دانش > دانشهای بنیادی - ما سالها است انتظار برخورد و ارتباط با بیکانگان فضایی را میکشیم، ولی حتی هنوز نمیتوانیم با موجودات باهوش زمین ارتباط برقرار کنیم. دلفینها زبان ما را یاد میگیرند، اما ما آنها را میفهمیم؟
بهنوش خرمروز: هر روز خبرهای تازهای از دنیای نجوم منتشر میشود که امیدها برای یافتن موجودات بیگانه فضایی را افزایش میدهد. تلسکوپ فضایی کپلر اعلام کرده که گروهی تازه از سیارات دوردست را در این ماه کشف کرده که در بین آنها منظومههای خورشیدی وجود دارند که ممکن است، خانه گونهای از حیات ناشناخته باشند. ممکن است تعداد این سیارههای شامل حیات چندان هم در فضای اطراف ما کم نباشد.
اما اگر روزی واقعا موجودات فضایی را کشف کردیم یا با آنها برخورد کردیم، قرار است چگونه با آنها ارتباط برقرار کنیم؟ آیا اصلا برای برقراری چنین ارتباطی آمادگی داریم؟ شاید بهتر باشد از حالا تمرین کنیم، دور و برتان را که نگاه کنید از نظر برقراری ارتباط، پر از موجود بیگانه است! زبان موجودات اطراف خود را میفهمید؟ محققین پروژه دلفین وحشی فلوریدا معتقدند برای شروع، دلفینها گزینه خوبی هستند.
به گزارش وایرد، خانم دنیس هرزینگ، زیستشناس رفتاری، با بیش از دو دهه مطالعه و مشاهده دلفینها بر این باور است که دلفینها دوست دارند با آدمها ارتباط برقرار کنند و این تمایل، فراتر از آن است که فقط کنجکاوی باشد. البته شاید فکر کنید تلاشهایی در این زمینه خیلی وقت است که انجام گرفته، بله، دلفینها در اسارت برای گرفتن ماهی به عنوان پاداش، رفتارهای متفاوتی انجام میدهند، اما در حقیقت ما هیچوقت از دلفینها نخواستهایم که با ما ارتباط برقرار کنند.
دلفینها مغز بزرگ و پیچیدهای دارند و قسمتهایی از مغز آنها مسئول تفکر در سطح بالا است. آنها ساختار اجتماعی پیچیدهای هم دارند: اتحادیه درست میکنند، وظایف را تقسیم میکنند و نشان میدهند که شخصیت دارند. یک آینه برایشان بگذارید، آنها نشان میدهند که خودشان را میشناسند و حسی از خود دارند.
وقتی به دلفینها آموزش داده شود، توانمندیهای فوقالعادهای در یادگیری زبان از خود نشان میدهند. در موسسه دلفین هاوایی، محققین صدها کلمه را با حالات و نشانهها به دلفینها آموزش دادند. محققین دریافتند که دلفینها میتوانند بین جمله خبری و جمله سوالی تمایز قائل شوند. همچنین مفاهیمی مثل هیچکدام و فاقد را میفهمند و وقتی با تغییر جایگاه کلمه در جمله، معنی جمله عوض میشود، متوجه میشوند. در حقیقت آنها دستورزبان را میفهمند.
به علاوه به نظر میرسد که دلفینها با زبان خودشان ارتباط برقرار میکنند و این دقیقا همان ویژگی است که انتظار داریم در بیگانههای فضایی ببینیم. و به هر حال اگر تلاشی برای برقراری ارتباط با آنها نکنیم، همه این رویابافیها و خیالپردازیها بیفایده خواهد بود. تا به اینجا تلاش ما برای برقراری ارتباط با دلفینها به این حد محدود بوده که به آنها زبان خودمان را بیاموزیم، اما هنوز نتوانستهایم در موضع میانه قرار بگیریم و سعی کنیم آنها را بفهمیم .
محققین در برخی مطالعات اخیر خود، سعی کردهاند یک چارچوب باز برای تعامل انسان با دلفین پیدا کنند. آنها با استفاده از نشانهها و صداها، سعی کردند به زبانی برسند که در آن دستکم انسانها و دلفینها بتوانند خواستههایی از هم داشته باشند، مثلا این که توپ را به من بده.
برای این منظور، غواصها در آب دکمههایی کار گذشتند که هر کدام با سوتی که دلفین میتواند تقلید کند، جفت شدند. دلفینها برای این که مثلا یک توپ بگیرند، میتوانستد کلید مربوط را با بینی خود فشار بدهند، یا سوت مخصوص به آن کلید را بزنند و انسانها به خواسته آنها جواب میدادند. این اولین مطالعه برای برقراری ارتباط دوطرفه با حیوانات است.
مادههای جوان بیشتر از نرهای جوان گرایش به ارتباط با انسانها و بازی با محققین از خود نشان دادند. چیزی که محققین را شگفتزده کرد، این بود که برخی دلفینها در بازی، دلفینهایی از گونههای دیگر را به خدمت میگرفتند. دلفینها از نادر گونههایی هستند که با گونههای مختلف ارتباط برقرار میکنند و با آنها همکاری میکنند و حتی وظایف نگهداری از بچهدلفینها را با هم تقسیم میکنند.
به علاوه دلفینها وقتی با علاقه وارد بازی میشوند که قبل از بازی، با انسانها شنا کنند و با انسانها ارتباط چشمی داشته باشند و رفتارهای هم را تقلید کنند. این رفتار خیلی شبیه به رفتارهای انسانی است! شاید این ویژگی جهانی باشد و موجودات سیارههای دیگر هم همین ویژگی را داشته باشند.
به اعتقاد این محققین، ما سالها است که انتظار ملاقات با بیگانگان فضایی را میکشیم، اما خیلی هم برای این اتفاق آماده نیستیم، دستکم نه هنوز! ما هنوز با حیوانات زمینی هم نتوانستهایم ارتباطی برقرار کنیم!