق سفر مي كنند. 
از سوي ديگر، تالاب هاي آذربايجان غربي به علت قرار گرفتن در گذرگاه اصلي پرندگان، يكي از مهمترين زيستگاه هاي پرندگان در جهان به شمار مي روند. 
 
تالاب های آذربایجان غربی، مأمن 140 گونه پرنده
معاون اداره كل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي، در اين خصوص مي گويد: بيش از 140 نوع پرنده آبزي در تالاب هاي استان مشاهده شده و سالانه صدها هزار قطعه انواع پرندگان آبزي نظير فلامينگو ، قو ، اردك هاي سرسفيد و انواع مرغابي ها از شمال و جنوب كره زمين براي زمستان گذراني و جوجه آوري به اين مناطق سفر مي كنند. 
«حميد رعنا قد»، تالاب هاي درياچه اروميه، مهاباد و نقده را مهمترين مركز اين مهاجرت عنوان كرد. 
مديركل حفاظت محيط زيست آذربايجان غربي نيز افزود: برودت ناگهاني دما و سرد شدن هوا، سبب افزايش چشمگير روند مهاجرت انواع پرندگان آبزي و كنار آبزي به تالاب هاي شهرستان نقده شده است. 
عباس نژاد، تصريح كرد: حضور انواع پرندگان نادر و در معرض تهديد نظير انواع اردك ها، كشيم ها و غازها در اواسط پاييز و زمستان شكوه و عظمت خاصي به منطقه و تالاب هاي نقده بخشيده است. 
رييس اداره حافظت محيط زيست نقده، با اشاره به زمان مهاجرت پرندگان اظهار داشت: بسياري از گونه هاي مختلف پرندگان آبزي و كنار آبزي در فصل تابستان و زمستان براي تخمگذاري، تغذيه و استراحت به تالاب هاي اين شهرستان مهاجرت مي كنند. 
سفري گفت: مهاجرت زمستاني اين پرندگان به دليل سرماي مناطق شمال اروپا از اواسط آبان ماه آغاز و در دي ماه به اوج خود مي رسد. 
وي با اشاره به مهاجرت نخستين گروه قوهاي فريادكش و گنگ به تالاب هاي نقده در زمان حاضر افزود: از ابتدای فصل مهاجرت امسال، 10 قو در تالاب سلدوز نقده مشاهده شده است. 
سفری برخورداري از منبع آب دايمي، مجاورت با پارك ملي درياچه اروميه، برخورداري از تنوع كم نظير فون و فلور و به ويژه گونه هاي مورد تغذيه پرندگان و حفاظت مداوم و موثر توسط نيروهاي محيط زيست و جوامع محلي را از مهم ترين دلايل ارزش هاي بالاي زيستگاهي اين تالاب عنوان كرد. 
اين مقام مسوول همچنين اظهار كرد: درناهاي خاكستري نيز از ديگر گونه هاي پرندگان هستند كه دو بار در سال براي استراحت فصلي در اواسط شهريور ماه در تالاب هاي نقده ساكن شده و سپس به سواحل جنوبي خليج فارس نقل مكان مي كنند. 
وي، انواع غاز، قو، اردك مرمري، اردك سر سفيد، فلامينگو، پليكان و انگوت را از جمله پرندگان مهاجرت كننده به اين تالاب ها عنوان كرد. 
با توجه به وجود تالاب هاي كم نظير بين المللي و ملي در آذربايجان غربي و نقده و اهميت زيست محيطي كشاورزي و گردشگري آنها، روند احياي تالاب هاي اين استان در اولويت برنامه هاي مسوولان قرار گرفته است.
كارشناسان، تامين به موقع حق آبه تالاب ها از سوي سازمان آب منطقه اي و ايجاد شبكه هاي انتقال آب، ساخت ديواره هاي حفاظتي و رعايت حريم آنها، اعلام منع و جلوگيري از صيد و شكار در تالاب ها و پخش مواد غذايي در فصل زمستان براي پرندگان را از راهكارهاي اساسي براي حفاظت از تالاب ها و احياي آنها عنوان مي كنند. 
سازمان محيط زيست هم به عنوان متولي قانوني حفظ و احياي تالاب ها با هماهنگي دستگاه هاي اجرايي و تشكل هاي مردم نهاد گام هاي اساسي در اين زمينه برداشته و آذربايجان غربي را با توجه به قابليت هاي كم نظير تالابي به قطب گردشگري كشور تبديل كرده است.