گاهی آسیبهای مفصلی بدون علامت است مثل پا ضربدری و پا پرانتزی...
دکتر محمدمهدی امام گفت: ایجاد تسهیل در حرکت اندام تحتانی بدن از وظایف زانوست. تصور کنید که زانویتان خم نشود چه اتفاقی برای اندام تحتانی میافتد و چقدر زندگی سخت میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: برای اینکه زانو حرکت خیلی خوبی داشته باشد عناصر مختلفی دخیل هستند تا عملیات خم شدن زانو با ثبات بیشتری انجام شود. این عناصرشامل لیگامانها، رباتها، منیسکها، عضلات اطراف مفصلی و کپسولهای مفصلی هستندکه نقشی کلیدی در استحکام و عملکرد مناسب زانو دارند.
این متخصص روماتولوژی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه چه آسیبهایی در کمین زانوست، گفت: آسیب به هر یک از عناصر زانو می تواند زانو دردهای خفیف و شدید ایجاد کند. دردهای خفیفی که خود به خود برطرف میشوند یا برخی دردهای شدید که با درمان دارویی نیز حل نمیشوند و نیاز به جراحی دارند.
وی ادامه داد: به عنوان مثال آسیب غضروف زانو در صورت درمان نشدن میتواند به آرتروز منجر شود. آسیب به منیسک زانو میتواند در ابتدا به پارگی منیسک و در ادامه به آرتروز مفصل منتهی شود. آسیب به رباط هم میتواند به پارگی رباط مفصلی منجر شود و در ادامه به آرتروز زانو تبدیل شود.
این متخصص افزود: کلاً آسیبهایی که به تخریب مفصل منجر می شوند به آرتروز منتهی شده که در ادامه باعث میشود فرد علاوه بر مشکل در خم و راست کردن زانو در هنگام ایستادن هم دچارضعف شود.
امام گفت: مراقبت از زانو، مسئله بسیار مهمی است که باید از دوران نوزادی آن را در نظر گرفت.
وی گفت: انحراف اندام تحتانی در نوزادی و کودکی- که به عنوان پا پرانتزی و پا ضربدری عنوان میشود-به علاوه التهاب در غضروفهای زانو یا نرمی کشکک یا درد زانو یا آسیب منیسک و رباط در سنین جوانی را باید از همان ابتدا بررسی کرد.
امام در پاسخ به این پرسش که چه زمانی باید درد زانو را جدی گرفت گفت: بسیاری از افراد بعد از آسیبهایی که به رباط و منیسکشان وارد میشود به پزشک مراجعه نمیکنند چرا که درد خود به خود کاهش مییابد؛ برخی نیز برای کم کردن درد، کمتر فعالیت اجتماعی میکنند اما نمیدانند که آسیب به تدریج بیشتر میشود و در سنین بالاتر به آرتروز و بیماری روماتیسمی منجر میشود.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی بهترین راه درمان درد زانو را پیدا کردن علت آن دانست و گفت: در آسیب منیسک و رباط در همان مراحل اولیه لازم است که فرد بیحرکت بماند و در مرحله بعد به درمانهای دارویی و در مراحل پیشرفته به جراحی نیازمندیم.
این فوق تخصص روماتولوژی افزود: در درمان آرتروز زانو میتوان از درمانهای خوراکی - دارویی استفاده کرد؛ اخیراً از تجویز سلولهای بنیادی و ترمیمکننده نیز در زانو استفاده شده و در مراحل پیشرفته آسیب زانو، فرد به تعویض مفصل زانو با پروتز مصنوعی نیازمند است.
وی پیشگیری از آسیب به زانو را مهم و جدی دانست و پیشنهاد داد: افراد آسیبهای مفصلی را جدی بگیرند و در صورت بروز دردهایی با بیش از سه روز ماندگاری به پزشک متخصص مراجعه کنند.
ایشان ادامه داد: گاهی آسیبهای مفصلی بدون علامت است مثل پا ضربدری و پا پرانتزی که باید به پزشک مراجعه کرد حتی اگر درد وجود نداشته باشد.
امام در ادامه افزایش وزن را از علل ابتلا به زانو درد دانست و افزود: به ازاء هر 5 کیلو اضافه وزن، پیشرفت آرتروز و درد مفصلی 20 تا 30 درصد افزایش مییابد.
این پزشک متخصص روماتولوژی بابیان این مطلب که منبع چربی میتواند با ترشح مواد سمی به ایجاد آسیب در بدن، از جمله آسیب در مفاصل منجر شود، افزود: افراد باید با پزشک خود مشورت کنند و ورزش مناسب، مستمر و مناسب با وضعیت بدن خود انجام دهند تا عضلات مفصلشان تقویت و در نهایت حفاظت شوند.
امام در ادامه رژیم غذایی مناسب را مورد مهم دیگری ارزیابی کرد و گفت: استفاده از سبزیها با رنگهای مختلف سبز، زرد، نارنجی، بنفش و مصرف بعضی از ترکیبات مثل آووکادو، زنجبیل و سویا در برنامه غذایی میتواند نقش محافظتی بر روی غضروف و مفاصل داشته باشد.
وی کمبود ویتامین C و D را در تسریع آسیببه مفاصل جدی دانست و گفت: مصرف غضروف کوسه یا غضروف گاو نیز میتواند از پیشرفت بیماری در بیماران مبتلا به آرتروز جلوگیری کند و درکاهش درد نیز مؤثر باشد.
امام گفت: در چند ماه اخیر ثابت شده بعضی از عناصر مثل استرانسیوم به صورت دارویی میتواند جلوی پیشرفت آرتروز زانو را بگیرد.