ریشه » گالری » مدل سگ  » سگ

دلایل مرگ توله های تازه متولد شده

الف) عوارض زایمانی و مرگ داخل رحم
دوران آبستنی و زایمان سگ، یکی از حساسترین مراحل زندگی حیوان می باشد. در این زمان صاحبان باید از اطلاعات کامل و جامعی برخوردار باشند تا با شناخت عوارض زایمان از شرایط جسمی و سلامت کامل سگ اطمینان حاصل کنند و بتواند از تلفات احتمالی توله ها جلوگیری به عمل آورند.


1_ آبستنی خارج رحمی

2_ سقط جنین
سقط جنین عمومیت کمی در سگهای دارد و معمولا به علت برخی عفونتهای رحمی ایجاد می شود. همچنین ممکن است بر اثر برخی ضربات شدید به بدن سگ آبستن پدید آید. کمبود پروژسترون نیز می تواند از دلایل سقط جنین باشد.
مرگ زودرس جنین همراه با جذب مجدد جنین می باشد. در موارد مشخصی، خونریزی وازنی در سگ ماده رخ می دهد، اما رادیو گرافی اسکلتهای جنینی را که هنوز در رحم وجود دارند را نشان می دهند، در این حالت توله های زنده بهمراه یک یا دو جنین مومیایی شده متولد شده و جدا کردن جفت آنها باعث بروز خونریزی می شود.
دلایل از دست دادن زودرس جنین مثلا در 6 یا 7 هفتگی آبستنی ترشح ناکافی پروژسترون که ممکن است به علت برگشت جسم زرد به حالت نابالغ باشد.
بمنظور پیشگیری از این حالت، از پروژسترون به میران 5 تا 25 میلی گرم، بصورت زیر پوستی و یا داخل عضله، 2 یا 3 بار در هفته توصیه می شود، که یک هفته پس از پایان فحلی آغاز و تا هفتۀ 8 آبستنی ادامه می یابد.
معمولترین دلیل سقط در سگها بیماریعفونی بروسلاکنیس می باشد. اکثر سقطهای ناشی از این عارضه بین سنین 45 و 55 روزگی می باشد. 2 یا تعداد بیشتری سقط متوالی یا نارسایی و اختلالات آبستنی در آن معمول می باشد.
در بیشتر مواقع جفت ماندگی اتفاق نمی افتد اما ترشحات وازنی معمولا 1 تا 6 هفته پس از سقط ادامه می یابد. جنینهای سقط شده عموما مرده می باشند. آن دسته از توله های زنده مانده نیز به علت ترشحات عفونی مادر و ةآلوده بودن محیط خواهند مرد.
با جدا کردن و ازبین بردن سگهای مبتلا و آلوده از محیط نگهداری می توان بیماری بروسلوز را ریشه کن کرد. درمان آنتی بیوتیکی بطور موضعی بکار برده می شود (ترکیب تتراسایکلین، استرپتومایسین و سولفونامیدها)، اما درمان مکررا آنتی بیوتیکی بارضایت چندانی همراه نبوده است.
گاهی اوقات، سقط به طور ثانویه و در اثر بیماریهای ویروسی نظیر دیستمپر سگ و هرپس ویروس سگها رخ می دهد. بعلاوه توکسوپلاسما گوندی ممکن است باعث سقط و تولد توله های زودرس، مرده و یا درحال مرگ می شود

3_ فتق
فتق نافی یا مغابنی در هنگام آبستنی رخ می دهد و بخشی از شاخ رحمی معمولا به داخل آن وارد می شود. در صورتی که بدون درمان این حالت، آبستنی ادامه یابد، اغلب منجر به سختزایی و مرگ جنینها و حتی مرگ سگ ماده می شود. در صورتی که در مرحلۀ اولیۀ آبستنی فتق تشخیص داده شود، بیماری کاهش یافته و سگ آبستن به طور طبیعی زایمان خواهد کرد. در صورتی که فتق در مراحل آخر آبستنی رخ دهد، جنینها را باید با عمل سزارین احیاء کرد. در این حالت به ندرت عمل هیسترکتومی (برداشت رحم) ضرورت می یابد.

4_ متریت
متریت معمولا در سگهای آبستن بصورت حاد بوده و ممکن است در این دوران سبب، ایجاد جنینهای آمفیزماتوز، سختزایی و پس از زایمان باعث له شدگی رحم، جفت ماندگی و سقط جنین شود. سگهای مبتلا، دچار کاهش درجۀ حرارت بدن، کاهش اشتها، اسهال و استفراغ شده و دارای ترشحات خونی و بدبوی ناحیۀ ولوا می باشند. درمان شامل تزریق داخل عضله 5/2 تا 10 واحد اکسی توسین و آنتی بیوتیک درمانی به روش های غیر خوراکی و موضعی و درمانهای حمایتی با محلول نرمال سالین می باشد.

5_ چرخش رحم
چرخش رحم در سگهای آبستن بنظر پدیده ای نادر می باشد که می تواند به علت غلط زدن یا افتادن ناگهانی از محلی مرتفع رخ دهد و باعث شود که شاخهای رحمی به دور محورهای طولی خود بچرخند. چرخش رحمی ممکن است منجر به مومیایی شدن جنینها و یا پارگی رحم شود که خفگی و مرگ جنینها را بهمراه دارد.
تشخیص این عارضه بسیار دشوار است. دردهای زایمانی کامل و طولانی که بدون تولد توله ها می باشد، عدم توانایی در لمس جنین در معاینه از طریق واژن و آزمایشات رادیوگرافی ممکن است در تشخیص چرخش رحم کمک کننده باشند.
برای تصحیح این حالت عمل جراحی توصیه می شود.


6_ جفت ماندگی پس از تولد
در سگهای آبستن، جفت ماندگی نادر بوده و در اغلب موارد، این حالت در نژادهای کوچک (TOY DOG)، خصوصا زمانی که سختزایی با دردهای طولانی زایمان همراه باشد، رخ میدهد. این حالت در زمان زایمان ممکن است موقتی باشد. جفت ماندگی زمانی بوجود می آید که غشای جنینی جنین از دهانۀ رحم خارج شده و مانع از خروج جنین های بعدی و مرگ آنها می شود. در صورتی که جفت ظرف 12 تا 24 ساعت از رحم خارج نشود، ممکن است یک متریت حاد (عفونت رحم) بوقوع بپیوندد. بنابراین ضروری است در اسرع وقت به دامپزشکی مراجعه شود تا دامپزشک به درمان آن بپردازد و یا بمنظوز حفظ جان سگ اقدام به برداشت رحم شود، زیرا به علت نکروز دیوارۀ رحم در ناحیۀ اتصال جفت ممکن است در عرض 4 تا 5 روز باعث مرگ حیوان شود. وجود ترشحات سبز رنگ واژنی بیش از 12 ساعت پس از زایمان معمولا بعنوان نشانه ای از باقی ماندن غشای جنینی شناخته شده است.
تزریق 10 تا 20 واحد اکسی توسین به منظور ایجاد انقباظات رحمی توصیه می شود. معمولا استفاده از آنتی بیوتیک های وسیع الطیف غیر خوراکی یا داخل رحمی به منظور پیشگیری از سپتمی سمی (ورودميكروب به خون)تجویز می گردد.

7_ ناهنجاریهای لگنی
یکی از دلایل نادر سختزایی ناهنجاریهای لگنی است و معمولا این عارضه بر اثر مشکلات مادرزایی و بعضی شکستگیها و جابجایها در استخوان لگن سگ ماده ایجاد می شود و سبب می شود قسمت خروجی لگن کوچکتر از حالت طبیعی خود شود و همین عامل در زمان زایمان ایجاد سختزایی در سگ آبستن می کند.

8_ پارگی رحم
پارگی رحم در سگها از عوامل نادر سختزایی بوده که نمونه ای از دلایل آن شامل: جفتگیری ناخواسته و به زور از هم جدا کردن سگهای نر و ماده ، بزرگی و تعداد بالای جنینها، عفونت های شدید رحمی و غیره می باشد. در این موارد، لاپاراتومی سگهای ماده توصیه می شود.

9_ سکون رحمی
یکی از مهمترین دلایل سختزایی ناشی از عوامل مادری است و به علت عدم کفایت انقباضات رحمی در زمان زایمان ایجاد می شود و دارای دو تیپ اولیه و ثانویه می باشد.

در سکون رحمی اولیه، سگ آبستن ضعیف بوده و فشارهای زایمانی در آن مشاهده نمی شود، در این زمان سگ ناآرامی شدید از خود نشان می دهد. این حالت عمدتا در سگهایی که اولین زایمان را تجربه می کنند،دارای اضافه وزن باشند، همچنین آبستنی در سن بالا و یا در سگهایی که دچار بیماریهای سیستمیک و سوء تغدیه می باشند بوقوع می پیوندد.

سکون رحمی ثانویه، مرحلۀ خستگی و ناتوانی سگ آبستن در زمان زایمان می باشد. این حالت ممکن است حتی قبل از تولد اولین جنین و یا در هر مرحله از زایمان، تا تولد آخرین جنین و یا تنها در حین تولد آخرین جنین نمایان شود.

10_ دلایل جنینی
که شامل عدم تناسب جنین و قطر لگن سگ آبستن می باشد. که این عارضه معمولا در نژادهای کوچک و یا در نژادهایی که سری درشت دارند (بول داگ انگلیسی) و یک یا دو جنین در هر زایمانشان دیده می شود بوقوع می پیوندد. اندازۀ برگ سر جنین، موقعیت نامناسب قرار گرفتن جنین در رحم، چرخیدن سر و گردن جنین به اطراف، برخی از دلایل جنینی معمول در سختزایی می باشد

ب) نواقص شدید مادرزایی
ناهنجاریهای مادرزایی به طور میانگین، باعث مرگ 1 تا2 درصد توله های متولد شده می باشد. در نیمۀ اول آبستنی و قبل از شکل گیری اعضای مختلف، خطرات زیادی برای جنین وجود دارد. افزایش ناگهانی در ناهنجاریهای مادرزایی ممکن است منشأ ژنتیکی داشته باشند، مانند: نواقصی در اعضای بدن مانند سر، دست و پا، اندام تناسلی، مقعد و همچنین شکاف کام.
اما باید بیاد داشت که دلایل دیگری نظیر فاکتورهای تغذیه ای، عوامل عفونی، داروها و عوامل شیمیایی و محیطی نیز می توانند در بروز نواقص مادرزایی موثر باشند.
پس از تولد، توله ها باید توسط دامپزشک معاینۀ کامل شوند مخصوصا در قسمت سقف دهان، زیرا هرگونه نقصی در این قسمت می تواند هنگام تولد بطور بالقوه ای کشنده باشد. عامل اولیۀ بیماری هرچه که باشد، تولۀ تازه متولد شده را بزودی در معرض خطر هیپوترمیا (کاهش درجه حرارت بدن)، دهیدراتاسیون (از دست دادن آب بدن) و هیپوگلایسمی (کاهش گلوکز خون) قرار می دهد. در شرایط طبیعی گرمای بدن مادر گرمای کافی را برای توله ها در بستر ایجاد می کند، اما مشکلات کامی سبب غذا نخوردن توله ها و گرسنگی می شود. در این زمان توله ها برای زنده ماندن از چربی های بدنشان تغذیه می کنند و همین عامل باعث خطر کاهش درجۀ حرارت بدن و مرگ توله ها می شود.
همچنین گلیکوژنی که در کبد ذخیره شده به سرعت مورد مصرف قرار می گیرد و تولۀ تازه متولد شده پس از یک روز عدم مصرف غذا در خطر کاهش گلوکز خون قرار می گیرد.
در این زمان اگز توله قادر به خوردن شیر کافی نباشد به مایعات زیادی نیازمند است که از طریق تزریقی به حیوان داده می شود، تا بتواند با دهیدراتاسیون و گرسنگی مقابله کند. ترکیبی که جانشین شیر می شود باید تا حد امکان به ترکیب شیر سگ ماده نزدیک باشد که بهترین جایگزین همان شیرهای خشک سگی است که در پت شاپها به فروش میرسد.
به هر دلیلی که توله ها دچار این عوارض شده باشند، وارد یک سیکل کشنده دهیدراتاسیون و کاهش گلوکز خون می شود. توله های بی حال و کم تحرک می شوند، چون این شرایط جسمی پس از تولد اتفاق می افتد، احتمالا تغذیۀ تکملی سریع توله های بی حال ممکن است منجربه زنده ماندن آنها شود.
تنها درمان موجود، درمان با مایعات و آنتی بیوتیکها می باشد. علاوه بر توله ها سگهای ماده را نیز باید تحت آنتی بیوتیک درمانی قرار داد.
سورفاکتانت ریه (ماده ای است که سطح ثضای ریوی را پوشانده و باعث بازنگه داشتن مجاری و فعالیت ریه ها، پس از تولد می شود) در توله های پژمرده و بی حال، غیر طبیعی می باشد. بنابراین ممکن است بعضی از اختلالات تنفسی در ارتباط با این عامل باشد اما مشخص نشده که آیا عامل اولیه است یا ثانویه می باشد.
باید در ابتدا تنفس توله ها را بصورت فیزیکی تحریک نمود تا به بازشدن ریه های آنها کمک شود. این عمل در جای خود باعث تولید سورفاکتانت خواهد شد. در صورتی که توله ها در هنگام تولد ضعیف باشند، تحریک شیمیایی تنفس ضروری می باشد. در غیر این صورت ممکن است ریه ها به طور کامل باز نشوند و موجب خفگی و مرگ توله ها گردد.

ج) فاکتورهای مرتبط به سگ ماده و مدیریت زایمان
زمان آبستنی در سگهای ماده بطور متوسط 9 هفته یا به عبارت دیگر 59 تا 67 روز (بطور متوسط 63 روز) از هنگام جفتگیری تا زایمان بطول می انجامد.
چند روز قبل از زایمان، سگ ماده از خوردن غذا اجتناب می کند و شروع به ساختن و آماده کردن بستری مناسب برای توله ها می نماید.
سگ بصورت مداوم حالتی سردر گم و هیجان زده دارد و در هنگام زایمان کمی تندخو و زودرنج می شوند و دوست دارد در گوشه ای خلوت و دور از رفت و آمد دوران زایمان را سپری کنند. اگر از محیط امنی برخوردار نباشند ممکن است نوزادان را به دندان گرفته و در جستجوی لانۀ مناسب و برای مخفی کردن آنها از دید افراد توله هارا در محیطی مخفی کند که موجب مرگ توله ها گردد.
دوران سگهای ماده ممکن است دارای رفتاری متفاوت شوند که به علت مراقبت از نوزادان است و زمانی که توله ها به رشد کافی برسند، رفتار سگ مانند گذشته خواهد شد. این تغییر رفتار بیشتر به علت تغییرات هورمونی صورت می گیرد.

بی تجربگی در زایمان (اولین زایمان)، و وابستگی شدید سگ به صاحب،خود می تواند یکی از علل اصلی مرگ توله ها باشد.
چنین سگی در روند زایمان خسته می شود و ممکن است از بستر زایمان بلند شده و در زمان زور زدن به اطراف حرکت کند و یا از فشار آوردن برای تولد توله ها دست نگه میدارد و گاهی اوقات دیده شده که سگ پس از تولد اولین جنین نسبتا گیج و منگ بوده و حتی از تولۀ خود می ترسد، لذا از پاره کردن پرده های جنینی و یا قطع بندناف غفلت می کند و یا به علت ناتوانی قادر به انجام آن نیست.یا نمی تواند به سرعت تک تک توله ها را بلیسد و راه تنفسشان را باز کند و آنها رابه سمت بدنش هدایت کند و گرمای بدن توله ها را بالا ببرد. همچنین ممکن است بعد از زایمان احساس خستگی کرده و کلا لانه را ترک کند.
بارها مشاهده شده بعد از زایمان سگ ماده از شیر دادن تعدادی از توله ها سرباز میزند و یا آنها را از خود دور می کند و حتی آنها را می خورد،که علل این رفتار می تواند ناکافی بودن شیر مادر، عفونتها و تومور ها سینه و ناهنجاریهای سر پستان، کمبود کلسیم و جراحات و کاهش قدرت زنده مانده توله ها به دلیل دشواری زایمان یا عمل سزارین و غیره باشد اما تاحال برای هیچ یک از این فاکتورهای رفتاری علل مشخصی به اثبات نرسیده است.
بعد از زایمان برای یافتن علت مرگ و یا بیماری توله ها، سگ ماده نیز باید در ارتباط با فاکتورهای رفتاری و خلق و خوی مورد معاینه قرار داد که این فاکتورها، توانایی های مادری سگ ماده را در نگهداری از توله ها، تحت تاثیر قرار می دهند.

مرگ توله ها ممکن است تحت تمام سیستم های مدیریتی اتفاق بیفتد، بیاد داشته باشید که نگهداری و مراقبت از توله ها و بستر جدید برای سگ ماده کار طاقت فرسایی است.

د) عوامل محیطی
عوامل محیطی یکی دیگر از علل تلفات جنین های داخل رحم و توله های تازه بدونیا آمده می تواند باشد. که صاحبان در برطرف کردن این عوامل نقش اصلی را ایفا می کنند.
صاحبان باید برای جلوگیری از مرگ توله ها، سگ را در روند زایمان و نگهداری از توله ها یاری کنند، که شامل:
1_تعذیۀ مناسب برای سگ آبستن
2_ ایجاد بستر مناسب برای زایمان سگ.
3_ کمک در زمانی که سگ قادر به زایمان نیست و یا نمی تواند پرده های جنینی و بندناف را قطع کند.
4_ حفظ دمای محیط و دمای بدن توله ها.
5_ معاینات روزانۀ توله ها و تعین وزن آنها.
6_ تغذیۀ توله هایی که دچار محرومیت غذایی شده اند.
7_ محیط زیست سالم