صفحه نخست » بخش عمومي » اطلاعات ضروری » کتابهای مفید » سگ

یکی از خطرناکترین و کشنده ترین بیماریهای رایج در سگها و بویژه در توله ها اسهال خونی پاروویروسی است. شدت کشندگی این بیماری در حدی است که امید به درمان به حداقل می رسد. نکته بسیار تاثر آور در این است که شخصی که با علاقه خیلی زیادی یک توله سگ رو به منزل می بره در چند روز اول مشکلی وجود نداره و به حیوان علاقمند می شود اما یک روز با بی

 پاروویروس یک نوع ویروس از خانواده پاروویریده است که پوششی از جنس پروتئین یا اصطلاحا کپسید داره و یک رشته DNAداره که وارد سلولهای بدن می شود و تخریب را آغاز می کنند. این ویروس در سایر جانداران نیز وجود دارد مثلا در گربه بیماری پان لوکوپنی یا دیستمپر گربه را ایجاد می کند در سگها این ویروس تا قبل از سال ۱۹۷۸ اهمیت چندانی نداشت اما ظاهرا بدلیل یک موتاسیون و جهش ژنتیکی نوع بسیار خطرناکی از ویروس فعال شد و بالافاصله باعث مرگ سگهای بسیار زیادی در سطح جهان گردید شدت شیوع بیماری در حدی بود که همه را بسیج کرد تا مقابل این بیماری بایستند. و واکسن تخفیف حدت یافته این ویروس وارد بازار گردید و در طول ۲۹ سال گذشته جان سگهای بسیاری را نجات داده است . این بیماری هم برای سگهای بالغ کشنده است و هم توله ها اما شدت آن در توله ها بیشتر است چون میزان مقاومت حیوان طبعا کمتر می باشد. این بیماری به دو شکل عمل می کند یا بر روی دستگاه گوارشی مستقیما اثر می کند و ما اثرات این اثر گذاری را بصورت اسهال خونی می بینیم و یا در توله های خیلی کوچک مستقیما بر روی عضله قلب می نشیند و در اثر میوکاردیت باعث مرگ ناگهانی توله ها می شود. این ویروس بسیار مقاوم است حتی می تواند در شرایط یخ زدگی نیز زنده بماند و به راحتی به همه جا منتقل می شود و مثلا بوسیله کفشهای ما منتقل می شود پس می بینید که عامل بیماری را در همه جا خواهیم داشت و دانستن همین مورد می تواند ما را در برنامه های پیشگیرانه یاری دهد و چون از طریق مدفوع سگ منتقل می شود حتی هفته ها پس از بهبودی از بدن دفع می شود. لذا لزوم ایزوله کردن توله ها قبل از اینکه برنامه واکسیناسیون آنها تکمیل شود کاملا بدیهی است. بهترین ماده ضد عفونی کننده بر علیه این ویروس وایتکس می باشد که باید به نسبت ۱ به ۳۰ رقیق گردد و تمام وسایل سگ و محیط منزل توسط آن ضد عفونی گردد. و علی رغم همه این تدابیر نباید سگ تا قبل از سن ۱۶ هفتگی با سگ دیگری در تماس باشد و بردن سگ به مکانهای عمومی با توجه به خصلت عامل بیماری زا و گستردگی حضورش بسیار خطرناک خواهد بود. شرایطی که باعث درگیری با این بیماری می شود به عواملی از جمله میزان مقاومت حیوان و ایمنیت مادری و از طرفی به میزان ویروسی که وارد بدن می شود و همچنین به شرایط محیطی بستگی دارد مثلا در آب و هوای مرطوب میزان درگیری با این ویروس بیشتر از محیطهای خشک است علی رغم اینکه این بیماری در توله ها بیشتر دیده می شود اما ممکن است سگهای بالغ را نیز درگیر کند به همین دلیل توصیه می شود که واکسن این بیماری تا سنین میانی عمر سگ نیز همچنان تجویز شود و به حدی این بیماری کشنده است که هیچ دامپزشکی ریسک نمی کند و حیوان را غیر ایمن نگاه نمی دارد از طرفی واکسیناسیون باعث می شود که ایمینت از مادر به توله ها منتقل گردد. دوره نهفته این بیماری ۳ تا ۷ روز است یعنی ممکن است تا ۷ روز ما علائمی نبینیم ولی بیماری در بدن در حال جایگیری است. ابتدا به غدد لنفاوی ناحیه گلو حمله می برد و بعد مغز استخوان را درگیر می کند درگیری مغز استخوان بسیار تاثیر ناگواری در پی خواهد داشت زیرا مغز استخوان محل ساخته شدن گلبولهای سفید خون است که عملا سد دفاعی بدن می باشند و بویژه لنفوسیتهای نوع B و از طرفی وقتی ویروس وارد دستگاه گوارش شد. به سلولهای روده حمله می کند و در کریپتهای روده و در قاعده آنها یعنی غدد لیبرکوهن می رود و آنجا را تخریب می کند یعنی عملا ساخته شدن سلول جدید برای کریپتهای روده متوقف می شود و سد بین خون و روده که همان سلولهای روده باشند از بین می رود و احتمال ورود باکتریهای روده به خون بسیار زیاد می شود و در این مرحله که با ورود باکتریها به داخل خون در واقع شاهد سپتی سمی خواهیم بود و مرگ حتمی خواهد بود . عملا اگر تا ۴ روز وضعیت حیوان بهتر نشود دیگر به بهبودی امیدی نخواهیم داشت . در واقع مرگ به دو دلیل عمده خواهد بود یکی اینکه در اثر اسهال و استفراغ بدن دچار کم آبی شدید می شود و الکترولیتها از بدن دفع می شوند و نهایتا حیوان دچار شوک و مرگ می شود و دلیل دوم هم همان برداشته شدن سد دفاعی سلولهای روده ای است که باکتریهای داخل روده وارد خون می شوند وشوک سپتیک عامل مرگ خواهد بود. تشخیص این بیماری از سایر بیماریها مهم است چون بیماریهای انگلی نیز در پاره از موارد باعث ایجاد مدفوع خونی می شوند همچنین ممکن است سایر عوامل ویروسی مثل کروناویروس عامل این تظاهرات باشند و یا کولیت و یا حیوان جسم خارجی خورده باشد و …. برای تشخیص افتراقی می توان از روشهایی مثل تست الیزا که یک کیت ساده است مثل کیت تشخیص آبستنی است و با نمونه برداری از مدفوع در کمتر از ۱۵ دقیقه می توان به وجود بیماری پی برد. و یا می توان با شمارش گلبولهای سفید بیماری را تشخیص داد زیرا در مراحل اولیه با کاهش تعداد گلبولهی سفید در اثر بلوک مغز استخوان رو به رو هستیم. و یا با تیتر آنتی بادی خون..و فلوتاسیون مدفوع که وجود انگلها را نشان می دهد . در ارتباط با درمان باید در نظر داشت که هدف ما باید حفظ شرایط جسمی حیوان باشد و عملا به او کمک می کنیم تا در مقابل ویروس مقاومت کند. پس اولین قدم تزریق سرم داخل وریدی است و تزریق سرم در زیر پوست چندان مفید نخواهد بود البته کاری بسیار دشوار خواهد بود زیرا در این شرایط که حیوان بشدت دهیدراته است تزریق وریدی.کاری بسیارسخت است اما باید انجام شود در داخل سرم باید حتما پتاسیم و دکستروز وجود داشته باشد و همان سرم رینگر است و در ادامه باید از سرم دکستروز نیز استفاده نمود. در کنار این درمان باید آنتی بیوتیک نیز مصرف شود به همان دلایلی که در بالا گفتم معمولا بهترین آنتی بیوتیکهای موثر سفازولین .آمپی سیلین و مترونیدازول تزریقی است و از میان اینها سفازولینترجیح داده می شود. و نباید از آنتی بیوتیکهای خوراکی استفاده کرد چون کریپتهای روده از بین رفته است .از طرفی در بعضی پروتکولهای درمانی از آتروپین استفاده می شود که البته من این دارو را استفاده نمی کنم. و همچنین برای کنترل استفراغ باید از ذارویی مثل متوکلوپرامیداستفاده نمود.. البته درمانهایی تخصصی نیز وجود دارد وکمتر می توان استفاده نمود مثل انتقال پلاسما از سگی که به تازگی از بیماری رهایی یافته است و اثر گذاری آنتی بادی هایش بر روی ویروس در سگ دوم و همچنین می توان از هورمون مخصوصی استفاده نموده که مغز استخوان را وادار به تولید گلبول سفید می کند .و در ایران این دو مورد آخر کمتر در دسترس دامپزشکان است. همانطور که گفتم اگر ۴ روز از شروع بیماری بگذرد و تغییری در وضع حیوان ایجاد نشود امید به بهبودی خیلی کم می شود ولی اگر وضعیت حیوان بهتر شد باید درمانهای حمایتی ادامه پیدا کند و در مورد رژیم غذایی دقت شود که غذاهای نرم و آبکی و در روزهای بعدی از گوشت آبپز مرغ و برنج استفاده شود و از تماس با سایر حیوانات جلوگیری شود. شستشوی حیوان می تواند مفید باشد چون میکروبها را از سطح بدنش پاک می کند اما باید سریعا حیوان را خشک نمود تا استرس مضاعفی به او تحمیل نشود پس متوجه شدید که عدم واکسیناسیون می تواند چه عواقبی را در پی داشته باشد و همچنین با این توضیحات پی به لزوم قرنطینه کردن توله سگ تا پیش از اتمام برنامه واکسیناسیون بردید.

 

دکتر افروزی