صفحه نخست » رفتارشناسی عمومی » حوادث

فرارو:قبل از وقوع جنگ معضلات و آسیب‌های روانی در لیبی قابل پیش بینی بود. در پی این حادثه، بیش از 10 هزار نفر از مردم این کشور درگیر استرس ناشی از حوادث جنگی شدند. بیش از 4هزار کودک نیز مبتلا به مشکلات روانی شدند، اما آن چیزی که قابل پیش بینی نبود آمار تکان دهنده 259 زنی است که توسط نیروهای شبه نظامی وفادار به معمر قذافی مورد تجاوزات جنسی قرار گرفته اند.

دکتر «سیهام سرجیوا» که در خصوص آسیب های شدید روانی کودکان در جنگ لیبی مشغول به کار می باشد در طی دوره های کار درمانی خود متوجه شد مادران این کودکان، او را فردی قابل اعتماد دانسته و می توانند رازهای مخفی خود را با او درمیان بگذارند.

حدود دو ماه قبل یک نفر از مادرانی که قربانی رفتار خشونت آمیز جنسی شده بود و به دنبال آن دو تن دیگر، در طی دوران درمان توضیح دادند که چگونه توسط شبه نظامیان (وفاداربه قذافی)، مورد تجاوز و رفتار خشونت آمیز قرار گرفتند.

به همین دلیل دکتر سرجیوا در بررسی مسئله تجاوز به عنف تصمیم گرفت که با تدوین یک پرسشنامه آن را بین افرادی که خانه هایشان را از دست داده اند و در اردوگاه های پناهندگان به سر می برند توزیع کند، به این ترتیب او می توانست در چارچوب این پرسش به بررسی مسئله تجاوزهای جنسی بپردازد.

هدف اصلی از طرح این پرسش، پی بردن به اختلالات روانی کودکان و درد و رنج ناشی از آن بود هر چند آنان به دور از وقایع جنگ (در اردوگاه ها) به سر می بردنند.

او در کمال تعجب، با اعتراف 259 تن از زنان که مورد تجاوز به عنف قرار گرفته بودند، مواجه شد. همگی آنان به این مسئله (تجاوز به عنف) تاکید داشتند.

دکترسرجیوا در مصاحبه با اسوشیتد پرس گفت: «زمانی که بازدید از این مناطق را شروع کردم با معضلاتی روبرو شدم که برای من قابل باور نبود، تعداد زیادی از مردم دچار آسیب های شدید روانی شده بودند، کودکان بیشماری نیز از عوارض این اختلالات رنج می بردند و زنانی که در مناطق جنگی (غرب و شرق کشور) با رفتارهای خشونت آمیز جنسی، مورد تعرض قرار گرفته بودند.»

تجاوز به عنف در طول قرن ها به عنوان یک سلاح مبتذل و معمول در جنگ به کار می رفته است. 

امروزه نیز از درگیری های بالکان در اروپا گرفته تا سریلانکا در آسیا و به ویژه جنوب صحرای آفریقا (کنگو) جایی که به عنوان کانون جنایات جنسی توصیف می شود، همچنان وقوع این رفتارهای ناهنجار قابل مشاهده است.

در سرتاسر جهان تجاوز به عنف، لکه ننگی برای زنان به شمار می رود. اما در یک جامعه مسلمان محافظه کار مانند لیبی، زنی که مورد تجاوز قرار گرفته، لکه ننگی است برای تمام اعضای خانواده که این فاجعه می تواند با از دست دادن جانش همراه باشد. در این کشورها قربانیان این رفتارهای ناهنجار یا از سوی خانواده هایشان برای همیشه طرد می شوند و یا در بیابان ها رها شده تا از فرط تشنگی بمیرند. 

پرسش نامه دکتر سرجیوا در میان 70 هزار خانواده توزیع شد که در نهایت این پرسش نامه با 59 هزار پاسخ همراه بود. «آماری که از بررسی این پرسش ها به دست آمد نشان می دهد؛ 10هزار نفر از مردم این کشور مبتلا به اختلالات روانی و 4هزار کودک از آسیب های شدید روانی رنج می برند همچنین 259 زن مورد تجاوز به عنف قرار گرفته اند. او معتقد است که در میان این قربانیان، برخی از زنان چندین بار از سوی شبه نظامیان مورد هتک حرمت قرار گرفته اند که از که ترس جانشان چنین گزارشاتی را ارائه نمی دهند.»

در گزارشات ارائه شده توسط این زنان آمده است که شبه نظامیان قذافی در شهرستان ها و شهر های متعددی، زنان را مورد تجاوز قرار داده اند که در این میان شهرهایی همچون: بنغازی، مصراته، توبروک، بیدا، اجدابیا و سلوم در شرق و مصراته در غرب می باشد.

برخی از پرسش نامه ها حاوی گزارشات بدون اسم بود، برخی دیگر تنها حروف اول اسمشان را بر روی آن قید کرده بوند و در بعضی از این پرسش نامه ها شرح جزییات وحشتناک اعمال تجاوز و خشونت علیه راوی به چشم می خورد.

یکی از این گزارشات، تجاوز به یک زن توسط نیروهای قزافی در زمان اشغال شهر مصراته را آشکار می کرد. آن زن در پرسش نامه اینچنین نوشته بود: «ابتدا آنها دست و پای شوهرم را با طناب بستند و سپس در مقابل چشمان شوهر و برادر شوهرم به من تجاوز کردند و بعد شوهرم را کشتند.»

یکی دیگر از زنان اهل مصراته نوشته بود: «شبه نظامیان در مقابل چهار فرزندم به من تجاوز کردند و سپس خانه مان را به آتش کشیدند. من به همراه فرزندانم تلاش کردیم از طریق یکی از بنادر به کشور دیگری فرار کنیم اما با شروع درگیری و بمباران، فرزندانم را در میان آتش و دود و خمپاره گم کردم.»

پزشکانی که در بیمارستان های بنغازی (سنگر مبارزان علیه قذافی) مشغول به خدمت بودند اذعان داشتند، زنانی که مورد تجاوز قرار گرفته بودند از امکانات درمانی برخوردار نبودند. حملات هوایی ناتو برای اولین بار در 19 مارس، شهر بنغازی را از تصرف نیروهای قذافی آزاد کرد. با این حال یکی دیگر از پزشکان بیمارستان اجدابیا، شهری که (در 150 کیلومتری ) جنوب بنغازی واقع شده است، در طی درمان سه تن از زنانی که تحت مداوای او بودند شنیده بود «در حالی که شهر اجدابیه از طرف نیروهای قدافی مورد حمله و هجوم قرار گرفته بود آنها توسط نیروهای شبه نظامی هتک حرمت شدند.»

این زنان که دو تن از آنان متاهل و دیگری مجرد بود به اجبار این تجربه رنج آور را با من در میان گذاشتند چرا که گمان می کردند احتمال ابتلا آنان به ویروس اچ آی وی وجود داشته باشد.

هفته گذشته نیروهای قذافی از شهر اجدابیه عقب نشینی کردند. در حال حاضر این شهر به جز نیروهای شورشی (مبارزان علیه قذافی) کاملا خالی از سکنه است.

در یک مورد بسیار علنی از تجاوزات جنسی در لیبی، «ایمان العبیدی» زن لیبیایی که در ماه مارس به هتلی که مقر خبرنگاران خارجی در طرابلس بود مراجعه نمود و شبه نظامیان طرفدار قذافی که او را مورد تعرض قرار داده بودند را متهم معرفی کرد. افشاگری تکان دهنده او توسط دوربین های غربی ضبط و در سراسر جهان منعکس شد.

«لوئیس مورنو کامپو»، دادستان دادگاه جنایی بین المللی لاهه نیز گفت است: «اسناد بسیاری» مبنی بر ارتکاب جنایات ضد بشری از سوی رژیم قذافی، از جمله اتهامات جدی در خصوص «دستگیری زنان و تجاوزات جنسی علیه آنان» در این کشور وجود دارد.

دکتر «علی محمد الرایی» یکی از روان پزشکان برجسته در لیبی، در مصاحبه با اسوشیتد پرس گفت که او سه گروه سیار پزشکی را برای درمان قربانیان جنگ، راه اندازی کرده است. آنها با مراجعه به خانه ها یا اردوگاه های موقت، افراد دچار اختلالات روانی و بازماندگان تجاوزات جنسی را تحت درمان قرار می دهند. 

وی در ادامه گفت: «آنها نیازمند به برقراری ارتباط با دیگر اعضا خانواده خود می باشند. چرا که این تجربه رنج آور تنها با مراقبت های روانی قابل درمان می باشد.»

درمانگاه او واقع در بیمارستان روانی بنغازی در دو ماه گذشته ، توانسته است بیش از 600 بیمار را تحت مداوا قرار دهد. او از طریق رادیو و روزنامه ها کمک های روان درمانی مربوط به آسیب های ناشی از جنگ را مرتبا اعلام می کند. او گفت: اکثر مراجعین زنان بودند اما هیچ کدام به تجاوز جنسی علیه خود اعتراف نکردند.

دکتر سرجیوا تا کنون با 140 تن از بازماندگان تجاوز به عنف در کشورهای مختلف مصاحبه داشته است وی تاکنون نتوانسته است حتی یک تن از این قربانیان را به منظور پی گیری و محاکمه تعرضات وارد شده، متقاعد سازد. هیچ کدام از آنان حتی با تضمین پنهان ماندن هویتشان حاضر به مصاحبه با خبرگزاری اسوشیتد پرس نشدند.

او می گوید: «برخی از این زنان به جنون حاد یا همان «توهم» مبتلا شده اند، تعدادی نیز از افسردگی شدید رنج می برند؛ برخی دیگردر فکر اقدام به خودکشی هستند. حتی تعدادی از آنها مرگ خود را از خانواده هایشان خواستار شده اند. چرا که نمی خواهند خانوادهایشان متحمل این ننگ شرم آور باشند.»

همچنین چند تن از آنان از سوی شوهرانشان رها شده اند و ترس از درمان، عواقب ناخوشایندی همچون طرد شدگی از سوی جامعه را برای آنان در پی خواهد داشت و در موارد بسیاری ترس از مجازات از سوی همسر، آنان را به پنهان کاری وادار کرده است. «آنها می ترسند مبادا در بیابان رها شوند و با مرگی دردناک مواجه گردند.»

او در ادامه گفت: «رژیم قذافی با استفاده از تجاوز به عنف نه تنها به زنان صدمه وارد می کنند، بلکه از این طریق به تهدید و ارعاب خانواده ها و کل جامعه لیبی اقدام می ورزند.»

«من معتقدم این عمل وحشیانه، که لکه ننگی در میان قبایل و روستاها، بر جا خواهد گذاشت تنها به منظور ترساندن مردم از ادامه مبارزات و فرار آنها از مناطق جنگی می باشد.»

به اعتقاد او، زنان همچنان هدف شبه نظامیان باقی خواهند ماند. او در ادامه می گوید: «ما باید پرده از این فاجعه انسانی در لیبی برداریم و در جهت ایجاد عدالت برای این زنان آسیب دیده و کمک به التیام روح دردمند آنان مبارزه کنیم.»