دانش > فناوری - روبات‌های حضور از راه دور، نماینده کاربر انسانی در محیط کار هستند. اما آیا این روبات‌ها واقعا برای انجام چنین کاری مناسب هستند و می‌توانند کاملا جایگزین انسان شوند؟
محمود حاج‌زمان: شما در دفتر کار خود قدم می‌زنید، کنار آبدارخانه توقف می‌کنید تا با دوستان‌تان گپی بزنید، و سپس برای یک جلسه کاری به سمت اتاق جلسات می‌روید. پس از پایان جلسه نیز برای ادامه بحث به دفتر یکی از همکاران‌تان می‌روید.
به گزارش نیوساینتیست، چنین توصیفی روال یک روز معمولی در محل کار است، با این تفاوت که شما در لندن هستید و سایر افرادی که با آنها صحبت می‌کنید، همگی در نمایندگی دیگر شرکت در نیویورک هستند. در حقیقت شما با استفاده از یک روبات حضور از راه دور (Telepresence Robot) خودتان را به آن سوی اقیانوس اتلس انتقال داده‌اید.
این روبات‌ها در اصل یک دوربین ویدئویی، بلندگو و صفحه نمایشی بر روی چهار چرخ هستند که از هر جای دنیا، با استفاده از یک مرورگر اینترنتی می‌توان آنها را کنترل کرد. این روبات‌ها به مدیران شرکت‌ها اجازه می دهند تا از آن سوی دریاها بر کارخانه‌هایشان نظارت کنند، و یا به گروه‌های چندملیتی امکان می‌دهد تا در یک پروژه با هم همکاری کنند؛ بدون آنکه حتی قدم در هواپیما بگذارند.
هم‌زمان با افزایش حضور روبات‌ها در بسیاری از کارخانه‌ها و دفاتر کاری، انتظار می‌رود که روزی آنها نحوه کار و تعامل ما با همکارانمان را تغییر دهند. به گفته لیلا تاکایاما از شرکت Willow Garage، شرکتی روباتیک در پارک فناوری کالیفرنیا، حرکت‌پذیری روبات‌ها به افراد دور از یکدیگر اجازه می‌دهد تا بدون متوسل شدن به تجهیزات ویدئو کنفرانس، با همکارانشان صحبت کنند. وی می‌گوید: «حضور از راه دور در اصل برای ارتباطات غیررسمی است، برای گردهمایی‌هایی که قبل و بعد از جلسات مهم اتفاق می‌افتد، جایی‌که تصمیمات واقعی گرفته می‌شود و کارهای تیمی اصلی انجام می‌شود.»
شرکت Anybots، از دیگر شرکت‌های مستقر در کالیفرنیا به تازگی شروع به فروش روبات‌های حضور از راه دور سری QB خود، به عنوان جایگزینی برای سیستم‌های ویدئوکنفرانس نموده است. روبات‌های مشابهی توسط شرکت VGo Communications واقع در نیوهمشایر آمریکا فروخته می‌شود، روبات‌هایی که مشتریان آنها بیمارستان‌ها و دانشگاه‌ها هستند. لیندون باتی از کناکس سیتی تگزاس که از نوعی بیماری کلیوی رنج می‌برد، قصد دارد تا از یکی از روبات‌های VGo برای حضور مجازی در کلاس درس استفاده کند.
حتی در دفتر کار گوگل، جانی چانگ لی، روبات حضور از راه دور خودش را ساخته است تا بتواند همیشه با نامزد خود در تعامل باشد. لی که در زمان حضورش در مایکروسافت در پروژه کنسول بازی کینکت کار می‌کرد، روبات خود را با استفاده از قطعات آماده موجود در بازار ساخته است و برای کنترل آن، از یک لپ تاپ و یک برنامه کاربردی ساده که خودش آن را نوشته است استفاده می‌کند.
تعامل نزدیک‌تر
اما آیا این روبات‌ها می‌توانند فاصله بین انسان و ماشین را از بین ببرند؟ در یک پروژه تحقیقاتی که قرار است نتایج آن در ماه می / اردیبهشت ماه، در کنفرانس تعامل انسان و ماشین ونکوور ارائه شود؛ تاکایاما و مین کیونگ لی از دانشگاه کارنگی ملون پنسیلوانیا، کارمندان سه شرکت مختلف را که از روبات‌های حضور از راه دور سری Texai شرکت ویلو گاراژ استفاده می‌کنند، مورد بررسی قرار دادند.
آنها کشف کردند که تعامل کارمندان خارج از شرکت با استفاده از روبات‌ها با سایر همکارانشان، به نحوی است که گویا همگی به صورت فیزیکی در کنار هم حضور دارند. آنها از این روبات‌ها برای حاضر شدن در جلسات و گردهمایی غیررسمی در آبدارخانه یا اتاق استراحت استفاده می‌کردند. علاوه بر آن، همکارانشان تعامل با روبات‌ها را دوست داشتند.
لی می‌گوید: «یکی از شرکت‌کنندگان در این بررسی که خارج از شرکت کار می‌کرد می‌گفت که قبلا احساس می‌کرد نامرئی است و کسی وی را نمی‌بیند، چرا که هیچ‌کس علاقه‌ای برای تعامل با وی نشان نمی‌داد. اما از زمانی‌که وی شروع به استفاده از روبات کرد، همه می‌خواستند با او صحبت کنند.»
به گفته کاترین تسوی از دانشگاه لوول ماساچوست، که مشغول مطالعه بر روی تاثیر روبات‌های حضور از راه دور بر محیط‌های کاری است، کارمندانی که خارج از شرکت کار می‌کنند با استفاده از روبات‌ها به جای ایمیل و تماس‌های تلفنی، می‌توانند احساس ارتباط نزدیکی‌تری با همکارانشان داشته باشند. وی می‌گوید: «در مجموع ما دریافتیم که در اغلب موارد، و برای کسانی که می‌خواهند ارتباط نزدیک‌تری با گروهشان داشته باشند، روبات‌های حضور از راه دور مزایای بیشتری دارند. آنها کمک می‌کنند تا یک ارتباط نزدیک‌تر را پرورش داد.»
انسان یا روبات؟
اما سوال اینجاست که این ارتباط نزدیک‌تر دقیقا با چه چیزی است؟ تسوی و تاکایاما هر دو کشف کردند که افراد در برخورد با این روبات‌ها، نمی‌دانستند که باید با آنها مانند یک ماشین یا یک شخص واقعی رفتار کنند. در مطالعه تسوی، برخی از کارمندان گزارش دادند که روبات برای آنها به جای یک همکار، بیشتر شبیه یک کودک یا حیوان خانگی است. تاکایاما کشف کرد که حتی عده‌ای از کارمندان با روبات‌ها مانند اثاثیه دفتر رفتار می‌کنند و از آنها به عنوان صندلی، یا برای تکیه دادن استفاده می‌کنند.
تاکایاما می‌گوید: «وقتی شما با یک همکار انسانی صحبت می‌کنید، هرگز دست خود را روی سر وی قرار نمی‌دهید. اما برخی افراد با روبات‌ها چنین کاری می‌کنند.»
البته بیشتر افراد با روبات‌ها به مانند یک همکار واقعی رفتار می‌کردند. آنها هل دادن روبات برای راه رفتن سریع‌تر آن را بی‌ادبی می‌دانستند، یا به خود اجازه نمی‌دادند تنظیمات صدای آن را بدون پرسیدن از کنترل‌کننده آن دستکاری کنند.
در میان افرادی که وظیفه هدایت روبات‌ها را بر عهده داشتند، برخی از اینکه سایرین تماس فیزیکی با روبات آنها ایجاد کنند، دلخور می‌شدند. تاکایاما می‌گوید: «وقتی هدایت‌کننده احساس می‌کرد که شخصی به فضای خصوصی آنها تجاوز کرده است، عباراتی مانند این را بر زبان می‌آورد: "اون تو صورت من بود، اون نباید این‌قدر به من نزدیک می‌شد." یا "ای‌کاش آنها این‌قدر فضولی نمی‌کردند." از نظر من چنین عباراتی مشابه زمانی است که یک فرد نسبت به تجاوز به فضای فیزیکی پیرامون خود واکنش نشان می‌دهد.»
چنین چیزی در تضاد کامل با ویدئوکنفرانس‌های متداول است، چرا که در ویدئو کنفرانس شما انتظار ندارید هیچ کس نسبت به دست زدن به دوربین به شما اعتراض کند. تاکایاما می‌گوید: «این بزرگ‌ترین تفاوت بین این سیستم و سایر سیستم‌های کنفرانس است. به نظر می‌رسد که شخصیت فرد به نوعی با فناوری ترکیب می‌شود که گویا آنها خود ماشین هستند، و سایر افراد باید به آن احترام بگذارند.»