هر قدر حركات روده بزرگ كندتر باشد سلولهای روده فرصت خواهند داشت تا آب بیشتری از مواد دفعی بازجذب كرده و به این ترتیب مدفوع خشكتر و سختتر میشود.
مهمترین عامل افزایش حركات روده فعالیت بدنی است و در صورتی كه با نوشیدن مایعات كافی همراه گردد باعث اجابت مزاج راحت و منظم میشود.
اگر آب و سایر نوشیدنیها به میزان كافی مصرف نشود باعث میشود سلولهای روده مجبور به بازجذب آب و حفظ آن شوند و مدفوع خشك شود.
فیبرها قسمتی از مواد غذایی هستند كه قابل هضم و جذب نیستند، این مواد تا انتها در روده باقی میمانند و باعث حجیم شدن مواد دفعی میشوند. در صورتی كه فیبر به میزان كافی مصرف شود دفع مدفوع آسان میشود. سبزیها، میوهها، خشكبار، غلات و حبوبات منابع اصلی فیبر هستند.
این مواد هر قدر كاملتر (تصفیه نشده) باشند دارای فیبر بیشتریاند. به عنوان مثال یك سیب متوسط، 25 گرم سویا و لوبیا یا 50 گرم بادام زمینی دارای 4 گرم فیبر هستند. یك پرتقال متوسط یا یك هویج متوسط دارای 3 گرم فیبر هستند و یك برش نان سبوسدار یا 30 گرم انجیر خشك دارای 2.52 گرم فیبر است.
یبوست علاوه بر آزاری كه در حین دفع مدفوع ایجاد میكند، از عوامل اصلی هموروئید (بواسیر) ـ شقاق و سایر بیماریهای مقعدی است و نیازمند پیشگیری و
درمان است.
قبل از پرداختن به بحث
درمان ذكر چند نكته ضروری است:
اول ـ هر گونه تغییر تواتر دفع یا قوام مدفوع در سنین بالا نیازمند دقت و مراجعه به متخصص برای بررسی است.
دوم ـ در صورتی كه در دوران كودكی در مورد اجابت مزاج صحیح استرس زیادی به كودك وارد شود او به طور ناخودآگاه برای فرار از استرس دفعات دفع را كاهش میدهد.
سوم ـ بیماریها از علل مهم یبوست هستند. مهمترین این بیماریها شامل كمكاری تیروئید، افسردگی و زیادی كلسیم خون میباشند. داروها نیز از علل مهم یبوست هستند.
بیش از 90 درصد موارد بیماران مبتلا به یبوست با افزایش فعالیت بدنی و مصرف مایعات كافی و مصرف مقادیر كافی فیبر (25 تا 30 گرم در روز) بهبود مییابند. در موارد مقاوم مصرف داروها توصیه میشود.
پودر پسیلیوم سادهترین و كمعاضهترین داروی رفع یبوست است كه به صورت فیبر عمل كرده و میتواند در دوره بارداری نیز استفاده شود.
دسته دوم داروهایی هستند كه با خاصیت اسمزی باعث نشت آب به روده میشوند، مثل شربت منیزیم و لاكتولوز.
دسته سوم داروهای محرك روده مثل برگ سنا، بیزاكودیل و روغن كرچك است. این داروها بهتر است در خط آخر درمان یبوست باشند.